Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - SSA Jerzy Leder

Sędziowie: SSA Renata Szelhaus (spr.)

SSA Magdalena Kostro – Wesołowska

po rozpoznaniu w dniu 17 grudnia 2018r.

sprawy K. D. tłumacza przysięgłego języka (...), wpisanej na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości pod nr (...)

obwinionej o to, że: wbrew obowiązkom wynikającym z art. 14 pkt 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego w lutym 2017 roku nie wykonała w uzgodnionym terminie tłumaczenia dokumentów dla (...) – czym naruszyła dyspozycję art. 21 ust.1 w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505),

na skutek odwołania wniesionego przez obrońcę obwinionej od uchwały Komisji (...) w Ministerstwie Sprawiedliwości uchwałą z dnia(...), sygn. akt (...)

I.  uchyla zaskarżoną uchwałę i umarza postępowanie w stosunku do K. D. tłumacza przysięgłego języka (...), wpisanej na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości pod nr (...);

II.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Renata Szelhaus Jerzy Leder Magdalena Kostro – Wesołowska

Sygn. akt III APo 20/18

UZASADNIENIE

Działając na podstawie art. 24 § 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego, w dniu 25 września 2017r. Minister Sprawiedliwości złożył do Komisji (...) przy Ministrze Sprawiedliwości wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego przeciwko K. D. – tłumaczowi przysięgłemu języka (...) wpisanej na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości pod nr (...) o to, że wbrew obowiązkom wynikającym z art. 14 pkt 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego w (...) nie wykonała w uzgodnionym terminie tłumaczenia dokumentów dla (...) – czym naruszyła dyspozycję art. 21 ust.1 w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505).

Komisja (...)w Ministerstwie Sprawiedliwości uchwałą z dnia 18 czerwca 2018r. uznała K. D. za winną zarzucanego jej czynu tj. że w okresie od dnia (...)wbrew obowiązkowi wynikającemu z art. 14 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505) nie wykonała tłumaczenia przysięgłego zleconego w dniu 22 lutego 2017r. przez (...), nie poinformowała o przyczynach niewykonania tłumaczenia oraz nie zwróciła przekazanych jej materiałów do tłumaczenia tj. czynu z art. 21 ust.1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505) oraz wymierzyła jej karę zawieszenia prawa wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego na okres roku. Kosztami postępowania obciążyła Skarb Państwa.

Odwołanie od uchwały Komisji (...) w Ministerstwie Sprawiedliwości w części orzekającej o wymiarze kary wniosła obwiniona reprezentowana przez ustanowionego obrońcę. Uchwale w zaskarżonej części, na podstawie art. 427 § 1i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 4 k.p.k., zarzuciła rażącą niewspółmierność orzeczonej wobec niej kary dyscyplinarnej w postaci zawieszenia prawa do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego na okres 1 roku w sytuacji, gdy okoliczności sprawy, w szczególności sytuacja osobista obwinionej, ciężka przewlekła choroba jej córki, konflikt z byłym mężem, brak stałego miejsca zamieszkania prowadzą do wniosku, iż adekwatną karą nieprzekraczającą stopnia winy, biorąc pod uwagę również cele zapobiegawcze i wychowawcze, byłaby kara nagany. Podnosząc powyższe, obrońca obwinionej wniósł na podstawie art. 167 w zw. z art. 452 § 2 k.p.k. o dopuszczenie dowodu z wyjaśnień obwinionej na okoliczność jej sytuacji osobistej i powodów niewykonania tłumaczenia zleconego przez Sąd Okręgowy w Warszawie. Na podstawie art. 437 k.p.k. wniósł o zmianę zaskarżonej uchwały poprzez orzeczenie wobec obwinionej kary nagany.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Przepis art. 28 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505) stanowi, iż w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. z 20016r., poz. 1749, z późn. zm.) Nie stosuje się przepisów o oskarżycielu prywatnym, powodzie cywilnym, przedstawicielu społecznym, o posiedzeniu przygotowawczym oraz środkach przymusu, z wyjątkiem przepisów o karze pieniężnej. Przepis art. 26 ust. 1 przewiduje zaś, że od orzeczenia Komisji Odpowiedzialności Zawodowej tłumaczowi przysięgłemu oraz podmiotowi, który złożył wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej, przysługuje odwołanie do sądu apelacyjnego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tłumacza przysięgłego. Jak trafnie zauważył Sąd Apelacyjny w Szczecinie w postanowieniu z dnia 31 stycznia 2017r. „wskazane regulacje prawne nie pozwalają definitywnie, ani na określenie właściwości sądu apelacyjnego co do wydziału sądu, ani też nie określają w jakiej procedurze toczy się postępowanie w sądzie apelacyjnym. Artykuł 28. zdaje się wskazywać, że cała procedura powinna przebiegać na płaszczyźnie karnej, a w takim przypadku wydział pracy sądu apelacyjnego byłby niewłaściwy. Z drugiej strony Komisja uznała właściwość Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Sądu Apelacyjnego w Szczecinie, i tak pouczyła obwinionego. Również w taki sposób kompetencję sądu drugiej instancji pojmuje się w doktrynie - patrz Komentarz do art. 26 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego dostępny w systemie Lex, oraz w orzecznictwie - patrz wyrok Sądu Apelacyjnego w III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 12 marca 2013 r., III APa 5/13 (wydany w przedmiotowo zbliżonej sprawie). Należy jednak zauważyć, że kompetencja sądu apelacyjnego wydziału pracy pociąga za sobą jednoznaczny skutek, że postępowanie przed sądem musi toczyć się według procedury cywilnej. Nie ma bowiem żadnej podstawy prawnej, by postępowanie w sądzie pracy, de facto cywilnym toczyło się w myśl procedury karnej. Za taką podstawę sąd nie uznaje bowiem art. 28 ustawy o tłumaczach, z powodu niejednoznaczności regulacji, wskazując przy tym na w.w. przywołany pogląd doktryny. W ocenie sądu apelacyjnego, gdyby dopuścić procedurę karną na etapie postępowania sądowego, to sprawę powinien rozpoznawać wydział karny sądu apelacyjnego. Jednak za kompetencją wydziału pracy, kierując się wykładnią systemową i funkcjonalnej przemawiają także przepisy regulujące odpowiedzialność dyscyplinarną innych grup zawodowych np. architektów i inżynierów budownictwa (art. 54 ust. 4 ustawy o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa), nauczycieli (art. 85 m. Karty Nauczyciela z 28.01.1982 r.), biegłych rewidentów (art. 41 ustawy z 7.05.2009 r. o biegłych rewidentach i ich samorządzie, podmiotach uprawnionych do badania sprawozdań finansowych oraz o nadzorze publicznym), które wyraźnie stanowią, że postępowanie sądowe jest prowadzone przed sądem apelacyjnym sądem pracy wg procedury cywilnej.(sygn. akt III APo 4/16, Legalis nr 1591755) Sąd Apelacyjny w Warszawie w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę nie podziela jednak postawionej przez Sąd Apelacyjny w Szczecinie tezy, że „Sąd apelacyjny - wydział pracy i ubezpieczeń, jako sąd odwoławczy, jest właściwy do rozpoznania sprawy o pociągnięcie do odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego i prowadzi sprawę w trybie procedury cywilnej.” W ocenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie, kategoryczna regulacja z art. 28 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (j.w.) stanowiąca wprost, iż w sprawach nieuregulowanych w ustawie do postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 6 czerwca 1997r. – Kodeks postępowania karnego oraz brak regulacji szczegółowej - dotyczącej postępowania odwoławczego przed Sądem Apelacyjnym, wyłączają możliwość stosowania do postępowania z tytułu odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. z 2008r. poz.155 tj., z późn.zm.). Dlatego w niniejszej sprawie, do postępowania odwoławczego obwinionej K. D. od uchwały Komisji (...)w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2018r stosowano odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego. Spór kompetencyjny między Wydziałem Karnym oraz Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Apelacyjnego w Warszawie został rozstrzygnięty zarządzeniem Wiceprezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 18 października 2018r. o wyznaczeniu III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych do rozpoznania sprawy i delegowaniu (z zachowaniem właściwej procedury) sędziego z II Wydziału Karnego do składu orzekającego.

Odwołanie obwinionej K. D. od uchwały Komisji (...) w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2018r. (błędnie nazywane przez obrońcę obwinionej apelacją) prowadzi do uchylenia zaskarżonej uchwały i umorzenia postępowania, gdyż w sprawie zachodzi bezwzględna przyczyna odwoławcza. Przepis art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (j.w.) przewiduje wprost, że „postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego wszczyna i przeprowadza Komisja Odpowiedzialności Zawodowej na wniosek Ministra Sprawiedliwości lub wojewody.” Nie budzi żadnych wątpliwości, że przepis ten przewiduje dwie odrębne czynności – wszczęcie postępowania i przeprowadzenie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego. Ani wniosek o wszczęcie postępowania składany przez wymieniony w art. 24 ust.1 ww. ustawy organ, ani zarządzenie o wyznaczeniu rozprawy wydane przez Przewodniczącego Komisji Odpowiedzialności Zawodowej Tłumaczy Przysięgłych nie zastępują postanowienia o wszczęciu postępowania ad personam. Postanowienie o wszczęciu postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego ma fundamentalne znaczenie dla ważności tego postępowania i dla zapewnienia obwinionemu możliwości skorzystania z prawa do obrony. Wyznacza bowiem zakres podmiotowy (przeciwko komu się toczy), przedmiotowy (rodzaj zarzucanego czynu) i temporalny postępowania (od kiedy formalnie się toczy, co jest istotne np. z punktu widzenia przedawnienia, o którym mowa w art. 22 ust.2 z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego). W polskim procesie karnym obowiązuje zasada skargowości. Oznacza to, że stosownie do art. 14 § 1 k.p.k., który w sprawie ma posiłkowe zastosowanie, wszczęcie postępowania sądowego następuje na żądanie uprawnionego oskarżyciela lub innego uprawnionego podmiotu. Stosownie do art., 24 ust.1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (j.w.), postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego wszczyna i przeprowadza Komisja Odpowiedzialności Zawodowej na wniosek Ministra Sprawiedliwości lub wojewody. Z akt wynika, że w dniu 25 września 2017r. Minister Sprawiedliwości złożył do Komisji(...) przy Ministrze Sprawiedliwości wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej tłumacza przysięgłego przeciwko K. D. – tłumaczowi przysięgłemu języka (...), wpisanej na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości pod nr (...) o to, że wbrew obowiązkom wynikającym z art. 14 pkt 1 ustawy o zawodzie tłumacza przysięgłego w (...) nie wykonała w uzgodnionym terminie tłumaczenia dokumentów dla (...) – czym naruszyła dyspozycję art. 21 ust.1 w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505). Zarządzeniem z dnia 29 września 2017r. wyznaczono rozprawę na dzień (...) i zlecono wezwanie na ten termin obwinionej. Komisja prowadziła postępowanie aż do wydania zaskarżonej uchwały. Nie wydała jednak, po złożeniu przez Ministra Sprawiedliwości ww. wniosku, postanowienia o wszczęciu postępowania. Przez użyte w art. 14 § 1 k.p.k. sformułowanie „wszczęcie postępowania” należy rozumieć wszelkie rodzaje postępowania. Przyjęcie dwóch podstawowych funkcji zasady skargowości jako funkcji impulsu procesowego i jako funkcji obowiązku procesowego (zob. w: S.Stachowiak, Wpływ …, s.488) oznacza obowiązek podjęcia określonych przez prawo karne procesowe działań w sytuacji istnienia impulsu procesowego (skargi). Brak wydania przez uprawniony organ decyzji procesowej w formie postanowienia o wszczęciu postępowania, w sytuacji kiedy prawo procesowe nakłada na ten organ obowiązek procesowy powoduje, że w sprawie wystąpiła bezwzględna przyczyna odwoławcza określona w art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 §1 pkt 11 k.p.k. Do „innych okoliczności wyłączających ściganie” w rozumieniu art. 17 §1 pkt 11 k.p.k. należy zaliczyć brak wydania formalnego postanowienia o wszczęciu postępowania ad personam wobec K. D. tłumacza przysięgłego języka (...), wpisanej na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości pod nr (...), którą się obwinia o czyn z art. 21 ust.1 w zw. z art. 14 pkt 1 ustawy z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505). W konsekwencji zaszła konieczność uchylenia zaskarżonej uchwały i umorzenia postępowania wobec K. D. tłumacza przysięgłego języka (...), wpisanej na listę tłumaczy przysięgłych prowadzoną przez Ministra Sprawiedliwości pod nr (...).

W tej sytuacji rozpoznawanie wniosku dowodowego zawartego w odwołaniu i odnoszenie się przez Sąd Apelacyjny do zarzutu naruszenia art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 4 k.p.k. poprzez orzeczenie wobec obwinionej rażąco niewspółmiernej kary dyscyplinarnej a więc zarzutu skierowanego do orzeczenia wymierzającego karę zawieszenia prawa do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego na okres 1 roku jest zbędne, bowiem uchwała Komisji (...) w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2018r. podlegała uchyleniu w całości.

Mając powyższe na względzie Sąd Apelacyjny na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z art. 28 i art. 26 z dnia 25 listopada 2004r. o zawodzie tłumacza przysięgłego (Dz.U. z 2017, poz.1505) orzekł jak w wyroku.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.

SSA Renata Szelhaus SSA Jerzy Leder SSA Magdalena Kostro – Wesołowska