Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 4 lipca 2018 roku sygn. akt I C 297/18 Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi I Wydział Cywilny w sprawie z powództwa Spółdzielczej Kasy Oszczędnościowo – Kredytowej im. F. S. z siedzibą w G. przeciwko P. K. o zapłatę oddalił powództwo.

(wyrok – k. 53)

Powyższy wyrok zapadł na podstawie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, z których wynika, że w dniu 18 maja 2016 roku pomiędzy Spółdzielczą Kasą Oszczędnościowo-Kredytową im. F. S. w G. a P. K. została zawarta umowa pożyczki (kredytu konsumenckiego) nr (...). W treści umowy strony wskazały, że na wniosek z dnia 7 maja 2016 roku Kasa udzieliła pożyczkobiorcy pożyczki na warunkach określonych umową i regulaminem udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...) (pkt 1 umowy). Umowa została zawarta na okres od 18 maja 2016 roku do dnia 26 kwietnia 2026 roku (pkt 4 umowy). Całkowita kwota kredytu wyniosła 20 000 zł. Pożyczka była oprocentowana wg zmiennej stopy procentowej (odsetki umowne) ustalonej przez zarząd Kasy wynoszącej w dniu zawarcia umowy 5 % w skali roku. Maksymalna stopa procentowa nie mogła przekroczyć w stosunku rocznym dwukrotności wysokości odsetek ustawowych (pkt 7 umowy). Rzeczywista stopa procentowa wyniosła 20,97, a całkowita kwota do zapłaty w dniu zawarcia umowy wyniosła 34 149,40 zł (pkt 12 umowy). Zgodnie z pkt 13 umowy pożyczkobiorca był zobowiązany do spłaty pożyczki w terminie do dnia 26 kwietnia 2026 roku. Spłata pożyczki miała następować w ratach miesięcznych płatnych bez wezwania w terminach i kwotach wskazanych w harmonogramie spłaty pożyczki, który stanowił załącznik nr 2 do umowy.

Całkowity szacunkowy koszt pożyczki wyniósł 14 149,40 zł. (pkt 17 umowy)

Pożyczkobiorca był zobowiązany ponieść następujące koszty:

a)  związane z zawarciem umowy opłata przygotowawcza 40 zł, prowizja z tytułu udzielenia pożyczki 5 600 zł,

b)  koszty związane z ustanowieniem zabezpieczeń koszty wymienione w pkt 24 ppkt b umowy,

c)  Opłata za przelew składki ubezpieczeniowej 8,87 zł. (pkt 19 umowy)

Roczna stopa zadłużenia przeterminowanego wynosiła dwukrotność sumy stopy referencyjnej NBP i 5,5 punktów procentowych, na dzień zawarcia umowy 14 %. Zmiana wysokości tej stopy następować miała w przypadku zmiany stopy referencyjnej przez NBP z tym zastrzeżeniem, że maksymalna stopa procentowa nie mogła w stosunku rocznym przekroczyć dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie (pkt 21 umowy). W przypadku nieterminowej spłaty pożyczki należność z tego tytułu stawała się w dniu następnym należnością przeterminowaną. Od niespłaconego w całości lub części kapitału, a od dnia wniesienia powództwa od całości zadłużenia pobierane były odsetki wg stopy procentowej o jakiej mowa w pkt 21 umowy. Kasie przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy pożyczki w trybie i na warunkach o jakich mowa w pkt 29 umowy. Po upływie terminu wypowiedzenia umowa ulegała rozwiązaniu co oznaczało postawienie pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności i konieczność spłaty całości zadłużenia w terminie określonym przez Kasę (pkt 23 umowy).

W pkt 29 Kasa zastrzegła dla siebie prawo wypowiedzenia umowy z 30-dniowym terminem wypowiedzenia w przypadku gdy pożyczkobiorca nie zapłacił w terminach określonych w umowie pełnych rat pożyczki za co najmniej dwa okresy płatności po uprzednim wezwaniu pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy.

Pismem z dnia 5 stycznia 2017 roku powód wezwał pozwanego do zapłaty w terminie 14 dni od doręczenia wezwania przeterminowanego zadłużenia, które na dzień 5 stycznia 2017 roku wynosiło 214,26 zł (zaległy kapitał 134,74 zł, odsetki umowne 79,05 zł, odsetki karne 0,47 zł). W przypadku nieuregulowania zadłużenia w wyznaczonym terminie powód zastrzegł prawo wypowiedzenia umowy. Pismo zostało nadane do pozwanego w dniu 5 stycznia 2017 roku listem poleconym.

Pismem z dnia 4 maja 2017 roku doręczonym 29 maja 2017 roku, powód wypowiedział umowę wobec zaprzestana terminowej spłaty zobowiązania. Łączną wysokość przeterminowanego zadłużenia na dzień 4 maja 2017 roku określono na 1134,27 zł, w tym, 660,41 zł - zaległy kapitał, 456,35 zł -odsetki umowne, 17,51 zł -odsetki karne.

Sąd I instancji wskazał, że podstawy ustaleń faktycznych nie mogły stanowić dowody w postaci regulaminu udzielania pożyczek i pożyczek konsumenckich (...) oraz harmonogramu spłaty pożyczki. Dokumenty te nie zostały przez nikogo podpisane, zatem nie mają nawet charakteru dokumentów prywatnych. Dokumentem prywatnym jest raport spłaty. Jako taki stanowić może dowód jedynie tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. (art. 245 k.p.c.) Nie może stanowić dowodu tego co w nim stwierdzone.

Mając na uwadze powyższe ustalenia faktyczne, Sąd I instancji oddalił powództwo jako niezasadne.

Sąd I instancji podniósł, że powód wywodzi swoje roszczenie z umowy o pożyczki zawartej z pozwanym P. K. jako konsumentem w dniu 18 maja 2016r. Podstawą roszczenia powoda jest art. 720 § 1 k.c., zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Do umowy tej znajdują zastosowanie przepisy ustawy z dnia z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (t.j.Dz.U.2018 poz.993). Zgodnie z art. 2 ustawę stosuje się także do umów o kredyt konsumencki, który spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia swojemu członkowi. Stosownie do art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę pożyczki.

W ocenie Sądu I instancji, powód nie zdołał udowodnić dochodzonego roszczenia.

Zgodnie z treścią art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne. Na poparcie swych twierdzeń strony obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 k.p.c.). Strona, która nie wywiąże się z obowiązku wskazywania dowodów na poparcie swych twierdzeń naraża się na przegranie procesu. Wobec zakwestionowania roszczenia przez pozwanego ocena zasadności pozwu musiała obejmować wszystkie elementy stanu faktycznego. Powód, który uzasadniając żądanie pozwu powoływał się na skuteczne wypowiedzenie umowy pożyczki oraz dochodził w związku z tym niespłaconego kapitału wraz z odsetkami umownymi od przeterminowanego zadłużenia, powinien był w pierwszej kolejności wykazać skuteczność wypowiedzenia umowy, a następnie wysokość dochodzonego roszczenia. W pierwszej kolejności Sąd ocenił czy doszło do skutecznego wypowiedzenia przez (...) umowy pożyczki. Zgodnie z umową pożyczki warunkiem skutecznego wypowiedzenia była zwłoka z zapłatą rat co najmniej za dwa okresy płatności, wezwanie przez (...) pożyczkobiorcy listem poleconym do zapłaty zaległych rat w terminie nie krótszym niż 14 dni roboczych od otrzymania wezwania pod rygorem wypowiedzenia umowy, a następnie wypowiedzenie umowy z zachowaniem 30-dniowego terminu wypowiedzenia (pkt 29 umowy). Zdaniem Sądu I instancji, powód nie udowodnił, by zachodziły podstawy do wypowiedzenia umowy. W szczególności nie została udowodniona wysokość należnych rat miesięcznych, gdyż harmonogram spłaty pożyczki został przedstawiony jako nieopatrzony żadnym podpisem wydruk. Nie było zatem możliwe ustalenie wysokości zaległości, która w świetle postanowień umownych uzasadniała wypowiedzenie umowy. W ocenie Sądu, powód nie przedstawił dowodu co do wpłat dokonywanych przez pozwanego, chociażby w postaci dokumentu księgowego. W tym zakresie powód ograniczył się jedynie do twierdzeń zawartych w piśmie procesowym. W konsekwencji nie można było zweryfikować wysokości zaległości pozwanego w dacie wypowiedzenia umowy ani w dacie wniesienia pozwu, jak również ustalenia daty wymagalności wierzytelności (...), a także zweryfikowania jej wysokości z rozbiciem na kapitał i odsetki, w tym odsetki wg stawki dla zadłużenia przeterminowanego. Mając na uwadze powyższe, sąd I instancji oddalił powództwo.

(uzasadnienie – k. 57 – 59)

Apelację od powyższego wyroku wniosła strona powodowa, zaskarżając go w całości i zarzucając mu naruszenie przepisów prawa procesowego, mających istotny wpływ na wynik postępowania, tj.:

1)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasad swobodnej oceny dowodów, polegające na nieuwzględnieniu przez Sąd okoliczności, że gdy jedna ze stron zaprzecza określonym twierdzeniom strony przeciwnej, powinna to uczynić w sposób wyraźny, a w sytuacji, gdy twierdzenie strony przeciwnej poparte jest dowodami, zaprzeczenie powinno być uzupełnione ustosunkowaniem się do tych dowodów,

2)  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie przez Sąd I instancji, że w postępowaniu cywilnym ciężar dowodu spoczywa wyłącznie na powodzie,

3)  art. 230 k.p.c. poprzez niezastosowanie tego przepisu i uznanie, że wyniki rozprawy nie pozwalają uznać za udowodnione twierdzeń strony powodowej,

4)  naruszenie zasady kontradyktoryjności i równego traktowania stron procesu, poprzez oparcie ustaleń jedynie na wyrażonym w jednym zdaniu („nie otrzymałem wypowiedzenia umowy”) stanowisku pozwanego i pominięcie dowodów zgłoszonych przez powoda, w tym harmonogramu spłat i dowodów zawnioskowanych w piśmie procesowym z dnia 6.06.2018 r. Stąd nadto dopuścił się naruszenia zasady kontradyktoryjności i równego traktowania stron procesu, przyjmując pismo pozwanego z dnia 25.06.2018 r. i doręczając je stronie po zamknięciu rozprawy, a jednocześnie zwracając wcześniejsze pismo powoda z dnia 6.06.2018 r. na posiedzeniu Sądu w dniu 4.07.2018 r., na którym zamknięta została rozprawa i strona powodowa nie mogła zgłosić ani dalszych wniosków dowodowych ani zastrzeżeń,

5)  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie, iż powód nie zdołał udowodnić dochodzonego roszczenia, nie wykazał względem pozwanego istnienia roszczenia, nie wykazał podstaw do wypowiedzenia umowy, podczas gdy pozwany nie kwestionował zaległości w płatności rat, lecz jedynie kwestionował okoliczność doręczenia mu oświadczenia o wypowiedzeniu,

6)  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie, iż powód nie zdołał udowodnić dochodzonego roszczenia, nie wykazał względem pozwanego istnienia roszczenia, nie wykazał podstaw do wypowiedzenia umowy, podczas gdy powód załączył do pozwu – pismo procesowe z dnia 9.05.2018 r. rozliczenie wysokości zadłużenia, z którego jednoznacznie wynikało w jakiej dacie i w jakiej wysokości pożyczka była spłacana oraz raport o wysokości zadłużenia na dzień wniesienia pozwu, a pozwany nie zakwestionował tego dowodu,

7)  art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie, iż powód nie zdołał udowodnić dochodzonego roszczenia, nie wykazał względem pozwanego istnienia roszczenia, nie wykazał podstaw do wypowiedzenia umowy, podczas gdy powód załączył do pozwu – pismo procesowe z dnia 9.05.2018 r. harmonogram spłat, z którego jednoznacznie wynikało w jakiej dacie i w jakiej wysokości winna następować wpłata, a pozwany nie zakwestionował tego dowodu i nie podnosił, że termin i wysokość rat w łączącej strony umowie była inaczej określona,

8)  art. 309 k.p.c. poprzez ich niewłaściwą interpretację i błędne przyjęcie, iż podstawy ustaleń faktycznych nie mogły stanowić dowody w postaci regulaminu udzielania pożyczek i pożyczek konsumenckich (...) oraz harmonogramu spłaty, podczas gdy pozwany nie kwestionował tych dowodów i okoliczności, na które zostały one powołane,

9)  art. 231 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c., polegające na przekroczeniu granic swobodnej oceny dowodów poprzez dowolną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego i nieuwzględnienie roszczenia powoda, pomimo, że wykazał fakt wykonania umowy pożyczki, jej wypowiedzenia oraz wysokość dochodzonego roszczenia,

10)  art. 229 k.p.c. poprzez niezastosowanie i ustalenie, że powód nie wykazał wysokości rat i braku ich zapłaty skutkujących prawem do wypowiedzenia umowy, podczas gdy pozwany nie kwestionował zaległości w płatności rat, lecz jedynie kwestionował okoliczność doręczenia mu oświadczenia o wypowiedzeniu,

11)  naruszenie przepisów prawa procesowego tj. art. 207 § 6 i 7 k.p.c. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i zarządzenie zwrotu pisma powoda z dnia 6.06.2018 r., pomimo, że Sąd przyjął złożone później pismo procesowe strony pozwanej, które doręczył stronie powodowej bez możliwości odniesienia się do niego przez powoda; nadto, pismo powoda z dnia 6.06.2018 r. zostało zwrócone na posiedzeniu Sądu, na którym Sąd zamknął rozprawę, wobec czego powód nie mógł ani zgłosić zarzutów w tym zakresie, ani zająć stanowiska i zgłosić dowodów.

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty, powód wniósł o:

1.  zmianę wyroku w całości i zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwoty 20.263,68 zł wraz z odsetkami umownymi od dnia 28.07.2017 r. do dnia zapłaty w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I instancję, zgodnie z żądaniem powoda oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa za II instancję wg norm przepisanych;

ewentualnie

1.  uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania;

2.  zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I instancję, zgodnie z żądaniem powoda oraz zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa za II instancję wg norm przepisanych.

(apelacja – k. 62 – 69)

Sąd Okręgowy ustalił ponadto:

Początkowo P. K. spłacał pożyczkę terminowo. Ostatnia wpłata miała miejsce 1 grudnia 2016 roku. Na dzień wypowiedzenia umowy pożyczki zaległe były:

- w całości rata w grudnia 2016 roku w wysokości 213,79 zł, w tym 79,05 odsetek od pożyczki i 134,74 zł bazy raty,

- w całości rata ze stycznia 2017 roku w wysokości 213,79 zł, w tym 81,11 zł odsetek od pożyczki i 132,68 zł bazy raty,

- w całości rata z lutego 2017 roku w wysokości 213,79 zł, w tym 80,55 zł odsetek od pożyczki i 133,24 zł bazy raty,

- w całości rata z marca 2017 roku w wysokości 213,79 zł, w tym 72,24 zł odsetek od pożyczki i 141,55 zł bazy raty,

- w całości rata z kwietnia 2017 roku w wysokości 261,60 zł, w tym 143,40 zł odsetek od pożyczki i 118,20 zł bazy raty,

Co dało w sumie 1.116,76 zł, w tym 456,36 zł odsetek od pożyczki i 660,41 zł raty.

Pożyczka została postawiona w stan natychmiastowej wymagalności.

Na dzień wniesienia pozwu, tj. 28 lipca 2017 roku zaległa kwota w wysokości 20.263,68 zł składała się z pozostałego kapitału pożyczki w wysokości 19.235,53 zł oraz wszystkich odsetek w wysokości 1.028,15 zł, które są sumą:

- w wysokości 780,95 zł odsetek od pożyczki,

- w wysokości 33,24 zł odsetek karnych naliczonych do dnia wymagalności,

- w wysokości 213,96 zł odsetek karnych, naliczonych do dnia wymagalności do dnia wniesienia pozwu, czyli za 29 dni, od zaległego kapitału, wynoszącego 19.235,53 zł z oprocentowaniem karym wynoszącym 14.00%.

(rozliczenie wysokości zadłużenia – k. 44 – 45, zestawienie operacji IKS – k. 70 – 76)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja okazała się zasadna, o tyle, że skutkowała zmianą zaskarżonego orzeczenia. Nie wszystkie zarzuty zostały jednak prawidłowo sformułowane.

Skarżący podniósł zarówno zarzuty naruszenia prawa procesowego, jak i prawa materialnego. W istocie jednak, skarżący zakwestionował nie tyle prawidłowość ustaleń faktycznych, co dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę dowodów, skutkującą uznaniem, że nie została udowodniona wysokość roszczenia, a w szczególności zasadność wypowiedzenia umowy pożyczki.

Sąd Okręgowy uznaje poczynione przez sąd I instancji ustalenia faktyczne za prawidłowe, w pełni je podziela i przyjmuje za własne. Na podstawie art. 382 k.p.c. konieczne było jednak uzupełnienie ustaleń faktycznych w oparciu o dowody, które zostały zaoferowane przez stronę powodową, zarówno na etapie postępowania pierwszoinstancyjnego, jak i przed sądem odwoławczym. Sąd Rejonowy dysponował częścią dowodów, ale nie przeanalizował ich wystarczająco dokładnie, przez co pominął fakty istotne dla rozstrzygnięcia. Podstawą rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego był zatem stan faktyczny ustalony zarówno w toku postępowania przed I, jak i II instancją.

Obowiązującym systemem jest kontradyktoryjny model procesu cywilnego, czego wyrazem jest określenie reguły ciężaru dowodowego, wynikającej z art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. W aktualnym stanie prawnym to na stronach spoczywa odpowiedzialność za wynik postępowania dowodowego i w konsekwencji - za wynik procesu. Są one obowiązane dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami, dawać wyjaśnienia co do okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek oraz przedstawiać dowody (art. 3 k.p.c.). Wprawdzie dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony i nie ma możliwości egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej (sąd nie może nakazać czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu), ale to strony ponoszą negatywne konsekwencje swojej pasywnej postawy. Nie mogą też liczyć na to, że sąd zainicjuje przeprowadzenie dowodów, które mogłyby służyć poparciu ich twierdzeń.

W ramach zarzutów apelacyjnych możliwe jest podnoszenie naruszenia przez sąd reguły dotyczącej ciężaru dowodu. Nie może on jednak odnosić się do prowadzenia postępowania dowodowego, oceny dowodów i ustalania faktów. Naruszenie art. 6 k.c. polega na przyjęciu przez sąd, że ciężar udowodnienia określonego faktu spoczywa na innej osobie niż w nim wskazana. Błędne określenie rozkładu ciężaru dowodu może prowadzić do wydania orzeczenia niekorzystnego dla strony, której dowód nie obciążał. Skarżący powinien wskazać właściwy rozkład ciężaru dowodu, co może wiązać się z koniecznością wskazania innych przepisów prawa materialnego, z których rozkład ten wynika.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy, stwierdzić należy, że powołany kilkukrotnie (z bardzo niewielkimi modyfikacjami w uzasadnieniu) zarzut naruszenia art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. nie mógł odnieść skutku spodziewanego przez skarżącego. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko sądu pierwszej instancji, że stosownie do art. 6 k.c. na powodzie spoczywał ciężar udowodnienia istnienia wierzytelności, przysługiwania jej powodowi oraz wysokości roszczenia. Zatem w procesie o zapłatę powinien udowodnić istnienie i wymagalność wierzytelności, wysokość wierzytelności.

Niewątpliwie powód przedstawił regulamin udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...), harmonogram spłat oraz rozliczenie wysokości zadłużenia. Ocena, że nie są one wystarczające dla stwierdzenia istnienia podstaw do wypowiedzenia umowy pożyczki może naruszać przepisy prawa procesowego regulujące ocenę dowodów przez sąd (art. 233 k.p.c.). Nie narusza jednak przepisów art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. z przyczyn wskazanych powyżej.

Sąd Rejonowy oddalił powództwo, uznając je za nieudowodnione, w tym w szczególności, co do skuteczności wypowiedzenia umowy, a następnie wysokości dochodzonego roszczenia. Kwestią zasadniczą jest więc ocena przedstawionych przez powoda dowodów. Sąd Rejonowy odmówił mocy dowodowej regulaminowi udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich (...) oraz harmonogramowi spłaty pożyczki z tego powodu, że nie zostały przez nikogo podpisane, co oznacza iż nie mają nawet charakteru dokumentów prywatnych. Odnośnie raportu spłaty uznał, iż jest to wyłącznie dokument prywatny, a więc stanowić może dowód jedynie tego, że osoba która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Wskazać należy, iż podstawą swobodnej oceny dowodów, wynikającej z art. 233 § 1 k.p.c. jest założenie o relatywności waloru poszczególnych konkretnych środków dowodowych w tym sensie, że muszą być one oceniane konkretnie i w swoim całokształcie. Odmiennie niż przy przyjęciu legalnej oceny dowodów, przy swobodnej ocenie dowodów nie ma podstaw do przyjęcia jakiejś formalnej hierarchii środków dowodowych z punktu widzenia ich wiarygodności i mocy, a możliwość skorzystania z dowodów określonego rodzaju nie zwalnia sądu od przeprowadzenia innych dowodów. Reguły swobodnej oceny dowodów są w minimalnym tylko stopniu sformalizowane. Ocena dowodów polega na poddaniu ich analizie według określonych kryteriów i wyraża się w porównaniu wyników postępowania dowodowego z przedmiotem postępowania dowodowego i w syntetyzowaniu wniosków. Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego uznania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Oznacza to konieczność wszechstronnego rozważenia zebranego materiału dowodowego, uwzględnienia wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu i okoliczności towarzyszących ich przeprowadzeniu, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności oraz przedstawienia argumentacji pozwalającej na weryfikację przeprowadzonej oceny wiarygodności dowodów przez sąd wyższej instancji. Biorąc to pod uwagę, co do zasady nie można bez naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, odmówić mocy dowodowej dokumentom prywatnym. Odnośnie przedstawionych przez powoda kserokopii niepoświadczonych za zgodność, nie można stwierdzić iż nie mogą one stanowić dowodu w sprawie, w sytuacji kiedy strona pozwana w żaden sposób nie kwestionuje okoliczności, na które dowód ten został zgłoszony, a które co istotne można w logiczny sposób połączyć z całokształtem materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie. W konsekwencji Sąd może objąć ją podstawą ustalenia stanu faktycznego sprawy. W orzecznictwie przyjmuje się, że kserokopie, choć nie są dokumentami w rozumieniu właściwych przepisów, to jednak uprawdopodobniają istnienie oryginalnych dokumentów. Jeżeli okoliczności wskazane w kserokopiach nie są kwestionowane przez przeciwnika, powinny zostać uznane przez sąd za dowiedzione jako przyznane lub niezaprzeczone (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 czerwca 2016 r., IV CSK 669/15, a także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2016 r., II CSK 330/15).

Odrębną kwestią jest udowodnienie wysokości dochodzonego roszczenia. W piśmie procesowym z dnia 25 czerwca 2018 roku pozwany podniósł jedynie, że nie otrzymał wypowiedzenia umowy. Nie zarzucił natomiast wprost, że wierzytelność nie istnieje lub że jej wysokość jest inna niż wskazywania w pozwie, albo że nie zostały spełnione przesłanki do wypowiedzenia umowy. Nie zgłosił w tym zakresie twierdzeń przeciwnych do twierdzeń powoda i nie wykazał inicjatywy dowodowej dla wykazania okoliczności przeciwnych do okoliczności stanowiących podstawę faktyczną powództwa. Powód przedstawił wypowiedzenie umowy wraz ze zwrotnym potwierdzeniem odbioru pisma podpisanego przez pozwanego, tak więc wbrew twierdzeniom pozwanego, udowodnił iż wypowiedzenie zostało doręczone pozwanemu. Pozwany zaś nie podnosił, iż zostało ono dokonane wbrew postanowieniom umowy. W świetle powyższego, wskazać należy, iż w niniejszym postępowaniu nie było podstaw do uznania, iż powód nie udowodnił podstaw do wypowiedzenia umowy, albowiem jak stwierdził nie została udowodniona wysokość należnych rat miesięcznych, gdyż harmonogram spłaty pożyczki został przedstawiony jako nieopatrzony żadnym podpisem wydruk, co uniemożliwiło ustalenie wysokości zaległości, która w świetle postanowień umownych uzasadniała wypowiedzenie umowy. Kserokopia ta co należy podkreślić nie była kwestionowana przez pozwanego, podobnie jak pozostałe dowody zaoferowane przez powoda. Aktywność pozwanego ograniczyła się do wskazania w sprzeciwie na etapie elektronicznego postępowania upominawczego, iż powód wbrew twierdzeniom zawartym w pozwie, nie załączył żadnych dokumentów. Z kolei po skierowaniu sprawy do postępowania zwykłego i złożeniu dowodów przez powoda, podnosił jedynie, że nie otrzymał wypowiedzenia umowy, co już przed Sądem I instancji uznane zostało za zarzut nietrafny ( vide: uzasadnienie – k. 58, potwierdzenie odbioru- k. 26). Pozostałych okoliczności nie kwestionował.

Nie oznacza to jednak, iż powód zwolniony został z obowiązku udowodnienia wysokości roszczenia, jest on konieczny bez względu na postawę pozwanego. Udowodnienie wysokości wierzytelności powinno polegać na przedstawieniu dokumentów źródłowych, w oparciu o które została obliczona wysokość kwoty dochodzonej pozwem. Powód złożył w tym zakresie przede wszystkim umowę pożyczki oraz dokument w postaci rozliczenia wysokości zadłużenia. Niewątpliwie jest to dokument prywatny, nie mniej jednak wraz z regulaminem powinien stanowić podstawę dokonywania ustaleń faktycznych, choć należy zaakcentować, że pojedyńczo nie byłby wystarczający do udowodnienia wysokości dochodzonego roszczenia. Istota rozstrzygnięcia sporu cywilnego nie sprowadza się wyłącznie do sprawdzenia formalnej poprawności dokumentów przedstawianych przez powoda. Konieczne jest sprawdzenie przez sąd, czy i kiedy zaistniało zadłużenie z tytułu pożyczki, czy pozwany dokonywał wpłat na jego pokrycie, w jakich terminach i wysokości, jak były zaliczane przez powoda, czy naliczenia odsetek zgodne są z umową.

Sąd Okręgowy, odmiennie od Sądu Rejonowego uznał, że powód sprostał swoim obowiązkom procesowym. Wysokość roszczenia została udowodniona nie tylko poprzez rozliczenie należności, ale także inne dowody: umowę pożyczki, regulamin udzielania kredytów i pożyczek konsumenckich, harmonogram spłaty pożyczki, wyciąg z konta IKS. Stanowią one kompletną całość, w oparciu o którą sąd miał możliwość sprawdzić prawidłowość wyliczeń powoda.

Jak to ustalono w uzupełnieniu stanu faktycznego, pozwany początkowo spłacał pożyczkę terminowo. Ostatnia wpłata miała miejsce 1 grudnia 2016 roku. Zaległość powstała na przestrzeni miesięcy grudzień 2016 – kwiecień 2017 roku. Podkreślenia wymaga, że pozwany nie twierdził, że dokonał spłaty pożyczki ani nawet, że nie jest w ogóle zobowiązany z tytułu zawartej z powodem umowy. Gdyby takie twierdzenie zgłaszał, to zgodnie z art. 6 k.c. ciężar udowodnienia tych okoliczności spoczywałby na nim.

Uwzględniając analizowane dokumenty (w tym wyliczenia powoda), jak i stanowisko pozwanego, który wprost co do wysokości roszczenia nie zajął skonkretyzowanego stanowiska, należy uznać roszczenie za udowodnione co do wysokości. Powód przedstawił też szczegółowo sposób naliczenia odsetek od kwoty głównej, jest ono prawidłowe.

Mając na uwadze powyższe, wskazać należy, że wyniki kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku uzasadniają jego zmianę na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. poprzez uwzględnienie powództwa zgodnie z żądaniem pozwu. Roszczenie w zakresie odsetek podlegało uwzględnieniu w całości, tak co do daty początkowej (art. 482 k.c.), jak i ich wysokości. Wysokość odsetek została określona zgodnie z art. 481 k.c.

Modyfikacja rozstrzygnięcia w przedmiocie procesu skutkowała koniecznością zmiany orzeczenia o kosztach postępowania. Ostatecznie powodowi – jako stronie wygrywającej sprawę – należy się zwrot kosztów procesu (art. 98 k.p.c). Składają się na nie koszty poniesione przed Sądem I instancji:

- opłata od pozwu – 254 zł,

- opłata od pełnomocnictwa – 17 zł,

- koszty zastępstwa – 3600 zł (obliczone stosownie do § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, Dz. U. z 2015, poz. 1804).

O kosztach procesu należnych powodowi za drugą instancję, na które złożyło się wynagrodzenie jego pełnomocnika ustalone w kwocie minimalnej 1800 zł – na podstawie § 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1800) oraz opłata od apelacji w kwocie 1014 zł – Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.