Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Andrzej Dyrda (spr.)

Sędzia SO Arkadia Wyraz - Wieczorek

SO Magdalena Balion – Hajduk

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 7 marca 2019 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa A. J. (1)

przeciwko R. S.

o zapłatę

na skutek apelacji powódki

od wyroku Sądu Rejonowego w R.

z dnia 25 maja 2018 r., sygn. akt I C 939/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

1.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 2.789,33 zł (dwa tysiące siedemset osiemdziesiąt dziewięć złotych i trzydzieści trzy grosze) z ustawowymi odsetkami od dnia 19 sierpnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.217 zł (tysiąc dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w R. kwotę 1.344,94 zł (tysiąc trzysta czterdzieści cztery złote i dziewięćdziesiąt cztery grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 601 zł (sześćset jeden złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Andrzej Dyrda SSO Arkadia Wyraz – Wieczorek

UZASADNIENIE

Powódka A. J. (1) domagała się zasądzenia od pozwanego R. S. kwoty 3.016 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 sierpnia 2015r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu podała, że 11 lipca 2015r. zawarła z pozwanym R. S. umowę najmu pojazdu marki V. nr rej. (...). (...) było sprawne technicznie. Po kilku dniach pozwany poinformował powódkę o uszkodzeniu samochodu – odpadnięciu koła w Chorwacji. Powódka wskazała, że zgodnie z § 11 regulaminu umowy najmu najemca nie mógł poruszać się pojazdem na terenie Chorwacji, a w przypadku naruszenia tego punktu ponosi on koszt naprawy i holowania. Koszt naprawy powódka szacuje na 3.016 zł.

W odpowiedzi na pozew pozwany R. S. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwany podał, że nie ponosi odpowiedzialności za uszkodzenie samochodu osobowego marki V. nr rej. (...), albowiem zgodnie z § 3 regulaminu umowy najmu tylko zawinione uszkodzenie samochodu uzasadnia żądanie pokrycia jakichkolwiek kosztów naprawy oraz kosztów związanych z postojem samochodu tytułem odszkodowania za utracone przez wynajmującego zyski. Pozwany natomiast nie ponosi winy za uszkodzenie pojazdu bowiem była to wada ukryta. W ocenie pozwanego powódka nie przedstawiła żadnego dowodu, który potwierdziłby, że wskutek zawinionego działania pozwanego doszło do uszkodzenia samochodu marki V. nr rej. (...). Pozwany zakwestionował również załączony do pozwu kosztorys naprawy.

Sąd Rejonowy w R. wyrokiem z dnia 25 maja 2018r. oddalił powództwo oraz zasądził od powódki na rzecz pozwanego kwotę 1.217 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Sąd nadto nakazał pobrać od powódki na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w R. kwotę 1.344,84 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Rejonowy w R..

Orzeczenie to poprzedził ustaleniem, że 11 lipca 2015r przedsiębiorca A. J. (1) zawarła z R. S. umowę najmu samochodu osobowego marki V. nr rej. (...) na okres 11-22 lipca 2015r. Formalności imieniem A. J. (2) załatwiał jej mąż J. J. (1), on też wydał samochód pozwanemu i był przy odbiorze. R. S. już rok wcześniej wypożyczał samochód u powódki celem wyjazdu do Grecji i wówczas zapoznawał się z regulaminem. Regulaminu w 2015r. już nie czytał. Zgodnie z §3 regulaminu umowy najmu najemca zobowiązał się do pokrycia pełnych kosztów naprawy pojazdu, jeżeli zostanie on uszkodzony z winy najemcy oraz do zapłaty kwoty 100 zł za każdy dzień związany z naprawą i postojem samochodu, tytułem odszkodowania za utracone przez wynajmującego zyski. Wedle § 11 regulaminu umowy najmu najemca nie mógł poruszać się pojazdem na terenie Chorwacji, dopuszczono bowiem tylko kilka państwa poza Polską gdzie możliwe było poruszanie się wypożyczonym samochodem. W przypadku naruszenia tego punktu najemca miał ponosić koszt naprawy i holowania. Nie informowano pozwanego o zakazie wyjeździe do Chorwacji, mimo iż ten mówił o planowanym kierunku wyjazdu, nadto w dniu 10 lipca 2015r. R. S. wysłał J. J. (1) sms o planowanym wyjeździe do Chorwacji lub Grecji wypożyczonym samochodem.

22 lipca 2015r. R. S. zdał powyższy samochód A. J. (3) w stanie uszkodzonym, uszkodzeniu uległy: lewy błotnik, lewe koło, zawieszenie pojazdu. Uszkodzenia te były następstwem odpadnięcia koła podczas jazdy w Chorwacji. Odpadnięcie kola miało charakter nagły – podczas jazdy usłyszano stuki. R. S. niezwłocznie skierował się na pobocze i wówczas odpadło koło. Bezpośrednio po zdarzeniu pozwany dzwonił do J. J. (2) by poinformować o odpadnięciu przedniego koła. Na miejscu pozwany wymienił koło i kontynuował jazdę. Po powrocie, uszkodzenia odnotowano w protokole podpisanym przez zdającego i A. J. (3) w obecności J. J. (3). R. S. również wtedy mówił o podróży do Chorwacji. Pozwana ani jej mąż nie zgłosili zastrzeżeń, nie odnotowano też tej okoliczności w protokole.

Odpadnięcie koła było następstwem technicznej wady ukrytej o której pozwany nie wiedział. R. S. nie przyczynił się do powstania szkody. Zdarzenie było niezależne od jego zachowania ani sposobu prowadzenia pojazdu.

30 lipca 2015r. A. J. (1) wystosowała wezwanie do zapłaty dla R. S. na kwotę 3.018 zł tytułem naprawy uszkodzonego pojazdu marki V. nr rej. (...) oraz kwotę 900 zł tytułem kosztów postoju pojazdu do dnia 31 lipca 2015r.

Pismem z 7 sierpnia 2015r. pełnomocnik pozwanego odmówił uznania roszczenia podnosząc, że pozwany nie ponosi odpowiedzialności za uszkodzenie wyżej wskazanego pojazdu, albowiem zgodnie z regulaminem przedmiotowej umowy tylko zawinione uszkodzenie pojazdu może być przyczyną żądania odszkodowania.

16 września 2015r. A. J. (1) wystosowała wezwanie do zapłaty dla P. S. na kwotę 3.018 zł tytułem naprawy uszkodzonego pojazdu marki V. nr rej. (...) oraz kwotę 5.700 zł tytułem kosztów postoju pojazdu (na dzień 16 września 2015r.). Pismem z dnia 29 września 2015r. pełnomocnik pozwanego podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

W tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Rejonowy, jako podstawę odpowiedzialności pozwanego wskazał odpowiedzialność kontraktową z art. 471 k.c. Sąd wskazał, że odpowiedzialność kontraktowa dłużnika powstaje, jeżeli spełnione zostaną następujące przesłanki: 1) szkoda wierzyciela w postaci uszczerbku majątkowego; 2) szkoda musi być spowodowana niewykonaniem lub nienależycie wykonanym zobowiązaniem przez dłużnika; 3) związek przyczynowy między faktem nienależytego wykonania lub niewykonania zobowiązania a poniesioną szkodą, a ciężar ich udowodnienia spoczywa na wierzycielu.

Są wskazał, że strony zawarły umowę najmu pojazdu marki V. o nr rej. (...). Zgodnie z § 3 regulaminu umowy najmu najemca zobowiązał się do pokrycia pełnych kosztów naprawy pojazdu, jeżeli zostanie on uszkodzony z winy najemcy oraz do zapłaty kwoty 100 zł za każdy dzień związany z naprawą i postojem samochodu, tytułem odszkodowania za utracone przez wynajmującego zyski. Sad jednakże uznał, że powódka nie przedstawiła żadnego dowodu, który potwierdziłby, że to wskutek zawinionego działania pozwanego doszło do uszkodzenia pojazdu marki V. nr rej. (...) stwierdzając, że przyczyną uszkodzenia pojazdu była wada ukrytą pojazdu i brak przyczynienia się pozwanego do powstania szkody.

Sąd nadto uznał, że podpisanie przez pozwanego protokołu zdawczo-odbiorczego nie jest zobowiązaniem do zapłaty określonej kwoty, a jedynie dowodem na istnienie uszkodzeń w chwili sporządzania powyższego protokołu.

Następnie Sąd stwierdził, że powódka i jej mąż wiedzieli, że pozwany wybiera się wypożyczonym pojazdem do Chorwacji. Wykazano również, że powódka stale wypożyczała pojazdy na podobne trasy tj. poza Polskę, Czechy i Austrię oraz, że mimo treści § 11 regulaminu, nigdy nie ingerowała w kierunek wyjazdu, nie instruowała najemców ani nie odnotowywała tego faktu w dokumentacji. W ocenie Sądu, takie zachowanie wskazywało na milczące przyzwolenie na dalsze wyjazdy. Z tych względów Sąd uznał, że zapis § 11 regulaminu i żądanie zwrotu kosztów naprawy nie było uzasadnione.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. w zw. z art. 109 § 1 i 2 k.p.c.

O kosztach sądowych sąd orzekł na podstawie art. 83 ust. 1 w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz.U. 2016 poz. 623).

Apelację od tego orzeczenia wniosła powódka zaskarżając wyrok w całości.

Zarzuciła naruszenie przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na błędnym przyjęciu, że zapis § 11 regulaminu nie wiązał stron niniejszego postępowania, a powódka wyraziła zgodę na wyjazd wynajmowanym pojazdem do Chorwacji, podczas gdy prawidłowa analiza zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności § 11 ww. regulaminu, w sposób jednoznaczny wskazuje, że zakaz poruszania się przedmiotowym pojazdem poza granicami Polski, Czech, Niemiec, Słowacji oraz Austrii wiązał pozwanego jako stronę niniejszego postępowania;

b)  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na błędnym przyjęciu, iż pozwany nie był informowany o zakazie wyjazdu wypożyczonym pojazdem do Chorwacji, podczas gdy prawidłowa analiza zebranego materiału dowodowego, a w szczególności załączonego do pozwu regulaminu, w sposób jednoznaczny wskazuje, iż pozwany był informowany o takim zakazie i miał jego świadomość;

c)  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu, iż powódka wyrażała zgodę na wykorzystywanie wynajmowanych pojazdów do podróży zagranicznych, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności zeznań świadków K. S. oraz R. P. nie wynika zgoda powódki na takie wyjazdy;

d)  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na błędnym przyjęciu, iż ewentualna wiedza powódki odnośnie wyjazdu wynajmowanym pojazdem za granicę (do Chorwacji) równoznaczna jest z udzieleniem przez powódkę zgody na taki wyjazd;

e)  przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającej na błędnym przyjęciu, że odpadnięcie koła w wynajmowanym pojeździe było następstwem technicznej wady ukrytej, o której pozwany nie wiedział, podczas gdy przedmiotowy pojazd posiadał ważne badania techniczne, a ponadto w dniu 1 lipca 2015r. przeszedł kompleksowy przegląd techniczny z wynikiem pozytywnym.

Na tych podstawach wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku: a) w pkt. I poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kwoty 3.016 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 18 sierpnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty; b) w pkt. II poprzez zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu, w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu sądowym według norm przepisanych oraz kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa; c) w pkt. III poprzez nakazanie pobrania od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w R. kwoty 1.344,84 zł tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa Sąd Rejonowy w R. oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym zwrotu kosztów zastępstwa prawego w postępowaniu apelacyjnym według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił wszystkie okoliczności faktyczne istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy mają podstawę w zgromadzonym w sprawie materialne dowodowym, który w zakresie dokonanych ustaleń jest logiczny i wzajemnie spójny, natomiast informacje zawarte w poszczególnych źródłach dowodowych nawzajem się uzupełniają i potwierdzają, przez co są w pełni wiarygodne.

Ustalenia te Sąd Okręgowy przyjmuje za własne.

Niemniej jednak z prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych, Sąd I instancji nie wyprowadził prawidłowych wniosków, co czyniło uzasadnionym podniesione w apelacji zarzuty naruszenia przepisów prawa procesowego.

Umowa najmu samochodu z dnia 11 lipca 2015r. określała wyłącznie strony umowy oraz przedmiot najmu. Warunki korzystania z najmowanego regulował natomiast regulamin zamieszczony na odwrocie umowy. Jak wynika z treści umowy, podpisanie umowy było równoznaczne z akceptacją regulaminu. Istotnym jest zatem uznanie, że strony były związane z zakazem korzystania z samochodu poza dopuszczalny obszar, który został określony w § 11 regulaminu. Zgodnie z nim, najmujący miał zakaz poruszania się samochodem poza granice następujących państw: Polska, Czechy, Niemcy, Słowacja i Austria. W przypadku niedotrzymania w/w warunku umowy, najmujący zobowiązuje się ponieść wszelkie koszty m.in. holowania i naprawy.

Z ustalonego stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że pozwany naruszył obowiązek wskazany w § 11 regulaminu. Z ustalonego stanu faktycznego nie wynika natomiast aby strony wyłączyły lub rozszerzyły ten zakaz, a zatem pozwany był ograniczony w dysponowaniu przedmiotem najmu i obowiązany do naprawienia szkody powstałej na terenie państw niewymienionych w § 11 regulaminu.

W ustalonym stanie faktycznym nie było zatem podstaw do przyjęcia, że skoro pozwany informował powódkę o miejscu docelowym jego wyjazdu (wiadomość sms, zeznania świadków), to strona powodowa wyraziła dorozumianą zgodę na uchylenie zakazów wynikających z § 11 regulaminu. W szczególności zwrócić uwagę, że strony dopisały na umowie najmu samochodu dodatkowe warunki (11 dób, cały zbiorki paliwa). Nie było zatem przeszkód, zwłaszcza, iż nad tym uzupełnieniem warunków umowy znajdowało się postanowienie o akceptacji regulaminu na odwrocie, aby strony zmieniły treść postanowień zawartych w regulaminie.

Podobnie należało odnieść również do kwestii podpisania przez pozwanego protokołu zdawczo-odbiorczego, który opisuje zakres uszkodzeń dla zastosowania sankcji przewidzianej w § 11 regulaminu.

Powódka pozwie wskazała koszt naprawy pojazdu na kwotę 3.016 zł.

Biegły sądowy z zakresu techniki motoryzacyjnej, wyceny wartości pojazdów, maszyn i urządzeń, kalkulacji kosztów naprawy oraz ruchu drogowego i rekonstrukcji wypadków drogowych mgr inż., A. K. ustalił wysokość szkody w samochodzie marki V. (...) nr rej. (...) po zwrócenie go powódce przez pozwanego w dniu 22 lipca 2015r. na kwotę 2.789,33 zł. Uwzględniając sposób formułowania twierdzeń, ich fachowość oraz okoliczność, że strony nie zgłaszały zastrzeżeń, w/w kwotę Sąd Okręgowy przyjął jako wysokość wyrządzonej powódce szkody wskutek naruszenia przez pozwanego zakazu określonego w § 11 regulaminu i taka kwotę zasądził od pozwanego na rzecz powódki, uznając, że roszczenie powódki jest w części uzasadnione.

Z tych względów apelacja powódki została uwzględniona w zakresie określonym w punkcie I wyroku w oparciu o art. 386 § 1 k.p.c., a w pozostałym zakresie oddalona na podstawie art. 385 k.p.c.

O odsetkach od kwoty głównej orzeczono na podstawie art. 481 k.c., w brzmieniu uwzględniającym zmiany obowiązujące od 1 stycznia 2016 r.

Konsekwencją rozstrzygnięcia reformatoryjnego stała się konieczność zmiany rozstrzygnięcia o kosztach procesu obciążając nimi w całości pozwanego na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c. albowiem powódka ze swym roszczeniem utrzymała się w 93 % co czyniło uzasadnionym obciążenie pozwanego obowiązkiem zwrotu ich w całości.

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 zd. 2 k.p.c. nakazano pobrać od pozwanego nieuiszczone wydatki w kwocie 1.344,84 zł.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. art. 100 zd. 2 k.p.c. w związku z art. 391 § 2 k.p.c. przy uwzględnieniu, że powódka utrzymała się ze swoim roszczeniem w 93 %.

Koszty te, odnośnie postępowania odwoławczego wywołanego apelacją powódki, ustalono na podstawie § 2 pkt 3 w związku z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 poz. 1804 z późniejszymi zmianami) w brzmieniu obowiązującym od 27 października 2016r. oraz przy uwzględnieniu opłaty od apelacji uiszczonej przez powoda w kwocie 151 zł.

SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Andrzej Dyrda SSO Arkadia Wyraz – Wieczorek