Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 lutego 2018r.

Sąd Rejonowy w Gdyni, Wydział I Cywilny

w składzie

Przewodniczący: SSR Adrianna Gołuńska-Łupina

Protokolant: st. sek. sąd. Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2018r. w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Bank SA w W.

przeciwko J. B. (1)

o wydanie

I.  nakazuje pozwanej J. B. (1) wydanie powodowi (...) Bank SA w W. samochodu osobowego marki M. (...) o numerze nadwozia (...), rok produkcji 1999;

II.  odstępuje od obciążania pozwanej kosztami procesu;

III.  w pozostałym zakresie kosztami obciąża powoda;

Sygnatura akt: I C 950/17

UZASADNIENIE

Stan faktyczny:

W dniu 8 maja 2012r. J. B. (2) zawarł z powodem (...) Bank S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu nr (...), na podstawie powód udzielił mu kredytu w kwocie 24.589,47 zł na zakup pojazdu marki M. (...), rok produkcji 1999. Zabezpieczenie spłaty kredytu stanowiło przewłaszczenie ww. pojazdu marki M. (...), nr nadwozia (...). Zgodnie z treścią § 3 umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie zawartej w dniu 8 maja 2012r. w celu zabezpieczenia wierzytelności banku z tytułu ww. kredytu J. B. (2) przeniósł na powoda udział w prawie własności opisanego powyżej pojazdu marki M. (...) w wysokości 49/100. Natomiast, w przypadku m.in. wypowiedzenia przez bank umowy kredytu lub stwierdzenia przez bank niezgodności w dokumentach złożonych przez kredytobiorcę, jak również gdy okaże się, że dokumenty są fałszywe lub zawierają stwierdzenia niezgodne z prawdą, na bank miała przejść pozostała część udziału w prawie własności ww. pojazdu wynosząca 51/100 przysługująca przewłaszczającemu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o umowę kredytu nr (...) k. 17-18, umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie k. 20)

W dniu 15 czerwca 2013r. J. B. (2) zmarł. Postanowieniem z dnia 12 września 2013r. wydanym w sprawie o sygnaturze VII Ns 1957/13 Sąd Rejonowy w Gdyni stwierdził, że spadek po J. B. (2) nabyli z dobrodziejstwem inwentarza żona J. B. (3) oraz dzieci A. B. i J. B. (4) – wszyscy po 1/3 części spadku.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o odpis skrócony aktu zgonu k. 22, postanowienie Sądu Rejonowego w Gdyni z dnia 12 września 2013r. k. 21v)

Pozwana pozostawała w separacji z mężem. W dniu śmierci J. B. (2) pozostawił na posesji pozwanej ww. samochód i od tego dnia znajduje się on w garażu. Po ustaleniu, iż bank jest właścicielem pojazdu pozwana wydała powodowi dowód rejestracyjny. Pozwana nigdy nie użytkowała tego pojazdu.

(dowód: przesłuchanie pozwanej J. B. (3) płyta CD k. 149)

Od lipca 2013r. strony prowadziły korespondencję dotyczącą spłaty kredytu i odbioru ww. pojazdu przez powoda. Powód żądał od pozwanej kopii umowy kredytowej oraz wskazania jej numeru. Pozwana była gotowa wydać pojazd. W czasie długoletnich rozmów, powód deklarował, że pojazd odbierze, jednak ze strony banku nie zgłosiła się osoba dysponująca pełnomocnictwem upoważniającym do odbioru pojazdu. Z kolei, pozwana kierowała do powoda żądania zapłaty kosztów garażowania pojazdu.

(dowód: korespondencja stron k. 61-138, przesłuchanie pozwanej J. B. (3) płyta CD k. 149)

Pracownicy firmy transportowej dostali od powoda zlecenie do odbioru ww. samochodu, jednak nie przyjechali do G. po jego odbiór i nie przedstawili pozwanej pełnomocnictwa do tej czynności.

(dowód: zeznania świadka A. H. płyta CD k. 149, zeznania świadka S. C. płyta CD k. 149)

Pismem z dnia 26 września 2016r. powód wezwał spadkodawców kredytobiorcy do zapłaty w ciągu 14 dni roboczych od dnia doręczenia, zaległości w kwocie 16.806,32 zł z tytułu kapitału kredytu, kwoty 6.183,04 zł z tytułu odsetek umownych, kwoty 2.812,19 zł z tytułu odsetek za opóźnienie oraz kwoty 3,14 zł z tytułu kosztów. W związku z nieuregulowaniem zaległości w spłacie kredytu pismem z dnia 27 października 2016r. powód złożył spadkobiercom kredytobiorcy oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu z zachowaniem 30 – dniowego okresu wypowiedzenia. Powyższe pismo zostało doręczone w dniu 4 listopada 2016r.

(dowód: oświadczenie banku o wypowiedzeniu umowy z dnia 27 października 2016r. k. 23 i 26 wraz z dowodami doręczenia k. 25 i 28, wezwanie do zapłaty z dnia 26 września 2016r. wraz z dowodem nadania k. 37-39)

Pismami z dnia 4 kwietnia 2017r. oraz 14 czerwca 2017r. powód wezwał pozwaną do wydaniu pojazdu marki M. (...) w terminie 7 dni od daty odbioru wezwania.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o wezwania do wydania pojazdu wraz z dowodami doręczenia k. 29-36)

Ocena dowodów:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodu z zeznań świadków A. H. i S. C. oraz dowodu z przesłuchania pozwanej J. B. (3). Oceniając zebrany w niniejszej sprawie materiał dowodowy, Sąd nie dopatrzył się żadnych podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej przedstawionych dokumentów prywatnych, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów ani nie zaprzeczyła, iż osoby podpisane pod tymi dokumentami nie złożyły oświadczeń w nich zawartych. Przedmiotowe dokumenty nie budzą również żadnych zastrzeżeń Sądu.

Za wiarygodne Sąd uznał także zeznania świadków oraz pozwanej. Zdaniem Sądu obaj świadkowie zeznawali szczerze, zgodnie ze swoją najlepszą wiedzą. Zeznania pozwanej także należało ocenić jako szczere, spójne i nie budzące żądnych wątpliwości w świetle zasad logicznego rozumowania i zasad doświadczenia życiowego.

Kwalifikacja prawna:

Podstawę prawną powództwa stanowił przepis art. 222 § 1 k.c., zgodnie z którym właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą. Dodatkowo na podstawie art. 206 k.c. każdy ze współwłaścicieli jest uprawniony do współposiadania rzeczy wspólnej i korzystania z niej w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem przez pozostałych współwłaścicieli.

W niniejszej sprawie nie ulegało wątpliwości, że powód jest współwłaścicielem przedmiotowego samochodu marki M. (...), nr nadwozia (...) w udziale 49/100 części, co jednoznacznie wynika z dołączonej umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie zawartej w dniu 8 maja 2012r. w celu zabezpieczenia wierzytelności banku z tytułu ww. kredytu udzielonego na zakup tego pojazdu. Pozostały udział w wysokości 51/100 części przysługiwał kredytobiorcy J. B. (2), który zmarł w dniu 15 czerwca 2013r. Z chwilą śmierci kredytobiorcy umowa kredytowa wygasła. Z tego względu oświadczenie powoda o wypowiedzeniu umowy kredytu złożone spadkobiercom kredytobiorcy należało uznać za bezskuteczne. Podkreślić należy, iż przewłaszczenie ruchomości na zabezpieczenie jest umową między właścicielem a wierzycielem - kredytodawcą, zawieraną na podstawie art. 353 ¹ k.c. i jako czynność kauzalna, ma ona na celu utworzenie - na rzecz wierzyciela - zabezpieczenia dla jego wierzytelności (causa cavendi) (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 1993r., III CZP 54/93, L.). Na podstawie §3 umowy z dnia 08 maja 2012 roku umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie w przypadku wygaśnięcia umowy kredytowej w związku z upływem okresu na jaki została zawarta i braku spłaty całości zobowiązania wynikającego z umowy kredytu na Bank przechodzi pozostała część udziału w prawie własności pojazdu wynosząca 51/100 przysługująca przewłaszczającemu. Zatem z chwilą wygaśnięcia umowy kredytowej z powodu śmierci J. B. (2) nie doszło do przewłaszczenia pozostałej części udziału na powodowy Bank. Pozwana nie kwestionowała na żadnym etapie sprawy prawa współwłasności powoda i wielokrotnie deklarowała wydanie pojazdu, a we wcześniejszym okresie wydala powodowi dokumenty pojazdu. Pozwanej jako spadkobiercy ustawowym po J. B. (2) przysługuje udział we współwłasności pojazdu ( 17/100 czyli 1/3 z 51/100) Jednocześnie bezsporne było, że przedmiotowy samochód marki M. (...), nr nadwozia (...) znajduje się w posiadaniu pozwanej, co wynika choćby z zeznań pozwanej J. B. (3). Zatem skoro pozwana uznała powództwo w zakresie żądania wydania pojazdu współwłaścicielowi posiadającemu udział 49/100 zostały spełnione wszystkie przesłanki o jakich mowa w art. 222 § 1 k.c.

Mając powyższe na uwadze, na mocy art. 222 § 1 k.c. w zw. z art. 206 k.c., Sąd uwzględnił powództwo.

Koszty procesu:

W okolicznościach niniejszej sprawy – zdaniem Sądu – istniały podstawy do zastosowania przepisu art. 102 k.p.c. i odstąpienia od obciążania pozwanej kosztami procesu. Nie ulega wątpliwości, że przepis art. 102 k.p.c. urzeczywistnia zasadę słuszności, będącą odstępstwem od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Zważyć jednak należy, iż nieskonkretyzowanie w tym przepisie „wypadków szczególnie uzasadnionych” oznacza, że to sądowi rozstrzygającemu sprawę została pozostawiona ocena, czy całokształt okoliczności pozwala na uznanie, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek, przemawiający za nieobciążaniem strony przegrywającej spór kosztami procesu w całości lub w części. Takie stanowisko znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie. W wyroku z dnia 2 października 2015r. I ACa 2058/14 LEX nr 1820933 Sąd Apelacyjny w Warszawie stwierdził, że sposób skorzystania z przepisu art. 102 k.p.c. jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu orzekającego i do jego oceny należy przesądzenie, czy wystąpił szczególnie uzasadniony wypadek, który uzasadnia odstąpienie, a jeśli tak, to w jakim zakresie, od generalnej zasady obciążenia kosztami procesu strony przegrywającej spór. Ustalenie, czy w danych okolicznościach zachodzą "wypadki szczególnie uzasadnione", ustawodawca pozostawia swobodnej ocenie sądu, która następuje niezależnie od przyznanego zwolnienia od kosztów sądowych.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd miał na uwadze postępowanie obu stron niniejszego postępowania. Jak wynika z przedłożonej korespondencji stron, a także zeznań pozwanej, J. B. (3) wyrażała gotowość zwrotu przedmiotowego pojazdu i prowadziła z bankiem długotrwałe rozmowy w tym przedmiocie. W toku tych rozmów nie uzyskano jednak porozumienia, co wynikało także z winy powoda. Bank, będący przecież podmiotem profesjonalnym, czynił liczne przeszkody, m.in. wymagał od pozwanej przedłożenia kopii umowy czy też podania numeru umowy kredytowej, choć w odróżnieniu od pozwanej - jako strona umowy - bank niewątpliwie dysponował tymi dokumentami. Nadto, mimo deklaracji składanych przez pracowników banku ze strony powoda nigdy do miejsca zamieszkania pozwanej nie zgłosiła się upoważniona osoba po odbiór pojazdu. Jednocześnie należy mieć na uwadze, że to nie pozwana była stroną umów kredytu i przewłaszczenia na zabezpieczenie, nigdy nie wyrażała zgody na zawarcie tych umów, a w posiadanie tego pojazdu weszła w wyniku śmierci męża, z którym z resztą pozostawała od lat w separacji. Nadto, nie można tracić z pola widzenia, że pozwana już w kilka dni po śmierci męża oddała powodowi dowód rejestracyjny i zadeklarowała wydanie samego pojazdu. Bez wątpienia fakt, iż do odebrania pojazdu dotąd nie doszło obciąża również powoda, który nie potrafił należycie przygotować całego przedsięwzięcia. W tych okolicznościach – po uwzględnieniu postępowania obu stron – Sąd odstąpił od obciążania pozwanej kosztami procesu, a kosztami już uiszczonymi obciążył powoda. Dodatkowo wskazać należy, iż dopiero ustalenia poczynione w niniejszym postępowaniu rozstrzygnęły kwestię posiadania udziału we współwłasności pojazdu.