Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SO Magdalena Balion - Hajduk (spr.)

Sędzia SO Andrzej Dyrda

SO Marcin Rak

Protokolant Marzena Makoś

po rozpoznaniu w dniu 11 kwietnia 2019 r. w Gliwicach

na rozprawie

sprawy z powództwa D. N. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Z.

z dnia 7 czerwca 2018 r., sygn. akt VIII C 196/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 1800 zł (tysiąc osiemset złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego.

SSO Marcin Rak SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Andrzej Dyrda

Sygn. akt III Ca 1701/18

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z 7 czerwca 2018 roku Sąd Rejonowy w Z. zasądził od pozwanego Towarzystwa (...) w W. na rzecz powoda D. N. (1) kwotę 40 000 złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 7 listopada 2015 roku, w pozostałym zakresie powództwo oddalił i zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5 617 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, że 29 maja 2014 roku w wypadku drogowym zginęła siostra powoda A. G., będąc w 30 tygodniu ciąży.

Sprawca wypadku został uznany winnym, tego że naruszył nieumyślnie zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, w wyniku czego doprowadził do zderzenia z pojazdem marki S. (...), a pokrzywdzona – pasażerka A. G. na skutek doznanych obrażeń ciała zmarła.

Pismem z dnia 31 lipca 2015r powód zgłosił roszczenie wobec pozwanego objęte polisą (...), w którym domagał się wypłaty zadośćuczynienia w kwocie 200 000zł.

Pozwany 6 października 2015 roku sporządził notatkę dotyczącą sytuacji rodzinnej powoda. Z notatki Inspektora ds. Likwidacji S. osobowych wynika, że D. N. (2) mieszka i pracuje w Irlandii od około 7-8 lat. Za granicę wyjechał jeszcze przed ślubem siostry. Do Polski przyjeżdża jak pozwala mu na to praca, w szczególności w trakcie urlopu. Z siostrą łączyły go dobre relacje, dzwonili do siebie, widywali się, gdy przyjeżdżał. Powód nie założył własnej rodziny.

Pozwany w toku sprawy o sygn. akt VIII Co 1802/16 oświadczył, że wyraża wolę zawarcia ugody poprzez zapłatę na rzecz wnioskodawcy kwoty 25 000zł, jeśli wyczerpie to w całości roszczenie wnioskodawcy o zadośćuczynienie za śmierć siostry. Jednakże w postępowaniu ugodowym mimo zgłoszenia przez powoda możliwości zawarcia ugody na zaproponowanych warunkach pozwany nie stawił się i do zawarcia ugody nie doszło.

Powód D. N. (1) oraz A. G. byli zgodnym i wzajemnie wspierającym się rodzeństwem. Byli dla siebie oparciem w trudnych momentach życiowych i zawsze mogli liczyć na wzajemną pomoc, wsparcie i akceptację. Powód pracuje oraz mieszka w Irlandii i taki stan istniał w chwili śmierci siostry. Powód utrzymywał stały i regularny kontakt z siostrą. Był to kontakt telefoniczny, przez S. oraz osobisty podczas pobytów powoda w Polsce dwa razy do roku. A. G. również dbała i zabiegała o regularny kontakt z powodem. Powód bardzo boleśnie odczuł stratę siostry. Po uzyskaniu informacji o jej śmierci niezwłocznie udał się do Polski, aby być z rodziną oraz na pogrzebie siostry. Po powrocie do Irlandii powód nie był w stanie poradzić sobie ze swoimi emocjami, nadużywał alkoholu, zaniedbywał pracę. Powodowi brakuje siostry, rozmów z nią i żartów, zwierzania się, wsparcia i pomocy w rozwiązywaniu problemów życiowych.

Sąd I instancji wskazał, że poza sporem jest to, że strona pozwana ponosi odpowiedzialność cywilną za skutki wypadku z dnia 29 maja 2014 r. Jako podstawę prawną powołał art. 446 § 4 k.c. Podkreślił, że pomiędzy rodzeństwem istniała szczególna więź, pozostawali oni w bliskich relacjach, które zostały zerwane wskutek śmierci A. G.. Powód bardzo kochał siostrę, z którą utrzymywał stały kontakt mimo rozłąki. Powód z siostrą wzajemnie się wspierali i mogli liczyć na siebie w każdej sytuacji. Nagła i niespodziewana śmierć w pełni sił i zdrowia siostry niewątpliwie była dla powoda szokiem. Aktualnie powód jest osobą wycofaną, zamkniętą w sobie i nie potrafiącą cieszyć się życiem. Śmierć siostry w sposób znaczący wpłynęła na jego obecne życie, a na przyszłość pozbawiła go obecności i wsparcia w postaci najbliższej osoby z rodziny.

Sąd stwierdził, że podstawowym kryterium, które musi być uwzględniane przy ustalaniu zasadności i wysokości zadośćuczynienia są relacje łączące członków rodziny z osobą zmarłą, gdyż dobrem chronionym na podstawie jest prawo do życia w rodzinie. Na skutek śmierci siostry powód doznał niezwykle istotnego uszczerbku w sferze dóbr osobistych. Został niespodziewanie i nieodwracalnie pozbawiony więzi rodzinnych z najbliższą mu osobą. Śmierć siostry całkowicie zmieniła jego życie. Pogrążył się w smutku, apatii, a stan ten nie przeminął mimo upływu kolejnych lat. Powód nie pogodził się ze śmiercią siostry i nie potrafi wrócić do normalnego funkcjonowania. W tych okolicznościach Sąd Rejonowy uznał, że odpowiednia suma zadośćuczynienia dla powoda to kwota 40 000 zł.

O odsetkach należnych powodowi Sąd rozstrzygnął zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c. w związku z 817 § 1 k.c. oraz art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.05.2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, albowiem pozwany od chwili zgłoszenia roszczenia miał odpowiedni czas na dobrowolne zlikwidowanie szkody w całości i to jego obciąża błędna decyzja w zakresie bezzasadnej odmowy jego uwzględnienia w odpowiednim zakresie. Warto zauważyć, że brzmienie art. 14 ust. 1 i 2 jest kategoryczne i nie pozwała przerzucać ciężaru badania okoliczności sprawy na poszkodowanego, a tym bardziej usprawiedliwiać co do zasady błędnych decyzji o odmowie przyznania należnych świadczeń. W judykaturze utrwalił się pogląd dotyczący wymagalności roszczenia o zadośćuczynienie, uzasadniający zastosowane w niniejszej sprawie rozstrzygnięcie. W postępowaniu likwidacyjnym powód pismem z dnia 31 lipca 2015 roku zgłosił roszczenie z tytułu zadośćuczynienia za krzywdę doznaną w wyniku śmierci siostry. Pozwany musiał to zgłoszenie otrzymać najpóźniej w dniu 6 października 2015 roku, skoro w tym dniu sporządzić notatkę urzędową celem weryfikacji zgłoszonego roszczenia. Zatem powód miał prawo żądać w pozwie odsetek od dnia 7 listopada 2015 roku, który to dzień przypada po upływie terminu wyznaczonego przez ustawodawcę.

Pozwany zaskarżył wyrok w pkt 1 w części zasądzającej na rzecz powoda kwotę ponad 25 000 złotych oraz w zakresie odsetek i pkt 3 wyroku i zarzuciła

-naruszenie prawa materialnego – art. 6 k.c. i art. 446 § 4 k.c. przez niewłaściwie zastosowanie polegające na zasądzenie nadmiernie wygórowanego zadośćuczynienia, nieadekwatnego do rozmiaru doznanej krzywdy, sprzecznej z kwotami zasądzanymi w tego rodzaju sprawach, nieprzystających do aktualnych warunków i przeciętnej stopy życiowej społeczeństwa, naruszenie art. 455 k.c. w zw. z art. 481 § 1 k.c. przez niewłaściwe zastosowanie i zasądzenie odsetek od 7 listopada 2015r., mimo ostatecznego ustalenia zadośćuczynienia w dacie wyrokowania,

-naruszenie prawa procesowego, to jest art. 227 k.p.c., art. 232 k.p.c. w zw. z art. 236 k.p.c. przez bezzasadne oddalenie wniosku pozwanego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego psychologa i psychiatry, naruszenie art. 233 § 1 k.p.c., art. 328 § 2 k.p.c. i art. 316 § 1 k.p.c. przez niedostateczne uzasadnienie podstaw faktycznych i prawnych wydanego rozstrzygnięcia, brak szczegółowej analizy sytuacji życiowej i osobistej powoda z uwzględnieniem wszystkich okoliczności, które mają wpływ na warunki trudności życiowe, stan zdrowia, wiek, stosunki rodzinne i majątkowe i porównanie z sytuacją, jakiej znalazłby się powód, gdyby nie śmierć osoby bliskiej, tym samym zbyt ogólne przytoczenie przesłanek art. 446 § 4 k.c., co miało tym wpływ na treść zaskarżonego wyroku.

Pozwany wniósł o zmianę wyroku przez obniżenie zasądzonej kwoty do 25 000 zł i zmianę terminu roszczenia odsetkowego na 7 czerwca 2018 roku oraz zmianę pkt 3 wyroku przez stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu oraz zasądzenie kosztów zastępstwa adwokackiego za II instancję.

Powód wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie mogła odnieść skutku.

Sąd odwoławczy w całości podziela ustalenia faktyczne sądu pierwszej instancji, które nie były pomiędzy stronami sporne, a także jego ocenę oraz przyjętą podstawę prawną rozstrzygnięcia i unikając zbędnych powtórzeń przyjmuje je za własne.

Żaden z podniesionych przez skarżącego zarzutów nie zasługuje na uwzględnienie. W świetle ustaleń faktycznych nie można zgodzić się z zarzutem apelacji, iż przyznana kwota zadośćuczynienia jest nieadekwatna do rozmiaru doznanej przez powoda krzywdy. Zgodnie z utrwalonym poglądem orzecznictwa wyrażonym wielokrotnie w orzeczeniach Sądu Najwyższego oraz w orzeczeniach Sądów Apelacyjnych powtórzyć należy, iż to Sąd pierwszej instancji ustala wysokość zadośćuczynienia. Sąd odwoławczy może ingerować w wysokość zadośćuczynienia w przypadku, gdy biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności faktyczne i zebrane w sprawie dowody, uzna przyznane zadośćuczynienie za rażąco wygórowane lub rażąco niskie (tak m. in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 10 listopada 2009r. sygn. I ACa 523/09, wyrok SN z dnia 9 września 1999r. sygn. II CKN 477/98, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 września 2012r. sygn. . I ACa 773/12, wyrok SN z dnia 7 stycznia 2000r. sygn. II CKN 651/98, wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 7 maja 2008 r. sygn. I ACa 199/08). W niniejszej sprawie nie można uznać, iż przyznane zadośćuczynienie w kwocie 40 000zł za śmierć jedynej siostry powoda jest rażąco wygórowane. Powód nie złożył jeszcze własnej rodziny, siostra była dla niego osobą najbliższą. Wzajemnie się wspierali, konsultowali życiowe decyzje. Pomimo ogromnej straty i bólu po śmierci siostry powód nie korzystał z pomocy psychologa czy psychiatry, stąd dla oceny wysokości zadośćuczynienia w kontekście wysokości żądania zbędne było korzystanie z opinii biegłego psychologa i psychiatry. Ponadto pełnomocnik pozwanej nie złożył do protokołu zastrzeżeń w trybie art. 162 k.p.c. po oddaleniu wniosku w tym przedmiocie przez Sąd Rejonowy. Relacje rodzinne Sąd ustalił w oparciu o dowody w postaci zawnioskowanych przez powoda świadków oraz zeznania strony, strona pozwana nie kwestionowała tych dowodów, a także sama nie przejawiała żadnej inicjatywy dowodowej.

Nie jest uzasadniony również zarzut błędnego naliczenia odsetek od upływu 30 dni od otrzymania zgłoszenia szkody zamiast od daty wyrokowania. Powód domagał się wówczas kwoty 200 000zł. Sąd odwoławczy zwraca uwagę, że wszystkie okoliczność które miały wpływ na ustalenie wysokości zadośćuczynienia miały miejsce i były już wiadome w dacie zgłoszenia szkody.

Wyrok zasądzający zadośćuczynienie pieniężne nie ma charakteru konstytutywnego, ale jest orzeczeniem o charakterze deklaratoryjnym. Pozwany znał rozmiar żądania i okoliczności mające wpływ na jego wysokość. Sam także w toku postępowania likwidacyjnego mógł je w sposób należyty zweryfikować. Fakt, że tego nie uczynił, nie może powodować uznania, że pozwany nie pozostaje w opóźnieniu w rozumieniu art. 481 § 1 k.c. Następstwa wypadku były stronie pozwanej wiadome w toku postępowania likwidacyjnego, zatem należało uznać w niniejszej sprawie, że pozwany pozostawał w opóźnieniu po upływie 30 dni od zgłoszenia szkody.

Sąd Okręgowy, mając powyższe okoliczności i argumenty na względzie na mocy art. 385 k.p.c. oddalił apelację jako nieuzasadnioną. O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na zasadzie art. 108 i 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania, obciążając pozwanego kosztami zastępstwa procesowego w kwocie 1800zł.

SSO Marcin Rak SSO Magdalena Balion – Hajduk SSO Andrzej Dyrda