Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: SSA – Jerzy Leder

Sędziowie: SA – Zbigniew Kapiński (spr.)

SA – Dorota Tyrała

Protokolant: – sekr. sąd. Sylwester Leńczuk

przy udziale oskarżyciela posiłkowego (...) Sp. z o.o.

oraz Prokuratora Gabrieli Marczyńskiej - Tomali

po rozpoznaniu w dniu 26 marca 2019 r.

sprawy Ł. W. urodz. (...) w S. s. J. i A. z d. K.

oskarżonego z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

na skutek apelacji, wniesionej przez obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie

z dnia 29 maja 2018 r. sygn. akt XII K 93/17

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok odnośnie oskarżonego Ł. W.;

I.  zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa 300 (trzysta) złotych tytułem opłaty za drugą instancję oraz wydatki poniesione w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

Prokuratura oskarżyła m. in. Ł. W. o popełnienie czynu z art. 271 § 1 i 3 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k.

Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 29 maja 2018 r. Ł. W. uznał za winnego tego, że:

2. w okresie od 2 stycznia 2014 r. do 11 maja 2015 r. w Ł. przy ul. (...) lok. (...), działając wspólnie i w porozumieniu z D. L., w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, czyniąc sobie z popełnienia przestępstwa stale źródło dochodu, doprowadził (...) Sp. z o. o. z siedzibą w W. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w postaci pieniędzy w łącznej kwocie 311.497,50 zł złotych, w ten sposób, że wprowadzając w błąd pokrzywdzonego co do faktu wykonania usług świadczonych zgodnie z umową o pełnienie nadzoru inwestorskiego nr (...) i (...) poświadczył nieprawdę w sytuacji gdy w rzeczywistości żadne usługi nie były wykonane i ustalił, że opisane działanie stanowi przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. w zw. z art. 65 § 1 k.k. i z mocy w/w przepisów oskarżonego skazał, a z mocy art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. i art. 65 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wymierzył oskarżonemu karę 1 (jednego) roku i 2 (dwóch) miesięcy pozbawienia wolności;

- na mocy art. 69 § 1, 2 i 3 k.k. i art. 70 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. wykonanie orzeczonej kary pozbawienia wolności wobec oskarżonego warunkowo zawiesił, oznaczając okres próby na 3 (trzy) lata;

- na mocy art. 58 § 2 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. odstąpił wobec oskarżonego od orzeczenia kary grzywny;

3. na podstawie art. 46 § 1 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 czerwca 2015 r. przy zastosowaniu art. 4 § 1 k.k. zasądził od oskarżonych D. Ł. i Ł. W. solidarnie na rzecz pokrzywdzonego (...) Sp. z o. o. kwotę 181.497,50 zł tytułem częściowego naprawienia szkody wyrządzonej przestępstwem.

Ponadto Sąd Okręgowy orzekł o wynagrodzeniu za obronę z urzędu oraz o kosztach sądowych.

Powyższy wyrok został zaskarżony przez obrońcę Ł. W. w całości na korzyść tego oskarżonego.

Obrońca na podstawie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi temu zarzucił:

1. obrazę przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 4, 5 § 2, 7, 410 k.p.k. polegającą na:

a. odmowie waloru wiarygodności konsekwentnym, spójnym i logicznym wyjaśnieniom oskarżonego Ł. W., tylko z tej przyczyny, iż dowód ten pozostawał w sprzeczności z wyjaśnieniami oskarżonego D. Ł.

b. przyznanie waloru wiarygodności twierdzeniom oskarżonego D. L. z uwagi na rzekome udzielenie przez oskarżonego D. Ł. istotnych informacji związanych z zarzucanym czynem, w sytuacji gdy to oskarżony Ł. W. w trakcie postępowania przygotowawczego przedłożył wszelkie dokumenty, utrwalone rozmowy związane z zarzucanym czynem, a także przyznał się do winy i złożył obszerne wyjaśnienia, zaś materiały te stały się podstawą do poczynienia ustaleń przez organy postępowania przygotowawczego i skierowania aktu oskarżenia;

2. obrazę przepisów prawa materialnego tj.:

a. art. 286 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że zachowanie oskarżonego Ł. W. wypełnia znamiona tego czynu, w sytuacji, gdy nie zostały wyczerpane znamiona tego czynu tj. oskarżony nie działał z zamiarem doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym za pomocą wprowadzenia go w błąd,

b. art. 46 kk poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, iż pokrzywdzony poniósł szkodę majątkową w łącznej kwocie 311.497,50 zł, w sytuacji, gdy wysokość tej szkody nie została w przedmiotowym postępowaniu udowodniona, co jest wymogiem do orzeczenia obowiązku naprawienia szkody w oparciu o ten przepis

3. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za jego podstawę i mających wpływ na treść wyroku:

a. polegający na przyjęciu, iż oskarżony Ł. W. wydawał oskarżonemu D. Ł. protokoły zdawczo-odbiorcze, w sytuacji gdy takie wydanie nigdy nie miało miejsca;

b. polegający na przyjęciu, iż pokrzywdzony poniósł szkodę majątkową w wysokości 311.497,50 zł, w sytuacji gdy wysokość rzeczywiście poniesionej szkody nie została udowodniona;

c. polegający na przyjęciu, iż oskarżony Ł. W. nie przyznał się do winy na etapie postępowania przygotowawczego, podczas gdy oskarżony przyznał się do zarzucanego mu czynu oraz złożył obszerne wyjaśnienia, poświadczone posiadanymi dokumentami i utrwalonymi rozmowami.

Na podstawie przepisu art. 427 § 1 i 437 § 1 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżanego wyroku poprzez zmianę kwalifikacji prawnej czynu z art. 286 k.k. na art. 271 k.k. oraz uchylenie środka karnego w postaci zobowiązania do naprawienia wyrządzonej szkody, ewentualnie o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Wniesiona przez obrońcę oskarżonego apelacja nie jest zasadna i nie zasługują na uwzględnienie zawarte w niej zarzuty oraz wnioski końcowe.

Na wstępie rozważań zauważyć należy, że omawiana apelacja zawiera wewnętrznie sprzeczne zarzuty bowiem skarżący w pkt 3 postawił zarzut błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku a jednocześnie w pkt 2 petitum przedmiotowego środka zaskarżenia zarzucił obrazę prawa materialnego z części szczególnej Kodeksu karnego polegającą na niewłaściwym zastosowaniu art. 286 k.k.

Taki sposób redakcji środka zaskarżenia wniesionego przez adwokata, czyli podmiot profesjonalny musi być uznany za formalnie wadliwy, gdyż z utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa zarówno Sądu Najwyższego jak i Sądów Apelacyjnych wynika w sposób jednoznaczny, że zarzut obrazy prawa materialnego z części szczególnej Kodeksu karnego może być postawiony tylko wówczas gdy skarżący akceptuje dokonane przez Sąd meriti ustalenia faktyczne. Jest to logiczne i oczywiste gdyż Sąd I instancji w pierwszej kolejności dokonuje ustaleń faktycznych sprawy w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który w procesie analizy i oceny uzna za wiarygodny. Następnie zaś ustalony stan faktyczny składający się z elementów strony przedmiotowej i podmiotowej poddaje prawno – karnej analizie w aspekcie tego czy ustalone przez Sąd zachowanie oskarżonego wyczerpuje czy też nie znamiona określonego przepisu lub przepisów (przy kumulatywnej kwalifikacji prawnej). Ze wskazanych powodów jednoczesne kwestionowanie dokonanych przez Sąd meriti ustaleń faktycznych oraz przyjętej w wyroku kwalifikacji prawnej należy uznać za błędne, a zarzut obrazy prawa materialnego dodatkowo należy potraktować jako przedwczesny. Jest on bowiem aktualny dopiero wówczas gdy skarżący akceptuje w całości ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd meriti.

Odnosząc się zaś do merytorycznej zawartości poszczególnych zarzutów należy uznać, że całkowicie bezpodstawny, chybiony i także w części błędnie zredagowany jest zarzut obrazy przepisów postępowania zawarty w pkt 1 petitum apelacji tj. art. 4, 5 § 2, 7, 410 k.p.k. Podkreślenia wymaga fakt, że autor apelacji w treści omawianego zarzutu wymienił cztery przepisy rzekomo naruszone przez Sąd Okręgowy a merytoryczna treść zarzutu odnosi się tylko do kwestii oceny dowodów w postaci wyjaśnień oskarżonych Ł. W. i D. Ł.. Z treści przedmiotowego zarzutu jak również z uzasadnienia apelacji w żaden sposób nie wynika zaś w jaki sposób zostały naruszone art. 4, 5 § 2 i 410 k.p.k. a w związku z tym nasuwa się pytanie w jakim celu wymieniono te przepisy w treści zarzutu skoro nie wskazano konkretnie sposobu ich naruszenia. Ponadto art. 4 k.p.k. zawiera ogólną zasadę postępowania karnego i z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że przepis ten nie może stanowić podstawy do postawienia zarzutu zarówno apelacyjnego jak również kasacyjnego, gdyż formułuje jedną z naczelnych zasad procesu karnego o charakterze dyrektywy ogólnej i z tego względu jego naruszenie nie może stanowić samodzielnej podstawy środka odwoławczego.

Skarżący błędnie również rozumie zasadę in dubio pro reo zawartą w art. 5 § 2 k.k. skoro zarzucił naruszenie tego przepisu w sytuacji gdy Sąd dysponował dowodami pozwalającymi na dokonanie stanowczych i jednoznacznych ustaleń faktycznych. Podkreślić należy, że w przedmiotowej sprawie w ogóle nie występowały tego rodzaju wątpliwości o których mowa w art. 5 § 2 k.p.k. z uwagi na merytoryczną zawartość dowodów jakimi dysponował Sąd Okręgowy.

Nie został również naruszony art. 410 k.p.k. gdyż Sąd meriti dokonał analizy i oceny wszystkich zgromadzonych w sprawie dowodów i nie pominął w tym zakresie żadnego z nich. Sąd I instancji oparł również swoje ustalenia na dowodach, które w sposób zgodny z przepisami kodeksu postępowania karnego wprowadził do materiału dowodowego oraz na tych, które wcześniej w procesie analizy i oceny uznał za wiarygodne. Dokonana przez Sąd meriti analiza i ocena zgromadzonych w sprawie dowodów w tym wyjaśnień obu oskarżonych nie narusza w żaden sposób zasady swobodnej oceny zawartej w art. 7 k.p.k. Nie zawiera ona bowiem błędów natury faktycznej i logicznej, respektuje zasady wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego i z tego względu zasługuje na pełną akceptację ze strony Sądu odwoławczego.

Skarżący nie przedstawił zaś żadnych merytorycznych i przekonujących argumentów podważających tę ocenę, a jego wywody zawarte w treści zarzutu z pkt 1 oraz uzasadnienia apelacji mają charakter wyłącznie polemiczny.

Bezpodstawny jest również zarzut błędu w ustaleniach faktycznych zawarty w pkt 3a, b i c omawianej apelacji.

Wbrew bowiem twierdzeniu skarżącego dokonane przez Sąd meriti ustalenia faktyczne są trafne i mają pełne oparcie w materiale dowodowym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie. Wynika z nich w sposób jednoznaczny, że pomimo tego, iż Ł. W. nie świadczył na rzecz (...) Sp. z (...). z siedzibą w W. żadnych usług i nie wykonywał czynności w ramach nadzoru, to przyjął on wynagrodzenie w wysokości kilkuset tysięcy złotych. Sąd Okręgowy w sposób prawidłowy ustalił również wysokość szkody majątkowej na kwotę 311.497,50 zł. Powyższa kwota wynika ze szczegółowych wyliczeń przeprowadzonych przez Spółkę i zawartych w piśmie pełnomocnika z dnia 5 marca 2018 r. Wysokość szkody wynika z dodania wartości przelewów wykonanych na rzecz (...), których podstawą były wystawione przez oskarżonego faktury VAT z tytułu wynagrodzenia za usługi, które w rzeczywistości nie zostały wykonane.

Przedmiotowe faktury zostały wytworzone w związku z pozornymi umowami o pełnienie nadzoru inwestorskiego. Uznać zatem należy, że szkoda jaką poniosła Spółka została udowodniona w całości i jej wysokość nie budzi żadnych wątpliwości. Z akt sprawy wynika również, że pokrzywdzona Spółka złożyła wniosek o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem w kwocie 181.497,50 zł i wysokość ta wynika z faktu zwrotu w części przez D. Ł. nienależnie pobranych świadczeń w wysokości 130.000 zł.

Zaznaczyć także należy, że kwestia przyznania się do winy przez oskarżonego nie jest elementem ustaleń faktycznych i ma ona znaczenie jako jedna z okoliczności uwzględnianych przy wymiarze kary. Z końcowej części pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, że Sąd Okręgowy uwzględnił przyznanie się obu oskarżonych do winy, wyrażenie przez nich skruchy oraz zobowiązanie się do naprawienia wyrządzonej szkody.

W ocenie Sądu odwoławczego prawidłowa jest również kwalifikacja prawna czynu przyjęta przez Sąd meriti w zaskarżonym wyroku, a w związku z tym za całkowicie chybiony i bezpodstawny uznać należy zarzut obrazy prawa materialnego tj. art. 286 k.k. Ustalone przez Sąd Okręgowy zachowanie oskarżonego wypełnia także wbrew twierdzeniom skarżącego wszystkie znamiona oszustwa określonego w art. 286 § 1 k.k. Wprowadzenie w błąd pokrzywdzonej Spółki polegało na zawarciu przez oskarżonego Ł. W. w ramach prowadzonej działalności gospodarczej pod firmą (...) dwóch pozornych umów o pełnienie nadzoru inwestorskiego.

Z zebranych w sprawie dowodów wynika zaś w sposób jednoznaczny, że oskarżony wiedział i miał pełną świadomość tego, że tych umów nie będzie faktycznie realizował i wykonywał określonych w umowach czynności związanych z pełnieniem nadzoru inwestorskiego. Oskarżony Ł. W. wystawiał faktury i przyjmował na swój rachunek bankowy środki finansowe z tytułu realizacji umów, natomiast drugi oskarżony D. Ł. jako pracownik Spółki te faktury zatwierdzał. Sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku wykazał w sposób logiczny i przekonujący, że oskarżony Ł. W. swoim zachowaniem wyczerpał dyspozycje przepisów art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 3 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. i w zw. z art. 65 § 1 k.k.

Brak jest zatem podstaw do uwzględnia wniosku autora apelacji zarówno o zmianę kwalifikacji prawnej, jak również pozostałych wniosków zawartych w pkt III petitum omawianego środka zaskarżenia.

Sąd Apelacyjny mając na uwadze powyższe orzekł jak w wyroku.

O kosztach sadowych za postępowanie odwoławcze orzeczono zaś na podstawie art. 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k.