Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 21 stycznia 2014r. w S.

odwołania Z. P.

od decyzji Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

z dnia 3 grudnia 2012r. (Nr (...) )

w sprawie Z. P.

przeciwko Prezesowi Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego

o wysokość renty rolniczej

zmienia zaskarżoną decyzję i ustala prawo Z. P. do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej za okres od 26 października 2012r. do 31 grudnia 2012r.

Sygn. akt: IV U 82/13 UZASADNIENIE

Decyzją z 3 grudnia 2012r. znak: (...)Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, działając na podstawie przepisów ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przyznał Z. P. rentę rolniczą z tytułu niezdolności do pracy poczynając od 26 października 2012r. na stale. Jednocześnie zawiesił w 100% wypłatę części uzupełniającej świadczenia z powodu prowadzenia przez ubezpieczona działalności rolniczej.

Odwołanie od w/w decyzji złożyła Z. P. wnosząc o jej zmianę poprzez ustalenie, że ma prawo do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej za okres od 26 października 2012r. do 31 grudnia 2012r. Wskazała, że ubezpieczeniu społecznemu rolników została objęta na swój wniosek z własnego gospodarstwa rolnego, które stanowi własność jej i jej męża A. P.. Od chwili utraty zdrowia ,tj. od 10 czerwca 2009r. nie użytkuje ona gospodarstwa rolnego, którego jest właścicielką. Podobnie jej mąż, który od 2003r. przebywa na rencie nie jest w stanie pracować w gospodarstwie rolnym, w tym również w gospodarstwie rolnym, które nabył w spadku po rodzicach w udziale 1/3 części. Brak faktycznego prowadzenia działalności rolniczej uzasadnia zmianę zaskarżonej decyzji (odwołanie k.1-2).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że zaskarżona decyzja wydana została na podstawie art.28 ust.4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i brak jest podstaw do jej zmiany (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.3-4).

Sąd ustalił, co następuje:

Zaskarżoną decyzją z 3 grudnia 2012r. organ rentowy przyznał ubezpieczonej prawo do renty rolniczej na stałe, poczynając od 26 października 2012r. Jednocześnie wobec ustalenia, że ubezpieczona prowadzi działalność rolniczą zawiesił wypłatę części uzupełniającej świadczenia w 100% (decyzja z 3 grudnia 2012r. k.53-54 akt rentowych).

Ubezpieczona i jej mąż A. P. są właścicielami na zasadzie ustawowej wspólności majątkowej nieruchomości rolnej położonej na terenie gminy S. o powierzchni fizycznej 0,08 ha, co stanowi 0,0625 ha przeliczeniowych (zaświadczenie Urzędu Gminy S. z 4 grudnia 2012r. k.50 akt rentowych). Ponadto małżonkowie P. są właścicielami nieruchomości rolnej położonej na terenie gminy W. (we wsi S.) o powierzchni fizycznej 2,43 ha, z czego grunty orne stanowią powierzchnię 0,92 ha fizycznego, co z kolei stanowi 0,1740 ha przeliczeniowych (wypis z rejestru gruntów nieruchomości rolnej położonej w S. k.65 akt rentowych oraz zaświadczenie Urzędu Gminy W. z 4 grudnia 2012r. k.51 akt rentowych). Łącznie powierzchnia nieruchomości rolnych małżonków P. w części dotyczącej użytków rolnych (gruntów ornych) wynosi 1 ha fizyczny (0,08 ha + 0,92 ha) i 0,2365 ha przeliczeniowych (0,0625 + 0,1740 ha).

Oprócz nieruchomości stanowiącej własność wspólną małżonków P. A. P. jest współwłaścicielem nieruchomości rolnych w udziale 1/3 części położonych na terenie gminy S. i gminy W. o łącznej powierzchni 5,14 ha fizycznych. Współwłasność te A. P. nabył w drodze dziedziczenia po rodzicach J. P. zmarłym w dniu 12 stycznia 1993r. i Z. P. zmarłej w dniu 26 kwietnia 1988r. (zaświadczenie Urzędu Gminy S. z 4 grudnia 2012r. k.49 akt rentowych i zaświadczenie Urzędu Gminy W. z 4 grudnia 2012r. k.51 akt rentowych).

Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia od 2009r. ubezpieczona nie pracowała we wspólnym gospodarstwie rolnym. Mąż ubezpieczonej uprawiał grunt orny stanowiący majątek wspólny małżonków do 3 stycznia 2013r. ,tj., do chwili zawarcia umowy dzierżawy nieruchomości. Uprawiał na nim pszenicę, zboże, ziemniaki. Ani ubezpieczona, ani jej mąż nie uprawiali nieruchomości rolnej, którą A. P. nabył w drodze spadkobrania po rodzicach A. P.. Od chwili śmierci rodziców A. P. nieruchomości te leżały ugorem. Od 2003r. A. P. pobiera rentę z tytułu niezdolności do pracy wpłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (zaświadczenie z Biura Powiatowego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa z 17 stycznia 2014r. - w kopercie na k.13 kat sprawy, zeznania świadka A. P. k.14v-15 – nagranie od minuty 3 do 14, zeznania ubezpieczonej k.15 – nagranie od minuty 16 do 24 i k.9v-10 nagranie od minuty 1 do 16).

W dniu 18 grudnia 2012r. A. P. zawarł umowę dzierżawy, na mocy której wydzierżawił J. P. na okres 10 lat udział w wysokości 1/3 części w nieruchomości rolnej nabytej w drodze spadkobrania po rodzicach (umowa dzierżawy z 18 grudnia 2012r. k.60-61 akt rentowych). W dniu 3 stycznia 2013r. A. P. i J. P. zawarli aneks do powyższej umowy dzierżawy, na mocy której umową dzierżawy objęta została również działka nr (...) z nieruchomości rolnej stanowiącej własność obojga małżonków ,tj. ubezpieczonej i A. P. położonej we wsi S.. Podpis po aneksem do powyższej umowy złożyła również ubezpieczona. Ponadto do aneksu do umowy dzierżawy dołączone zostało oświadczenie R. P. (brata A. P.) stanowiącego drugiego współwłaściciela – w udziale 2/3 części nieruchomości rolnej po rodzicach A. P. zawierające zgodę na wydzierżawienie przez A. P. jego udziału w nieruchomości (aneks do umowy dzierżawy z 18 grudnia 2012r. zawarty w dniu 3 stycznia 2013r. i oświadczenie R. P. z 3 stycznia 2013r. k.72-74 akt rentowych). W związku z powyższym decyzją z 4 stycznia 2013r. organ rentowy podjął wypłatę na rzecz ubezpieczonej poczynając od 1 stycznia 2013r. części uzupełniającej renty rolniczej (decyzja z 4 stycznia 2013r. k.76 akt rentowych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie Z. P. okazało się uzasadnione.

Zgodnie z art.28 ust.1 ustawy z 20 grudnia 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (Dz.U. z 2008r., Nr 50, poz. 291 ze zm.) wypłata renty rolniczej z ubezpieczenia ulega częściowemu zawieszeniu na zasadach określonych w ust.2-8, jeżeli rencista prowadzi działalność rolniczą. Zgodnie zaś z ustępem 3 powołanego przepisu wypłata ulega zawieszeniu w całości, jeżeli rencista nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, z zastrzeżeniem ust.5-7 i 9-11. W myśl ustępu 4 powyższego przepisu uznaje się, że rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, jeżeli ani on, ani jego małżonek nie jest właścicielem (współwłaścicielem) lub posiadaczem gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym i nie prowadzi działu specjalnego.

Analizując okoliczności sprawy Sąd doszedł do przekonania, że organ rentowy dokonał błędnej wykładni przepisu art.28 ust.4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników i doszedł do niewłaściwego wniosku, że ubezpieczona jako rencistka, nie zaprzestała po nabyciu prawa do renty prowadzenia działalności rolniczej. W ocenie Sądu przepis art.28 ust.4 ustawy nie reguluje wyczerpująco sytuacji, w których uzasadnione jest przyjęcie, że rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej, ale wskazuje jedno z kryteriów, kiedy należy uznać, że rencista nie prowadzi już działalności rolniczej. Z przepisu tego nie wynika natomiast, że przez sam fakt, iż rencista jest właścicielem gospodarstwa rolnego, uzasadnione jest przyjęcie, że rencista ten nie zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej. W ocenie Sądu o tym, czy rencista zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej decyduje każdorazowo stan faktyczny, a zatem fakt, czy dana osoba rzeczywiście prowadzi działalność rolniczą i pracuje w gospodarstwie rolnym, zarządza tym gospodarstwem. Na stanowisku takim stoi również Sąd Najwyższy (vide: uchwała SN z 6 maja 2004r., II UZP 5/06, OSNP 2004/22/389), a także Sąd Apelacyjny w Lublinie, który w wyroku z 1 sierpnia 2012r. w sprawie III AUa 615/12 (LEX nr 1216343) wskazał, że wypłata części uzupełniającej świadczenia rolnika, który będąc właścicielem gospodarstwa rolnego faktycznie nie prowadzi w nim działalności rolniczej w rozumieniu art.6 pkt 3 ustawy z 1990r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, nie ulega zawieszeniu na podstawie art.28 ust.1 i 3 w związku z ust.4. Z przedstawionych wyżej ustaleń wynika, że ubezpieczona jest właścicielką wraz z mężem nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni 2,51 ha fizycznych (2,43 + 0,08), przy czym użytki rolne (grunty orne) stanowią 1 ha fizyczny i 0,2365 ha przeliczeniowych. Ponadto mąż ubezpieczonej jest współwłaścicielem w udziale 1/3 części nieruchomości rolnych o łącznej powierzchni ponad 5 ha fizycznych, przy czym z uwagi na to, że udział w tych nieruchomościach nabył w drodze dziedziczenia stanowi on jego majątek osobisty (nie objęty wspólnością majątkową małżeńską). Fakt, że ubezpieczona i jej mąż są właścicielami nieruchomości rolnej nie jest (nie był w dacie wydania decyzji) wystarczający do uznania, że ubezpieczona jako rencistka nie zaprzestała prowadzenia działalności rolniczej, gdyż jak wskazano wyżej okolicznością istotną w tej mierze jest to, czy rencista pozostając właścicielem gospodarstwa rolnego faktycznie prowadzi działalność rolniczą. I tak, z dalszych ustaleń Sądu wynika, że jakkolwiek ubezpieczona i jej mąż zawarli umowę dzierżawy nieruchomości rolnych dopiero w dniu 3 stycznia 2013r., to już w dacie przyznania ubezpieczonej prawa do renty ,tj. od 26 października 2012r. ubezpieczona nie prowadziła działalności rolniczej. Ze spójnych zeznań świadka A. P. i samej ubezpieczonej wynika, że od chwili śmierci rodziców A. P., ani A. P. samodzielnie, ani wspólnie z żoną (ubezpieczoną) nie prowadzili działalności rolniczej na gruntach nabytych przez A. P. w drodze dziedziczenia. Okoliczność tę potwierdza również dokument w postaci zaświadczenia z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, z którego wynika, że A. P. nie jest zarejestrowany w ewidencji producentów i w latach 2004-2013 nie pobierał płatności bezpośrednich (zaświadczenie – w kopercie na k.13 akt sprawy). Z zeznań świadka A. P. i zeznań samej ubezpieczonej wynika dalej, że na gruntach ornych stanowiących majątek wspólny małżonków P., A. P. prowadził działalność rolniczą do 3 stycznia 2013r. ,tj. do chwili zawarcia umowy dzierżawy nieruchomości. Podkreślić jednak należy, że w przepisie art.28 ust.4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników mowa jest o prowadzeniu działalności rolniczej w kontekście gospodarstwa rolnego w rozumieniu przepisów o podatku rolnym. Zgodnie zaś z art.1 ustawy z 15 listopada 1984r. o podatku rolnym (Dz.U. z 2013r. Nr 1381) opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegają grunty rolne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, a myśl art.2 ust.1 tej ustawy za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art.1 (a zatem użytków rolnych), o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej. Tymczasem, jak wynika w przedstawionych wcześniej ustaleń faktycznych, powierzchnia użytków rolnych, czyli gruntów ornych (wyłączając nieużytki i lasy – vide: k.50, 51 i 65 akt rentowych) stanowiących własność Z. i A. małżonków P. wynosi równo 1 ha fizyczny (nie przekracza 1 ha fizycznego) i 0,2365 ha przeliczeniowych (vide: ustalenia faktyczne). Oznacza to, że brak jest podstaw do uznania, że w dacie przyznania ubezpieczonej renty rolniczej ,tj. w dniu 26 października 2012r. prowadziła ona działalność rolniczą uzasadniającą zawieszenie wypłaty części uzupełniającej renty.

Mając na uwadze powyższe okoliczności i na podstawie art.477.14§2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustalił, iż Z. P. ma prawo do wypłaty części uzupełniającej renty rolniczej za okres od 26 października 2012r. do 31 grudnia 2012r.