Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 lutego 2019 r.

Sąd Okręgowy w Płocku IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Szeromska (spr.)

SSO Renata Wanecka

SSO Joanna Świerczakowska

Protokolant: Katarzyna Lewandowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 stycznia 2019 r.

sprawy z powództwa P. W.

przeciwko Skarbowi Państwa – Krajowemu Ośrodkowi (...) w G.

o zadośćuczynienie

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Gostyninie z dnia 19 października 2018 r.

sygn. akt I C 20/18

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od P. W. na rzecz Skarbu Państwa – Krajowego Ośrodka (...) w G. kwotę 1800 (jeden tysiąc osiemset) zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za II instancję.

Sygn. akt IV Ca 835/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Gostyninie wyrokiem z 19 października 2018 r. oddalił powództwo P. W. skierowane przeciwko Skarbowi Państwa – Krajowemu Ośrodkowi (...) w G. o zadośćuczynienie.

Istotne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy i stanowiące podstawę rozstrzygnięcia były następujące:

Powód od dnia 10 lutego 2017r., został przymusowo umieszczony w Krajowym Ośrodku (...) w G. w trybie przepisów ustawy z dnia 22 listopada 2013r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, a termin jego pobytu nie został określony. Powód nie ma możliwości korzystania ze swobodnego dostępu do Internatu, za pomocą własnego laptopa i modemu. Ma możliwość dostępu, za pośrednictwem „info-kiosku”, do kilku stron internetowych, takich jak strona biura Rzecznika Praw Pacjenta, Rzecznika Praw Obywatelskich, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i internetowego systemu aktów prawnych, z czego korzysta. Powód, podobnie jak pozostałe osoby umieszczone w Ośrodku, nie ma swobodnego dostępu do Internetu, ale ma możliwość niegraniczonego korzystania w swojej sali z prywatnego telefonu (bez dostępu do internatu), z automatu telefonicznego, książek dostępnych w świetlicy, informacji z tablicy ogłoszeń, ze stron internetowych dostępnych w info-kiosku oraz odbywania wizyt osób bliskich i prowadzenia korespondencji.

Sąd Rejonowy uznał, że stosowanie przez pozwanego różnego rodzaju ograniczeń w stosunku do osób u niego umieszczonych w trybie ustawy z dnia 22 listopada 2013r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób, jest oczywistą konsekwencją i koniecznością wynikającą z celu, w jakim ustawodawca zdecydował się utworzyć ten Ośrodek i przymusowo izolować tam osoby spełniające przesłanki wymienione w przepisach tej ustawy, których konstytucyjność potwierdził Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 23 listopada 2016r. w sprawie K 6/14. Wśród tych przesłanek jest stwierdzenie u tych osób zaburzeń psychicznych mających taki charakter lub takie nasilenie, że zachodzi co najmniej wysokie prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej. Stosowanie tych ograniczeń nie oznacza jednak, że dochodzi w związku z tym do naruszenia wymienionych wyżej dóbr osobistych pacjentów Ośrodka, w tym powoda, stwarzającego podstawę do żądania w procesie cywilnym zasądzenia zadośćuczynienia od pozwanego. Zakres stosowanych ograniczeń, wymienianych w niniejszym procesie przez powoda i przyznanych przez pozwanego, nie przekracza bowiem zdaniem Sądu granic wyznaczonych przez przepisy art.30, 31, 32 i 40 Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997r. i Konwencji Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 10 grudnia 1984r. (wiążącej Polskę od 26 lipca 1989r. -Dz.U.Nr63, poz.378), a więc nie może być uznany za nieludzkie, okrutne lub poniżające traktowanie, czy naruszający godność powoda. Sam fakt umieszczenia konkretnych osób w pozwanym Ośrodku w trybie przedmiotowej ustawy, oznacza, że osoby te, w tym powód, mogą przejawiać zachowania stwarzające zagrożenie dla innych osób, a ponadto poddawane mają być terapii zmierzającej do osiągnięcia maksymalnej możliwej poprawy ich zachowań. To natomiast oznacza oczywistą konieczność zastosowania w tym Ośrodku licznych środków bezpieczeństwa i ograniczeń swobody działań pacjentów, w tym zwłaszcza w dostępie do materiałów i informacji z Internetu. Prawo powoda do nieograniczonej informacji musi zatem w trakcie jego pobytu w Ośrodku doznać ograniczeń, z racji ochrony wyższego dobra, jakim jest bezpieczeństwo innych osób w społeczeństwie, zagrożone przez powoda i z tej przyczyny umieszczonego w pozwanym Ośrodku.

Apelację od tego orzeczenia złożył powód, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając:

1.  naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez błędną i nazbyt daleko idącą ocenę dowodów, przy braku wszechstronnego rozważenia dowodów;

2.  naruszenie art. 236 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 217 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 227 k.p.c. wynikające z przeprowadzenia postępowania dowodowego;

3.  naruszenie art. 212 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku o oględziny miejsca pobytu powoda.

Apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył:

Apelacja jest niezasadna, a jej zarzuty chybione.

Ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji nie były sporne między stronami, nie dotyczą ich także zarzuty apelacji. Pozwany przyznał wszystkie istotne okoliczności faktyczne podnoszone przez powoda, takie jak brak możliwości korzystania z własnego sprzętu komputerowego i brak dostępu do internetu (poza niektórymi stronami dostępnymi w info-kiosku). Stosownie do art. 229 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli przyznanie nie budzi wątpliwości. Przyznanie niebudzące wątpliwości sądu wywołuje ten skutek, że fakty przyznane nie wymagają już udowodnienia. Sąd może czynić ustalenia faktyczne bez przeprowadzenia dowodów w zakresie faktów przyznanych przez stronę przeciwną. Zatem zarzuty dotyczące nieprzeprowadzenia zawnioskowanych przez powoda dowodów nie mogą skutkować uwzględnieniem apelacji, postępowanie dowodowe w tym zakresie byłoby zbędne, skoro dotyczyło faktów przyznanych przez pozwanego.

Skoro fakt uniemożliwienia korzystania z internetu powodowi przez pozwanego jest bezsporny, to ocenić należy, czy zakaz ten zakwalifikować należy jako bezprawny i zawiniony. W orzecznictwie Sądu Najwyższego, podobnie jak w doktrynie, przeważa pogląd, że przesłanką przyznania świadczeń przewidzianych w art. 448 k.c. jest wina sprawcy naruszenia dobra osobistego, zarówno umyślna, jak i nieumyślna, zaś roszczenia przewidziane w art. 448 k.c. mogą być dochodzone wyłącznie w wypadku zawinionego naruszenia dobra osobistego. Ograniczenie możliwości korzystania z internetu tylko do stron dostępnych w info-kiosku wynika z celu ustawy z dnia 22 listopada 2013r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób. Ustawa ta wprowadziła rozwiązania przewidujące terapię, w warunkach izolacji, sprawców przestępstw, którzy z powodu zaburzonej psychiki mogą ponownie popełnić groźne przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności seksualnej. Przewidziana ustawą izolacja oznacza nie tylko fizyczne zamknięcie w ośrodku osoby stwarzającej zagrożenie, ale izolację oznaczającą także niemożność swobodnego korzystania z sieci internetowej. Powszechnie znana jest przecież możliwość umieszczania w sieci różnych treści, w tym zabronionych przez prawo. W wypadku ograniczenia możliwości korzystania z internetu przez umieszczone w ośrodku osoby stwarzające zagrożenie dochodzi do konfliktu dóbr: wolności umieszczonego w ośrodku i bezpieczeństwa osób potencjalnie zagrożonych. To drugie dobro, bezpieczeństwo osób potencjalnie zagrożonych jest tu kluczowym kryterium, gdyż temu właśnie służy ta ustawa oraz stosowana w ośrodku terapia. Ma ono więc znaczenie nadrzędne, co oznacza, że działania personelu ośrodka nie są ani bezprawne, ani zawinione. Nie została więc spełniona przesłanka przyznania świadczenia z art. 448 k.c., zatem powództwo trafnie zostało oddalone.

Z powyższych przyczyn Sąd Okręgowy oddalił apelację na podstawie art. 385 k.p.c. O kosztach procesu za II instancję orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.