Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2019 r.

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Renata Wanecka

SSO Wacław Banasik

SSO Małgorzata Szeromska (spr.)

Protokolant: Katarzyna Lewandowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lutego 2019 r.

sprawy z powództwa (...) spółki z o.o. w G.

przeciwko B. W.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Sierpcu z dnia 29 czerwca 2018 r.

sygn. akt I C 748/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądzoną w punkcie 1 kwotę podwyższa do 12.909 (dwanaście tysięcy dziewięćset dziewięć) zł, zaś kwotę z punktu 3 podwyższa do 174 (sto siedemdziesiąt cztery) zł;

2.  oddala apelację w pozostałej części;

3.  zasądza od B. W. na rzecz (...) spółki z o.o. w G. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) zł tytułem częściowego zwrotu kosztów procesu za II instancję.

Sygn. akt IV Ca 72/19

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Sierpcu wyrokiem z 29 czerwca 2018 r. zasądził od B. W. na rzecz (...) Spółka z o.o. w G. kwotę 6619,30 zł z odsetkami i kosztami procesu, oddalił powództwo w pozostałej części.

Istotne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i stanowiące podstawę rozstrzygnięcia były następujące:

W dniu 17 grudnia 2015 r. powódka B. W. zawarła z firmą (...) Spółka z o.o. w G. umowę pożyczki gotówkowej nr 15 (...) na kwotę 18 736,80 zł. Umowa powyższa została zawarta przy użyciu powszechnie stosowanego przez pozwaną spółkę formularza oraz standardowych ogólnych warunków umownych. W związku z zawartą umową B. W. zobowiązana była do poniesienia opłaty w kwocie l1.336,80 zł. Faktycznie pozwana, w związku z zawartą umową otrzymała do wypłaty kwotę 7400 zł. Z tytułu pobranej pożyczki pozwana spłaciła kwotę 780.80 zł. Pismem z dnia 29 marca 20l6 r. stronie pozwanej została wypowiedziana umowa.

Sąd Rejonowy stwierdził, że przedmiotowa umowa pożyczki, według obowiązującego w dacie zawarcia tej umowy stanu prawnego, jest umową o kredyt konsumencki określoną w art. 3 ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim; zawarta ona została w ramach standardowo stosowanych przez powodową spółkę formularzy oraz ogólnych warunków umownych, którą powódka zaakceptowała, nie mając zapewne wpływu i możliwości negocjowania szczegółowych warunków umowy. Postanowienia umowy, łączącej strony, nie zostały uzgodnione indywidualnie, albowiem strona pozwana nie miała na treść umowy jakiegokolwiek wpływu. Strona pozwana mogła bowiem przystąpić do umowy w zaproponowanym jej kształcie bądź jej nie zawierać. W ocenie Sądu I instancji zastrzeżona przez stronę powodową w umowie pożyczki prowizja w wysokości przewyższającej ponad 100% kwotę wypłaconej faktycznie pozwanej kwoty, jak i postanowienia dotyczące kosztów windykacyjnych, kształtują prawa i obowiązki pozwanej jako konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy, co wypełnia dyspozycję art. 385 l § l k.c. i pozwala uznać te zapisy za niedozwolone postanowienia umowne. Postanowienia te nie wiązały pozwanej jako konsumenta, a strony związane były umową w pozostałym zakresie, co skutkowało oddaleniem powództwa ponad kwotę 7400 zł wraz z umownym odsetkami w wysokości czterokrotności stopy lombardowej NBP rocznie nie więcej niż wysokość odsetek maksymalnych za opóźnienie , stanowiącej rzeczywiście udzieloną pozwanej kwotę pożyczki, pomniejszonej o dokonaną wpłatę 78o,70zl, przy czym odsetki zostały naliczone od dnia następnego od daty złożenia wypowiedzenia umowy pożyczki pozwanej.

Apelację od tego orzeczenia złożyła powódka, zaskarżając wyrok w części oddalającej powództwo i zarzucając:

1.  naruszenie art. 353 ¹ k.c. w zw. z art. 58 k.c. w zw. z art. 720 k.c. w zw. z art. 65 § 2 k.c. w zw. z art. 3 ust. 2 pkt. 1 ustawy o kredycie konsumenckim poprzez błędne przyjęcie, że strony nie mogły w granicach swobody umów postanowić, ze wynagrodzeniem powoda będzie prowizja;

2.  naruszenie art. 385 ¹ § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i nieuznanie, ze prowizja i opłaty windykacyjne stanowią główne świadczenia stron, co wyłącza możliwość ich oceny na gruncie tego przepisu;

3.  naruszenie art. 328 § 2 k.p.c. poprzez brak możliwości oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia;

4.  sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, które miało wpływ na treść orzeczenia.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest zasadna jedynie częściowo.

Według stanu prawnego obowiązującego w chwili zawarcia umowy nie obowiązywały limity pozaodsetkowych kosztów kredytu, wprowadzone od 11 marca 2016 r., co nie oznacza jednak całkowitej dowolności przy ustalaniu wysokości tychże kosztów, jeżeli nawet nie podlegają one kontroli na podstawie art. 385 ¹ k.c., to nie jest nigdy wyłączona ocena na podstawie art. 5 k.c.

Przepis art. 385 ¹ k.c. w § 1 stanowi, że postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy, jednakże wyłącza tę ocenę w odniesieniu do postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli natomiast postanowienia określające główne świadczenia stron są sformułowane niejednoznacznie, to zastosowanie znajdzie art. 385 § 2 k.c. zdanie drugie: Postanowienia niejednoznaczne tłumaczy się na korzyść konsumenta.

Sąd Okręgowy zgadza się z oceną apelującego, że prowizja jest w istocie wynagrodzeniem kredytodawcy, a zatem głównym świadczeniem stron, zatem nie podlega ocenie. Warunkiem tego jest jednak jednoznaczne sformułowanie tych postanowień w umowie, czyli w sposób prosty i zrozumiały ( Dyrektywa Rady Unii Europejskiej z 5 kwietnia 1993 r. Dz.U.UE.L.1993.95.29).

Zawarta przez strony umowa określa wysokość pożyczki na 18.736,80 zł (§ 2.1), kwotę do wypłaty 7400 zł, obliczoną jako całkowita kwota pożyczki pomniejszona o prowizję, która wynosi 11.336,80 zł. Można byłoby zatem przyjąć, na podstawie zapisów na pierwszej stronie umowy, że strony umówiły się, iż powód pożyczy pozwanej kwotę 18.736,80 zł (bez odsetek), potrąci prowizję w wysokości 11.336,80 zł i wypłaci pozwanej kwotę 7400 zł. Przy tak skonstruowanej umowie prowizja, czyli wynagrodzenie, jako główne świadczenie, mimo że przekraczało znacznie wysokość rzeczywiście udzielonego kredytu, nie podlegałoby badaniu na podstawie art. 385 ¹ § 1 k.c. Jednakże, na drugiej stronie umowy (§ 1.3) widnieje zapis, że całkowita kwota do zapłaty to 30.073,60 zł. Z prostego wyliczenia wynika, że zawiera ona dwie prowizje po 11.336,80 zł każda oraz kwotę faktycznego kredytu 7400 zł. Wyrazy „całkowita kwota do zapłaty” zostały zapisane pogrubionymi literami. W tej sytuacji nie ma żadnych podstaw do przyjęcia, że świadczenie główne jakim jest wynagrodzenie (prowizja) zostało sformułowane w sposób jednoznaczny. Zapisanie pogrubionymi literami: całkowita kwota do zapłaty 30.073,60 zł, przy wcześniejszym ustaleniu prowizji na kwotę 11.336,80 zł czyni ustalenia dotyczące głównych świadczeń stron całkowicie niejednoznacznymi, co wyłącza ochronę przed oceną ich wysokości i proporcji wynagrodzenia do kredytu.

Uznając jednak, że umowa nie przewidywała oprocentowania, zasądzenie na rzecz powoda jedynie zwrotu wypłaconej pozwanej kwoty oznaczałoby brak jakiegokolwiek wynagrodzenia dla kredytodawcy. Dlatego też Sąd Okręgowy uznał, że posiłkować się można algorytmem, którego wzór zawarty jest w art. 36a ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim. Gdyby ten algorytm zastosować do umowy stron, to pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogłyby być wyższe niż kwota 6290 zł, zatem o taką kwotę należało zwiększyć zasądzoną od pozwanej należność.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy zmienił częściowo zaskarżony wyrok na podstawie art. 386 § 1 k.p.c., w pozostałej części oddalając apelację jako niezasadną na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach procesu za II instancję orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c.

W. B. R. M. S.