Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 września 2018 r.

Sąd Okręgowy w Krakowie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Protokolant: sekr. sądowy Dominik Kulesza

po rozpoznaniu w dniu 12 września 2018 r. w Krakowie

na rozprawie sprawy z wniosku Ł. R.

z udziałem W. R.

o zniesienie współwłasności

na skutek apelacji wnioskodawcy

od postanowienia Sądu Rejonowego dla Krakowa – Podgórza w Krakowie

z dnia 7 lutego 2018 r., sygnatura akt I Ns 30/16/P

postanawia:

1.  oddalić apelację;

2.  zasądzić od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki kwotę 2700 zł (dwa tysiące siedemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Jarosław Tyrpa SSO Krzysztof Wąsik SSO Joanna Czernecka

UZASADNIENIE

Postanowienia z dnia 12 września 2018 roku

Wnioskodawca Ł. R. żądał zniesienia współwłasności ruchomości szczegółowo opisanych we wniosku stanowiących współwłasność jego i uczestniczki W. R.. Domagał się przy tym przyznania na jego rzecz następujących ruchomości: generatora pary marki P., dysku zewnętrznego twardego, wkrętarko – wiertarki, miksera Zelmer i komputera A.. Wniósł o przyznanie pozostałych ruchomości uczestniczce z obowiązkiem zapłaty na jego rzecz różnicy wartości rzeczy ruchomych. Wnioskodawca wskazał, że przez okres ponad 10 lat pozostawał z uczestniczką w nieformalnym związku partnerskim. W 2010 r. wspólnie z uczestniczką zakupił na współwłasność mieszkanie przy ul. (...) w K.. Zakup mieszkania wiązał się z koniecznością jego wykończenia i urządzenia. W 2014 r. strony zawarły związek małżeński, jednak ruchomości wskazane w treści wniosku, jak i przedślubna lokata stały się współwłasnością stron jeszcze przed zawarciem małżeństwa. Podał, że na podstawie umowy zniesienia współwłasności z 2015 r. mieszkanie przy ul. (...) przeszło na wyłączną własność W. R..

W piśmie z dnia 29 marca 2017 r. wnioskodawca rozszerzył wniosek poprzez żądanie zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącej samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. wraz z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 znajdującego się w garażu wielostanowiskowym w budynku nr (...) przy ul. (...) w K.. Podał, że aktem notarialnym z dnia 09.02.2015 r., Rep. A nr (...) strony zawarły umowę zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącej samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. w ten sposób, że przedmiotowa nieruchomość wraz z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 w garażu wielostanowiskowym otrzymała W. R. (1). Wnioskodawca złożył uczestniczce w dniu 7 stycznia 2016 r. oświadczenie o uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia woli w wymaganej formie. Wnioskodawca podał, że zawarcie umowy zniesienia współwłasności spowodowane było podstępem, gdyż uczestniczka w zamian za przepisanie udziału w nieruchomości miała odstąpić od złożenia pozwu rozwodowego, który ostatecznie w kwietniu 2015 r. złożyła. Podniósł, że uczestniczka wykorzystała jego zły stan psychiczny, wprowadzając go podstępem w błąd i doprowadzając do skrajnie niekorzystnego rozporządzenia majątkiem. Wnioskodawca podał, że z własnych środków uiścił należności z tytułu wkładu własnego, spłacał częściowo kredyt, zapłacił za miejsce postojowe w garażu podziemnym oraz inne dodatkowe opłaty (ubezpieczenie, opłaty notarialne). Opłacał za przedmiotową nieruchomość czynsz oraz pozostałe media. Wskazał, że do 2011 r. jego dochody były dwukrotnie wyższe niż uczestniczki, otrzymywał też w czasie trwania związku szereg darowizn od swojej rodziny. Podał, że wobec zmiany przez uczestniczkę zamków w spornym lokalu zmuszony był do zakupu nowych sprzętów stanowiących wyposażenie jego mieszkania. W konsekwencji nie jest zainteresowany przyznaniem wspólnych ruchomości na swoją rzecz.

W ostatecznie sprecyzowanym stanowisku uczestniczka wniosła o dokonanie zniesienia współwłasności ruchomości poprzez przyznanie na jej rzecz ruchomości znajdujących się w mieszkaniu przy ul. (...) w K. a na rzecz wnioskodawcy ruchomości znajdujących się w mieszkaniu przy ul. (...) w K.. W piśmie z dnia 14 kwietnia 2017 r. uczestniczka wniosła o oddalenie wniosku w zakresie objęcia niniejszym postępowaniem zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) wraz z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41, zaprzeczając, aby zawarcie umowy z dnia 09.02.2015 r. spowodowane było podstępem.

Postanowieniem z dnia 7 lutego 2018 r. (sprostowanym – w zakresie pkt 2 – postanowieniem z dnia 27 lutego 2018 r.) Sąd Rejonowy dokonał zniesienia współwłasności ruchomości w postaci: telewizora- S. – o wartości 1.030 zł (pkt 1); lodówki S.– o wartości 700 zł (pkt 2); ekspresu do kawy S. – o wartości 1.040 zł (pkt 3); czajnika B. – o wartości 20 zł (pkt 4); nawilżacza powietrza (...)– o wartości 340 zł (pkt 5); komputera T. – o wartości 600 zł (pkt 6); nawigacji (...) T. – o wartości 130 zł (pkt 7); aparatu telefonicznego (...) 4S – o wartości 100 zł (pkt 8); aparatu telefonicznego N. (...) – o wartości 100 zł (pkt 9); mebli do sypialni (łóżko, komoda, szafki x 2) – o wartości 1.540 zł (pkt 10); konsoli P. marki K. – o wartości 650 zł (pkt 11); generatora pary - P. C. P. – o wartości 400 zł (pkt 12); grilla/tostera- T. – o wartości 400 zł (pkt 13); komputera A. – o wartości 1.240 zł (pkt 14); mebli kuchennych – o wartości 2.880 zł (pkt 15); piekarnika A. – o wartości 1.300 zł (pkt 16); zmywarki S. – wartości 680 zł (pkt 17); okapu elektrycznego – o wartości 560 zł (pkt 18); krzeseł barowych C. x 2 – o wartości 420 zł (pkt 19); lamp (4 szt) – o wartości 335 zł (pkt 20); pralki E. I. – o wartości 430 zł (pkt 21); żaluzji – o wartości 115 zł (pkt 22); karniszy – o wartości 180 zł (pkt 23); firan – o wartości 60 zł (pkt 24); stolika szklanego B. – o wartości 270 zł (pkt 25); sofy skórzanej oraz skórzanych puf marki E. w kolorze białym – o wartości 2.940 zł (pkt 26); mebli (...) w garderobie – o wartości 430 zł (pkt 27); stołu + krzeseł (...) o wartości 380 zł (pkt 28); szafy do przedpokoju – o wartości 630 zł (pkt 29); garnków/patelni, sztućców, szklanek – o wartości 90 zł (pkt 30); drukarki wielofunkcyjnej H. – o wartości 50 zł (pkt 31); lampki nocnej – o wartości 50 zł (pkt 32); żelazka R. – o wartości 50 zł (pkt 33); dywanu (...) salon – o wartości 45 zł (pkt 34); dywaników łazienkowych – o wartości 10 zł (pkt 35); szafki łazienkowej C. oraz umywalki nablatowej – o wartości 285 zł (pkt 36); wagi łazienkowej – o wartości 10 zł (pkt 37); zestawu głośników C. – o wartości 50 zł (pkt 38); dzwonka – o wartości 45 zł (pkt 39); wieszaka do telewizora – o wartości 70 zł (pkt 40); zestawu narzędzi, kluczy – o wartości 100 zł (pkt 41); odkurzacza Z. – o wartości 40 zł (pkt 42); zlewu granitowego kuchennego B. – o wartości 375 zł (pkt 43); płyty indukcyjnej N. – o wartości 340 zł (pkt 44); miksera B. – o wartości 70 zł (pkt 45); blendera P. – o wartości 100 zł (pkt 46); lampki L. – o wartości 90 zł (pkt 47); szafki z szufladami i uchwytem biała marki (...) o wartości 70 zł (pkt 48); telewizora marki P. – o wartości 600 zł (pkt 49) i multicookera marki P. – o wartości 170 zł (pkt 50) - w ten sposób, że: na rzecz wnioskodawcy przyznał ruchomości opisane w pkt 48-50, o łącznej wartości 840 zł, a na rzecz uczestniczki przyznał ruchomości opisane w pkt 1-47, o łącznej wartości 21.120 zł (pkt 1). Tytułem dopłaty Sąd zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 10.140 zł płatną w terminie 1 miesiąca licząc od daty uprawomocnienia się postanowienia, z zastrzeżeniem odsetek ustawowych za opóźnienie na wypadek uchybienia terminowi płatności (pkt 2); w pozostałym zakresie wniosek oddalił (pkt 3), zasądził od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy kwotę 500 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt 4), nakazał pobrać na rzecz Skarbu Państwa od wnioskodawcy i od uczestniczki kwoty po 1.045,32 zł tytułem brakujących kosztów sądowych (pkt 5), w punkcie 6 stwierdził, że w pozostałym zakresie zainteresowani ponoszą koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie.

Powyższe rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o następujące ustalenia faktyczne:

W. R. (1) i Ł. R. pozostawali w nieformalnym związku partnerskim od ok. 2005 r. Początkowo mieszkali w wynajmowanym mieszkaniu, a następnie zamieszkali w lokalu przy ul. (...) w K. zakupionym w 2011 r. ze środków pochodzących z kredytu zaciągniętego przez obie strony. W dniu 14 czerwca 2014 r. W. R. (1) i Ł. R. zawarli związek małżeński. W czasie trwania konkubinatu W. R. (1) i Ł. R. przez cały czas pracowali zawodowo i otrzymywali wynagrodzenie za pracę. W. R. (1) osiągnęła dochody w kwocie: za rok 2009 - 31.677,66 zł, za rok 2010 – 33.170,67, za rok 2011 – 33.791,26 zł, za rok 2012 – 79.464,54 zł, za rok 2013 – 180.732,44 zł, za rok 2014 – 215.056,93 zł. Ł. R. osiągnął dochody w kwocie: za rok 2011 – 63.549,83 zł, za rok 2012 – 53.622,06 zł, za rok 2013 – 58.129,25 zł, za rok 2014 – 61.591,80 zł. W. R. (1) i Ł. R. mieli odrębne rachunki bankowe, ale Ł. R. od początku związku miał dostęp do konta partnerki i korzystał z niego. Liczne rachunki za media oraz utrzymanie lokalu opłacane były z konta Ł. R., który zajmował się finansami gospodarstwa domowego, niemniej środki na ten cel pobierał wcześniej wielokrotnie z konta W. R., która działając w zaufaniu do Ł. R. nie kontrolowała przepływu środków pomiędzy kontami jej i partnera. W latach 2012 -2015 także z konta Ł. R. przelewane były środki pieniężne na rzecz W. Rzęsy (później R.). Część wyposażenia lokalu zakupiona została ze środków kredytu zaciągniętego na ten cel a następnie spłacanego z konta W. R.. W trakcie trwania związku konkubenckiego Ł. R. otrzymywał kwoty pieniężne od rodziny. Jeszcze przed zawarciem małżeństwa W. R. (1) i Ł. R. zakupili na współwłasność szczegółowo opisane przez Sąd ruchomości znajdujące się w mieszkaniu przy ul. (...) w K. i stanowiące jego wyposażenie. Małżeństwo stron przestało się układać od października 2014 r., kiedy to W. R. (1) nabrała podejrzeń, że mąż zdradza ją z innymi kobietami. W lutym 2015 r. W. R. (1) ustaliła, że mąż pod jej nieobecność umawia się z innymi kobietami i płaci im za spotkania towarzyskie, co stało się powodem kryzysu małżeńskiego. Znalazła także w dokumentach męża umowę krótkotrwałej pożyczki ( (...)) zawartej z firmą (...) co wywołało u niej obawę, że mąż zaciąga zobowiązania finansowe na bliżej nieokreślony cel. W tej sytuacji strony uzgodniły przeniesienie przez Ł. R. na rzecz W. R. udziału posiadanego przez niego w lokalu przy ul. (...) w K.. Aktem notarialnym z dnia 09.02.2015 r., Rep. A nr (...) W. R. (1) i Ł. R. zawarli umowę zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącej samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. w ten sposób, że przedmiotową nieruchomość wraz z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 w garażu otrzymała W. R. (2). W trakcie czynności w kancelarii notarialnej obecna była W. R. (1) z siostrą i Ł. R.. W trakcie podpisywania umowy obecne były tylko jej strony. Notariusz wyjaśnił im znaczenie umowy i odczytał jej treść. Po dwóch miesiącach od podpisania umowy W. R. (1) wyprowadziła się z lokalu przy ul. (...) w K.. W dniu 21 kwietnia 2015 r. wniosła pozew o rozwód. W lipcu 2015 r. Ł. R. opuścił lokal przy ul. (...) w K. zabierając z sobą szafkę z szufladami marki (...), telewizor S. i M. marki P.. Część rzeczy osobistych została mu w późniejszym terminie wysłana przez W. R. kurierem. Pismem z dnia 7 stycznia 2016 r. Ł. R. złożył pisemne oświadczenie o uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia woli w przedmiocie skutków prawnych umowy zniesienia współwłasności z dnia 9 lutego 2015 r . W jego treści wskazał na podstępne działanie drugiej strony poprzez które został wprowadzony w błąd.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o znajdujące się w aktach postępowania dowody, w tym dowodu z opinii biegłego sądowego R. B.. Sąd nie podzielił zarzutów wnioskodawcy o zaniżonej wartości ruchomości szacowanych przez biegłego, wskazując, że na względzie datę zakupu przedmiotowych ruchomości a także ich amortyzację w ramach gospodarstwa domowego nie można było oprzeć się na wartości ruchomości wynikającej z faktur – dowodów zakupu. Jako wiarygodne w całości i logicznie korespondujące ze zgromadzonym materiałem dowodowym ocenił Sąd zeznania świadków: I. S., E. G., P. K., N. K. i A. R.. Częściowo dał wiarę zeznaniom świadków: M. Ł., J. D., K. R. i M. R. oceniając je jako subiektywne i nacechowane negatywnym stosunkiem do osoby uczestniczki. Sąd pominął dowód z treści zeznań świadków: A. G. i T. Ł., uznając, że nie wnoszą do sprawy nowej wiedzy i są bez znaczenia dla rozstrzygnięcia. W ocenie Sądu nie można było dać wiary zeznaniu świadka A. G. w zakresie kondycji psychicznej wnioskodawcy w dacie sporządzania umowy przenoszącej własność udziału w lokalu przy uwzględnieniu okoliczności, iż w związku z Ł. R. pozostaje ona dopiero od lutego 2016 r. zaś umowa pochodzi z lutego 2015 r. W całości natomiast dał Sąd wiarę zeznaniu uczestniczki, oceniając je jako logicznie korespondujące z innymi dowodami w sprawie a także stanowcze, jednoznaczne i wyczerpujące na okoliczność pochodzenia środków na zakup ruchomości stanowiących wyposażenie lokalu przy ul. (...) w K. a także okoliczności przeniesienia na nią udziału w prawie własności nieruchomości. Tylko częściowo dał Sąd wiarę zeznaniom Ł. R.. W szczególności jako niewiarygodną ocenił Sąd tę część zeznania, w której wnioskodawca twierdził, że umowę przeniesienia własności podpisywał w złym stanie psychicznym i nie było mu wyjaśniane co tak naprawdę robi.

W oparciu o powyższe ustalenia Sąd przywołując treść art. 211 k.c. i art. 212 § 2 k.c. wskazał, że zgromadzony materiał dowodowy doprowadził do wniosku, iż w skład majątku ruchomego stron, poza składnikami wskazanymi w treści pisma uczestniczki z dnia 2 listopada 2017 r., wchodzą dodatkowo: zestaw narzędzi, kluczy (o wartości 100 zł), odkurzacz Z. (40,00 zł), zlew granitowy kuchenny B. (375,00 zł), płyta indukcyjna N. (340,00 zł) , mikser B. (70,00 zł), blender P. (100 zł), lampki L. (90 zł) , szafka z szufladami i uchwytem biała marki (...) (70,00 zł) , telewizor marki P. (600 zł) oraz M. marki P. (170 zł). Ruchomości te (zestaw narzędzi, kluczy, odkurzacz Z., zlew granitowy kuchenny B., płyta indukcyjna N., mikser B., blender P., lampki L. ) znajdują się na stanie lokalu przy ul. (...) w K., zaś szafka z szufladami i uchwytem biała marki (...) , telewizor marki P. oraz M. marki P. stanowią zabrane z mieszkania przy ul. (...) aktualne wyposażenie lokalu wnioskodawcy przy ul. (...) w K.. Ich zakupienie w czasie trwania związku konkubenckiego nie budziło w świetle zgromadzonych dowodów wątpliwości Sądu. W trakcie trwania konkubinatu obie strony pracowały i osiągały dochody; okresowe, nawet znaczne dysproporcje w zarobkach na korzyść W. R. nie zmieniają oceny że obie strony partycypowały finansowo w zakupie wyposażenia lokalu przy ul. (...). Ruchomości wskazane powyżej stanowią typowe wyposażenie lokalu mieszkalnego i Sąd nie miał wątpliwości, iż zostały one zakupione w trakcie trwania konkubinatu. Ustalając wartość ruchomości stanowiących współwłasność stron na łączną kwotę 21.960 zł Sąd oparł się w całości na treści opinii biegłego. W ocenie Sądu I instancji zgromadzony materiał dowodowy nie pozwolił na podzielnie stanowiska wnioskodawcy, jakoby współwłasnością objęte były także tego typu ruchomości jak aparat K., dysk twardy, wkrętarko – wiertarka oraz sokowirówka Zelmer. Uczestniczka zaprzeczyła, aby ruchomości te istniały na dzień dokonywania zniesienia współwłasności i były w jej posiadaniu. Wnioskodawca nie wykazał natomiast, aby przedmiotowe ruchomości zostały przez nią zbyte bądź bezprawnie utracone. W toku postępowania ustalono także mniejszą niż podawana w treści wniosku ilość ruchomości określonego typu (4 lampy, 1 lampka nocna) stanowiących współwłasność stron. Wnioskodawca nie wykazał także żadnym środkiem dowodowym okoliczności otrzymania wspólnie z uczestniczką kwoty 1000 USD a wobec zaprzeczenia przez uczestniczkę zatem także ta kwota znalazła się poza podziałem. Co do pozostałych ruchomości Sąd uznał, że W. R. (1) i Ł. R. są ich współwłaścicielami, jako że kupując przedmiotowe ruchomości nie zastrzegli stopnia swoich udziałów. Wobec sporu stron w zakresie tego, na czyją rzecz mają zostać przyznane przedmiotowe ruchomości Sąd miał na uwadze, iż w ostatecznie sprecyzowanym stanowisku uczestniczka wniosła o dokonanie zniesienia współwłasności ruchomości poprzez przyznanie na jej rzecz ruchomości znajdujących się w mieszkaniu przy ul. (...) w K., a na rzecz wnioskodawcy ruchomości znajdujących się w mieszkaniu przy ul. (...) w K.. Wnioskodawca z kolei żądał przyznania na jego rzecz generatora pary marki P., dysku zewnętrznego twardego, wkrętarko – wiertarki, miksera Zelmer i komputera A.. Mając na względzie, iż na dzień ustania związku konkubenckiego przedmioty w postaci dysku zewnętrznego twardego i wkrętarko – wiertarki już nie istniały znalazły się podziałem. W zakresie sporu co do komputera A., generatora pary marki P. oraz miksera Zelmer Sąd miał na względzie, iż przedmioty te od blisko 3 lat stanowią wyposażenie lokalu przy ul. (...) w K. i są w użytkowaniu uczestniczki. W konsekwencji winny zostać przyznane na jej rzecz – za spłatą połowy wartości na rzecz wnioskodawcy. Odmiennie Sąd uznał jednak, że rzecz się ma w zakresie ruchomości zabranych przez wnioskodawcę w chwili opuszczania przez niego lokalu przy ul. (...) w K.. Mając na względzie, iż przedmioty w postaci szafki z szufladami marki (...), telewizora P. i M. marki P. od długiego okresu czasu służą wnioskodawcy, w ocenie Sądu zasadnym ekonomicznie było przyznanie ich na własność Ł. R.. Uwzględniając zatem wartość przedmiotowych ruchomości (łącznie 840 zł), tytułem dopłaty od uczestniczki na rzecz wnioskodawcy Sąd zasądził łączną kwotę 10.140 zł.

W konsekwencji Sąd orzekł, jak w pkt. 1 i 2 sentencji postanowienia.

Sąd nie uwzględnił wniosku Ł. R. w zakresie zniesienia współwłasności nieruchomości stanowiącej samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. wraz z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 znajdującego się w garażu wielostanowiskowym w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. uznając, iż lokal ten stanowi od dnia 09.02.2015 r. wyłączną własność W. R.. W ocenie Sądu wnioskodawca nieskutecznie powoływał się na złożone uczestniczce w dniu 7 stycznia 2016 roku oświadczenie o uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia woli z uwagi na podstępne działanie W. R.. Sąd miał na względzie ustaloną na podstawie zgromadzonych dowodów chronologię rozpadu związku (...). Ta zaś kazała Sądowi uznać, iż już od jesieni 2014 r. małżeństwo stron przestało się układać wobec uzasadnionych podejrzeń uczestniczki o zdrady ze strony męża. Jak wynikało z treści uzasadnienia wyroku Sądu Okręgowego z dnia 17 marca 2017 r., w lutym 2015 r. W. R. (1) była już pewna nielojalności męża, co więcej uzyskała przekonanie, iż swoje pozamałżeńskie związki z kobietami wnioskodawca finansuje nie tylko ze środków majątku wspólnego, ale i zaciąganych pożyczek (pożyczka z firmy (...)). Zdaniem Sądu nawet, jeśli w odczuciu Ł. R. posunięcie to miało na celu uratowanie małżeństwa to późniejszy rozpad związku nie przesądzał o jego wprowadzeniu w błąd czy doprowadzeniu podstępem do niekorzystnych rozporządzeń mieniem. Niewątpliwie decyzję w tym względzie podjął on samodzielnie i dobrowolnie, nie znajdował się pod niczyją presją. Sąd dał wiarę zeznaniu uczestniczki, które jest zgodne z doświadczeniem życiowym, iż w czasie czynności u notariusza Ł. R. został zaznajomiony z treścią i skutkami dokonywanej czynności. W toku postępowania nie ujawniły się żadne dowody wskazujące na to, aby Ł. R. w lutym 2015 r. działał pod wpływem podstępu, błędu czy szantażu. Nie leczył się wówczas psychiatrycznie, pracował zawodowo, a ewentualne podkreślane przez niego rozchwianie emocjonalne uzasadnione w świetle ujawnionej nielojalności małżeńskiej nie przesądza o skutecznym uchyleniu się od skutków złożonego oświadczenia woli. Wskazać również należy, iż na nabycie przedmiotowego składnika majątkowego strony zaciągnęły kredyt hipoteczny i obciążyły lokal hipoteką. Kredyt związany z lokalem spłacała i spłaca nadal uczestniczka postępowania, nie domagając się od wnioskodawcy rozliczenia spłaconych rat kredytowych. Z uwagi na powyższe, wniosek wnioskodawcy w tym zakresie Sąd oddalił.

O kosztach postępowania orzekł Sąd w pkt 4 na zasadzie art. 520 § 2 k.p.c. i wobec sprzeczności interesów stron, obciążył uczestniczkę połową opłaty od wniosku (500 zł). W pozostałym zakresie o kosztach postępowania Sąd rozstrzygnął na zasadzie art. 520 § 1 k.p.c., jednocześnie w oparciu o treść art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Sąd ściągnął od obu stron kwoty po 1.045,32 zł tytułem niepokrytych kosztów wynagrodzenia biegłego.

Apelację od postanowienia złożył wnioskodawca, zaskarżając go części, tj. w zakresie oddalenia wniosku o zniesienie współwłasności nieruchomości stanowiącej samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. wraz z prawem wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 znajdującego się w garażu wielostanowiskowym w budynku nr (...) przy ul. (...) w K., zarzucając:

1.  naruszenie art. 86 k.c. poprzez uznanie, iż do uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu, który druga strona wywołała podstępnie konieczne jest wykazanie, iż osoba ta znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli;

2.  naruszenie art. 217 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. art. 232 k.p.c. i 236 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego wnioskodawcy o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości i prawa z nim związanego oraz zaniechanie przez Sąd I instancji działań zmierzających do wyjaśnienia tejże wartości;

3.  naruszenie art. 217 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. i 236 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii psychologicznej znajdującej się w aktach sprawy sygn. akt. IX C 1337/15;

4.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, wynikających z materiału dowodowego (niekompletność ustaleń): podjęta próba wnioskodawcy ratowania związku poprzez podjęcie terapii psychologicznej;

5.  naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez uznanie zeznań uczestniczki w całości za wiarygodne, pomimo, że stoją one w sprzeczności z innymi dowodami w sprawie;

6.  naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonaniu ustaleń sprzecznych z treścią zebranego materiału dowodowego, poprzez uznanie, iż wnioskodawca nie działał pod wpływem błędu wywołanego podstępem.

W oparciu o powyższe zarzuty apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez orzeczenie, iż w skład majątku podlegającego zniesieniu współwłasności wchodzi również nieruchomości stanowiąca samodzielny lokal mieszkalny nr (...) położony w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. wraz z prawem wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 znajdującego się w garażu wielostanowiskowym w budynku nr (...) przy ul. (...) w K. oraz zniesienie współwłasności opisanych powyżej nieruchomości i praw poprzez przyznanie ich na wyłączną własność uczestniczce W. R. za spłatą wnioskodawcy, ewentualnie o uchylenie postanowienia Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Sąd pierwszej instancji, a w każdym przypadku o zasądzenie na rzecz wnioskodawcy kosztów postępowania apelacyjnego w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Uczestniczka w odpowiedzi na apelację wniosła o jej oddalenie oraz o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji, w szczególności te, które stanowiły podstawę rozstrzygnięć objętych zakresem zaskarżenia wynikającym z apelacji wnioskodawcy. Odnosząc się do zarzutów apelacyjnych, w pierwszej kolejności należy ocenić zasadność zarzutów naruszenia prawa procesowego. Dopiero bowiem na gruncie niewadliwych ustaleń faktycznych możliwa będzie ocena prawidłowości zastosowania prawa materialnego.

Przystępując do oceny tej części zarzutów apelacji, które dotyczyły oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, a zasadzających się na twierdzeniu o przekroczeniu przez Sąd Rejonowy granic zasady swobodnej oceny dowodów i dokonaniu ustaleń faktycznych sprzecznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, należy stwierdzić, że nie zasługuje ona na uwzględnienie. Ustalenia Sądu I instancji (również te poczynione w oparciu o zeznania uczestniczki W. R.), wbrew zarzutom apelującego, nie zostały dokonane z przekroczeniem granic swobodnej oceny dowodów, o jakich mowa w art. 233 § 1 k.p.c. Dopóki skarżący nie wykaże istotnych błędów logicznego rozumowania, sprzeczności oceny z doświadczeniem życiowym, braku wszechstronności, czy też bezzasadnego pominięcia dowodów, które prowadzą do wniosków odmiennych, dopóty nie można uznać, że Sąd naruszył dyspozycję art. 233 § 1 k.p.c. Sąd Rejonowy bardzo wnikliwie, wyczerpująco, rzeczowo i logicznie oraz w zgodzie z zasadami współżycia społecznego, a przez to przekonująco, dokonał ustaleń faktycznych i oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Kierował się przy tym uzasadnionym poziomem obiektywizmu i krytycyzmu, o czym świadczą rozważania odnośnie możliwości dokonania przez wnioskodawcę czynności prawnej pod wpływem podstępu. Natomiast dla skuteczności zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. nie wystarcza twierdzenie o wadliwości dokonanych ustaleń faktycznych, odwołujące się do stanu faktycznego, który w przekonaniu apelującego nie odpowiada rzeczywistości. Konieczne jest wskazanie przyczyn dyskwalifikujących postępowanie Sądu w tym zakresie. W szczególności skarżący powinien wskazać, jakie kryteria oceny naruszył Sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłusznie im je przyznając. Postawienie zarzutu obrazy art. 233 § 1 k.p.c. nie może bowiem polegać na zaprezentowaniu ustalonego przez siebie, na podstawie własnej oceny dowodów stanu faktycznego. Skarżący może tylko wykazywać posługując się wyłącznie argumentami jurydycznymi, że Sąd rażąco naruszył zasady logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego i że uchybienie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Zaś uwzględnienie przez Sąd w ocenie materiału dowodowego powszechnych i obiektywnych zasad doświadczenia życiowego nie usprawiedliwia zarzutu przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów na tej tylko podstawie, że indywidualne i subiektywne doświadczenia strony są od tych zasad odmienne, (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia z 5 sierpnia 1999 r., IIUKN 76/99).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca nie sprostał powyższym wymaganiom, ograniczając się do polemicznego przedstawienia własnej interpretacji działań uczestniczki W. R. i do stwierdzenia, że zeznania uczestniczki stoją w sprzeczności z innymi dowodami. W ocenie tut. Sądu skarżący nie przytoczył w apelacji ani dowodów, których dotyczy zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, ani też nie wskazał, jakie kryteria oceny tych dowodów zostały naruszone.

Sąd Rejonowy nie naruszył art. 217 § 2 i 3 k.p.c. w zw. z art. 227, art. 232 i 236 k.p.c. poprzez nierozpoznanie wniosku dowodowego w przedmiocie dopuszczenia dowodu z opinii psychologicznej znajdującej się w aktach sprawy IX C 1337/15. W aktach sprawy brak jest takiego dokumentu (nie został również dołączony przy apelacji) - a jego istnieniu zaprzeczyła uczestniczka w odpowiedzi na apelację, a skarżący podnosząc powyższy zarzut nie wskazał, w jaki sposób opinia taka miałaby wykazać, iż uczestniczka nakłaniając męża do podpisania aktu notarialnego znoszącego współwłasność mieszkania dopuściła się podstępu. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się również naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. w wyniku pominięcia przez Sąd Rejonowy dowodu w postaci zaświadczenia o podjętej przez uczestnika psychoterapii indywidualnej. Z zajętego przez skarżącego stanowiska można jedynie wnioskować, że zaświadczenie takie miało stanowić dowód na ratowanie małżeństwa. Apelujący podobnie jak w przypadku opinii nie wykazał jakie znaczenie miałoby mieć dla niniejszej sprawy.

Ponadto Sąd Okręgowy nie dostrzegł wadliwej oceny dowodu z zeznań uczestniczki, a to raczej zeznania wnioskodawcy budzą wątpliwości i słusznie zostały uwzględnione przez Sąd Rejonowy jedynie w części. Treść zeznań wnioskodawcy wskazuje, że próbował on przekonać Sąd Rejonowy, że w dacie podpisania aktu znajdował się w złym stanie psychicznym, a czynności notarialne w zasadzie nie zostały mu wyjaśnione, a bardziej narzucone przez żonę i jej siostrę. Obecnie apelacja idzie w innym kierunku – twierdząc, że to podstępne działanie uczestniczki polegało na podpisaniu aktu notarialnego na skutek zapewnień uczestniczki co do możliwości dalszego trwania małżeństwa. Kwestię podstępu Sąd Okręgowy wyjaśni w dalszej części rozważań, w tym miejscu sygnalizuje jedynie, że Sąd Rejonowy rozstrzygając niniejszą wziął pod rozwagę również i taką ewentualność wyjaśniając, że „nawet, jeśli w odczuciu Ł. R. posunięcie to miało na celu uratowanie małżeństwa to późniejszy rozpad związku nie przesądza o jego wprowadzeniu w błąd czy doprowadzeniu podstępem do niekorzystnych rozporządzeń mieniem. Niewątpliwie decyzję w tym względzie podjął on samodzielnie i dobrowolnie, nie znajdował się pod niczyją presją.”

Przyjęcie przez Sąd Rejonowy słusznego założenia, że kwestia zniesienia nieruchomości w postaci mieszkania i miejsca postojowego została już przez strony umownie rozstrzygnięta obligowała Sąd do oddalenia wniosku dowodowego o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z zakresu szacowania nieruchomości.

Sąd Okręgowy nie znalazł także podstaw do uwzględnienia wywiedzionego przez wnioskodawcę zarzutu naruszenia prawa materialnego w postaci art. 86 k.c., a zmierzającego do wykazania, że umowa zniesienia współwłasności nieruchomości położonej w K. przy ul. (...) wraz z prawem do wyłącznego korzystania z miejsca postojowego nr 41 została zawarta przez małżonków na skutek podstępu W. R.. Kodeks cywilny nie zawiera definicji podstępu, o którym mowa w art. 86 k.c. i dlatego należy kierować się potocznym znaczeniem tego pojęcia. W powszechnym odczuciu przyjmuje się, że działanie podstępne polega na świadomym wywołaniu u drugiej osoby mylnego wyobrażenia o rzeczywistym stanie rzeczy po to, aby skłonić ją do dokonania określonej czynności prawnej. Działanie podstępne jest oczywiście zawsze naganne z punktu widzenia ocen etycznych, skoro w niedopuszczalny sposób zakłóca proces decyzyjny innej osoby, doprowadzając ją na podstawie zasugerowanych, fałszywych przesłanek rozumowania do dokonania określonej czynności prawnej. A zatem przy podstępie mylne wyobrażenie o rzeczywistym stanie rzeczy spowodowane jest nagannym działaniem innej osoby, która interweniuje w sposób niedopuszczalny w decyzyjny proces oświadczającego. Autor podstępu musi działać celowo. Chodzi o rozmyślność ukierunkowaną na wywołanie takiego niezgodnego z prawdą obrazu rzeczywistości u innej osoby, który byłby zdolny skłonić ją do dokonania określonej czynności prawnej. (...) zakłada celowe, umyślne działanie sprawcy skierowane na wywołanie takiego niezgodnego z prawdą obrazu rzeczywistości u osoby, na wolę której oddziałuje, by zdolny on był do nakłonienia jej do złożenia oświadczenia woli określonej treści" (uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2000 r., II CKN 805/98, Lex, nr 50881). W pewnych okolicznościach milczenie, zatajenie może zostać zakwalifikowane, jako podstęp. Po pierwsze strona wie, że jej kontrahent jest w błędzie, nie wyprowadza go jednak z niego. Po drugie strona nie mówi całej prawdy, zatajając fakt, który dla zawarcia umowy ma większe lub mniejsze znaczenie. Przyjmuje się na ogół przyczynowość zaniechania, wówczas gdy istniał obowiązek działania, obowiązek zapobieżenia skutkowi, który w razie zaniechania mógłby nastąpić. W zasadzie zatajenie, przemilczenie samo przez się nie stanowi podstępu. Może się jednak nim stać, jeżeli istniał wypływający z ustawy, umowy lub zasad współżycia społecznego obowiązek mówienia, któremu rozmyślnie i celowo uchybiono. Istotę podstępu stanowi niedozwolone naruszenie swobody decyzji innej osoby poprzez wytworzenie lub podsunięcie jej fałszywych przesłanek rozumowania, co z kolei prowadzi albo do podjęcia przez nią decyzji opartej na tych przesłankach albo utwierdza ją w błędzie skądinąd powstałym spontanicznie. Podkreślić należy przy tym, że nikt nie jest zwolniony od obowiązku myślenia i dbania o własne interesy.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy na nie sposób przypisać uczestniczce, że podstępem doprowadziła do złożenia przez wnioskodawcę oświadczenia woli. Zgodnie z ogólna regułą wyrażoną w art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na wnioskodawcy spoczywał obowiązek wykazania, iż oświadczenie woli złożone zostało pod wpływem błędu wywołanego podstępnie przez uczestniczkę. W ocenie Sądu wnioskodawca w żaden sposób nie wykazał, aby jego oświadczenie woli zostało złożone pod wpływem błędu wywołanego podstępem. Z twierdzeń skarżącego wynika, że uczestniczka wywołała u niego mylne przekonanie, iż zawarcie umowy otworzy przed stronami możliwość dalszego trwania związku małżeńskiego. Stanowisko takie nie przekonuje jednak Sądu Okręgowego – przeczy mu bowiem całokształt materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. Z zeznań samego wnioskodawcy wynika bowiem, że „zaraz po ślubie” od początku im się nie układało. Z zeznań składanych w postępowaniu rozwodowym (k. 200) wynika, że powodem takiego stanu rzeczy była zdrada, którą W. R. (1) wykryła przed zawarciem małżeństwa, jednak pomimo tego postanowiła wyjść za mąż za Ł. R.. Uczestnik zeznał ponadto, że żona nie chciała jechać w podróż poślubną, późno wracała z pracy, zasypiała w drugim pokoju, była podejrzliwa względem męża, ciągle go kontrolowała, nie wyjeżdżała z nim nawet do jego rodziny. Uczestniczka – powódka w sprawie rozwodowej zeznała z kolei, że już święta Bożego Narodzenia w 2014 r. małżonkowie spędzili osobno. Zeznając na rozprawie w dniu 31 stycznia 2018 r. wskazał, że „chciała ustanowienia rozdzielności majątkowej”, na którą również przystał mąż. Zdaniem Sądu, wnioskodawca wbrew temu co twierdzi, wiedział o tym, że uczestniczka rozważa rozwód. W tych okolicznościach nie można uznać, że uczestniczka podstępnie wywołała błąd, w wyniku którego Ł. R. złożył oświadczenie tej treści. Twierdzenie wnioskodawcy, że nie wiedział o zamiarach żony dotyczących rozwodu jest sprzeczne zarówno z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie jak i z zasadami doświadczenia życiowego. Skoro bowiem relacje między małżonkami uległy pogorszeniu, do tego stopnia, że zajmowali oddzielne pomieszczenia w domu, a do tego prowadziły rozmowy na temat rozdzielności, to trudno uznać, że wnioskodawca nie wiedział bądź nie przewidywał takiego rozwoju sytuacji. Wnioskodawca mimo wszystko godził się na to, podpisał umowę u notariusza, a nawet składając wniosek w niniejszej sprawie 12 stycznia 2016 r., a więc już po złożeniu przez uczestniczkę pozwu rozwodowego (21 kwietnia 2015 r. k. 349), żądaniem wniosku nie objął zniesienia współwłasności w zakresie nieruchomości. Nawet przyjmując, że uczestniczka zataiła przed nim, fakt iż chce odejść od niego, to nie uzasadnia to jeszcze, że zaniechanie to może nosić znamiona podstępu. Wnioskodawca jako osoba dorosła, doświadczona, winien wykazać większą staranność oraz przewidywać konsekwencje swoich działań. Tym bardziej, iż miał pełną świadomość, że pomiędzy małżonkami nie układa się i to właśnie on jest źródłem problemów i nieporozumień. Podkreślić należy przy tym, że nikt nie jest zwolniony od obowiązku myślenia i dbania o własne interesy.

Powoływanie się przez wnioskodawcę na fakt, iż uczestniczka po zawarciu umowy o zniesienie współwłasności złożyła pozew rozwodowy, co w jego ocenie świadczyć ma o jej podstępnym działaniu, jest bezpodstawne. Z samego faktu złożenia przez uczestniczkę pozwu o rozwód nie można wywodzić, iż jej działanie było celowe i miałoby świadczyć o podstępnym działaniu. Zdaniem Sądu dokonane zniesienie współwłasności miało na celu uregulowanie stosunków majątkowych między stronami umowy, a ze strony uczestniczki było ponadto uzasadnione obawą o majątek.

W tych okolicznościach zabiegi skarżącego, mające na celu wzruszenie dokonanej czynności prawnej z powodu podstępu, nie mogły przynieść oczekiwanego przez niego rezultatu. W tym stanie rzeczy apelacja została oddalona zgodnie z art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 § 2 k.p.c.

Na podstawie art. 520 § 3 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 13 § 2 k.p.c. Sąd Okręgowy postanowił zasądzić od Ł. R. na rzecz W. R. kwotę 2.700 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego. W związku z tym, że apelacja wnioskodawcy została oddalona w całości, wnioskodawca powinien zwrócić uczestniczce koszty poniesione w postępowaniu odwoławczym. Koszty te obejmują wynagrodzenie pełnomocnika procesowego uczestniczki, ustalone według stawki minimalnej na podstawie § 5 pkt 6 w zw. z § 2 pkt 6 i w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z dnia 5 listopada 2015 r.).