Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Piszu I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Łukaszewicz

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anita Topa

po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2019 roku w Piszu na rozprawie

sprawy z wniosku C. B.

z udziałem S. B. i A. K. (1)

o podział majątku wspólnego i dział spadku

p o s t a n a w i a :

I.  Dokonać podziału majątku wspólnego C. B. i A. B., w skład którego wchodzi:

1.

• 1.  nieruchomość położona w B., w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), składająca się z:

  a)  niezabudowanych działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...), o łącznej wartości 394 200 złotych,

  b)  działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zabudowana budynkiem mieszkalnym, budynkami gospodarczymi i budynkiem garażowym, o wartości 217 524 złotych,

  c)  działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zabudowanej budynkami gospodarczymi, o wartości 53 351 złotych,

2.

• 2.  nieruchomość składająca się z niezabudowanej działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), położona w B. w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 246 500 złotych,

  3.  własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ulicy (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 124 200 złotych,

  4.  ciągnik rolniczy marki Z. o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 17 000 złotych,

  5.  ciągnik rolniczy marki U. (...) o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 10 000 złotych,

  6.  przyczepa zwykła szara marki S. (...), o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 7 000 złotych,

  7.  przyczepa marki S. (...)o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 1 000 złotych,

  8.  prasa kostkująca (...) (...) o wartości 10 000 złotych,

  9.  przyczepa ciągnikowa o wartości 1 500 złotych,

  10.  ładowacz (...) o wartości 4 000 złotych,

  11.  rozrzutnik obornika o wartości 3 000 złotych,

  12.  siewnik do zboża o wartości 2 000 złotych,

  13.  kopaczka do ziemniaków o wartości 1 500 złotych,

  14.  sadzarka do ziemniaków o wartości 1 000 złotych,

  15.  opryskiwacz o wartości 1 000 złotych,

  16.  siewnik do nawozów o wartości 1 000 złotych,

  17.  kultywator z wałkiem uprawowym o wartości 1 000 złotych,

  18.  pług 3-skibowy o wartości 800 złotych,

  19.  pług 2-skibowy o wartości 500 złotych,

  20.  brony o wartości 500 złotych,

  21.  zgrabiarko-przetrząsarka o wartości 1 000 złotych,

  22.  kosiarka ciągnikowa o wartości 1 000 złotych,

  23.  41 (czterdzieści jeden) akcji imiennych Zakładów (...) Spółki Akcyjnej, serii (...) o numerach od (...) do (...), każda o wartości nominalnej 10 złotych,

oraz działu spadku po A. B. zmarłym w dniu 02.07.2008r. w E., w skład którego to spadku wchodzi udział wynoszący ½ części w prawie własności opisanych wyżej składników majątku wspólnego, w ten sposób, że składniki wymienione w podpunktach 1a), 1c), 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 14, 23 przyznać wnioskodawczyni C. B., zaś składniki wymienione w podpunkcie 1b) przyznać uczestniczce postępowania A. K. (1).

II.  Zasądzić od uczestniczki postępowania A. K. (1) na rzecz wnioskodawczyni C. B. kwotę 32 156,30 zł (trzydzieści dwa tysiące sto pięćdziesiąt sześć złotych 30/100) tytułem dopłaty oraz rozliczenia wszelkich nakładów, pożytków, ciężarów, środków finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych oraz kwoty uzyskanej ze sprzedaży bydła, płatną w terminie 6 miesięcy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności.

III.  Zasądzić od uczestniczki postępowania A. K. (1) na rzecz uczestnika postępowania S. B. kwotę 42 325,27zł (czterdzieści dwa tysiące trzysta dwadzieścia pięć złotych 27/100) tytułem spłaty oraz rozliczenia wszelkich pożytków i ciężarów, płatną w terminie 6 miesięcy wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku zwłoki w płatności.

IV.  Zarządzić sprzedaż w drodze licytacji publicznej ruchomości opisanych w punkcie I. podpunkt 8, 10, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 i 22 orzeczenia.

V.  Ustalić, iż wnioskodawczyni C. B. otrzyma 4/6 części, zaś uczestnicy postępowania S. B. i A. K. (1) otrzymają po 1/6 części sumy pozostałej po zaspokojeniu kosztów sprzedaży uzyskanej ze sprzedaży ruchomości opisanych w punkcie I. podpunkt 8, 10, 12, 13, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21 i 22 orzeczenia.

VI.  Nakazuje pobrać od wnioskodawczyni C. B. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 16,36 (szesnaście złotych 36/100) tytułem zwrotu części kosztów związanych z wynagrodzeniem biegłego, które tymczasowo wyłożył Skarb Państwa.

VII.  Nakazuje pobrać od uczestniczki postępowania A. K. (1) na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 349,69 zł (trzysta czterdzieści dziewięć złotych 69/100) tytułem zwrotu części kosztów związanych z wynagrodzeniem biegłego, które tymczasowo wyłożył Skarb Państwa, oraz tytułem części opłaty sądowej od wniosku.

VIII.  Nakazuje pobrać od uczestnika postępowania S. B. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu kwotę 2 349,69 zł (dwa tysiące trzysta czterdzieści dziewięć złotych 69/100) tytułem zwrotu części kosztów związanych z wynagrodzeniem biegłego, które tymczasowo wyłożył Skarb Państwa, oraz tytułem części opłaty sądowej od wniosku.

IX.  Orzeka, iż uczestnicy postępowania ponoszą pozostałe koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

UZASADNIENIE

C. B. wystąpiła z wnioskiem o dokonanie podziału majątku wspólnego wnioskodawczyni i A. B. oraz dokonanie działu spadku po zmarłym A. B., w skład którego to spadku wchodzi udział wynoszący ½ części w majątku wspólnym.

Wnioskodawczyni wskazała, że małżonków łączył ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej. A. B. zmarł 2 lipca 2008 roku, a spadek po nim na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Piszu z dnia 6 lutego 2009 roku wydanego w sprawie I Ns 307/08 nabyli po 1/3 części: żona C. B., córka A. K. (1) i syn S. B..

Wnioskodawczyni ostatecznie wskazała, że w skład majątku wspólnego małżonków B. wchodzą:

1.  gospodarstwo rolne położone w B., w gminie B., o łącznej wartości 700 000 złotych, składające się z:

a)  niezabudowanych działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...), działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...) zabudowanej budynkiem mieszkalnym, budynkami gospodarczymi i budynkiem garażowym oraz działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...) zabudowanej budynkami gospodarczymi, dla których Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),

b)  niezabudowanej działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),

2.  własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ulicy (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 100 000 złotych,

3.  ciągnik rolniczy marki Z. o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 17 000 złotych,

4.  ciągnik rolniczy marki U. (...) o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 10 000 złotych,

5.  przyczepa zwykła szara marki S. (...), o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 7 000 złotych,

6.  przyczepa marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 1 000 złotych,

7.  41 (czterdzieści jeden) akcji imiennych Zakładów (...) Spółki Akcyjnej, serii (...) o numerach od (...) do (...), każda o wartości nominalnej 10 złotych.

Wniosła również o zaliczenie na poczet schedy spadkowej po A. B. wartości dokonanej przez spadkodawcę oraz wnioskodawczynię umową z 30 grudnia 2003 roku na rzecz uczestniczki postępowania A. K. (1) darowizny niezabudowanej działki gruntu oznaczonej numerem (...) położonej w B. w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 135 000 złotych.

Wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków B. oraz działu spadku po A. B. w ten sposób, aby wszystkie wymienione wyżej ruchomości przyznać wnioskodawczyni, gospodarstwo rolne przyznać uczestnikowi S. B., zaś własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego przyznać uczestniczce A. K. (1) której zaliczyć na poczet należnej jej części otrzymaną przez nią darowiznę oraz ustalić pomiędzy zainteresowanymi stosowne spłaty i dopłaty.

Ponadto wniosła o rozliczenie przy ustalaniu pomiędzy zainteresowanymi spłat i dopłat:

I.  poniesionych przez wnioskodawczynię od daty otwarcia spadku:

a.  nakładów na wymianę poszycia dachowego na wszystkich budynkach gospodarczych i budynku garażowym posadowionych na działkach gruntu oznaczonych numerami (...) i (...),

b.  podatku od nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego za okres od 02.07.2008r. do 30.06.2018r. w łącznej kwocie 11 677,80 zł,

c.  obowiązkowego ubezpieczenia OC z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego i ubezpieczenia budynków posadowionych na terenie gospodarstwa rolnego w (...) S.A. za okres od 01.01.2009r. do 31.12.2015r. w łącznej kwocie 4 453 zł oraz w (...) S.A. za lata 2016 i 2017 w łącznej kwocie 1 266 zł,

II.  uzyskanych przez uczestniczkę postępowania A. K. (1):

a.  dochodu z tytułu wynajmowania osobom trzecim przedmiotowego lokalu mieszkalnego od daty otwarcia spadku do listopada 2017 roku,

b.  korzyści uzyskanej z tytułu zajmowania od 02.07.2008r. do 30.11.2017r. przedmiotowego lokalu mieszkalnego i z tytułu zajmowania od początku 2018r. do chwili obecnej piwnicy przynależącej do tego lokalu,

c.  korzyści uzyskanej z tytułu zajmowania od 2014 roku działki numer (...) (siedliska) w B. na potrzeby mieszkaniowe i potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.

Uczestniczka postępowania A. K. (1) co do zasady przychyliła się do wniosku o podział majątku wspólnego i o dział spadku. Zakwestionowała podane przez wnioskodawczynię wartości nieruchomości. Nie kwestionowała natomiast wartości ruchomości. Wniosła o ustalenie, że w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i spadkodawcy wchodzą ponadto następujące ruchomości:

1.

• 1.  prasa kostkująca (...) (...) o wartości 10 000 złotych,

  2.  przyczepa ciągnikowa o wartości 1 500 złotych,

  3.  ładowacz (...) o wartości 4 000 złotych,

  4.  rozrzutnik obornika o wartości 3 000 złotych,

  5.  siewnik do zboża o wartości 2 000 złotych,

  6.  kopaczka do ziemniaków o wartości 1 500 złotych,

  7.  sadzarka do ziemniaków o wartości 1 000 złotych,

  8.  opryskiwacz o wartości 1 000 złotych,

  9.  siewnik do nawozów o wartości 1 000 złotych,

  10.  kultywator z wałkiem uprawowym o wartości 1 000 złotych,

  11.  pług 3-skibowy o wartości 800 złotych,

  12.  pług 2-skibowy o wartości 500 złotych,

  13.  brony o wartości 500 złotych,

  14.  zgrabiarko-przetrząsarka o wartości 1 000 złotych,

  15.  kosiarka ciągnikowa o wartości 1 000 złotych.

Uczestniczka postępowania nie oponowała co do zasady zaliczeniu na poczet schedy spadkowej otrzymanej przez nią darowizny, przy czym zdaniem uczestniczki zaliczeniu winna podlegać jedynie połowa z kwoty 135 000 zł.

Uczestniczka postępowania konsekwentnie domagała się przyznania jej całego siedliska, to jest działek gruntu oznaczonych numerem (...), (...) i (...), oraz ciągnika marki U. wymienionego przez wnioskodawczynię w punkcie 4. i przyczepy ciągnikowej wymienionej przez uczestniczkę w punkcie 2. Nie wyraziła zgody na przyznanie jej pozostałych składników.

Uczestniczka przyznała, że po otwarciu spadku wnioskodawczyni wymieniła poszycie dachowe na stodole, oborze i garażu, które posadowione są na działce numer (...) w B.. Stanowczo podkreśliła natomiast, że wymiana poszycia dachowego na spichlerzu posadowionym na działce numer (...) oraz na budynkach gospodarczych posadowionych na działce numer (...), miała miejsce jeszcze za życia spadkodawcy. Uczestniczka oponowała także rozliczeniu uzyskanych przez nią korzyści z tytułu zajmowania na cele mieszkalne siedliska w B. i lokalu mieszkalnego w B..

Uczestniczka postępowania wniosła o rozliczenie przy ustalaniu pomiędzy zainteresowanymi spłat i dopłat:

I.  poniesionych przez uczestniczkę po otwarciu spadku:

a.  nakładów na adaptację na cele mieszkaniowe poddasza w budynku mieszkalnym posadowionym na działce numer (...), na wykonanie ogrodzenia i utwardzenie części tej działki gruntu, o łącznej wartości 81 500 złotych,

b.  czynszu za lokal mieszkalny położony w B., za okres od daty otwarcia spadku do końca listopada 2017 roku, w łącznej wysokości 24 216,19 złotych;

II.  pobranych przez wnioskodawczynię po otwarciu spadku:

a.  środków finansowych zgromadzonych przez spadkodawcę na dzień otwarcia spadku na rachunku bankowym w (...) Banku Spółdzielczym Oddział w B.,

b.  dochodu z tytułu sprzedaży w 2010 i 2011 roku bydła opasowego wchodzącego w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i spadkodawcy,

c.  dochodu z tytułu wynajmowania osobom trzecim lokalu mieszkalnego położonego w B. od listopada 2017 roku do chwili obecnej,

d.  dochodu z tytułu czynszu za dzierżawę gospodarstwa rolnego,

e.  dopłat unijnych w ramach systemu wsparcia bezpośredniego za lata 2009-2018,

f.  płatności z tytułu wniosków klęskowych,

g.  płatności z tytułu zwrotu podatku akcyzowego.

Wnioskodawczyni, w odpowiedzi na stanowisko uczestniczki postępowania, nie kwestionowała wartości wskazanych przez uczestniczkę ruchomości. Przyznała, że pobierała czynsz za dzierżawę gospodarstwa rolnego. Podniosła, że środki zgromadzone na rachunku bankowym przeznaczyła na pokrycie kosztów pogrzebu spadkodawcy, w tym na wykonanie i postawienie nagrobka. Odnośnie bydła podniosła, że sprzedała tylko to bydło, które po 02.07.2008r. sama wyhodowała, natomiast bydło istniejące w dacie śmierci spadkodawcy sprzedała uczestniczka postępowania z mężem. Sprzeciwiła się rozliczeniu kosztów czynszu za przedmiotowy lokal mieszkalny w okresie, kiedy lokal ten był wynajmowany osobom trzecim. Zaprzeczyła, że uczestniczka postępowania poniosła nakłady na remont budynku mieszkalnego położonego w B. i podniosła, że remont ten finansowany był ze środków wnioskodawczyni. Ponadto wnioskodawczyni sprzeciwiła się rozliczeniu pobranych przez nią dopłat unijnych, podnosząc, iż nie są to pożytki zaliczane do spadku.

Ostatecznie wnioskodawczyni wniosła o dokonanie podziału majątku wspólnego małżonków B. oraz działu spadku po A. B. w ten sposób, aby wnioskodawczyni przyznać ruchomości wymienione przez wnioskodawczynię w punkcie od 3. do 6. i ruchomości wymienione przez uczestniczkę w punkcie 2., 4. i 7. oraz wszystkie nieruchomości, ewentualnie bez działki numer (...). W uzasadnieniu podniosła, że rozwiązała umowy dzierżawy i obecnie sama chciałaby zająć się prowadzeniem działalności rolniczej. Wskazała, że przyznanie uczestniczce całego siedliska uniemożliwi wnioskodawczyni prowadzenie gospodarstwa rolnego, albowiem do tego potrzebne są budynki gospodarcze posadowione na działce numer (...), na którą to działkę wjeżdża się przez działkę numer (...). Działki (...) stanowią jeden kompleks.

Uczestnik postępowania S. B. co do zasady przychylił się do wniosku o podział majątku wspólnego i o dział spadku. Przychylił się do stanowiska wnioskodawczyni. Nie wyraził zgody na przyznanie mu jakiegokolwiek składnika. Wniósł o rozliczenie poniesionego przez niego podatku od nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego za okres od 01.07.2018r. do 30.09.2019r. w kwocie 2 430 złotych. Wniósł o zasądzenie na jego rzecz od uczestniczki postępowania stosownej spłaty.

Sąd ustalił, co następuje:

C. i A. małżonkowie B. byli współwłaścicielami na prawie ustawowej wspólności majątkowej małżeńskiej:

1.  nieruchomości położonej w B., w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), składającej się z:

a)  niezabudowanych działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...), o łącznej wartości 394 200 złotych,

b)  działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym, budynkami gospodarczymi i budynkiem garażowym, o wartości 217 524 złotych,

c)  działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zabudowanej budynkami gospodarczymi, o wartości 53 351 złotych,

2.  nieruchomości stanowiącej niezabudowaną działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...), położonej w B. w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 246 500 złotych,

3.  własnościowego spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ulicy (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 124 200 złotych,

4.  ciągnika rolniczego marki Z. o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 17 000 złotych,

5.  ciągnika rolniczego marki U. (...) o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 10 000 złotych,

6.  przyczepy zwykłej szarej marki S. (...), o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 7 000 złotych,

7.  przyczepy marki S. (...) o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 1 000 złotych,

8.  prasy kostkującej (...) Z 224 o wartości 10 000 złotych,

9.  przyczepy ciągnikowej o wartości 1 500 złotych,

10.  ładowacza (...) o wartości 4 000 złotych,

11.  rozrzutnika obornika o wartości 3 000 złotych,

12.  siewnika do zboża o wartości 2 000 złotych,

13.  kopaczki do ziemniaków o wartości 1 500 złotych,

14.  sadzarki do ziemniaków o wartości 1 000 złotych,

15.  opryskiwacza o wartości 1 000 złotych,

16.  siewnika do nawozów o wartości 1 000 złotych,

17.  kultywatora z wałkiem uprawowym o wartości 1 000 złotych,

18.  pługu 3-skibowego o wartości 800 złotych,

19.  pługu 2-skibowego o wartości 500 złotych,

20.  bron o wartości 500 złotych,

21.  zgrabiarko-przetrząsarki o wartości 1 000 złotych,

22.  kosiarki ciągnikowej o wartości 1 000 złotych,

23.  41 (czterdzieści jeden) akcji imiennych Zakładów (...) Spółki Akcyjnej, serii (...) o numerach od (...) do (...), każda o wartości nominalnej 10 złotych.

(dowód: odpisy z ksiąg wieczystych k. 6-7, 8, 9; dowody rejestracyjne k. 10-13v; umowa nieodpłatnego zbycia akcji k. 341; zbiorowy odcinek akcji imiennych k. 342; oświadczenie k. 343; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 375-445, 446-458, 459-486)

Na podstawie umowy z 30 grudnia 2003 roku zawartej pod numerem Rep. A. (...), C. i A. małżonkowie B. darowali córce A. K. (1) niezabudowaną działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...) położoną w B. w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), o wartości 135 000 złotych.

(okoliczności bezsporne, dowód: akta księgi wieczystej (...) Sądu Rejonowego w Piszu)

A. B. zmarł 2 lipca 2008 roku, a spadek po nim, na podstawie prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego w Piszu wydanego 6 lutego 2009 roku w sprawie I Ns 307/08, nabyli: żona C. B., córka A. K. (1) i syn S. B. - po 1/3 części każdy z nich.

W skład spadku po A. B. wchodzi udział wynoszący ½ części w opisanym wyżej majątku wspólnym.

(okoliczności bezsporne, dowód: postanowienie z 06.02.2009r. k. 13 akt sprawy I Ns 307/08 Sądu Rejonowego w Piszu)

W dacie śmierci spadkodawcy, małżonkowie B. posiadali środki finansowe w łącznej kwocie 22 856,62 złotych zgromadzone na rachunkach bankowych w (...)- (...) Banku Spółdzielczym Oddziale w B.. Środki z rachunków A. B. w dniu 9 lipca 2008 roku zostały wypłacone C. B. tytułem pokrycia kosztów pogrzebu.

C. B. poniosła koszt wykonania i postawienia spadkodawcy nagrobka w kwocie 10 000 złotych.

(dowód: informacja z (...) Oddział w B. k. 88 i 112; faktura VAT za wykonania i postawienie pomnika k. 630)

Po śmierci spadkodawcy, C. B. poniosła nakłady z majątku osobistego na wymianę poszycia dachowego na wszystkich budynkach gospodarczych i budynku garażowym posadowionych na działce gruntu numer (...). Łączna wartość tych nakładów wyniosła 49 160 złotych, w tym na działce numer (...) - 36 911 złotych.

(dowód: zeznania świadków S. P. (1) k. 350v i I. M. k. 357v; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 459-486)

W dacie śmierci A. B., w skład majątku wspólnego małżonków B. wchodziło także bydło opasowe. W 2010 i 2011 roku C. B. sprzedała siedem sztuk tego bydła S. P. (2) prowadzącemu handel zwierzętami gospodarczymi, za łączną kwotę 16 829,79 złotych.

W 2011 roku C. B. ziemię w B. wydzierżawiła odpłatnie Z. S. oraz A. G. i wyprowadziła się z Bełcząca zaprzestając prowadzenia działalności rolniczej. Za okres od 2012 do 2018 roku z tytułu czynszu dzierżawnego C. B. otrzymała od Z. S. łącznie 29 000 złotych, a od A. G. łącznie 11 600 złotych.

Z tytułu złożonych w Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. wniosków o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego, C. B. za lata 2011-2017 wypłacono łącznie 219 941,24 złotych.

Z tytułu złożonych w Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w P. wniosków klęskowych za rok 2015 i 2018, C. B. wypłacono łącznie 9 271,54 złotych.

Za II półrocze 2011, 2012 i 2014 roku C. B. pobrała z Urzędu Miejskiego w B. zwrot podatku akcyzowego zawartego w cenie oleju napędowego wykorzystywanego do produkcji rolnej.

(dowód: zeznania świadków: A. K. (2) k. 98-98v, S. K. k. 98v-99, B. S. k. 99-99v, R. K. k. 100v-101, Z. S. k. 101-101v i 358, A. G. k. 101v i 358, R. M. k. 101v-102; oświadczenie S. P. (2) k. 90; raport z wypłaconych wnioskodawczyni płatności unijnych k. 71-72; informacja z (...) o wypłaconych płatnościach z tytułu wniosków klęskowych k. 373; informacja z Urzędu Miejskiego w B. k. 374)

Córka spadkodawcy, A. K. (1), do przełomu czerwca i lipca 2014 roku mieszkała wraz z mężem i dziećmi w lokalu mieszkalnym nr (...) położonym w przy ulicy (...) w B.. Na przełomie czerwca i lipca 2014 roku przeprowadziła się z rodziną do Bełcząca i zamieszkała w domu rodzinnym posadowionym na działce numer (...).

W 2015 i 2017 roku A. K. (1) poczyniła nakłady z majątku osobistego na działkę gruntu numer (...) w postaci: wykonania bramy wjazdowej i ogrodzenia, utwardzenia posesji płytą ażurową, wykonania chodnika i schodów wejściowych do budynku mieszkalnego oraz adaptacji poddasza na cele mieszkaniowe, o łącznej wartości 104 565 złotych.

(dowód: zeznania świadka R. K. k. 100v-101; faktury VAT, paragony, wydruk zamówienia k. 34-46; opinia biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości k. 459-486)

A. K. (1), pomimo zamieszkiwania w B., w okresie od sierpnia 2014 roku do stycznia 2016 roku opłacała czynsz za lokal mieszkalny nr (...) położony w przy ulicy (...) w B.. Łącznie poniosła z tego tytułu kwotę 4 023,83 złotych.

Od lutego 2016 roku lokal powyższy wynajmowany jest M. K., która do września 2017 roku odstępne w kwocie 350 złotych miesięcznie płaciła A. K. (1), zaś od października 2017 roku odstępne w kwocie 370 złotych miesięcznie za lokal i od stycznia 2018 roku w kwocie 60 złotych miesięcznie za przynależny do tego lokalu garaż - płaci C. B..

A. K. (1) za okres od lutego 2016 roku do września 2017 roku pobrała łącznie 7 000 złotych tytułem odstępnego.

C. B. za okres od października 2017 roku do marca 2019 roku pobrała łącznie 6 660 złotych tytułem odstępnego za lokal oraz za okres od stycznia 2018 roku do marca 2019 roku łącznie kwotę 900 złotych tytułem czynszu za najem garażu.

(dowód: zestawienie należności i wpłat za lokal nr (...) przy ulicy (...) w B. wystawione przez Spółdzielnię Mieszkaniową w B. k. 325-327; zeznania świadka M. K. k. 357v-358)

Po śmierci spadkodawcy, C. B. poniosła:

- koszt obowiązkowego ubezpieczenia OC z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego i ubezpieczenia budynków posadowionych na terenie gospodarstwa rolnego za lata 2009-2015 w (...) S.A. w łącznej kwocie 4 453 złotych oraz za lata 2016-2017 w (...) S.A. w łącznej kwocie 1 266 złotych,

- podatek od nieruchomości położonych w B. za okres od 02.07.2008r. do 30.06.2018r. w łącznej kwocie 11 677,80 złotych.

Natomiast syn spadkodawcy, S. B. poniósł podatek od nieruchomości położonych w B. w łącznej kwocie 1 062 złotych obejmującej IV ratę za 2018 rok i trzy pierwsze raty za 2019 rok.

(dowód: informacja z (...) S.A. k. 629; polisa k. 622-624; pismo, załącznik do polisy i dowód wpłaty k. 625-628; informacja z Urzędu Miejskiego w B. k. 619; dowód wpłaty k. 620; decyzja w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na 2019 rok wraz z dowodem wpłaty k. 621)

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 31 § 1 k.r.o. majątkiem wspólnym małżonków są przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania wspólności ustawowej przez oboje małżonków lub przez jednego z nich. Przepis art. 43 § 1 k.r.o. zawiera domniemanie, iż oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Zgodnie z art. 46 k.r.o. od chwili ustania wspólności ustawowej do majątku, który był nią objęty, jak również do podziału tego majątku w sprawach nie unormowanych w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym stosuje się odpowiednio przepisy o wspólności majątku spadkowego i dziale spadku. Podobne odesłanie w kwestiach proceduralnych do przepisów o dziale spadku zawiera przepis art. 567 § 3 k.p.c.

Skład i wartość majątku wspólnego oraz spadku ulegającego podziałowi ustala sąd (art. 684 k.p.c.).

Zasadą jest, iż podział majątku wspólnego i dział spadku obejmuje składniki należące do danego majątku w dacie ustania wspólności/otwarcia spadku oraz istniejące w chwili dokonywania podziału.

Przepisy regulujące postępowanie o dział spadku (art. 680-689 k.p.c.), jak i przepisy normujące podział majątku wspólnego (art. 566-567 k.p.c.), nie określają wprost sposobów podziału. Odsyłają do uregulowań dotyczących zniesienia współwłasności (art. 688 k.p.c.).

W myśl art. 622 § 2 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c., gdy wszyscy współwłaściciele złożą zgodny wniosek co do sposobu zniesienia współwłasności, sąd wydaje postanowienie odpowiadające treści wniosku, jeżeli projekt podziału nie sprzeciwia się prawu ani zasadom współżycia społecznego, ani też nie narusza w sposób rażący interesu osób uprawnionych.

W przypadku braku zgodnego wniosku, a zachodzą warunki do dokonania podziału w naturze, sąd dokonuje tego podziału na części odpowiadające wartością udziałom współwłaścicieli z uwzględnieniem wszelkich okoliczności zgodnie z interesem społeczno-gospodarczym. Różnice wartości wyrównuje się przez dopłaty pieniężne (art. 623 k.p.c. w zw. z art. 687 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c.).

W przedmiotowej sprawie bezspornie ustalono, że w skład ulegającego podziałowi majątku wspólnego wnioskodawczyni i spadkodawcy, w którym to majątku udział spadkodawcy wynosi ½ części i obejmuje całość spadku po nim, wchodzą:

1.  nieruchomość położona w B., w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...), składająca się z:

a)  niezabudowanych działek gruntu oznaczonych numerami geodezyjnymi (...),

b)  działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym, budynkami gospodarczymi i budynkiem garażowym,

c)  działki gruntu oznaczonej numerem geodezyjnym (...), zabudowanej budynkami gospodarczymi,

2.  nieruchomość stanowiąca niezabudowaną działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...), położona w B. w gminie B., dla której Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),

3.  własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) położonego w budynku nr (...) przy ulicy (...) w B., dla którego Sąd Rejonowy w Piszu prowadzi księgę wieczystą o numerze (...),

4.  ciągnik rolniczy marki Z. o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 17 000 złotych,

5.  ciągnik rolniczy marki U. (...) o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 10 000 złotych,

6.  przyczepa zwykła szara marki S. (...), o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 7 000 złotych,

7.  przyczepa markiS. (...)o numerze rejestracyjnym (...), o wartości 1 000 złotych,

8.  prasa kostkująca (...) Z 224 o wartości 10 000 złotych,

9.  przyczepa ciągnikowa o wartości 1 500 złotych,

10.  ładowacz (...) o wartości 4 000 złotych,

11.  rozrzutnik obornika o wartości 3 000 złotych,

12.  siewnik do zboża o wartości 2 000 złotych,

13.  kopaczka do ziemniaków o wartości 1 500 złotych,

14.  sadzarka do ziemniaków o wartości 1 000 złotych,

15.  opryskiwacz o wartości 1 000 złotych,

16.  siewnik do nawozów o wartości 1 000 złotych,

17.  kultywator z wałkiem uprawowym o wartości 1 000 złotych,

18.  pług 3-skibowy o wartości 800 złotych,

19.  pług 2-skibowy o wartości 500 złotych,

20.  brony o wartości 500 złotych,

21.  zgrabiarko-przetrząsarka o wartości 1 000 złotych,

22.  kosiarka ciągnikowa o wartości 1 000 złotych,

23.  41 (czterdzieści jeden) akcji imiennych Zakładów (...) Spółki Akcyjnej, serii (...) o numerach od (...) do (...), każda o wartości nominalnej 10 złotych.

Wnioskodawczyni domagała się przyznania jej ruchomości wymienionych w punkcie 4., 5., 6., 7., 9. 11. i 14. oraz wszystkich nieruchomości, ewentualnie bez działki oznaczonej numerem geodezyjnym (...). Natomiast uczestniczka postępowania domagała się przyznania jej działek gruntu oznaczonych numerem (...)oraz ruchomości wymienionych w punkcie 5. i 9.

Wartość ruchomości Sąd ustalił w oparciu o zgodne w tym zakresie stanowisko zainteresowanych. Natomiast wartość nieruchomości, wobec braku zgodnego stanowiska zainteresowanych, Sąd ustalił w oparciu o pisemną opinię biegłego sądowego z zakresu szacowania nieruchomości, J. O., który stwierdził, że:

- wartość działki numer (...) wynosi 10 600 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 10 300 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 11 200 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 4 600 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 11 100 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 158 300 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 102 600 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 3 100 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 82 400 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 359 000 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 65 600 złotych,

- wartość działki numer (...) wynosi 246 500 złotych,

- natomiast wartość lokalu mieszkalnego wynosi 124 200 złotych.

W zakresie powyższej wyceny opinia biegłego sądowego J. O. nie była kwestionowana przez zainteresowanych.

Materiał dowodowy zgromadzony w sprawie w postaci zeznań świadków A. K. (3) (k. 97v-98), A. K. (2) (k. 98-98v), S. K. (k. 98v-99), B. S. (k. 99-99v), A. C. (k. 99v-100), T. D. (k. 100-100v), R. K. (k. 100v-101), Z. S. (k. 101-101v) i J. M. (k. 102), oraz w postaci faktur VAT, paragonów i wydruku zamówienia (k. 34-46), bezsprzecznie wykazał, że w 2015 i 2017 roku uczestniczka postępowania poczyniła nakłady na nieruchomość stanowiącą działkę gruntu oznaczoną numerem(...), w postaci: wykonania bramy wjazdowej i ogrodzenia, utwardzenia posesji płytą ażurową, wykonania chodnika i schodów wejściowych do budynku mieszkalnego oraz adaptacji poddasza na cele mieszkaniowe. Na nieruchomości tej, jak wskazał świadek R. K., uczestniczka postępowania stale zamieszkuje wraz z mężem i dziećmi od przełomu czerwca i lipca 2014 roku. Wartość poniesionych przez uczestniczkę nakładów została wyceniona przez biegłego sądowego J. O. na łączną kwotę 104 565 złotych.

Z kolei w oparciu o zeznania przesłuchanych w sprawie świadków J. P. (k. 350v) i I. M. (k. 357v), Sąd ustalił, że po otwarciu spadku wnioskodawczyni poniosła nakłady na wymianę poszycia dachowego na budynku garażowym i budynkach gospodarczych posadowionych na działkach oznaczonych numerem (...). Z zeznań wskazanych świadków wynika, że w pierwszej kolejności wymienione zostało poszycie dachowe na budynkach posadowionych na działce numer (...). Prace te zostały rozpoczęte za życia spadkodawcy, ale dokończone i opłacone przez wnioskodawczynię już po jego śmierci. Biegły sądowy J. O. wartość nakładów poniesionych przez wnioskodawczynię na działce (...) wycenił na kwotę 36 911 złotych, zaś na działce (...) na kwotę 12 249 złotych.

Sąd w pełni podziela opinię biegłego J. O., bowiem spełniała ona stawiane jej wymogi, odzwierciedlała staranność i wnikliwość w badaniu zleconego zagadnienia, odpowiadała w sposób wyczerpujący, stanowczy i zrozumiały na postawione pytania, a przytoczona na ich uzasadnienie argumentacja jest w pełni przekonująca. Zauważyć należy, iż opinia biegłego podlega, jak i inne dowody, ocenie według art. 233 § 1 k.p.c, lecz odróżniają je szczególne kryteria oceny. Stanowią je zgodność z zasadami logiki i wiedzy powszechnej, poziom wiedzy biegłego, podstawy teoretyczne opinii, sposób motywowania oraz stopień stanowczości wyrażonych w niej wniosków. W ocenie Sądu opinia biegłego J. O. sporządzona została zgodnie z wymaganiami fachowości i niezbędną wiedzą specjalną. Jest rzetelna i logiczna, a równocześnie poparta wiedzą i doświadczeniem zawodowym biegłego. Sam fakt, że w zakresie wyceny nakładów poczynionych przez uczestniczę postępowania i wnioskodawczynię opinia ta jest niekorzystna dla wnioskodawczyni, nie dyskwalifikuje jej i nie uzasadnia dopuszczenia dowodu z opinii nowego biegłego z zakresu tej specjalności. Dlatego też Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika wnioskodawczyni o powołanie nowego biegłego.

Zważywszy na ustalone przez biegłego sądowego J. O. wartości nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię i uczestniczkę postępowania, Sąd ustalił, że według stanu na dzień otwarcia spadku:

- wartość działki numer (...) wynosi 217 524 złotych (359 000 zł – 104 565 zł – 36 911 zł = 217 524 zł),

- wartość działki numer (...) wynosi 53 351 złotych (65 600 zł – 12 249 zł = 53 351 zł).

Mając na względzie przypadające zainteresowanym udziały w majątku spadkowym (po 1/3 części) oraz fakt stałego zamieszkiwania przez uczestniczkę postępowania w budynku mieszkalnym posadowionym na działce numer (...) i ostateczne stanowisko wnioskodawczyni w zakresie sposobu podziału, Sąd dokonał podziału majątku wspólnego małżonków B. i działu spadku po A. B. w ten sposób, że uczestniczce postępowania przyznał wyłącznie działkę gruntu oznaczoną numerem geodezyjnym (...), natomiast wszystkie pozostałe nieruchomości oraz ruchomości wymienione w punkcie I. podpunkcie 4., 5., 6., 7., 9. 11. i 14., a także akcje imienne wymienione w podpunkcie 23. sentencji postanowienia, przyznał wnioskodawczyni.

Ponieważ nikt z zainteresowanych nie wyraził zgody na przyznanie mu pozostałych ruchomości, nie możliwe było przyjęcie rozwiązania, które sprowadzałoby się do przyznania prawa własności jednemu z nich. Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 04.11.1998r. w sprawie II CKN 347/98 stwierdził, że nie możliwe jest przyznanie rzeczy jednemu z dotychczasowych współwłaścicieli wbrew jego woli. Narzucanie własności rzeczy nie byłoby racjonalne. Do właściciela bowiem, a nie do Sądu, należy ocena, czy rzecz jest mu potrzebna. Brak zgody współwłaścicieli na przyznanie im rzeczy jest okolicznością, która zgodnie z art. 212 § 2 k.c. uzasadnia sprzedaż rzeczy.

Z uwagi na powyższe, Sąd zarządził sprzedaż w drodze licytacji publicznej ruchomości opisanych w punkcie I. podpunkcie(...) sentencji postanowienia. Jednocześnie, w oparciu o przepis art. 625 k.p.c., Sąd ustalił, że wnioskodawczyni otrzyma 4/6 części, zaś uczestnicy postępowania otrzymają po 1/6 części sumy uzyskanej ze sprzedaży tychże ruchomości, pozostałej po zaspokojeniu kosztów sprzedaży.

Z załączonych do akt sprawy pism nadesłanych przez (...)- (...) Bank Spółdzielczy Oddział w B. (k. 88 i 112) wynika jednoznacznie, że na dzień otwarcia spadku, w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i spadkodawcy wchodziła ponadto zgromadzona na rachunkach bankowych w tymże banku kwota 22 856,62 złotych (w tym kwota 10 568,71 złotych zgromadzona na rachunkach spadkodawcy, która w dniu 9 lipca 2008 roku została wypłacona wnioskodawczyni tytułem pokrycia kosztów pogrzebu), z której połowa wchodzi w skład spadku po A. B..

Stosownie do treści art. 922 § 3 k.c. koszty pogrzebu spadkodawcy, w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w danym środowisku, należą do długów spadkowych, które obciążają spadkobierców. Wnioskodawczyni nie udokumentowała wysokości poniesionych przez nią kosztów pogrzebu. Przedłożyła natomiast fakturę, z której wynika, iż poniosła koszt wykonania i postawienia spadkodawcy nagrobka w wysokości 10 000 złotych (k. 630). Dług ten podlega zatem rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

Przesłuchani w sprawie świadkowie A. K. (2) (k. 98v), S. K. (k. 99), R. K. (k. 101) i R. M. (k. 102) potwierdzili, że na dzień otwarcia spadku, w skład majątku wspólnego wnioskodawczyni i spadkodawcy wchodziło również bydło opasowe. Świadek R. K. zeznał, że bydło to zostało sprzedane przez wnioskodawczynię, natomiast pozostali świadkowie nie posiadali wiedzy na temat tego, kto dokonał sprzedaży. Wnioskodawczyni początkowo przyznała, że sprzedała bydło istniejące w dacie śmierci spadkodawcy (k. 94v), a następnie oświadczyła, że sprzedała jedynie to bydło, które po śmierci spadkodawcy sama wyhodowała, zaś bydło istniejące w dacie otwarcia spadku zostało sprzedane przez uczestniczkę postępowania (k. 618). Twierdzeń tych jednak w żadnej mierze nie udowodniła. Sąd w oparciu o znajdujące się w aktach sprawy zaświadczenie (k. 90), ustalił, że w 2010 i 2011 roku wnioskodawczyni sprzedała S. P. (2) prowadzącemu handel zwierzętami gospodarczymi siedem sztuk bydła za łączną kwotę 16 829,79 złotych, która podlega rozliczeniu w niniejszym postępowaniu.

Odnosząc się do roszczeń zainteresowanych o rozliczenie w niniejszym postępowaniu osiągniętych korzyści, pobranych pożytków i poniesionych ciężarów, w pierwszej kolejności wskazać należy, iż zgodnie z art. 618 § 1 k.p.c. w sprawach o podział majątku wspólnego i dział spadku sąd rozstrzyga także wzajemne roszczenia współwłaścicieli z tytułu posiadania rzeczy. Roszczenia o których mowa w tym przepisie, to przede wszystkim roszczenia związane z korzystaniem z rzeczy wspólnej, pobieraniem z niej pożytków i przychodów oraz dokonanych nakładów.

W myśl art. 207 k.c. pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną.

Pojęcie wydatków użyte w art. 207 k.c. jest w orzecznictwie rozumiane szeroko. Przyjmuje się, że w pojęciu tym mieszczą się także nakłady, nie tylko konieczne, lecz także inwestycyjne, prowadzące do zwiększenia wartości rzeczy wspólnej. Wydatkiem w rozumieniu tego unormowania jest nie tylko wydatek zmierzający do zachowania wspólnego prawa, lecz także wydatek poniesiony na normalną eksploatację rzeczy. Z kolei ciężarami w rozumieniu art. 207 k.c. są m.in. podatki i inne świadczenia o charakterze publicznoprawnym obciążające współwłaścicieli nieruchomości będącej przedmiotem współwłasności.

Podkreślić należy, iż sam fakt korzystania przez jednego ze współwłaścicieli z nieruchomości wchodzącej w skład spadku, z wyłączeniem pozostałych współwłaścicieli, nie uzasadnia sam przez się, niejako automatycznie, tego, że współwłaściciel korzystający jest zobowiązany do rozliczenia się z pozostałymi współwłaścicielami z tytułu roszczeń, o jakich mowa w art. 207 k.c. Ponadto, rozliczeniu w trybie art. 207 k.c. podlegają jedynie pożytki rzeczywiste, realnie uzyskane przez współwłaściciela korzystającego, nie zaś pożytki potencjalne, możliwe do uzyskania (vide postanowienie Sądu Najwyższego z 19.06.2009r. w sprawie V CSK 485/08).

Z charakteru współwłasności, jako prawa własności do jednej rzeczy, przysługującego kilku osobom, wynika uprawnienie do jej współposiadania i korzystania w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez pozostałych współwłaścicieli (art. 206 k.c.). Uprawnienie to jest konsekwencją przyjętej w art. 195 k.c. koncepcji prawa współwłasności jako prawa przysługującego niepodzielnie kilku osobom. Prawo to cechuje jedność przedmiotu własności, wielość podmiotów i niepodzielność samego prawa. Ta ostatnia cecha wyraża się w tym, że każdy ze współwłaścicieli ma prawo do całej rzeczy. Posiadanie rzeczy przez współwłaściciela jest zatem posiadaniem właścicielskim i samoistnym, stanowi bowiem realizację jego niepodzielnego prawa do rzeczy. Oznacza to, że z faktu posiadania rzeczy przez współwłaściciela wynika jedynie, iż korzysta on z tej rzeczy zgodnie z przysługującym mu prawem. Niewykonywanie prawa posiadania przez innych współwłaścicieli nie uprawnia roszczenia o rozliczenie korzyści osiągniętych z tego posiadania.

Wnioskodawczyni w żadnej mierze nie udowodniła, że wbrew swojej woli nie została dopuszczona do współposiadania lokalu mieszkalnego położonego w B. i działki gruntu numer (...) położonej w B.. Już z chwilą otwarcia spadku wnioskodawczyni i uczestniczka dokonały nieformalnego podziału do korzystania – quoad usum – wymienionych wyżej nieruchomości. Wnioskodawczyni mieszkała w B., gdzie jeszcze przez kilka lat prowadziła gospodarstwo rolne, natomiast uczestniczka wraz z mężem i dziećmi mieszkała w lokalu w B.. W 2011 roku wnioskodawczyni sprzedała ostatnie krowy, wydzierżawiła ziemię i wyprowadziła się z Bełcząca, dokąd na przełomie czerwca i lipca 2014 roku przeprowadziła się z rodziną uczestniczka postępowania, która zamieszkuje tam do chwili obecnej.

Mając powyższe na uwadze uznać należy, że ewentualne korzyści osiągnięte przez wnioskodawczynię z tytułu posiadania do 2011 roku nieruchomości w B. i osiągnięte przez uczestniczkę z tytułu posiadania do maja 2014 roku lokalu mieszkalnego w B. i od przełomu czerwca i lipca 2014 roku do chwili obecnej nieruchomości oznaczonej numerem (...) położonej w B. oraz potencjalne pożytki możliwe do uzyskania z tych nieruchomości, nie podlegają rozliczeniom w niniejszym postępowaniu.

Rozliczeniu w niniejszym postępowaniu niewątpliwie podlegają natomiast następujące pożytki:

1.  dochód uzyskany przez wnioskodawczynię i uczestniczkę postępowania z tytułu odstępnego za wynajem lokalu mieszkalnego położonego w B. i uzyskany przez wnioskodawczynię z tytułu czynszu za wynajem garażu przynależnego do tego lokalu,

2.  dochód uzyskany przez wnioskodawczynię z tytułu czynszu dzierżawnego,

3.  dochód uzyskany przez wnioskodawczynię z tytułu złożonych przez nią wniosków o przyznanie płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego za lata 2011-2017,

4.  dochód uzyskany przez wnioskodawczynię z tytułu złożonych przez nią wniosków o klęskowych za 2015 i 2018 rok,

oraz ciężary:

1.  poniesiony przez uczestniczkę postępowania A. K. (1) czynsz za lokal mieszkalny położony w B. za okres od sierpnia 2014 roku do stycznia 2016 roku,

2.  poniesiony przez wnioskodawczynię podatek od nieruchomości położonych w B. za okres od 02.07.2008r. do 30.06.2018r.,

3.  poniesiony przez wnioskodawczynię koszt obowiązkowego ubezpieczenia OC z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego i ubezpieczenia budynków posadowionych na terenie gospodarstwa rolnego za lata 2009-2017,

4.  poniesiony przez uczestnika postępowania S. B. podatek od nieruchomości położonych w B. obejmujący IV ratę za 2018 rok i trzy pierwsze raty za 2019 rok.

Przesłuchany w sprawie świadek R. K., mąż uczestniczki postępowania, zeznał, że uczestniczka wraz z rodziną wyprowadziła się z lokalu mieszkalnego w B. i zamieszkała w B. na przełomie czerwca i lipca 2014 roku (k. 101). Natomiast z zeznań świadka M. K. wynika, że przedmiotowy lokal mieszkalny w B. wynajmowany jest świadkowi od lutego 2016 roku (k. 357v).

Bezspornym jest, że od daty otwarcia spadku do stycznia 2016 roku, to uczestniczka postępowania ponosiła wszelkie wydatki i ciężary związane z przedmiotowym lokalem mieszkalnym położonym w B.. Nie bez znaczenia pozostaje jednak fakt, że od daty otwarcia spadku do przełomu czerwca i lipca 2014 roku przedmiotowy lokal znajdował się w wyłącznym posiadaniu uczestniczki, która zamieszkiwała w nim wraz z mężem i dziećmi, a tym samym to wyłącznie uczestniczka pobierała pożytki z tej rzeczy wspólnej. W konsekwencji fakt korzystania przez uczestniczkę z przedmiotowego lokalu i pobierania z niego pożytków, z wyłączeniem pozostałych spadkobierców, czyni bezzasadnym roszczenie uczestniczki o rozliczenie kosztów utrzymania przedmiotowego lokalu za okres od daty otwarcia spadku do przełomu czerwca i lipca 2014 roku. Roszczenie to jest natomiast w pełni zasadne za okres od sierpnia 2014 roku do stycznia 2016 roku, kiedy to przedmiotowy lokal nie był przez nikogo zamieszkiwany, a należny za niego czynsz ponosiła uczestniczka postępowania. Z załączonego do akt sprawy zestawienia należności i wpłat za lokal nr (...) przy ulicy (...) w B. wystawionego przez Spółdzielnię Mieszkaniową w B. wynika, iż tytułem czynszu za okres od sierpnia 2014 roku do stycznia 2016 roku uczestniczka postępowania poniosła łącznie kwotę 4 023,83 złotych (k. 325-327).

Świadek M. K. zeznała, że od lutego 2016 roku do września 2017 roku odstępne w kwocie 350 złotych miesięcznie płaciła uczestniczce A. K. (1), natomiast od października 2017 roku do chwili obecnej odstępne w kwocie 370 złotych miesięcznie za lokal i od stycznia 2018 roku do chwili obecnej w kwocie 60 złotych miesięcznie za przynależny do tego lokalu garaż, płaci wnioskodawczyni.

W oparciu o powyższe zeznania Sąd ustalił, że uczestniczka postępowania A. K. (1) za okres od lutego 2016 roku do września 2017 roku pobrała łącznie 7 000 złotych tytułem odstępnego (20 m-cy x 350 zł = 7 000 zł), natomiast wnioskodawczyni za okres od października 2017 roku do marca 2019 roku (data orzekania w niniejszej sprawie) pobrała łącznie 6 660 złotych tytułem odstępnego za lokal (18 m-cy x 370 zł = 6 660 zł) oraz za okres od stycznia 2018 roku do marca 2019 roku łącznie kwotę 900 złotych tytułem czynszu za wynajem garażu (15 m-cy x 60 zł = 900 zł).

Przesłuchani w sprawie świadkowie A. G. i Z. S. zeznali jednoznacznie, że w oparciu o ustne umowy dzierżawy zawarte z wnioskodawczynią w 2011 roku, dzierżawią odpłatnie przedmiotową ziemię położoną w B.. Świadek A. G. zeznał, że zawsze płaci czynsz dzierżawny na jesieni. Wskazał, że za 2012 rok zapłacił wnioskodawczyni 3 000 zł, za 2013 rok – 3 500 zł, za 2014 rok – 3 500 zł, za 2015 rok – 4 500 zł, za 2016 rok – 4 500 zł, za 2017 rok – 4 500 zł, a za 2018 rok – 5 500 zł (k. 101v i 358). Natomiast świadek Z. S. zeznał, że zawsze płaci czynsz dzierżawny w lutym lub w marcu za cały rok. Wskazał, że za rok 2012 zapłacił wnioskodawczyni 1 600 zł, za 2013 rok – 1 600 zł, za 2014 rok – 1 600 zł, za 2015 rok – 1 600 zł, za 2016 rok – 1 600 zł, za 2017 rok – 1 800 zł i za 2018 rok – 1 800 zł (k. 101-101v i 358).

W oparciu o powyższe zeznania Sąd ustalił, że tytułem czynszu dzierżawnego za lata 2012-2018 wnioskodawczyni otrzymała od A. G. 29 000 złotych, natomiast od Z. S. 11 600 złotych. Łącznie 40 600 złotych.

Przechodząc do wniosku uczestniczki o rozliczenie pobranych przez wnioskodawczynię dopłat unijnych za lata 2009-2018, w pierwszej kolejności wskazać należy, iż w oparciu o wspomniane już wcześniej zaświadczenie dotyczące sprzedaży bydła oraz zeznania świadków A. G. i Z. S., Sąd ustalił, że do 2010 roku włącznie wnioskodawczyni prowadziła gospodarstwo rolne w B.. Dopiero w 2011 roku sprzedała ostatnie sztuki bydła i wydzierżawiła ziemię, zaprzestając prowadzenia działalności rolniczej. Dlatego też Sąd uznał, że skoro od 2011 roku wnioskodawczyni nie ponosiła żadnych kosztów związanych z prowadzeniem gospodarstwa rolnego, pobrane przez nią od tego roku unijne płatności w ramach systemów wsparcia bezpośredniego i pomocy finansowej z tytułu wspierania gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania, stanowią pożytek i podlegają rozliczeniu w niniejszym postępowaniu. Z załączonego do akt sprawy raportu wystawionego przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa wynika, że za lata 2011-2017 wnioskodawczyni wypłacono z tego tytułu łącznie 219 941,24 złotych (k. 71-72).

Z tych samych względów rozliczeniu podlega kwota 9 271,54 złotych wypłacona wnioskodawczyni z tytułu złożonych przez nią wniosków klęskowych za rok 2015 i 2018, co potwierdza załączona do akt sprawy informacja nadesłana przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (k. 373).

Rozliczeniu nie podlega natomiast uzyskana przez wnioskodawczynię kwota z tytułu zwrotu podatku akcyzowego za II półrocze 2011, 2012 i 2014 roku (k. 374), albowiem zwrot ten związany był z poniesionym przez wnioskodawczynię wydatkiem na zakup oleju napędowego i nie stanowił pożytku osiągniętego z przedmiotowych nieruchomości.

W oparciu o przedłożone przez wnioskodawczynię dokumenty wystawione przez (...) S.A. i (...) S.A. wraz z dowodem wpłaty (k. 622-6294) oraz informację z Urzędu Miejskiego w B., decyzję w sprawie wymiaru łącznego zobowiązania pieniężnego na 2019 rok i dwa dowody wpłat (k. 619-621), Sąd ustalił, że wnioskodawczyni po śmierci spadkodawcy poniosła:

- koszt obowiązkowego ubezpieczenia OC z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego i ubezpieczenia budynków posadowionych na terenie gospodarstwa rolnego za lata 2009-2015 w (...) S.A. w łącznej kwocie 4 453 złotych oraz za lata 2016-2017 w (...) S.A. w łącznej kwocie 1 266 złotych,

- podatek od nieruchomości położonych w B. za okres od 02.07.2008r. do 30.06.2018r. w łącznej kwocie 11 677,80 złotych,

natomiast uczestnik postępowania S. B. poniósł podatek od nieruchomości położonych w B. w łącznej kwocie 1 062 złotych obejmującej IV ratę za 2018 rok i trzy pierwsze raty za 2019 rok.

Reasumując, łączna wartość majątku wspólnego wnioskodawczyni i spadkodawcy, który uległ podziałowi (z pominięciem nakładów na nieruchomości i z pominięciem ruchomości, których sprzedaż nastąpi w drodze licytacji) wynosi 1 076 685 złotych. Zatem wartość spadku wynosi 538 342,50 złotych (1 076 685 zł : 2 = 538 342,50 zł).

W niniejszej sprawie bezspornie ustalono, iż zaliczeniu na schedę spadkową podlega połowa wartości darowizny otrzymanej 30 grudnia 2003 roku przez uczestniczkę postępowania A. K. (1) od wnioskodawczyni i spadkodawcy. Wartość przedmiotu darowizny zainteresowani zgodnie podali na kwotę 135 000 złotych. Połowa tej kwoty stanowi 67 500 złotych.

Sposób zaliczenia darowizn na schedę spadkową szczegółowo określa przepis art. 1042 § 1 k.c., zgodnie z którym Sąd do spadku ulegającego podziałowi między spadkobierców dodał schedę spadkową uczestniczki, otrzymaną kwotę podzielił na ilość spadkobierców, a następnie na poczet otrzymanej kwoty zaliczył otrzymaną przez uczestniczkę schedę i w ten sposób otrzymał kwotę 134 447,50 złotych, czyli kwotę stanowiącą równowartość udziału uczestniczki postępowania w majątku spadkowym (538 342,50 zł + 67 500 zł = 605 842,50 zł : 3 = 201 947,50 zł – 67 500 zł = 134 447,50 zł).

W wyniku podziału uczestniczce postępowania przyznana została nieruchomość o wartości 217 524 złotych, w konsekwencji czego A. K. (1) powinna spłacić wnioskodawczynię i uczestnika postępowania kwotą po 41 538,25 złotych (217 524 zł - 134 447,50 zł = 83 076,50 zł : 2 = 41 538,25 zł), przy czym rozliczeniu podlegają jeszcze omówione wcześniej nakłady, pożytki, ciężary, środki finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych oraz kwota uzyskana ze sprzedaży bydła.

Tytułem rozliczenia nakładów poczynionych przez wnioskodawczynię na przyznaną uczestniczce działkę gruntu o numerze (...), uczestniczka musi zwrócić wnioskodawczyni wartość tych nakładów, to jest kwotę 36 911 złotych.

Pobrane przez wnioskodawczynię pożytki (odstępne za lokal mieszkalny i czynsz za wynajem garażu, czynsz dzierżawny, płatności unijne, płatności klęskowe), środki zgromadzone na rachunkach bankowych i kwota uzyskana ze sprzedaży bydła, to łącznie kwota 317 059,19 złotych. Natomiast poniesione przez wnioskodawczynię ciężary (nagrobek, obowiązkowe ubezpieczenie i podatek od nieruchomości) wyniosły łącznie 27 396,80 złotych. Z otrzymanej różnicy (317 059,19 zł - 27 396,80 zł = 289 662,39 zł) uczestniczce postępowania A. K. (1) należna jest od wnioskodawczyni 1/6, a zatem kwota 48 277,06 złotych (289 662,39 zł : 6 = 48 277,06 zł).

Uczestniczka postępowania A. K. (1) pobrała pożytki o wartości 7 000 złotych (odstępne za lokal mieszkalny), zaś tytułem ciężarów (czynszu za lokal mieszkalny) poniosła kwotę 4 023,83 złotych. Z otrzymanej różnicy (7 000 zł - 4 023,83 zł = 2 976,17 zł) od uczestniczki postępowania A. K. (1) należne jest na rzecz wnioskodawczyni 4/6 części, to jest kwota 1 984,11 złotych (2 976,17 zł x 4 : 6 = 1 984,11 zł), a na rzecz uczestnika S. B. 1/6 części, to jest kwota 496,02 złotych (2 976,17 zł : 6 = 496,02 zł).

Uczestnik postępowania S. B. poniósł ciężary (podatek od nieruchomości) o wartości 1 746 złotych, z czego 1/6 części czyli kwota 291 złotych należna jest na jego rzecz od uczestniczki A. K. (1) (1 746 zł : 6 = 291 zł).

Zatem tytułem wzajemnych rozliczeń wnioskodawczyni powinna zwrócić uczestniczce postępowania A. K. (1) 46 292,95 złotych (48 277,06 zł - 1 984,11 zł = 46 292,95 zł), natomiast uczestniczka postępowania A. K. (1) powinna zwrócić S. B. 787,02 złotych (496,02 zł + 291 zł = 787,02 zł).

Wobec powyższego zaszła konieczność zasądzenia od uczestniczki postępowania A. K. (1):

- na rzecz wnioskodawczyni kwoty 32 156,30 złotych tytułem dopłaty oraz rozliczenia nakładów, pożytków, ciężarów, środków zgromadzonych na rachunkach i kwoty uzyskanej ze sprzedaży bydła (41 538,25 zł + 36 911 zł = 78 449,25 zł - 46 292,95 zł = 32 156,30 zł),

- na rzecz uczestnika S. B. kwoty 42 325,27 złotych tytułem spłaty oraz rozliczenia pożytków i ciężarów (41 538,25 zł + 787,02 zł = 42 325,27 zł).

O dopłacie i spłacie na rzecz wnioskodawczyni i uczestnika postępowania Sąd orzekł zgodnie z art. 212 § 3 k.c. oznaczając termin płatności oraz wysokość odsetek należnych w przypadku zwłoki w płatności. W ocenie Sądu okres 6 miesięcy to czas odpowiedni, który pozwoli uczestniczce na zgromadzenie zasądzonych od niej kwot.

O kosztach niniejszego postępowania, orzeczonych w pkt VI., VII. i VIII. postanowienia, Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 2 k.p.c. oraz art. 83 ust. 2 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2005r., Nr 167, poz. 1398 ze zm.), uznając, iż ze względu na charakter sprawy i rozbieżne interesy zainteresowanych, winni oni w równym stopniu ponieść koszt opłaty sądowej od wniosku (1 000 zł) oraz koszt wynagrodzenia biegłego sądowego, który na potrzeby niniejszej sprawy sporządził opinię (6 049,08 zł). Łącznie koszty te wyniosły 7 049,08 złotych, zatem na każdego z zainteresowanych przypada kwota 2 349,69 złotych (7 049,08 zł : 3 = 2 349,69 zł). Wnioskodawczyni została zwolniona z obowiązku uiszczenia opłaty sądowej od wniosku (postanowienie k. 28) oraz wpłaciła zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 2 000 złotych. Natomiast uczestniczka postępowania A. K. (1) wpłaciła zaliczkę na poczet wynagrodzenia biegłego w kwocie 2 000 złotych. Wobec powyższego Sąd nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Piszu od wnioskodawczyni kwotę 16,36 złotych (2 349,69 zł – 2 333,33 zł = 16,36 zł), od uczestniczki postępowania A. K. (1) kwotę 349,69 złotych (2 349,69 zł – 2 000 zł = 349,69 zł), a od uczestnika S. B. kwotę 2 349,69 złotych.

O pozostałych kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 520 § 1 k.p.c.