Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Magdalena Łukaszewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anita Topa

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2019 r. na rozprawie

sprawy z wniosku M. J.

z udziałem P. J. (1) i I. J. (1)

o podział majątku wspólnego

p o s t a n a w i a :

I.  Ustalić, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni M. J. i uczestnika postępowania P. J. (1) wchodzą i podlegają rozliczeniu:

1.

• 1.  nieruchomość stanowiąca zabudowaną działkę gruntu o nr geod. (...), położona w S., gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 221 480 zł (dwieście dwadzieścia jeden tysięcy czterysta osiemdziesiąt złotych);

2.

• 2.  nieruchomość składająca się z działek gruntu o nr geodezyjnych: (...) i (...), położona w K., gmina P., dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 902 120 zł (dziewięćset dwa tysiące sto dwadzieścia złotych);

3.

• 3.  kwota 69 000 zł (sześćdziesiąt dziewięć tysięcy złotych) uzyskana z tytułu mowy dzierżawy nieruchomości z dnia 18.09.2005r. zawartej między P. J. (1) i I. J. (1);

4.

• 4.  kwota 275 000 zł (dwieście siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych) podlegająca rozliczeniu w związku z odszkodowaniem otrzymanym 01.06.2006r. z (...) S.A. z tytułu polisy nr (...);

5.

• 5.  kwota 1 500 zł (jeden tysiąc pięćset złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem samochodu osobowego marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1999;

6.

• 6.  kwota 1 000 zł (jeden tysiąc złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem przyczepki lekkiej marki S. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2000;

7.

• 7.  kwota 7 400 zł (siedem tysięcy czterysta złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1993;

8.

• 8.  kwota 35 000 zł ( trzydzieści pięć tysięcy złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem samochodu osobowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2003;

9.

• 9.  kwota 9 000 zł (dziewięć tysięcy złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987;

10.

• 10.  kwota 2 100 zł (dwa tysiące sto złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem samochodu osobowego marki F. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1997;

11.

• 11.  kwota 7 000 zł (siedem tysięcy złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987;

12.

• 12.  kwota 1 600 zł (jeden tysiąc sześćset złotych) podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem przyczepki lekkiej marki N. (...).01 HF o nr rej. (...), rok produkcji 1999.

II.  Dokonać podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni M. J. i uczestnika postępowania P. J. (1), w ten sposób, iż składnik majątku wspólnego wymieniony w punkcie I. orzeczenia podpunkt 1. przyznać wnioskodawczyni M. J., zaś składnik majątku wspólnego wymieniony w punkcie I. podpunkt 2. przyznać uczestnikowi postępowania P. J. (1).

III.  Zasądzić od uczestnika postępowania P. J. (1) na rzecz wnioskodawczyni M. J. tytułem dopłaty i rozliczenia kwot wymienionych w punkcie I. orzeczenia podpunktach 3.,4.,5.,6.,7.,8.,9.,10.,11.,12. kwotę 542 520 zł (pięćset czterdzieści dwa tysiące pięćset dwadzieścia złotych) płatną w dwóch równych ratach tj. po 271 260 zł (dwieście siedemdziesiąt jeden tysięcy dwieście sześćdziesiąt złotych), pierwsza rata płatna do 31.12.2019r, druga rata płatna do 30.06.2020r., wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie zwłoki w płatności rat.

IV.  Tytułem zabezpieczenia płatności dopłaty określonej w punkcie III. orzeczenia ustanowić na rzecz wnioskodawczyni M. J. na opisanej w punkcie I. podpunkcie 2. orzeczenia nieruchomości hipotekę przymusową w wysokości 542 520 zł (pięćset czterdzieści dwa tysiące pięćset dwadzieścia złotych).

V.  Nakazać pobrać od wnioskodawczyni M. J. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 7 616,91 zł (siedem tysięcy sześćset szesnaście złotych 91/100);

VI.  Nakazać pobrać od uczestnika postępowania P. J. (1) na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 616,91 zł (sześćset szesnaście złotych 91/100).

VII.  Orzec, iż uczestnicy postępowania ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie we własnym zakresie.

UZASADNIENIE

M. J. wystąpiła z wnioskiem o podział majątku wspólnego byłych małżonków wskazując jako uczestnika postępowania P. J. (1).

We wniosku podała, że związek małżeński zainteresowanych, w którym panował ustrój wspólności majątkowej, został rozwiązany przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 9 sierpnia 2007 roku wydanym w sprawie VI RC 569/07, który uprawomocnił się z dniem 31 sierpnia 2007 roku.

Wnioskodawczyni ostatecznie wskazała, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych mającego ulec podziałowi wchodzi:

1.

• 1.  nieruchomość stanowiąca zabudowaną działkę gruntu o nr geod. (...), położona w S., gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 170 000 złotych;

  2.  nieruchomość zabudowana budynkami przeznaczonymi na motel i restaurację oraz budynkami gospodarczymi, składająca się z działek gruntu o nr geod. (...), położona w K., gmina P., dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...), o wartości 1 000 000 złotych;

  3.  kwota 70 000 zł stanowiąca równowartość zabudowanej działki gruntu o nr geod. (...)położonej w K., gmina P., dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...), którą uczestnik w dniu 02.07.2003r. podarował M. S. bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  4.  kwota 70 000 zł stanowiąca równowartość zabudowanej działki gruntu o nr geod. (...)położonej w K., gmina P., dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą nr (...), którą uczestnik w dniu 28.12.2001r. sprzedał I. S. (obecnie J.) bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  5.  kwota 275 000 zł wypłacona przez (...) S.A. tytułem odszkodowania za spalony 27.01.2006r. budynek (...) posadowiony na działce gruntu o nr geod. (...),

  6.  kwota 35 000 zł stanowiąca równowartość pięciu łóżek stanowiących wyposażenie Solarium, które uczestnik zbył bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  7.  przyczepa ciężarowa marki SAM, o nr rej. (...), lub kwota 4 500 zł stanowiąca równowartość tej przyczepy,

  8.  kwota 10 000 zł stanowiąca równowartość samochodu osobowego marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1999, zbytego przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  9.  kwota 1 000 zł stanowiąca równowartość przyczepy lekkiej marki S. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2000, zbytej przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  10.  kwota 5 000 zł stanowiąca równowartość samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1993, zbytego przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  11.  kwota 20 000 zł stanowiąca równowartość samochodu osobowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2003, zbytego przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  12.  kwota 7 500 zł stanowiąca równowartość samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987, zbytego przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  13.  kwota 2 000 zł stanowiąca równowartość samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987, zbytego przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  14.  kwota 1 500 zł stanowiąca równowartość przyczepy lekkiej marki N. (...).01 HF o nr rej. (...), rok produkcji 1999, zbytej przez uczestnika bez wiedzy i zgody wnioskodawczyni,

  15.  dochody z działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestnika na stanowiącej składnik majątku wspólnego zainteresowanych nieruchomości położonej w K., które to dochody od daty ustania wspólności majątkowej w całości pobierane są przez uczestnika,

  16.  kwota uzyskana przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej z tytułu umowy dzierżawy nieruchomości położonej w K. zawartej 18 września 2005 roku pomiędzy P. J. (1) i I. J. (1),

  17.  kwota, którą przy uwzględnieniu zasad prawidłowej gospodarki można było osiągnąć z tytułu najmu nieruchomości położonej w K..

Wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału wskazanego wyżej majątku wspólnego zainteresowanych w ten sposób, że nieruchomość opisaną w pkt 1. przyznać wnioskodawczyni, zaś nieruchomość opisaną w pkt 2. oraz wszystkie pozostałe składniki przyznać uczestnikowi postępowania i zasądzić od uczestnika na rzecz wnioskodawczyni stosowną dopłatę płatną w terminie 14 dni od daty uprawomocnienia się postanowienia o podziale majątku wspólnego zainteresowanych wraz z odsetkami ustawowymi w przypadku zwłoki w terminie płatności. Nadto wniosła o zabezpieczenie płatności zasądzonej na jej rzecz dopłaty poprzez wpisanie hipoteki przymusowej na nieruchomości, która ma być przyznana uczestnikowi.

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że związek małżeński zainteresowani zawarli 27.10.1984r. W dniu 03.04.1987r. zainteresowani kupili od Gminy B. przedmiotową nieruchomość w S., która przedtem przydzielona była do zamieszkania matce uczestnika i jej pięciorgu dzieciom. Obok budynku, w którym mieszkała matka uczestnika, zainteresowani wybudowali nowy budynek, w którym zamieszkali wraz z dziećmi. Wybudowana przez zainteresowanych część nie była objęta wyceną sporządzoną na potrzeby umowy sprzedaży z 03.04.1987r. W dniu 12.12.1993r. uczestnik wykonując prace stolarskie uległ wypadkowi i stracił dwa palce prawej dłoni. Zainteresowani podjęli wówczas decyzję o rozpoczęciu prowadzenia przez uczestnika działalności gospodarczej w Ł. w budynku stanowiącym własność siostry uczestnika. Wnioskodawczyni pozostała w S., gdzie zajmowała się prowadzeniem domu i wychowywaniem dzieci, natomiast uczestnik od 1996 roku rozpoczął prowadzenie w Ł. działalności gospodarczej pod firmą (...) P. J. (1), a od 2002 roku pod firmą Przedsiębiorstwo (...) przy ulicy (...) i ulicy (...). Przedmiotem działalności było: gastronomia-drink-bar, usługi towarzyskie, tłumaczenie języków obcych, opieka nad dziećmi i osobami starszymi, solarium, wynajem pokoi gościnnych oraz usługi matrymonialne. Sytuacja finansowa zainteresowanych poprawiała się bardzo szybko. Dochody z działalności pozwoliły na zakup w 2001 roku nieruchomości w K. i posadowienia na działce nr (...) budynku K. bez pozwolenia na budowę. W budynku tym już 05.06.2002r. prowadzona była działalność gospodarcza pod firmą Przedsiębiorstwo (...) P. J. (1), a następnie pod firmą Gospodarstwo (...). W tym samym czasie w dalszym ciągu prowadzone było Przedsiębiorstwo (...) w Ł.. Dochody z powyższych działalności pozwalały zainteresowanym na inwestowanie w nieruchomość w K.. W 2005 roku zainteresowani wybudowali budynek handlowo-usługowy na działce nr (...). W dniu 27.01.2006r. spłonął budynek K. posadowiony na działce nr (...). Budynek ten objęty był kompleksowym ubezpieczeniem. Uczestnik zgłosił szkodę ubezpieczycielowi (...) S.A., który w dniu 01.06.2006r. wypłacił uczestnikowi odszkodowanie w kwocie 275 000 złotych. Odszkodowanie to uczestnik przeznaczył na odbudowę spalonej K.. Po spaleniu się K. uczestnik nadal prowadził działalność, którą w rodzinie określało się jako „Bar – Klub nocny”, przy czym od tego momentu prowadził ją w nowym budynku posadowionym na działce nr (...), w którym na piętrze znajdowały się pomieszczenia mieszkalne. Tam też w 2006 roku zamieszkał uczestnik. Budynek K. został odbudowany w 2006 roku i w dniu 14.11.2013r. spłonął ponownie. Wnioskodawczyni podniosła, że oprócz dwóch wymienionych wyżej obiektów, w okresie trwania wspólności ustawowej na nieruchomości w K. pobudowany został też budynek gospodarczy oraz budynki na działkach o nr geod. (...)i (...).

Wnioskodawczyni wskazała, że dopiero w 2005 roku dowiedziała się, że uczestnik pozostaje w związku z inną kobietą, z którą ma dziecko. Ustaliła wówczas, że nieruchomość w K. uczestnik nabył do majątku osobistego oraz bez jej zgody i wiedzy zdążył już zbyć działki nr (...). Jak się później okazało, jedną z tych działek zbył na rzecz swojej konkubiny, a drugą na rzecz siostry konkubiny. Wnioskodawczyni wytoczyła powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Sąd Rejonowy w Łomży wyrokiem wydanym w sprawie I C 459/05 nakazał w dziale II księgi wieczystej nr (...), prowadzonej dla działek gruntu o nr geod. (...) i (...), w miejsce (...) wpisać „P. J. (1) i M. J. – na prawach wspólności ustawowej”.

Uczestnik postępowania P. J. (1) co do zasady przychylił się do wniosku o podział majątku wspólnego. Ostatecznie wyraził zgodę na przyznanie mu nieruchomości położonej w K., składającej się z działek gruntu o nr geod. (...)i (...), a wnioskodawczyni nieruchomości położonej w S.. Zakwestionował podane przez wnioskodawczynię wartości tych nieruchomości. Podniósł, że środki na zakup działki nr (...) położonej w K. w zakresie kwoty 4 000 zł pochodziły z majątku wspólnego zainteresowanych, natomiast w zakresie 5 000 zł pochodziły z majątku osobistego uczestnika, który otrzymał od swojej siostry E. D. kwotę 5 000 zł tytułem spłaty wynikającej z działu spadku po zmarłym ojcu. Natomiast działka nr (...) (w wyniku jej podziału administracyjnego powstały działki: (...) i (...)) została przez uczestnika kupiona, za cenę 4 500 zł, za pieniądze pożyczone przez niego od M. S. (obecne nazwisko B.) w łącznej kwocie 5000 marek. Pożyczkę tą uczestnik zobowiązał się zwrócić w ciągu pół roku. Z powodu braku środków finansowych na spłatę pożyczki, uczestnik w 2003 roku darował M. S. działkę gruntu o nr geod. (...), zaś po rozwodzie zwrócił jej kwotę 10 000 złotych. Natomiast działkę (...) uczestnik sprzedał w 2003 roku I. S. (swojej obecnej żonie) za cenę 1 000 zł. W związku z powyższym uczestnik sprzeciwił się ustaleniu, iż w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzi równowartość działek gruntu o numerach (...) i (...) położonych w K..

Uczestnik postępowania podkreślił, że w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych, na nieruchomości w K. posadowiony został jedynie budynek gospodarczy. Wskazał, że budynek Baru – Klubu nocnego został pobudowany na działce (...) w czasie, gdy zainteresowani byli już w faktycznej separacji i prowadzili oddzielne gospodarstwa domowe. Ponadto został on wybudowany na podstawie decyzji Starosty (...) nr (...) - pozwolenia na budowę udzielonego uczestnikowi oraz I. S. (ówczesnej partnerce uczestnika), z którą uczestnik w dniu 18.09.2005r. zawarł umowę inwestycyjną, w myśl której I. S. została upoważniona do budowy za własne środki finansowe budynku gospodarczego o powierzchni zabudowy 203 m ² na działce (...), który to budynek stanowiłby następnie jej własność. Budowa tego budynku została zakończona w 2006 roku. Budynek został ubezpieczony przez I. S., która od 06.09.2008r. jest żoną uczestnika. W związku małżeńskim uczestnika i I. J. (1) od dnia 25.09.2015r. panuje umowny ustrój rozdzielności majątkowej.

Uczestnik podniósł nadto, że spalony w 2006 roku budynek K. został odbudowany przez uczestnika na działce nr (...) w 2008 roku na podstawie decyzji Starosty (...) nr (...) o udzieleniu pozwolenia na budowę, za środki pochodzące z pożyczki zaciągniętej 27.10.2008r. w (...) Bank S.A. Uczestnik podniósł, że kwotę odszkodowania, wypłaconego mu w związku z pożarem budynku K. w 2006 roku, w całości z wydatkował na potrzeby rodziny założonej z wnioskodawczynią oraz na potrzeby nowej rodziny, a także na uprzątnięcie pogorzeliska. Wskazał, że od sierpnia 2005 roku zainteresowani pozostawali w faktycznej separacji. Prowadzili oddzielne gospodarstwa domowe. Uczestnik mieszkał ze swoją nową partnerką, I. S. (obecne nazwisko J.), z którą miał już dziecko.

W związku z powyższym uczestnik wniósł o pominięcie przy wycenie działki nr (...) nakładów z majątku osobistego poniesionych przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej na budowę budynku usługowo-gastronomicznego (...) na działce nr (...) oraz na zagospodarowanie tej działki.

Uczestnik wniósł o ustalenie, że po ustaniu wspólności majątkowej poniósł on nakłady z majątku osobistego na remont budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości w S. w łącznej wysokości 53 500 złotych oraz o ustalenie, że po ustaniu wspólności majątkowej uczestnik przekazał wnioskodawczyni kwotę 100 000 zł, po 500 zł tygodniowo, tytułem spłaty z majątku wspólnego. Nadto wniósł o rozliczenie poniesionego przez niego po ustaniu wspólności majątkowej wydatku z tytułu co rocznej opłaty z tytułu wyłączenia z produkcji gruntów rolnych położonych w K..

Odnosząc się do ruchomości uczestnik zaprzeczył, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzi pięć łóżek z wyposażenia solarium. Wskazał, że zainteresowani posiadali tylko jedno takie łóżko, które istnieje do dziś i które wnioskodawczyni może zabrać bez żadnych rozliczeń (k. 96). Zaprzeczył także, że w skład majątku wspólnego wchodzi przyczepa ciężarowa marki SAM o nr rej. (...). Wskazał, że przyczepa ta została zakupiona przez niego już po ustaniu wspólności majątkowej. Na rozprawie w dniu 19 czerwca 2018 roku uczestnik przyznał, że ruchomości wymienione wyżej w pkt 9. i od 11. do 14. zostały przez niego sprzedane po ustaniu wspólności majątkowej. Podał, że przyczepę lekką S. (pkt 9.) sprzedał za 1 000 zł, a przyczepę lekką N. (pkt 14.) za 1 300 zł, natomiast pozostałych cen nie pamięta. Odnośnie samochodu osobowego marki B. (...) o nr rej. (...) (pkt 8.), uczestnik podał, że samochodem tym wypadek miał syn zainteresowanych, który poniósł śmierć. Wskutek tego wypadku samochód uległ zniszczeniu, a jego pozostałość uczestnik sprzedał za 1 500 zł. Natomiast odnośnie samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...) (pkt 10.), uczestnik podał, że pojazd ten darował synowi zainteresowanych, który go sprzedał i kupił sobie samochód marki B..

Uczestnik wniósł o ustalenie, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzi ponadto kwota 2 100 złotych podlegająca rozliczeniu w związku ze zbyciem po ustaniu wspólności majątkowej samochodu osobowego marki F. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1997. Dodał, że w prawdzie umowa sprzedaży tego pojazdu została podpisana przez wnioskodawczynię i uczestnika, jednak całą kwotę uzyskaną ze sprzedaży pobrała wnioskodawczyni.

Wnioskodawczyni, w odpowiedzi na stanowisko uczestnika, zaprzeczyła wszystkim twierdzeniom uczestnika, które nie zostaną przez nią wyraźnie przyznane. Przyznała, że po rozwodzie pobrała całą kwotę ze sprzedaży stanowiącego składnik majątku wspólnego samochodu osobowego marki F. (...) o nr rej. (...), wynoszącą 2 100 złotych (k. 616). Stanowczo zaprzeczyła, że po rozwodzie otrzymała od uczestnika jakiekolwiek kwoty poza kwotami przeznaczonymi na pomoc finansową dla wspólnych dzieci. Stanowczo zaprzeczyła również, że część ceny nabycia nieruchomości w K. pochodziła z majątku osobistego uczestnika. Podniosła, że środki na zakup tej nieruchomości w całości pochodziły z dochodów uzyskanych przez zainteresowanych z działalności gospodarczej prowadzonej w Ł.. Według wiedzy wnioskodawczyni, uczestnik nigdy nie domagał się spłaty z tytułu działu spadku po zmarłym w 1997 roku ojcu, albowiem ojcem zajmowała się przed jego śmiercią siostra uczestnika. Ponadto wnioskodawczyni zaprzeczyła, że po rozwodzie uczestnik poniósł jakiekolwiek nakłady z majątku osobistego na nieruchomość położoną w S..

Na ostatniej rozprawie w dniu 28 lutego 2019 roku uczestnik postępowania P. J. (1) podał, że wspomniane przez niego łóżko solarniane uległo całkowitemu spaleniu podczas pożaru budynku Baru – Klubu (...) posadowionego na działce numer (...) w K., do którego to pożaru doszło 21 grudnia 2017 roku. Ponadto uczestnik wniósł o rozłożenie na dwie raty ewentualnej dopłaty zasądzonej od niego rzecz wnioskodawczyni, z których pierwsza płatna byłaby do końca grudnia 2019 roku, a druga do końca czerwca 2020 roku.

W dniu 27.12.2018r. I. J. (1) wniosła o dopuszczenie jej do udziału w niniejszej sprawie w charakterze uczestnika postępowania, podnosząc, iż sprawa ta dotyczy jej praw. Jednocześnie wniosła o zasądzenie od wnioskodawczyni i uczestnika P. J. (1) solidarnie na jej rzecz kwoty 857 586,00 zł z tytułu nakładów poczynionych przez nią na nieruchomość stanowiącą działkę gruntu o nr geod. (...)położoną w K., to jest na budowę budynku K. i zagospodarowanie terenu działki.

W uzasadnieniu podniosła, że od 06.09.2008r. pozostaje w związku małżeńskim z uczestnikiem postępowania P. J. (1). Od początku trwania małżeństwa wspólnie z mężem czyniła nakłady na działkę gruntu (...). Była wówczas przekonana, że działka ta stanowi wyłączną własność uczestnika, który też jako jedyny właściciel uzyskiwał wszystkie pozwolenia na budowę. Od dnia 25.09.2015r. w związku małżeńskim uczestnika i I. J. (1) panuje umowny ustrój rozdzielności majątkowej. W dniu 28.09.2015r. małżonkowie dokonali przed notariuszem częściowego podziału majątku wspólnego. Zgodnie z umową, nakłady poniesione przez małżonków na działkę gruntu nr (...) stały się wyłączną własnością I. J. (1), która nadal czyni liczne nakłady na tą nieruchomość. Wartość tych nakładów, zgodnie z opinią biegłego M. W. powołanego w niniejszej sprawie, wynosi 626 080 zł, plus nakłady poczynione na zagospodarowanie terenu i nasadzenia w kwocie 231 506 zł zgodnie z opinią M. L. z dnia 29.11.2016r.

Sąd Rejonowy w Piszu postanowieniem z 15.01.2019r. wezwał do udziału w sprawie w charakterze uczestnika postępowania I. J. (1). (k. 1441)

Już po zamknięciu rozprawy, w piśmie które wpłynęło do Sądu 1 marca 2019 roku, uczestnik postępowania P. J. (1) po raz kolejny zmienił swoje stanowisko i wniósł o sprzedaż nieruchomości położonej w K.. Wskazał, że nie jest w stanie spłacić wnioskodawczyni i uczestniczki postępowania I. J. (1).

Sąd ustalił, co następuje:

M. J. i P. J. (1) związek małżeński zawarli 27 października 1984 roku w B.. Ze związku tego urodziło się troje dzieci. Małżonków łączył system małżeńskiej wspólności ustawowej.

Małżeństwo M. J. i P. J. (1) zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 9 sierpnia 2007 roku wydanym w sprawie VI RC 569/07 – z winy P. J. (1). Wyrok uprawomocnił się 31 sierpnia 2007 roku.

(dowód: wyrok rozwodowy k. 33 i zarządzenie o stwierdzeniu prawomocności k. 35 akt sprawy VI RC 569/07 Sądu Okręgowego w Olsztynie)

Po zawarciu związku małżeńskiego małżonkowie zamieszkali w S. w domu rodzinnym M. J., natomiast w dniu 3 kwietnia 1987 roku kupili od Gminy B. nieruchomość stanowiącą zabudowaną działkę gruntu o nr geod. (...) położoną w S., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...). Przedtem nieruchomość ta przydzielona została przez Gminę B. do zamieszkania matce P. J. (1) i jej dzieciom, a zainteresowani do posadowionego na tej nieruchomości budynku mieszkalnego dobudowali nową część, w której zamieszkali wraz z dziećmi. Wybudowana przez zainteresowanych część nie była objęta wyceną sporządzoną na potrzeby umowy sprzedaży z 3 kwietnia 1987 roku.

Wartość opisanej wyżej nieruchomości, według stanu na dzień ustania wspólności majątkowej i według cen z daty orzekania, wynosi 221 480 złotych.

(okoliczności bezsporne, dowód: odpis księgi wieczystej nr (...) k. 7-8v; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości P. S. wraz z aktualizacjami k. 499-535, 939-957, 1273-1307)

W 1996 roku P. J. (1) rozpoczął prowadzenie działalności gospodarczej pod firmą (...) P. J. (1), a od 5 czerwca 2002 roku pod firmą Przedsiębiorstwo (...) przy ulicy (...) i ulicy (...) w Ł.. Przedmiotem działalności było: gastronomia-drink-bar, usługi towarzyskie, tłumaczenie języków obcych, opieka nad dziećmi i osobami starszymi, solarium, wynajem pokoi gościnnych oraz usługi matrymonialne. Działalność gospodarczą w Ł. prowadził do 9 sierpnia 2006 roku. W tym czasie M. J. mieszkała w S. i mieszka tam do dnia dzisiejszego.

(okoliczności bezsporne, dowód: zaświadczenie REGON k. 181; zaświadczenie o dokonaniu zmiany wpisu do ewidencji działalności gospodarczej k. 130; informacja z Urzędu Miejskiego w B. k. 196)

W dniu 24 października 2001 roku P. J. (1) samodzielnie kupił za cenę 4 500 złotych nieruchomość rolną stanowiącą działkę gruntu o nr geod. (...), o powierzchni 1 ha 1000 m ^{( 2)}, położoną w K., dla której w Sądzie Rejonowym w Łomży założona została księga wieczysta o numerze (...), w której jako jedyny właściciel wpisany został P. J. (1). Następnie działka (...) uległa podziałowi administracyjnemu, w wyniku którego powstały działki gruntu o nr geod. (...) i(...).

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa sprzedaży z 24.10.2001r. k. 32-33v)

W dniu 1 listopada 2001 roku P. J. (1) pożyczył od M. S. (obecne nazwisko B.) – siostry swojej obecnej żony I. J. (1), z którą już wtedy pozostawał w nieformalnym związku – kwotę 5 000 marek niemieckich między innymi na zakup nieruchomości rolnej położonej w K. w gminie P.. Kwotę pożyczki zobowiązał się zwrócić w terminie sześciu miesięcy.

(dowód: zeznania świadka M. B. k. 207)

W dniu 23 listopada 2001 roku P. J. (1) samodzielnie kupił za cenę 9 000 złotych nieruchomość rolną stanowiącą działkę gruntu o nr geod.(...), o powierzchni 2 ha, położoną w K., dla której w Sądzie Rejonowym w Łomży prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...), w której jako jedyny właściciel wpisany został P. J. (1).

(okoliczności bezsporne, dowód: umowa sprzedaży z 23.11.2001r. k. 30-31v)

W dniu 28 grudnia 2001 roku P. J. (1) sprzedał I. S. (obecne nazwisko J.) za cenę 1 000 złotych nieruchomość rolną stanowiącą działkę gruntu o nr geod. (...), o powierzchni 1226 m ², położoną w K..

(dowód: umowa sprzedaży z 28.12.2001r. k. 108-109v; odpis księgi wieczystej k. 157)

W związku z brakiem środków na spłatę pożyczki zaciągniętej u M. S. (obecne nazwisko B.), w dniu 2 lipca 2003 roku P. J. (1) darował M. S. nieruchomość rolną stanowiącą działkę gruntu o nr geod. (...), o powierzchni 1396 m ², położoną w K.. Pozostałą do spłaty część pożyczki zobowiązał się zapłacić w późniejszym terminie. Kilka lat później P. J. (1) zwrócił M. S. kwotę 10 000 złotych.

(dowód: umowa darowizny z 02.07.2003r. k. 110; odpis księgi wieczystej k. 158; zeznania świadka M. B. k. 207)

W dniu 21 stycznia 2004 roku P. J. (1) zgłosił w Starostwie Powiatowym w Ł. zamiar pobudowania na działce o numerze (...) tymczasowego obiektu budowlanego niepołączonego trwale z gruntem o wymiarach 20 metrów długości i 10 metrów szerokości.

Realizując budowę P. J. (1) odstąpił od warunków powyższego zgłoszenia i wybudował na działce o numerze (...) trwale połączony z gruntem drewniany obiekt gastronomiczny, zwany (...), o wymiarach 20 metrów długości i 10 metrów szerokości z dodatkową dobudową o wymiarach 8 metrów długości i 7 metrów szerokości (część socjalna).

W budynku powyższym P. J. (1) prowadził od 1 czerwca 2004 roku działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) w przedmiocie Gospodarstwo (...).

Decyzją z 19 lipca 2004 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł. nakazał P. J. (1) rozbiórkę obiektu gastronomicznego wraz z częścią socjalną posadowionego na działce (...), z chwilą uprawomocnienia się tej decyzji.

W dniu 27 stycznia 2006 roku obiekt powyższy uległ całkowitemu spaleniu, a do wykonania decyzji z 19 lipca 2004 roku pozostała tylko rozbiórka dwóch murowanych kominów. P. J. (1) dokonał tej rozbiórki w 2007 roku.

W związku ze spaleniem się (...), P. J. (1) zgłosił szkodę ubezpieczycielowi - (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W. - który w dniu 1 czerwca 2006 roku wypłacił mu odszkodowanie w wysokości 275 000 złotych.

(dowód: zgłoszenie budowy k. 209; informacja z Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego k. 191; decyzja z 19.07.2004r. nakazująca rozbiórkę k. 139; zaświadczenie o numerze identyfikacyjnym REGON k. 132; zaświadczenie o dokonaniu zmiany wpisu do ewidencji działalności gospodarczej k. 130; informacja z Urzędu Miejskiego w B. k. 196; informacja z K. Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Ł. k. 189; informacja z (...) S.A. k. 214 i 702)

W 2005 roku M. J. dowiedziała się, że P. J. (1) pozostaje w nieformalnym związku z I. S., z którą ma dziecko. Ponadto dowiedziała się, że w księdze wieczystej o numerze (...) P. J. (1) wpisany jest jako jedyny właściciel nieruchomości położonej w K. oraz, że dokonał on zbycia działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...). W związku z powyższym wytoczyła przed Sądem Rejonowym w Łomży powództwo o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Sąd Rejonowy w Łomży wyrokiem zaocznym wydanym 10 stycznia 2006 roku w sprawie I C 459/05, nakazał w dziale II księgi wieczystej o numerze (...), prowadzonej dla nieruchomości składającej się z działek oznaczonych numerami geodezyjnymi (...) położonych w K., wykreślić wpis „P. J. (1) syn J. i I.” i wpisać w to miejsce „P. J. (1) syn J. i I. oraz M. J. córka A. B. i P. – na prawach wspólności ustawowej”.

(dowód: odpis prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Łomży z 10.01.2006r. sygn. akt I C 459/05 k. 231)

W dniu 18 września 2005 roku pomiędzy P. J. (1), a I. S. zawarta została:

- umowa dzierżawy działek gruntu oznaczonych nr geod. (...) i (...)położonych w K.; czynsz dzierżawny strony umowy ustaliły na kwotę 500 złotych rocznie; umowa została zawarta na 20 lat,

- umowa inwestycyjna, w oparciu o którą I. S. została upoważniona do budowy za własne środki finansowe budynku gospodarczego, o powierzchni zabudowy 203 m ², na działce oznaczonej nr geod. (...)położonej w K..

Decyzją nr (...) z 14 listopada 2005 roku Starosta (...) zatwierdził projekt budowlany i udzielił I. S. oraz P. J. (1) pozwolenia na budowę budynku gospodarczego, o powierzchni zabudowy 203 m ², na działce oznaczonej nr geod. (...)położonej w K..

Budowa powyższego budynku, nazywanego później „Barem – Klubem Nocnym”, została zakończona w 2006 roku. Do budynku tego, po spaleniu się (...) posadowionej na działce (...), P. J. (1) przeniósł prowadzenie swojej działalności gospodarczej.

W dniu 22 maja 2007 roku Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego w Ł. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie samowolnej zmiany sposobu użytkowania budynku gospodarczego na działce (...) na funkcję gastronomiczną. Postępowanie zostało zakończone decyzją nakazującą I. S. i P. J. (1) przywrócenie gospodarczej funkcji obiektu. W dniu 5 grudnia 2007 roku pracownicy Inspektoratu przeprowadzili kontrolę ustalając, że przeznaczenie obiektu zostało przywrócone do stanu zgodnego z pozwoleniem na budowę. W rzeczywistości jednak, budynek ten w dalszym ciągu wykorzystywany był w celach usługowych i mieszkalnych.

W dniu 6 września 2008 roku P. J. (1) zawarł związek małżeński z I. S..

Za okres od 1 czerwca 2016 roku do 31 maja 2017 roku oraz od 1 czerwca 2017 roku do 31 maja 2018 roku budynek „Baru – Klubu Nocnego” posadowiony na działce (...) ubezpieczony był przez I. J. (1) w (...) Spółce Akcyjnej V. (...) z siedzibą w W.. W dniu 21 grudnia 2017 roku budynek ten spłonął.

I. J. (1) zgłosiła szkodę ubezpieczycielowi, który w 2018 roku wypłacił jej odszkodowanie w kwocie 400 000 złotych.

(dowód: umowa dzierżawy k. 1383; umowa inwestycyjna k. 1382-1382v; decyzja – pozwolenie na budowę nr (...) k. 27-27v; dziennik budowy k. 252; wypis z kartoteki budynków k. 450; informacja z Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego k. 191; informacja z (...) S.A. k. 1390, 1394, 1449; umowy ubezpieczenia wraz z ogólnymi warunkami ubezpieczenia k. 1450-1471)

Po rozwodzie, na działce gruntu oznaczonej numerem geod. (...) P. J. (1) wybudował drewnianą altankę o wymiarach 5 m x 5 m oraz, na podstawie pozwolenia na budowę nr (...) z dnia 18 lutego 2008 roku, nowy budynek usługowy tzw. (...), w którym od 29 marca 2010 roku prowadził działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) P. J. (1) w K.. Budynek ten w dniu 14 listopada 2013 roku spłonął. Następnie został odbudowany. Nakłady na odbudowę poniósł P. J. (1) wspólnie z żoną I. J. (1).

Od dnia 25 września 2015 roku małżonkowie P. i I. J. (1) ustanowili w ich związku małżeńskim umowny ustrój rozdzielności majątkowej, natomiast w dniu 28 września 2015 roku dokonali umownego częściowego podziału majątku wspólnego w ten sposób, że opisany w tej umowie majątek ruchomy oraz nakłady poniesione na odbudowę budynku usługowego o powierzchni użytkowej 272 m ², posadowionego na działce oznaczonej numerem (...) położonej w K., nabyła na wyłączną własność I. J. (1).

(dowód: zgłoszenie zamiaru budowy altany k. 343; postanowienie z 18.09.2009r. o uzgodnieniu prowadzenia robót k. 152; uzgodnienie dokumentacji technicznej k. 195; decyzja – pozwolenie na budowę nr (...) k. 24-24v; dziennik budowy k. 45-64; informacja z Urzędu Miejskiego w B. k. 196; zaświadczenie Wójta Gminy P. k. 203; informacja z K. Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Ł. k. 190; umowa majątkowa małżeńska k. 1381-1381v; umowa o podział majątku wspólnego k. 1410)

Wartość rynkowa nieruchomości położonej w K., składającej się z działek gruntu o numerach geodezyjnych (...), według stanu na dzień orzekania w niniejszej sprawie, z pominięciem nakładów poczynionych przez P. J. (1) i I. J. (1) na budowę budynku usługowego na działce (...), wynosi 902 120 złotych, w tym:

- działka (...) – o wartości 814 000 złotych,

- działka (...) – o wartości 30 660 złotych,

- działka (...) – o wartości 11 635 złotych,

- działka (...) – o wartość 25 195 złotych,

- działka (...) – o wartości 20 630 złotych.

(dowód: opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości P. S. k. 443-498; opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości P. S. k. 760-801, 959-965, 1326-1365; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości M. W. k. 1062-1154; ustna opinia uzupełniająca biegłych sądowych z zakresu szacowania nieruchomości M. W. i P. S. k. 1178-1179v; opinia biegłego sądowego z zakresu budownictwa k. 1207-1230)

Na dzień ustania wspólności majątkowej w skład majątku wspólnego M. J. i P. J. (1) wchodziły następujące ruchomości:

1.  łóżko stanowiące wyposażenie „solarium” o wartości 7 000 zł,

2.  samochód osobowy marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1999 – który został rozbity przez syna zainteresowanych, a jego pozostałość została po ustaniu wspólności majątkowej sprzedana przez P. J. (1) za cenę 1 500 złotych,

3.  przyczepa lekka marki S. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2000 – którą P. J. (1) po ustaniu wspólności majątkowej sprzedał za cenę 1 000 złotych,

4.  samochód ciężarowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1993, o wartości 7 400 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został zbyty przez P. J. (1),

5.  samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2003, o wartości 35 000 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez P. J. (1),

6.  samochód ciężarowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987, o wartości 9 000 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez P. J. (1),

7.  samochód osobowy marki F. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1997 – który 13 września 2011 roku został sprzedany przez zainteresowanych za kwotę 2 100 złotych, którą w całości pobrała M. J.,

8.  samochód ciężarowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987, o wartości 7 000 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez P. J. (1),

9.  przyczepa lekka marki N. (...).01 HF o nr rej. (...), rok produkcji 1999, o wartości 1 600 złotych – która 12 listopada 2014 roku została sprzedana przez P. J. (1).

(dowód: informacja z Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w P. k. 90-90v; informacja z Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w Ł. k. 95 i 227; umowa sprzedaży pojazdu z 13.09.2011r. k. 133-133v; umowa sprzedaży przyczepki marki N. k. 317; zeznania świadka P. J. (2) k. 206v-207; opinia podstawowa i uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu szacowania ruchomości k. 350-356 i 431-434)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. majątkiem wspólnym małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przepis art. 43 § 1 k.r.o. zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku w sprawach nie unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 k.p.c.

Skład i wartość majątku ulegającego podziałowi ustala Sąd (art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 684 k.p.c.). Zasadą jest, iż podział majątku wspólnego obejmuje składniki należące do danego majątku w dacie ustania wspólności oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku (art. 680-689 k.p.c.), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566-567 k.p.c.), nie określają wprost sposobów podziału majątku. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności (art. 688 k.p.c.).

W myśl art. 622 § 2 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c., gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wydaje postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

W toku niniejszego postępowania bezspornie ustalono, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych podlegającego podziałowi wchodzi nieruchomość stanowiąca zabudowaną działkę gruntu o nr geod. (...), położona w S., gmina B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą nr (...). Wartość tej nieruchomości, wobec braku zgodnego stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości, P. S. z dnia 9 lipca 2018 roku, na kwotę 221 480,00 złotych (k. 1273-1307). W opinii pierwotnej biegły ten ustalił w prawdzie, że wartość przedmiotowej nieruchomości położonej w S. wynosi 280 680,00 złotych (k. 499-535). Z uwagi jednak na upływ ustawowego terminu do wykorzystania tej opinii w sprawie, wymagała ona stosownego potwierdzenia jej aktualności przez biegłego rzeczoznawcę majątkowego (art. 156 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami). Przy wydawaniu uaktualnionej opinii z 9 lipca 2018 roku biegły P. S. uwzględnił stan techniczny budynku mieszkalnego i standard jego wykończenia na dzień ustania wspólności majątkowej (k. 1281), który ogólnie określił jako dobry i w związku z którym zastosował przy wycenie współczynnik eksperta na poziomie 0,95. Biegły wskazał, że określone przez niego wartości jednostkowe (2 207,52 zł/m ²) zawierają się w przedziale jednostkowych cen transakcyjnych uzyskiwanych za podobne prawa występujące w obrocie rynkowym, zaś określona wartość rynkowa nieruchomości (221 480,00 zł) uwzględnia cechy istotne przedmiotu oszacowania w odniesieniu do analizowanego sektora rynku nieruchomości podobnych.

Sąd w pełni podzielił uaktualnioną opinię biegłego P. S. z dnia 9 lipca 2018 roku, albowiem w ocenie Sądu jest to opinia jasna i pełna, w przejrzysty sposób wyjaśniająca wszystkie istotne okoliczności oraz uzasadniająca przedstawione w niej wnioski i dokonane wyliczenia, a równocześnie jest poparta wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłego.

Uczestnik postępowania w żadnej mierze nie udowodnił, że po ustaniu wspólności majątkowej (31.08.2007r.) poniósł nakłady z majątku osobistego na remont budynku mieszkalnego posadowionego na nieruchomości położonej w S. w kwocie 53 500,00 złotych obejmującej zakup niezbędnych materiałów, urządzeń i koszty robocizny. Przesłuchani w sprawie świadkowie A. L. (k. 205v), Ż. J. (k. 205v) i P. J. (2) (k. 206v) zeznali, że wspomniany remont został przeprowadzony w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych, natomiast świadek S. R. zeznał, iż nie pamięta kiedy miała miejsce wymiana bojlera (k. 205v). Przytoczone wyżej zeznania, wobec braku dowodów przeciwnych, Sąd uznał za wiarygodne.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie, w szczególności wyrok Sądu Rejonowego w Łomży z 10.01.2006r. sygn. akt I C 459/05 (k. 231), bezsprzecznie wykazał, że w czasie trwania wspólności majątkowej wnioskodawczyni i uczestnik postępowania nabyli ponadto nieruchomość składającą się z działek gruntu o numerach geodezyjnych (...), położoną w K., dla której w Sądzie Rejonowym w Łomży prowadzona jest księga wieczysta o numerze (...).

Uczestnik postępowania P. J. (1) konsekwentnie podnosił, że środki na zakup działki gruntu o numerze (...)pochodziły w zakresie kwoty 4 000,00 zł z majątku wspólnego zainteresowanych, natomiast w zakresie kwoty 5 000,00 zł z majątku osobistego uczestnika, który otrzymał od swojej siostry E. D. kwotę 5 000 zł tytułem spłaty wynikającej z działu spadku po zmarłym ojcu J. J. (2).

W ocenie Sądu, powyższe twierdzenia, którym stanowczo zaprzeczyła wnioskodawczyni, w żadnej mierze nie zostały przez uczestnika udowodnione. W pierwszej kolejności wskazać należy, iż załączone do akt sprawy oświadczenia sporządzone przez E. D., J. Ś., W. J., J. J. (3) i B. J. (k. 28, 376, 415, 418 i 420), z których wynika, że uczestnik otrzymał od swojej siostry E. D. tytułem spłaty kwotę 5 000,00 złotych, są dokumentami prywatnymi w rozumieniu art. 245 k.p.c., stanowiącymi dowód jedynie tego, że osoby, które je podpisały, złożyły oświadczenia w nich zawarte. W sytuacji kwestionowania przez stronę przeciwną podanych w takich dokumentach okoliczności, dokumenty te nie mogą stanowić wystarczającego dowodu uzasadniającego uznanie powołanych w nich okoliczności za udowodnione. Dowód takowy mogłyby stanowić dopiero zeznania tychże osób przesłuchanych w niniejszym postępowaniu w charakterze świadków, jednakże uczestnik postępowania o to nie wnioskował. Natomiast nawet gdyby udowodnione zostało, że uczestnik otrzymał od swojej siostry tytułem spłaty kwotę 5 000,00 złotych, to w dalszym ciągu brak jest dowodów na to, że pieniądze te przeznaczył on na zakup nieruchomości położonej w K., a nie na przykład na bieżące prowadzenie działalności gospodarczej lub utrzymanie rodziny. Ponadto nie sposób pominąć, iż z załączonego do akt niniejszej sprawy postanowienia o dziale spadku po ojcu uczestnika (k. 376), nie wynikają żadne spłaty, co jest kolejnym argumentem przemawiającym za uznaniem, iż w rzeczywistości spłat tych nie było.

Wartość działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), wobec braku zgodnego stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił na kwotę 814 000,00 złotych w oparciu o opinie biegłych sądowych z zakresu szacowania nieruchomości M. W. i P. S.. Ten ostatni w sporządzonej na piśmie opinii aktualizacyjnej wskazał, że wartość działki (...) wynosi 913 872,00 zł (k. 760-801). Zarzuty do tej opinii zgłosił uczestnik postępowania, na wniosek którego Sąd dopuścił dowód z pisemnej opinii biegłego M. W., który wobec braku nieruchomości podobnych, dokonał funkcjonalnego podziału wycenianej nieruchomości, biorąc pod uwagę, iż w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy P., działka (...) w części przeznaczona jest pod zabudowę usługową – tereny usług turystycznych i gastronomicznych, zaplecze sanitarne i gospodarcza, a w części pod tereny zieleni i wód powierzchniowych, i w oparciu o taki podział ustalił wartość tej nieruchomości na łączną kwotę 814 000,00 złotych (k. 1062-1154). W wyniku konfrontacji wymienionych wyżej biegłych, przeprowadzonej na wniosek wnioskodawczyni, biegły M. W. w całości podtrzymał swoją opinię w tym zakresie, natomiast P. S. przychylił się do opinii biegłego M. W. i zastosowanej przez niego koncepcji funkcjonalnego podziału wycenianej działki (...) (k. 1178-1179).

Przytoczone wyżej ustne opinie uzupełniające biegłych M. W. i P. S. w zakresie wyceny działki (...) nie były kwestionowane przez zainteresowanych i zostały podzielone przez Sąd, albowiem spełniały one stawiane im wymogi, odpowiadały w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytania, a przytoczona na ich uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca.

W tym miejscu należy zaznaczyć, iż wycena przez obu biegłych działki o numerze (...) została dokonana z pominięciem nakładów poczynionych po ustaniu wspólności majątkowej zainteresowanych na budowę posadowionych na tej nieruchomości: drewnianej altany oraz budynku (...). Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika bowiem jednoznacznie, że altana wybudowana została w 2009 roku (vide zgłoszenie zamiaru budowy altany k. 343; postanowienie z 18.09.2009r. o uzgodnieniu prowadzenia robót k. 152), natomiast pierwsza (...), pobudowana w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych, spłonęła 27 stycznia 2006 roku. Budynek drugiej (...) wybudowany został w tym samym miejscu przez uczestnika postępowania P. J. (1) już po ustaniu wspólności majątkowej zainteresowanych, na podstawie pozwolenia na budowę nr (...) z dnia 18 lutego 2008 roku. Spłonął on 14 listopada 2013 roku, następnie został odbudowany, a nakłady na odbudowę poniósł uczestnik postępowania P. J. (1) wspólnie z obecną żoną I. J. (1) (vide uzgodnienie dokumentacji technicznej k. 195; decyzja – pozwolenie na budowę nr (...) k. 24-24v; dziennik budowy k. 45-64; informacja z Urzędu Miejskiego w B. k. 196; zaświadczenie Wójta Gminy P. k. 203; informacja z K. Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w Ł. k. 190).

Wartość działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...), wobec braku zgodnego stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił w oparciu o opinie biegłych sądowych z zakresu szacowania nieruchomości M. W. i P. S.. Ten ostatni w sporządzonej na piśmie opinii aktualizacyjnej wskazał, że wartość działki (...) wynosi 33 320,00 złotych, działki (...) wynosi 15 270,00 złotych, natomiast działki (...) wynosi 25 390,00 złotych (k. 959-965). Natomiast biegły M. W. w sporządzonej na piśmie opinii stwierdził, że wartość działki (...) wynosi 28 000,00 złotych, działki (...) wynosi 8 000,00 złotych, natomiast działki (...) wynosi 25 000,00 złotych (k. 1062-1154). W ustnych opiniach uzupełniających obaj biegli w całości podtrzymali swoje opinie pisemne w tym zakresie. Wskazali, że w przypadku działek (...) różnice w wycenie wynikają z przyjętych do porównania nieruchomości, natomiast w przypadku działki (...) z przyjętego przez biegłego W. założenia, że powinna być ona potraktowana jako droga, zaś przez biegłego S., że jest to działka przeznaczona pod zabudowę bowiem została wyodrębniona z działek o takim właśnie przeznaczeniu (k. 1178-1179).

Powołane wyżej opinie biegłego M. W. i P. S. są jasne i pełne, wyjaśniają wszystkie istotne okoliczności oraz uzasadniają przedstawione w nich wnioski i dokonane wyliczenia, a równocześnie są poparte wiedzą i doświadczeniem zawodowym tychże biegłych. W ocenie Sądu, rozbieżności w ustalonych przez biegłych wartościach są dopuszczalne w świetle zasad szacowania nieruchomości. Na uwadze trzeba mieć, że taki operat to tylko przybliżona wartość rynkowa nieruchomości, natomiast faktyczną wartość mógłby zweryfikować tylko rynek w przypadku sprzedaży nieruchomości z wolnej ręki. W tej sytuacji Sąd przyjął średnią wartość działek (...), mając na uwadze wycenę sporządzoną przez biegłego P. S. oraz M. W. i ustalił, że:

- wartość działki (...) wynosi 30 660,00 zł (33 320 zł + 28 000 zł : 2),

- wartość działki (...) wynosi 11 635,00 zł (15 270 zł + 8 000 zł : 2),

- wartość działki (...) wynosi 25 195,00 zł (25 390 zł + 25 000 zł :2).

Natomiast wartość działki oznaczonej numerem geodezyjnym (...), wobec braku zgodnego stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił na kwotę 20 630,00 złotych w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości P. S., sporządzoną 5 września 2018 roku z uwzględnieniem faktu, iż budynek „Baru – Klubu Nocnego”, pobudowany na tej nieruchomości w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych, spłonął 21 grudnia 2017 roku (k. 1326-1365). Zgłoszony przez pełnomocnika wnioskodawczyni wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej biegłego P. S. został przez Sąd oddalony na rozprawie w dniu 22 listopada 2018 roku. Pełnomocnik wnioskodawczyni nie zgłosił zastrzeżeń do protokołu rozprawy w trybie art. 162 k.p.c.

Sąd w pełni podziela opinię biegłego P. S. sporządzoną 5 września 2018 roku. Zauważyć należy, iż opinia biegłego podlega, jak i inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c, lecz odróżniają je szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. W ocenie Sądu omawiana opinia sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą specjalną. Jest rzetelna i logiczna, a przytoczona na jej uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca.

Do zamknięcia rozprawy wnioskodawczyni i uczestnik postępowania zgodnie wnieśli o dokonanie podziału wskazanego wyżej majątku wspólnego w ten sposób, że nieruchomość położoną w S. przyznać wnioskodawczyni, zaś nieruchomość położoną w K. przyznać uczestnikowi P. J. (1).

Powyższy projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych, stąd też Sąd dokonał podziału majątku wspólnego zgodnie z treścią wniosku zainteresowanych. Zgłoszony przez uczestnika po zamknięciu rozprawy wniosek o sprzedaż nieruchomości położonej w K., Sąd pominął jako spóźniony.

Z załączonych do akt sprawy informacji z Wydziału Komunikacji Starostwa Powiatowego w Ł. i w P. (k. 90-90v, 95 i 227) wynika wprost, że na dzień ustania wspólności majątkowej w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodziły ponadto:

1.  samochód osobowy marki B. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1999 – który został zniszczony w wyniku wypadku komunikacyjnego, a jego pozostałość została po ustaniu wspólności majątkowej sprzedana przez P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni za cenę 1 500 złotych (bezsporne). Fakt zniszczenia pojazdu potwierdził przesłuchany w niniejszej sprawie w charakterze świadka P. J. (2) (206v). Wnioskodawczyni ostatecznie nie kwestionowała, że pozostałość po tym pojeździe została sprzedana za 1 500 złotych;

2.  przyczepa lekka marki S. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2000 – którą P. J. (1) po ustaniu wspólności majątkowej sprzedał bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni za cenę 1 000 złotych (bezsporne),

3.  samochód ciężarowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1993, o wartości 7 400 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został zbyty przez P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni (wyjaśnienia uczestnika k. 119),

4.  samochód osobowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 2003, o wartości 35 000 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni (wyjaśnienia uczestnika k. 119),

5.  samochód ciężarowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987, o wartości 9 000 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni (wyjaśnienia uczestnika k. 119),

6.  samochód osobowy marki F. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1997 – który 13 września 2011 roku został sprzedany przez zainteresowanych za kwotę 2 100 złotych, którą w całości pobrała wnioskodawczyni (bezsporne, umowa sprzedaży k. 133),

7.  samochód ciężarowy marki V. (...) o nr rej. (...), rok produkcji 1987, o wartości 7 000 złotych – który po ustaniu wspólności majątkowej został sprzedany przez P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni (wyjaśnienia uczestnika k. 119),

8.  przyczepa lekka marki N. (...).01 HF o nr rej. (...), rok produkcji 1999, o wartości 1 600 złotych – która 12 listopada 2014 roku została sprzedana przez P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni (wyjaśnienia uczestnika k. 119v).

Wartość pojazdów wymienionych w punktach 3., 4., 5., 7. oraz przyczepy wymienionej w punkcie 8, wobec braku zgodnego stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił w oparciu o opinię podstawową i uzupełniającą biegłego sądowego z zakresu szacowania ruchomości, P. M. (k. 350-356, 431-434). W opinii uzupełniającej biegły uwzględnił zarzuty uczestnika postępowania P. J. (1) i skorygował wartość pojazdów wymienionych w pkt 3., 4. i 5. Opinia uzupełniająca biegłego P. M. nie była kwestionowana przez zainteresowanych.

Wskazane wyżej wartości pojazdów i przyczep wymienionych w punktach od 1. do 8. podlegają rozliczeniu w niniejszym postępowaniu. Uczestnikowi P. J. (1) należy się od wnioskodawczyni połowa z kwoty 2 100,00 złotych uzyskanej przez nią ze sprzedaży pojazdu opisanego w punkcie 6., a wnioskodawczyni należy się od uczestnika postępowania P. J. (1) połowa z łącznej kwoty 62 500,00 złotych uzyskanej przez niego ze zbycia składników majątku wspólnego opisanych w punktach 1., 2., 3., 4., 5., 7., 8.

Wnioskodawczyni nie udowodniła, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzi ponadto 5 łóżek stanowiących wyposażenie „solarium” o łącznej wartości 35 000 złotych. Uczestnik postępowania przyznał, że w skład majątku wspólnego zainteresowanych wchodzi jedno takie łóżko, które gotów był oddać wnioskodawczyni bez żadnych wzajemnych rozliczeń. Łóżko to jednak, jak wynika z niekwestionowanych przez wnioskodawczynię twierdzeń uczestnika (k. 1523), spłonęło w pożarze budynku „Baru – Klubu Nocnego” w dniu 21 grudnia 2017 roku, zatem jako składnik majątku nieistniejący w chwili dokonywania podziału, nie zostało ono tym podziałem objęte.

Sąd nie uwzględnił wniosku pełnomocnika wnioskodawczyni o rozliczenie w niniejszym postępowaniu aktualnej wartości rynkowej działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...), położonych w K., zbytych w czasie trwania wspólności majątkowej przez uczestnika postępowania P. J. (1) bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni.

Faktem jest, że w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych, uczestnik postępowania samodzielnie nabył nieruchomość położoną w K., składającą się z działek gruntu oznaczonych numerami (...)(a po podziale administracyjnym: (...), (...) i (...), a następnie bez zgody i wiedzy wnioskodawczyni rozporządził dwiema z nich - działkami numer (...). W ocenie Sądu nie sposób jednak pominąć, iż do nabycia opisanych wyżej działek gruntu doszło wyłącznym staraniem uczestnika, który od 1996 roku prowadził dochodową działalność gospodarczą i który zaciągnął pożyczkę u M. S. (obecne nazwisko B.) w wysokości 5 000 marek, którą w części przeznaczył na pokrycie ceny nabycia działki (...), a następnie rozporządził dwiema nabytymi działkami w celu uregulowania swoich zobowiązań finansowych.

Wskazać należy, iż działkę numer (...) uczestnik sprzedał niespełna dwa miesiące później za cenę 1 000 złotych, a więc za kwotę znacznie przewyższającą poniesioną przez niego cenę zakupu. Brak jest zatem podstaw do uznania, że była to czynność prawna pozorna. Kwotę uzyskaną ze sprzedaży uczestnik mógł przeznaczyć na potrzeby rodziny i bieżące koszty prowadzonej działalności gospodarczej. W żadnej mierze nie zostało wykazane, aby uczestnik rozmyślnie działał ze szkodą dla finansów rodziny zainteresowanych. Z kolei działkę numer (...) blisko dwa lata później uczestnik darował M. S. (obecne nazwisko B.) w ramach rekompensaty za długi okres oczekiwania przez nią na spłatę pożyczki. Przesłuchana w niniejszym postępowaniu w charakterze świadka M. B. potwierdziła, że w listopadzie 2001 roku pożyczyła uczestnikowi 5 000 marek z przeznaczeniem między innymi na zakup nieruchomości w K.. Wskazała, że zwrot pożyczki miał nastąpić w terminie 6 miesięcy. Ponieważ jednak uczestnik miał w tym czasie szereg zobowiązań finansowych, okres spłaty się wydłużał, dlatego w ramach rekompensaty otrzymała od niego działkę (...), która do dnia dzisiejszego stanowi jej własność. Pozostałą do spłaty część pożyczki w kwocie 10 000 złotych otrzymała od uczestnika kilka lat później (k. 207).

Reasumując, w ocenie Sądu na dzień ustania wspólności majątkowej zainteresowanych zbycie przez uczestnika postępowania działek gruntu o numerach (...)i (...)było skuteczne i ważne, w konsekwencji czego wartości tych nieruchomości nie podlegają rozliczeniu w niniejszym postępowaniu. Podkreślić należy, że o wartości każdej z tych dwóch nieruchomości świadczy odpowiednio umowa sprzedaży z 28.12.2001r. (k. 108-109v) i umowa darowizny z 02.07.2003r. (k. 110). Wycena tych działek gruntu według cen aktualnych byłaby bezpodstawna.

Powyższe ustalenia Sądu legły u podstaw oddalenia wniosku pełnomocnika wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości celem ustalenia aktualnej wartości rynkowej działek gruntu (...)i (...). Dowód ten nie miałby żadnego wpływu na treść wydanego orzeczenia i spowodowałby nieuzasadnioną zwłokę w rozpoznaniu sprawy.

Wnioskodawczyni domagała się rozliczenia w niniejszym postępowaniu kwoty 275 000,00 złotych otrzymanej przez uczestnika P. J. (1) od ubezpieczyciela - (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. - tytułem odszkodowania za spalony w wyniku pożaru z 27 stycznia 2006 roku budynek (...) posadowiony w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych na działce gruntu o numerze (...). Żądaniu temu konsekwentnie oponował uczestnik, podnosząc, iż środki te z wydatkował na bieżące potrzeby rodziny założonej z wnioskodawczynią oraz potrzeby nowej rodziny założonej z I. S. (ówczesne nazwisko), a także na uprzątnięcie pogorzeliska. Twierdzeniom tym stanowczo zaprzeczyła wnioskodawczyni.

Należy podnieść, iż z załączonych do akt sprawy informacji z (...) S.A. wynika, że wspomniane wyżej odszkodowanie w kwocie 275 000,00 złotych zostało wypłacone uczestnikowi P. J. (1) w dniu 1 czerwca 2006 roku (k. 214 i 702), a zatem na 15 miesięcy przed ustaniem wspólności majątkowej zainteresowanych. W tym czasie uczestnik postępowania prowadził na nieruchomości w K. działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo (...) w przedmiocie Gospodarstwo (...), pozostawał w nieformalnym związku z I. S., z którą miał dziecko, a z wnioskodawczynią, jak sam wielokrotnie podkreślał w pismach procesowych, już od sierpnia 2005 roku nie łączyła go żadna więź uczuciowa ani finansowa (k. 236). Uczestnik nie udowodnił, że w tak krótkim czasie (15 miesięcy) z wydatkował otrzymaną kwotę odszkodowania na potrzeby rodziny założonej z wnioskodawczynią i uprzątnięcie pogorzeliska. Przesłuchani na tą okoliczność świadkowie – Ż. J., P. J. (2) i M. B. – nie posiadali żadnej wiedzy na temat tego, na co uczestnik z wydatkował środki z odszkodowania. Dlatego też Sąd uznał, iż kwota tegoż odszkodowania podlega rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

Inaczej rzecz ma się w przypadku odszkodowania z tytułu spłonięcia budynku „Baru – Klubu Nocnego”, co miało miejsce 21 grudnia 2017 roku. Budynek ten został wybudowany w prawdzie w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych (w 2006 roku zakończono jego budowę) ale na podstawie pozwolenia na budowę numer (...) z 14 listopada 2005 roku, w którym jako inwestorzy wskazani zostali uczestnik P. J. (1) i uczestnika I. J. (1) (wówczas S.) (k. 27-27v). Dokument ten wraz z załączonymi do akt sprawy dziennikiem budowy (k. 252) i umową inwestycyjną zawartą 18 września 2005 roku pomiędzy P. J. (1), a I. S. (k. 1382-1382v) uprawdopodabniają, że uczestniczka I. J. (1) partycypowała w kosztach budowy „Baru-Klubu Nocnego”. Skutkiem tego było ubezpieczenie tegoż budynku od zdarzeń losowych przez uczestniczkę I. J. (1) i wypłata jej, jako ubezpieczającemu, odszkodowania przez ubezpieczyciela (inf. k. 1390, 1394, polisy k. 1450-1471). W tej sytuacji kwestia ubezpieczenia budynku „Baru – Klubu Nocnego” przez osobę trzecią (obecną żonę uczestnika), z którą uczestnika łączy od 25 września 2015 roku ustrój rozdzielności majątkowej, co potwierdza załączona do akt sprawy umowa majątkowa małżeńska (k. 1381-1381v), nie wpływa na kwestię rozliczeń w niniejszym postępowaniu. Ani wnioskodawczyni ani uczestnik nie ubezpieczyli tego budynku, wskutek czego nie zostało im wypłacone żadne odszkodowanie, dlatego oboje ponoszą odpowiedzialność za tą stratę w majątku wspólnym.

Wnioskodawczyni domagała się również rozliczenia dochodu z działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestnika postępowania po ustaniu wspólności majątkowej na nieruchomości położonej w K., rozliczenia kwoty uzyskanej przez uczestnika z tytułu czynszu dzierżawnego wynikającego z umowy dzierżawy nieruchomości położonej w K. zawartej 18 września 2005 roku między uczestnikiem i I. S. (obecnie J.) oraz rozliczenia kwoty, którą przy uwzględnieniu zasad prawidłowej gospodarki można było osiągnąć z tytułu najmu przedmiotowej nieruchomości. Żądaniom powyższym oponował uczestnik postępowania P. J. (1), który z kolei domagał się rozliczenia poniesionej przez niego po ustaniu wspólności majątkowej co rocznej opłaty z tytułu wyłączenia z produkcji gruntów rolnych położonych w K..

Zgodnie z art. 618 § 1 k.p.c., który znajduje zastosowanie w sprawach o podział majątku wspólnego, przy podziale majątku sąd rozstrzyga także wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Roszczenia o których mowa w tym przepisie, to przede wszystkim roszczenia związane z korzystaniem z rzeczy wspólnej, pobieraniem z niej pożytków i przychodów oraz dokonanych nakładów.

W myśl art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Pojęcie wydatków użyte w art. 207 k.c. jest w orzecznictwie rozumiane szeroko. Przyjmuje się, że w pojęciu tym mieszczą się także nakłady, nie tylko konieczne, lecz także inwestycyjne, prowadzące do zwiększenia wartości rzeczy wspólnej. Wydatkiem w rozumieniu tego unormowania jest nie tylko wydatek zmierzający do zachowania wspólnego prawa, lecz także wydatek poniesiony na normalną eksploatację rzeczy. Z kolei ciężarami w rozumieniu art. 207 k.c. są m.in. podatki i inne świadczenia o charakterze publicznoprawnym obciążające współwłaścicieli nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności.

W pierwszej kolejności, odnosząc się do żądania wnioskodawczyni rozliczenia w niniejszym postępowaniu dochodu osiągniętego przez uczestnika postępowania z prowadzonej działalności gospodarczej, stwierdzić należy, iż roszczenie to jest bezpodstawne. O ile w czasie trwania wspólności majątkowej zainteresowanych dochód ten należał do majątku wspólnego małżonków (art. 31 § 2 pkt 1 k.r.o.), o tyle od daty ustania wspólności majątkowej należy on do majątku osobistego uczestnika i nie podlega żadnym rozliczeniom w niniejszym postępowaniu.

Przechodząc dalej podkreślić należy, iż sam fakt korzystania przez jednego z byłych małżonków z nieruchomości wchodzącej w skład majątku wspólnego, z wyłączeniem drugiego z małżonków, nie uzasadnia sam przez się, niejako automatycznie, tego, że małżonek korzystający jest zobowiązany do rozliczenia się z drugim z małżonków z tytułu roszczeń, o jakich mowa w art. 207 k.c. Ponadto, rozliczeniu w trybie art. 207 k.c. podlegają jedynie pożytki rzeczywiste, realnie uzyskane przez byłego małżonka, nie zaś pożytki potencjalne, możliwe do uzyskania (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 19.06.2009r. w sprawie V CSK 485/08).

Z charakteru współwłasności, jako prawa własności do jednej rzeczy, przysługującego kilku osobom, wynika uprawnienie do jej współposiadania i korzystania w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 k.c.). Uprawnienie to jest konsekwencją przyjętej w art. 195 k.c. koncepcji prawa współwłasności jako prawa przysługującego niepodzielnie kilku osobom. Prawo to cechuje jedność przedmiotu własności, wielość podmiotów i niepodzielność samego prawa. Ta ostatnia cecha wyraża się w tym, że każdy ze współwłaścicieli ma prawo do całej rzeczy. Posiadanie rzeczy przez współwłaściciela jest zatem posiadaniem właścicielskim i samoistnym, stanowi bowiem realizację jego niepodzielnego prawa do rzeczy. Oznacza to, że z faktu posiadania rzeczy przez współwłaściciela wynika jedynie, iż korzysta on z tej rzeczy zgodnie z przysługującym mu prawem. Niewykonywanie prawa posiadania przez innych współwłaścicieli nie uprawnia roszczenia o rozliczenie korzyści osiągniętych z tego posiadania.

Już z chwilą pobudowania pierwszego budynku (...) na nieruchomości w K. (2004 rok), do którego uczestnik przeniósł wówczas prowadzenie swojej działalności gospodarczej, zainteresowani dokonali nieformalnego podziału do korzystania – quoad usum – nieruchomości wchodzących w skład ich majątku wspólnego. Wnioskodawczyni mieszkała i korzystała z nieruchomości w S., a uczestnik mieszkał i korzystał z nieruchomości w K., gdzie własnym nakładem pracy prowadził działalność gospodarczą. Podział ten istniał aż do ustania wspólności majątkowej zainteresowanych. Przez ten czas zainteresowani nie domagali się wzajemnych rozliczeń z tytułu ewentualnych korzyści osiągniętych z posiadanych przez nich nieruchomości. Wnioskodawczyni nigdy nie żądała dopuszczenia jej do współposiadania nieruchomości w K., ani nie wykazywała chęci prowadzenia tam działalności gospodarczej.

Reasumując, mając powyższe na uwadze uznać należy, że ewentualne korzyści osiągnięte przez wnioskodawczynię z tytułu posiadania nieruchomości w S. i osiągnięte przez uczestnika z tytułu posiadania nieruchomości w K. oraz potencjalne pożytki, możliwe do uzyskania z nieruchomości położonej w K., nie podlegają rozliczeniom w niniejszym postępowaniu. Z uwagi na powyższe Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawczyni o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego celem ustalenia kwoty, którą przy uwzględnieniu zasad prawidłowej gospodarki można było osiągnąć z tytułu najmu nieruchomości położonej w K., albowiem dowód ten był zbędny i spowodowałyby nieuzasadnioną zwłokę w rozpoznaniu sprawy.

Nie podlega również rozliczeniu poniesiony przez uczestnika po ustaniu wspólności majątkowej wydatek z tytułu co rocznej opłaty z tytułu wyłączenia z produkcji gruntów rolnych położonych w K., albowiem ani jego wysokość, ani fakt jego poniesienia przez uczestnika, nie został przez P. J. (1) udowodniony. Uczestnik ograniczył się jednie do przedłożenia informacji ze Starostwa Powiatowego w Ł. o wysokości wspomnianej opłaty w 2014 roku (k. 628), natomiast nie przedłożył dowodu uiszczenia tej opłaty, co uniemożliwia poczynienie przez Sąd ustaleń zarówno co do jej wysokości, jak i co do osoby, która ją uiściła, a przecież zważywszy na ustrój rozdzielności majątkowej panujący w obecnym związku małżeńskim uczestnika oraz wspomnianą wyżej umowę dzierżawy nieruchomości położonej w K., nie można wykluczyć, że omawiany wydatek ponoszony jest przez obecną żonę uczestnika.

Rozliczeniu w niniejszym postępowaniu podlega natomiast niewątpliwie dochód, który zgodnie z załączoną do akt sprawy umową dzierżawy działek gruntu numer (...) położonych w K., zawartą 18 września 2005 roku między P. J. (1) i jego obecną żoną (k. 1383), uczestnik postępowania po ustaniu wspólności majątkowej uzyskał z tytułu czynszu dzierżawnego. Czynsz ten strony umowy ustaliły na kwotę 500,00 złotych rocznie. Od dnia ustania wspólności majątkowej zainteresowanych do dnia orzekania w niniejszej sprawie upłynęło 12 lat, zatem rozliczeniu podlega kwota 6 000,00 złotych (12 x 500 zł). Na skutek omyłki Sąd przyjął, iż czynsz dzierżawny wynosił 500,00 złotych miesięcznie i dlatego do rozliczenia w niniejszym postępowaniu przyjął kwotę 69 000,00 złotych (pkt I. ppkt 3. orzeczenia).

Odnosząc się do roszczenia uczestniczki postępowania I. J. (1) podkreślić należy, iż w postępowaniu o podział majątku wspólnego podlegają rozpoznaniu, i to nie wszystkie, spory toczone wyłącznie pomiędzy byłymi małżonkami. W postępowaniu o podział majątku wspólnego nie mogą być rozstrzygane spory z dodatkowym udziałem osoby trzeciej.

Zasada kompleksowego rozpoznawania spraw, które wiążą się z postępowaniem o zniesienie współwłasności, a zatem i podział majątku wspólnego, nie oznacza bowiem, że tym postępowaniem są objęte wszelkiego rodzaju spory, które w jakikolwiek sposób wiązałyby się z podlegającym podziałowi majątkiem małżonków. Przeciwko takiemu rozumieniu art. 618 i 686 k.p.c. przemawia przede wszystkim gramatyczna wykładnia tych przepisów. Podkreślić bowiem należy, że wyliczenie spraw określonych w art. 618 § 1 i art. 686 k.p.c. nie jest przykładowe, ale wyczerpujące. Tylko sprawy, o których wyraźnie jest mowa w treści powyższych przepisów, muszą być objęte toczącym się postępowaniem o podział majątku wspólnego (vide uchwała Sądu Najwyższego z 12.10.1973r. w sprawie III CZP 56/73). Nadto zauważyć należy, iż uczestniczka I. J. (1)domagała się zasądzenia na jej rzecz określonej kwoty, wskazując, iż wnioskodawczyni i uczestnik są jej dłużnikami z tytułu poniesionych przez nią nakładów na nieruchomość należącą do byłych małżonków J.. Realizacja wniosku I. J. (1) doprowadziłaby do orzekania przez Sąd w przedmiocie niespłaconych długów wnioskodawczyni i uczestnika, co jest niedopuszczalne, albowiem Sąd długów nie dzieli.

Z uwagi na powyższe Sąd roszczenie uczestniczki I. J. (1) pozostawił bez rozpoznania.

Reasumując, łączna wartość majątku wspólnego zainteresowanych podlegającego podziałowi i rozliczeniu wynosi 1 469 200,00 złotych. Ponieważ udziały zainteresowanych w majątku wspólnym są równe, udział przypadający wnioskodawczyni i uczestnikowi postępowania wynosi więc 734 600,00 złotych (1 469 200,00 zł : 2).

Na skutek podziału majątku wspólnego uczestnik postępowania P. J. (1) otrzymał składnik i kwoty podlegające rozliczeniu o łącznej wartości 1 245 620,00 złotych (pkt I. ppkt 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 11. i 12. postanowienia, przy korekcie kwoty z ppkt 3. z 69 000,00 zł na 6 000,00 zł), zaś wnioskodawczyni otrzymała składnik i kwotę podlegającą rozliczeniu (pkt I. ppkt 1. i 10.) o łącznej wartości 223 580,00 złotych.

Wobec powyższego zaszła konieczność zasądzenia od uczestnika postępowania P. J. (1) na rzecz wnioskodawczyni dopłaty w wysokości 511 020,00 złotych (a nie jak błędnie ustalono 542 520,00 zł), która wynika z odjęcia wartości składników otrzymanych przez wnioskodawczynię od wartości przypadającego jej udziału w majątku wspólnym (734 600,00 zł - 223 580,00 zł = 511 020,00 zł).

W tym miejscu, odnosząc się do wniosku uczestnika postępowania P. J. (1) o ustalenie, iż po ustaniu wspólności majątkowej przekazał on wnioskodawczyni łącznie około 100 000,00 złotych, po 500,00 złotych tygodniowo, tytułem spłaty z majątku wspólnego, podkreślić należy, że twierdzenia te nie zostały udowodnione. Wnioskodawczyni stanowczo temu zaprzeczyła. Przesłuchana w charakterze świadka córka zainteresowanych Ż. J. zeznała, że ojciec rzadko przekazywał pieniądze matce, nie wie, jakiej wysokości były to kwoty (k. 206). Natomiast świadek P. J. (2), syn zainteresowanych, zeznał, że po śmierci swojego brata do września 2012 roku zawoził matce co tydzień pieniądze od ojca w kwocie 500,00 złotych; czasami jednak ojciec nie dawał tych pieniędzy bo ich nie miał; ojciec dawał te pieniądze bo tak chciał (k. 207). W oparciu o powyższe zeznania nie sposób ustalić, z jakim przeznaczeniem uczestnik przekazywał pieniądze wnioskodawczyni i przez jaki dokładnie okres czasu, co uniemożliwia potraktowanie tego jako spłaty z majątku wspólnego.

O dopłacie na rzecz wnioskodawczyni Sąd orzekł zgodnie z art. 212 § 3 k.c. oznaczając termin (zgodnie z wnioskiem uczestnika), sposób jej uiszczenia, sposób zabezpieczenia jej płatności oraz wysokość odsetek należnych w przypadku zwłoki w płatności. Hipotekę ustanawia się nie na działce gruntu lecz na nieruchomości, dlatego hipoteka przymusowa ustanowiona została na nieruchomości przyznanej uczestnikowi, położonej w K., dla której Sąd Rejonowy w Łomży prowadzi księgę wieczystą numer (...).

W ocenie Sądu okres 15 miesięcy to czas odpowiedni, który pozwoli uczestnikowi na zgromadzenie kwoty zasądzonej na rzecz wnioskodawczyni, natomiast wysokość zasądzonej dopłaty uzasadnia rozłożenie jej płatności na raty.

O kosztach niniejszego postępowania, orzeczonych w pkt V. i VI. postanowienia, Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. oraz art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), uznając, iż ze względu na charakter sprawy i rozbieżne interesy wnioskodawczyni i uczestnik postępowania P. J. (1) winni w równym stopniu ponieść koszt opłaty sądowej od wniosku (1 000,00 zł), koszt doręczania korespondencji za pośrednictwem komornika sądowego (88,28 zł, postanowienie k. 683) oraz koszt wynagrodzeń biegłych sądowych, którzy na potrzeby niniejszej sprawy sporządzili opinie (21 145,54 zł). Łącznie koszty te wyniosły 22 233,82 złotych, zatem na każdego z zainteresowanych przypada kwota 11 116,91 złotych (22 233,82 zł : 2 = 11 116,91 zł). Wnioskodawczyni uiściła opłatę od wniosku (1 000,00 zł) i została zwolniona z obowiązku uiszczenia zaliczki na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 2 500,00 zł (postanowienie k. 308). Natomiast uczestnik postępowania P. J. (1) na poczet wynagrodzeń biegłych uiścił tytułem zaliczki łącznie 10 500,00 złotych. Wobec powyższego Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu od wnioskodawczyni kwotę 7 616,91 złotych (11 116,91 zł – 1 000,00 zł – 2 500,00 zł = 7 616,91 zł), natomiast od uczestnika postępowania P. J. (1) kwotę 616,91 złotych (11 116,91 zł – 10 500,00 zł = 616,91 zł), które to należności zostały tymczasowo pokryte ze środków budżetowych Skarbu Państwa.

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.