Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w G. III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Tomasz Pawlik

Sędziowie SO Artur Żymełka

SR (del.) Joanna Zachorowska (spr.)

Protokolant Angelika Gwozdek

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. w G.

na rozprawie

sprawy z powództwa Miasta G.

przeciwko E. S.

o eksmisję

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w G.

z dnia 16 października 2018 r., sygn. akt I C 1487/17

1.  prostuje oczywistą omyłkę pisarską w zaskarżonym wyroku w ten sposób, że w miejsce błędnie wskazanej sygnatury akt „I C 1487/18” wpisuje „I C 1487/17”;

2.  oddala apelację;

3.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w G. kuratorowi pozwanej adwokatowi A. Z. kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy), w tym kwotę 27,60 zł (dwadzieścia siedem złotych sześćdziesiąt groszy) podatku od towarów i usług, tytułem wynagrodzenie za pełnienie funkcji kuratora w postępowaniu odwoławczym;

4.  nakazuje pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w G. kwotę 200 zł (dwieście złotych) tytułem opłaty od apelacji oraz kwotę 147,60 zł (sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem wydatków;

5.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 120 zł (sto dwadzieścia złotych) tytułem kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Joanna Zachorowska SSO Tomasz Pawlik SSO Artur Żymełka

Sygn. akt III Ca 117/19

UZASADNIENIE

Powód Miasto G. zażądał nakazania pozwanej E. S. opuszczenia, opróżnienia i wydania w stanie wolnym od osób i rzeczy lokalu mieszkalnego numer (...), będącego własnością powoda, położonego w G. przy ulicy (...). Nadto wniósł o zasądzenie na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje żądanie wskazał, że pozwana zajmuje sporny lokal bez tytułu prawnego. Wcześniej strony łączyła umowa najmu nr (...) z dnia 23 marca 2005 roku. Pozwana jednak nie opłacała czynszu oraz opłat dodatkowych. Wezwania do zapłaty okazały się bezskuteczne, w związku z czym powódka 03 lutego 2012 roku złożyła pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu najmu.

Podczas rozprawy powód oświadczył, że zgodnie z jego wiedzą pozwana nie mieszka przy ulicy (...), nie zdała lokalu, znajdują się tam tylko jej rzeczy.

Postanowieniem z 21 czerwca 2018 roku Sąd ustanowił dla nieznanej z miejsca pobytu E. S. kuratora procesowego w osobie adw. A. Z..

W odpowiedzi na pozew kurator pozwanej wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na jego rzecz wynagrodzenia.

Kurator wskazał, że w przypadku pozwanej trudno mówić o zmianie miejsca zamieszkania na stałe, albowiem fakt, że opuściła sporny lokal ma charakter czasowy. E. S. poza granice kraju udała się w celach zarobkowych. W mieszkaniu znajdują się w dalszym ciągu jej rzeczy osobiste, a sam lokal nie przestał być jej centrum życiowym. W związku z powyższym przesłanka wypowiedzenia umowy najmu, na jaką powołuje się powód, w rzeczywistości nie zaistniała, co wiązać należy z brakiem skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pozwanej.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że Miasto G. jest właścicielem lokalu mieszkalnego numer (...) położonego w G. przy ulicy (...). Dnia 23 marca 2005 roku pomiędzy Gminą G. a E. S. została zawarta umowa najmu tego mieszkania. Zgodnie z § 5 umowy czynsz wraz z opłatami niezależnymi właścicielowi płatny był do 10-tego dnia każdego miesiąca.

Z uwagi na zaległości czynszowe powód pismem z 19 października 2011 roku wezwał pozwaną do zapłaty kwoty 5 427,96 zł w terminie jednego miesiąca od daty otrzymania wezwania. Wezwanie okazało się bezskuteczne.

Pismem z 3 lutego 2012 roku z uwagi na zwłokę w zapłacie czynszu i innych opłat za używanie lokalu przez okres przekraczający trzy pełne okresy płatności i ich nieuregulowanie pomimo uprzedzenia na piśmie, powód wypowiedział umowę najmu z zachowaniem jednomiesięcznego okresu, który upływał 31 marca 2012 roku. Pismami z 27 kwietnia 2012 roku, 04 listopada 2015 roku, 06 czerwca 2017 roku pozwana była wzywana do wydania mieszkania.

E. S. wyjechała za granicę, gdzie obecnie przebywa. Jednak w dalszym ciągu w spornym lokalu znajdują się jej osobiste rzeczy. Pozwana nie korzysta z pomocy Ośrodka Pomocy (...) w G., jak również nie jest zarejestrowana w Powiatowym Urzędzie Pracy w G..

Na rozprawie 16 października 2018 roku Sąd oddalił wnioski dowodowe z zeznań świadków zgłoszonych przez Gminę G. na okoliczność uprawdopodobnienia, że miejsce aktualnego pobytu pozwanej nie jest znane, jako nieistotne dla rozstrzygnięcia postępowania. Na podstawie takiego stanu faktycznego Sąd Rejonowy w G. wyrokiem z dnia 16.10.2018 r. w punkcie 1 uwzględnił powództwo. o eksmisję. Jednocześnie orzekł, że pozwanej nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (pkt 2), zasądził od niej na rzecz powoda koszty procesu (pkt 4 wyroku), a także przyznał kuratorowi dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej wynagrodzenie.

W uzasadnieniu Sąd pierwszej instancji przywołał art. 222 § 1 k.c. Stwierdził, że w chwili orzekania przez Sąd w niniejszej sprawie pozwanej nie przysługiwał jakikolwiek tytuł prawny do lokalu mieszkalnego numer (...), położonego w G. przy ulicy (...), albowiem z uwagi na zaległości czynszowe pismem z 03 lutego 2012 roku pozwanej została wypowiedziana umowa najmu. Przyczyną wypowiedzenia umowy z 23 marca 2005 roku były zaległości czynszowe pozwanej za trzy pełne okresy płatności. W mieszkaniu tym nie znajduje się centrum życiowe pozwanej. Jak wynika z informacji przedstawionych przez powódkę w spornym lokalu E. S. nie mieszka już od wielu lat. Znajdują się tam jej rzeczy osobiste.

Zgodnie z treścią przepisu art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku
o ochronie praw lokatorów, Sąd Rejonowy biorąc pod uwagę cały zgromadzony w sprawie materiał dowodowy doszedł do przekonania, że pozwanej nie przysługuje uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego. Pozwana nie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna ani nie korzysta z pomocy opieki społecznej. Nie wiadomo czy pozwanej przysługuje jakikolwiek tytuł prawny do innego lokalu mieszkalnego. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że z uwagi fakt, że pozwana przez wiele lat przebywa poza granicami kraju, to jej potrzeby mieszkaniowe są zaspokojone.

O wynagrodzeniu kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej orzeczono na podstawie § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. zasądzając je od pozwanej na rzecz powódki, jako strony przegrywającej.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł kurator pozwanej. Zaskarżył wskazane orzeczenie w punktach 1, 2 i 4. Zarzucił mu:

1.  błąd w stanie faktycznym polegający na

- ustaleniu, że powód skutecznie wypowiedział umowę najmu lokalu, podczas gdy nie wykazany został okres, za jaki powstała zaległość określona w wezwaniu z dnia 19.10.2011 r. ani czy zaległość ta nie była przedawniona,

- przyjęciu, że pozwana nie mieszka w lokalu od lat i nie stanowi on jej centrum życiowego,

2. naruszenie przepisów postępowania, a to

- art. 233 k.p.c. przez pominięcie faktu, że gdyby pozwana opuściła lokal na stałe, to adnotacja poczty na zwracanych przesyłkach brzmiałaby: „adresat wyprowadził się”, a nie „nie podjęto w terminie”, a także faktu, że powód nie prowadził wobec pozwanej żadnych spraw o zapłatę,

- art. 102 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie, podczas gdy specyfika niniejszego postępowania przy fakcie ustanowienia kuratora dla pozwanej przy jednoczesnym nakazaniu opróżnienia lokalu, przemawia za zwolnieniem jej z kosztów,

- art. 72 § 2 k.p.c. poprzez pominięcie faktu, że pozwana ma dwójkę małoletnich dzieci, które według wszelkiego prawdopodobieństwa zamieszkują razem z nią i powinny być uczestnikami postępowania,

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, a to

- art. 222 § 1 k.c. poprzez przyjęcie go za podstawę rozstrzygnięcia, podczas gdy z materiału dowodowego nie sposób wywnioskować, by pozwana lokalem faktycznie władała; Sąd nie wyjaśnił tych kwestii pomimo że powód zgłaszał dowód z zeznań świadków, którzy mogli mieć wiedzę na ten temat.

W konsekwencji kurator wniósł o zmianę wyroku poprzez oddalenie powództwa, ewentualnie przyznanie pozwanej prawa do lokalu socjalnego oraz nieobciążanie jej kosztami postępowania. Zażądał również zasądzenia na rzecz kuratora kosztów reprezentowania pozwanej. Ewentualnie wniósł o uchylenie zaskarżonego rozstrzygnięcia.

W uzasadnieniu apelacji wskazał na niewyjaśnioną kwestię czy wypowiedzenie umowy najmu było skuteczne, a to ze względu na niewykazanie prawidłowości wyliczenia zaległości. Trudno uznać, by pozwana faktycznie władała rzeczą, skoro ustalone zostało, że od lat nie zamieszkuje pod tym adresem. Ponadto pozwanymi winny być również małoletnie córki E. S., które z pewnością zamieszkują wspólnie z matką.

W odpowiedzi na apelację Miasto G. zażądało jej oddalenia, zasądzenia kosztów procesu oraz dopuszczenia dowodu z kartoteki finansowej za okres od 1.1.2008 r. do 30.9.2011 r. oraz zestawienia kont rozrachunkowych.

Złożenie oraz doręczenie oświadczenia o wypowiedzeniu było w pełni skuteczne, albowiem pozwana nie wskazała powodowi innego adresu do doręczeń, do czego obligował ją przepis ustawy. Kwota zaległości na dzień 30.9.2011 r. wynosiła 5427,96 zł. Nie ulega wątpliwości, że obejmowała okres przekraczający trzy pełne okresy płatności. Pozwana nie wskazała żadnych argumentów mogących podważyć prawidłowość ustalenia przyczyn wypowiedzenia. Okoliczność, że mimo wypowiedzenia umowy najmu pozwana nie zdała lokalu automatycznie kształtuje po stronie powoda roszczenie windykacyjne. Wyjazd pozwanej za granicę oraz niepoinformowanie o tym powoda nie stanowi przeszkody w odzyskaniu władztwa nad rzeczą. Ostatniej wpłaty za lokal pozwana dokonała w kwietniu 2010 roku. Mając na względzie powyższe należało uznać, że E. S. ma zaspokojone potrzeby mieszkaniowe w innym miejscu. Stąd całkowicie nieuzasadnione byłoby orzekanie przez Sąd prawa do lokalu socjalnego. Dzieci pozwanej nigdy nie były zgłaszane jako zamieszkujące w lokalu. Na pewno tam nie przebywały w dniu złożenia pozwu w sprawie przedmiotowej. Nie bez znaczenia jest fakt, że ojciec dzieci zamieszkiwał i nadal zamieszkuje w innym miejscu. Brak podstaw by przypuszczać, że aktualny stan majątkowy pozwanej nie pozwoli jej na poniesienie kosztów postępowania. To E. S. swoim postępowaniem doprowadziła do wszczęcia kosztownej procedury sądowej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Kurator pozwanej zarzucił Sądowi pierwszej instancji błąd w ustaleniach faktycznych oraz obrazę art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów. Wbrew zarzutom materiał dowodowy oceniony został przez Sąd Rejonowy zgodnie z regułami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego. Zaznaczyć należy, że zwalczanie ustaleń faktycznych sądu i związanej z tym oceny materiału dowodowego może następować tylko przez wykazanie jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności lub mocy dowodowej bądź niesłusznie im ją przyznając. Jeżeli zaś z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów. Tylko w przypadku, gdy brak jest logiki w powiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnia jednoznacznych związków przyczynowo - skutkowych, to przeprowadzona przez sąd ocena dowodów może być skutecznie podważona (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r., II CKN 817/00, OSNC 2000/7-8/139).

Sąd Okręgowy podziela ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd pierwszej instancji. Uzupełniająco należy dodać, że w umowie najmu zawartej pomiędzy stronami nie zostały wymienione żadne osoby uprawnione do zamieszkiwania wespół z główną najemczynią. Należy więc domniemywać, że pozwana sama mieszkała przy ul. (...) w G.. E. S. pod tym adresem obecnie nie zamieszkuje. Nie wiadomo gdzie przebywa i z kim mieszka. Nie zdała kluczy do mieszkania. Nadal lokalem dysponuje. Co do tych faktów kurator pozwanej nie wypowiadał się, Sąd pierwszej instancji słusznie więc uznał je za przyznane, stosownie do treści art. 230 k.p.c.

Miasto G. uprawdopodobniło przed Sądem, że miejsce pobytu pozwanej nie jest znane za pomocą przedłożonych dokumentów. Z uwagi na niezamieszkiwanie pozwanej w lokalu przy ul. (...) w G. od kilku lat Sąd słusznie ustanowił kuratora celem reprezentowania jej interesów w postępowaniu. Następczo kurator okoliczność niezamieszkiwania pozwanej w odpowiedzi na pozew przyznał. Sąd Rejonowy słusznie oddalił wnioski powódki o przesłuchanie świadków na tę okoliczność, gdyż dowód ten nie był istotny dla rozstrzygnięcia przedmiotu sporu. Strona pozwana nie wniosła o wpisanie zastrzeżenia do protokołu o mniemanym uchybieniu Sądu. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury strona nie może skutecznie zarzucać w apelacji uchybienia przez Sąd pierwszej instancji przepisom postępowania polegającego na wydaniu postanowienia, które może być zmienione lub uchylone stosownie do okoliczności, jeżeli nie zwróciła uwagi Sądu na to uchybienie (uchwała SN z dnia 27.10.2005 r., III CZP 55/05, (...) 2006, nr 9, poz. 144).

Zebrane dowody dały podstawy do ustalenia, że pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą czynszu i innych opłat za używanie lokalu przez co najmniej trzy pełne okresy płatności. Powód skutecznie umowę wypowiedział. Zgodnie z art. 11 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz w art. 21 ust. 4 i 5 niniejszej ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia. Nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

Podkreślić należy, że kurator pozwanej w trakcie postępowania przed Sądem pierwszej instancji nie przedstawił żadnego zarzutu co do wysokości zaległych opłat oraz okresu powstawania zaległości. Fakt ów na żadnym etapie procesu pierwszoinstancyjnego nie był kwestionowany, choć Sąd zobowiązał kuratora, będącego adwokatem, do powołania twierdzeń, zarzutów i dowodów, pod rygorem ich utraty w dalszym toku postępowania. Przytoczenie tego zarzutu w apelacji należało uznać za spóźnione. W związku z tym Sąd Okręgowy stosownie do art. 381 k.p.c. oddalił również wnioski dowodowe powoda zgłoszone w odpowiedzi na apelację na okoliczność wykazania wysokości zaległości pozwanej w stosunku do Miasta G. z tytułu najmu lokalu.

Powód, żądając nakazania pozwanej opuszczenia i opróżnienia lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...) oraz przekazania go powodowi w stanie wolnym od osób i rzeczy, dowiódł w pełni zasadności swego roszczenia. Wobec uchylania się przez najemczynię mieszkania od terminowego uiszczania czynszu za zajmowanie i używanie spornego lokalu, Gmina G. wypowiedziała stosunek najmu, stosując procedurę wskazaną w wyżej powołanej ustawie. Umowa najmu, która legitymowała pozwaną do zajmowania mieszkania, została skutecznie wypowiedziana w związku z zaległościami w płatności czynszu lub innych opłat, co nie było przez kuratora kwestionowane w postępowaniu rozpoznawczym przed Sądem pierwszej instancji. Kurator pozwanej podnosił jedynie niewykazanie okoliczności z art. 11 ust. 3 pkt 1 u.o.p.l. Przepis ów stanowi podstawę wypowiedzenia umowy najmu wskutek niezamieszkiwania najemcy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy. Okoliczność ta nie była jednak podstawą żądania pozwu.

Dlatego też Sąd na podstawie art. 222 § 1 k.c. nakazał E. S., aby opuściła i opróżniła lokal mieszkalny położony w G. przy ul. (...). Prawo własności jest fundamentalne dla porządku prawnego, korzysta z konstytucyjnej ochrony. Stosunek prawny wygasł, rzecz powinna być wydana właścicielowi.

Art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego stanowi, iż w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu Sąd orzeka o uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego bądź o braku takiego uprawnienia wobec osób, których nakaz dotyczy. Zgodnie z ust. 3 i 4 przywołanego powyżej przepisu Sąd, badając z urzędu czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, orzeka o uprawnieniu biorąc pod uwagę dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz ich szczególną sytuację materialną i rodzinną. Sąd nie może orzec o braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec kobiety w ciąży, małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego opiekę nad taką osobą i wspólnie z nią zamieszkałą, a także wobec obłożnie chorych, emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej, osoby posiadającej status bezrobotnego, osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały, chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Sąd Rejonowy po przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie odnalazł okoliczności przemawiających za przyznaniem pozwanej prawa do lokalu socjalnego. W ocenie Sądu Okręgowego stanowisko to jest prawidłowe. Pozwana nie jest zarejestrowana jako osoba bezrobotna oraz nie korzysta z opieki społecznej. Sąd trafnie wskazał również, że z uwagi na fakt, iż E. S. przez wiele lat przebywa poza granicami kraju, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że jej potrzeby mieszkaniowe są zaspokojone.

Kurator dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej w apelacji podniósł, że gdyby pozwana opuściła lokal na stałe, to adnotacja poczty na zwracanych przesyłkach brzmiałaby: „adresat wyprowadził się”, a nie „nie podjęto w terminie”.

Zgodnie z § 11 ust. 1 i 1a rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia z dnia 12 października 2010 r. w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych w postępowaniu cywilnym jeżeli do doręczenia przesyłki nie doszło, w razie odmowy przyjęcia przesyłki, a także jeżeli przesyłki nie można doręczyć z powodów określonych w art. 136 § 2 i art. 139 § 3 Kodeksu postępowania cywilnego, doręczający dokonuje adnotacji o przyczynie niedoręczenia przesyłki na formularzu potwierdzenia odbioru. Gdy adresat wyprowadził się spod adresu wskazanego na przesyłce, w adnotacji doręczający umieszcza informację o nowym adresie adresata, jeżeli adresat uzgodnił z operatorem inne miejsce doręczania przesyłek. Wskazać należy, że doręczający musi być pewny, iż adresat przesyłki wyprowadził się z miejsca doręczenia, aby stosowną adnotację uczynić. Praktyka operatora pocztowego oraz doświadczenie życiowe pokazuje, że doręczający przedstawiciele operatora pocztowego rzadko w sposób pewny ustalają, czy adresat wyprowadził się czy też jedynie czasowo nie przebywa pod adresem doręczenia. Powszechną praktyką placówek pocztowych jest umieszczanie na niepodjętych w terminie przesyłkach adnotacji „nie podjęto w terminie”, co jest zgodnie z § 6 ust. 2 i § 10 wskazanego rozporządzenia.

Skuteczność wypowiedzenia umowy najmu nie jest uzależniona od dochodzenia przez pozwaną zaległych należności czynszowych na drodze postępowania sądowego. Podkreślić należy, że możliwość wytoczenia powództwa o zapłatę jest uprawnieniem powódki, a nie jej obowiązkiem.

Za spóźnione należy przyjąć przytoczenie przez kuratora pozwanej zarzutu, że wraz z pozwaną w lokalu zamieszkiwały jej małoletnie dzieci. Sąd Okręgowy nie dopatrzył się naruszenia art. 72 § 2 k.p.c. Brak jest informacji, by małoletnie dzieci pozwanej kiedykolwiek zamieszkiwały w lokalu numer (...) przy ulicy (...) w G.. Świadkowie powołani przez powoda mieli za zadanie uprawdopodobnić jedynie, że miejsce pobytu E. S. nie jest znane. W umowie z 23.3.2005 r. zapisano, że w lokalu zamieszkuje tylko najemca, choć z informacji podanej przez powoda wynika, że pozwana miała już wówczas jedno dziecko. Nie wykazane zostało w trakcie postępowania przed Sądem pierwszej instancji przez kuratora pozwanej ani podniesione nawet, by inne jeszcze osoby wraz z pozwaną zamieszkiwały. Takie podejrzenie nie nasunęło się też Sądowi Rejonowemu, co uznać należy za racjonalne w świetle stanowisk stron oraz zebranego materiału dowodowego.

Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił okoliczności mające wpływ na wysokość oraz podstawę zasądzenia kosztów sądowych. W ocenie Sądu Okręgowego nie sposób zgodzić się z argumentacją, iż specyfika niniejszego postępowania przy fakcie ustanowienia kuratora dla pozwanej oraz przy jednoczesnym nakazaniu opróżnienia lokalu, przemawia za zwolnieniem jej z kosztów. Przepis art. 102 k.p.c. wyraża zasadę słuszności w orzekaniu o kosztach, stanowiąc wyjątek od zasady odpowiedzialności za wynik procesu. Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności danej sprawy przekonujące o tym, że w rozpoznawanym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne czy wręcz niesprawiedliwe. Art. 102 k.p.c. znajduje zastosowanie w wypadkach szczególnie uzasadnionych, które nie zostały ustawowo zdefiniowane i są każdorazowo oceniane przez sąd orzekający na tle okoliczności konkretnej sprawy. Do okoliczności tych zalicza się sytuację majątkową i osobistą strony powodującą, że obciążenie jej kosztami może pozostawać w kolizji z zasadami współżycia, społecznego. Przy zastosowaniu art. 102 k.p.c. mogą być również brane pod uwagę okoliczności dotyczące charakteru sprawy. W szczególności okolicznością takową nie jest orzeczenie nakazania opuszczenia lokalu bądź zamieszkiwanie w miejscu nieustalonym. Pozwana swoją postawą doprowadziła do konieczności wszczęcia przez powoda postępowania sądowego, w ramach którego zaszła dodatkowo konieczność ustanowienia kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu.

Z podanych powyżej przyczyn Sąd Okręgowy, na podstawie art. 385 k.p.c., oddalił apelację kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej jako bezzasadną.

Na podstawie art. 350 § 1 k.p.c. postanowiono sprostować w wyroku Sądu Rejonowego w G. z dnia 16 października 2018 roku błędnie wskazaną sygnaturę akt „I C 1487/18” i prawidłowo ją oznaczyć jako „I C 1487/17”, co znalazło swoje odzwierciedlenie w punkcie 1 wyroku.

O wynagrodzeniu kuratora dla nieznanej z miejsca pobytu pozwanej orzeczono w punkcie 3 wyroku na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie w związku z § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 13 listopada 2013 roku w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej.

W punkcie 4 Sąd nakazał pobrać pozwanej na rzecz Skarbu Państwa – Sadu Rejonowego w G. kwotę 200 zł tytułem opłaty od apelacji oraz kwotę 147,60 zł tytułem wydatków. Wydając postanowienie w tym przedmiocie Sąd Okręgowy swoje rozstrzygnięcie oparł o przepis art. 98 § 1 k.p.c. w związku z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28.7.2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.

Sąd Okręgowy w sprawie przedmiotowej nie dopatrzył się możliwości zastosowania dyspozycji zawartej w art. 102 k.p.c. z przyczyn wyartykułowanych powyżej. W związku z tym w punkcie 5 wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 oraz § 7 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych zasądzono od pozwanej na rzecz powoda 120 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

SSR (del.) Joanna Zachorowska SSO Tomasz Pawlik SSO Artur Żymełka