Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

D. B. (1) od 2009 roku prowadził swą działalność gospodarczą pod nazwą Special H. z siedzibą zakładu głównego w Ł. przy ul. (...), a następnie działalność tą przekształcił w spółkę (...). Sp. z o.o. z siedzibą przy ul (...) roku nr 48 wraz z oddziałami na terenie Ł., Z., T., P. oraz G.. Działalność firm (...) obejmowała szereg różnego rodzaju pozycji, co wynika ze zgłoszenia rejestracyjnego, faktycznie jednak sprowadzała się głównie do wytwarzania i dystrybucji różnego rodzaju produktów określanych przez oskarżonego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej mianem artykułów kolekcjonerskich, które w istocie były substancjami o działaniu psychoaktywnym nazywanymi potocznie dopalaczami. ( informacja z KRS dotycząca S. Art. Sp. z o.o.- tom I k. 161-164, informacja z (...) z wykazem punktów działalności gospodarczej D. B. (1) - tom V k. 754,775, pismo od Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Ł. z informacją o punktach handlowych D. B. (1) oraz zabezpieczonej masie towarowej tom V k.761-764, częściowo wyjaśnienia D. B. k.13-15, 16-17,19-20, 21, 32-33, 60-62, 127 tom I/DB, wyjaśnienia I. C. k. 9-14, 20-26, 33-36, 54-55, 59-61, tom I/IC, wyjaśnienia P. P. (1) tom I/PP k. 8-13, 14-17, 48-51,77-79, k. 10537-10539 tom II)

Od jesieni 2009 roku w firmie (...) były wytwarzane i konfekcjonowane różnego rodzaju produkty w postaci proszków oraz suszy roślinnych, które oskarżony sprzedawał na terenie kraju za pośrednictwem sieci sklepów (...). Wiedzą powszechną było, iż wytwarzane w firmie (...) produkty, zawierały w swym składzie substancje psychoaktywne i były kupowane przez ludzi w celu zażycia. ( zeznania m.in. świadków –pracowników : K. J.- k.1117-1120, tom XXXIII k.6421-6423, U. W.- k.5790-5792, tom XLIX k. 9509- 9511, k.10973 i nast. tom V, A. P. (1) k. 1418-1422, tom L k. 9760- (...), M. G. (1) - k.4054-4055, M. G. (2)- k.4060-463, M. K. - k.2139-2140, tom XXIV k. 4553-4554, tom L k. 9822-9824, K. P. -k.5046-5048, D. C.- k.5054-5055, B. R. - k.1137-1141, tom XXVII k. 5075-5076, tom XXXIII k.6415-6417, tom XXII k.4206-4244, S. P. k.10864, tom IV, P. P. (2) k.10903 i nast. tom IV, A. W. (1) k.10913 v i nast., tom IV, B. D. k.10799, tom IV, XXXIII k.6386- (...) –protokoły oględzin płyty DVD z zawartością plików ujawnionych na komputerach zabezpieczonych u D. B. (1), która stanowi załącznik do opinii biegłego informatyka z dnia 23 stycznia 2011r. z rozmowami z portalu gadu gadu oraz cennikiem substancji chemicznych, które nabywał D. B., tom XLIV k.8541-8617 -protokół oględzin płyty DVD będącej załącznikiem do opinii biegłego informatyka z dnia 01.12.2013r. z badania zabezpieczonych u D. B. komputerów )

Oskarżony D. B. (1) nabywał hurtowo duże ilości szkodliwych substancji psychoaktywnych oraz różnego rodzaju ziół służących, jako tzw. wypełniacze, które używane były następnie do produkcji dopalaczy w jego firmie. Oskarżony nabywał także duże ilości gotowych produktów w postaci dopalaczy, które następnie konfekcjonował i sprzedawał z zyskiem. Z zabezpieczonej dokumentacji wynika, iż pierwsze zakupy hurtowych ilości szkodliwych substancji psychoaktywnych mają miejsce od 22 stycznia 2010r. ( tom LI k.9910-9914 -protokół oględzin dokumentacji księgowej firmy (...) przeprowadzony pod kątem ustalenia zakupu substancji w postaci: M., 4-M., P., (...), (...), iso - (...), M., (...)018, (...)073, (...)200, (...)250, (...)398, (...)4, (...)081, (...)122, (...), (...)001,2C-E, 4-HO-MET, 4 - (...), AM-694, B., k.9957-9965- protokół oględzin dokumentacji księgowej firmy (...) przeprowadzony pod kątem ustalenia zakupu dopalaczy o nazwach handlowych S., Charge, M., L. U., (...), Mad dog, R. H. herbal incense, big-beans, S., Z., A., Thunder, R. M. (1), Zen, Zen U., tom XXV k.4766-4767, tom XXXII k. 6231, tom XXXIII k.6688-6689 - zeznania świadka P. F., XXV k.4768- (...) faktury zakupu ziół w sklepie (...) P. F.)

W zabezpieczonej dokumentacji ujawniono również faktury zakupu znacznych ilości dopalaczy m.in. o nazwach: Charge, M., L. U., (...), S., Z., A., Thunder, R. M. (1), Zen, Zen U.. W zakresie ich szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka wypowiedzieli się biegli w niniejszej sprawie. ( LI k.9957- (...)-protokół oględzin dokumentacji księgowej firmy (...) przeprowadzony pod kątem ustalenia zakupu dopalaczy o nazwach handlowych S., Charge, M., L. U., (...), Mad dog, R. H. herbal incense, big-beans, S., Z., A., Thunder, R. M. (1), Zen, Zen U., zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...))

D. B. (1) prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą Special H. początkowo zatrudniał od kilku do kilkunastu pracowników. Duży popyt na produkty wytwarzane i sprzedawane w jego firmie spowodował, iż jego działalność rozwijała się bardzo dynamicznie, co należy wiązać z rozpoczęciem sprzedaży jej produktów na terenie kraju przez sieć sklepów (...), dla których wyłącznym dostawcą produktów w postaci dopalaczy była firma (...), a następnie S. (...). Sp. z o.o. (...) to konieczność zwiększenia zatrudnienia do kilkudziesięciu osób, przeniesienia produkcji do większych pomieszczeń nowej siedziby firmy w Ł. ul. (...) r. nr 48, a także stworzenia całej struktury organizacyjnej związanej z wytwarzaniem dopalaczy, ich konfekcjonowaniem oraz dystrybucją. ( zeznania m.in. świadków: K. B. (1) k.8536-8539, k.9158- 9161, M. K. (1) k.4298-4302, K. J. k.1117-1120, tom XXXIII k.6421-6423, k. 10860 i nast., tom IV)

Gotowe do konfekcjonowania mieszanki były przynoszone z pomieszczenia tzw. chemików, którymi byli oskarżeni I. C. (2) oraz P. P. (1). Mieszanie półproduktów, z których wytwarzane były dopalacze odbywało się ręcznie lub za pomocą miksera, według prostych receptur spisanych na kartkach, które na podstawie informacji znalezionych w Internecie ustalali I. C. (2) oraz P. P. (1). Sam proces wytwarzania dopalaczy nie miał żadnych szczególnych procedur i sprowadzał się do wymieszania kilku składników w odpowiednich proporcjach. Tak wymieszane składniki były następnie przekazywane do pakowania. Dopalacze, które oskarżeni wytworzyli to F., Up Up U., S. (...), (...), H., S., B. U., Mr.B., B. W., K., K. C., B. J. (1), S. S. J., E. K., B. H. I. oraz V.. ( zeznania świadków : Ł. C. k.5636-5638, tom XLI k.8073-8076, K. S. (1) - k.1241-1245, tom XXXVI k.7088-7092, k. 10855, tom IV, zeznania świadków - L. K. - k. 989, 1088, k. 11017, tom V, S. G.- k. 1026-1027, M. C. k. 1099-1100, K. M. (1)- k. 1101-1103, W. Ć. - k.1104-1107, K. J. k. 1118, k. 6422, tom XXXIII, M. S. (1) k. 1223-1226, wyjaśnienia oskarżonych P. P. (1) tom I/PP k. 8-13, 14-17, 48-51,77-79, k. 10537-10539tom II, wyjaśnienia I. C. k. 9-14, 20-26, 33-36, 54-55, 59-61, tom I/IC, k. 10537 tom II)

D. B. (1) stworzył stanowiska pracowników kontroli jakości, którzy zajmowali się kontrolą prawidłowości zapakowania towaru, prawidłowością przypięcia metek, gramatury oraz pakowania opakowań detalicznych w zbiorcze. ( zeznania świadków: I. J. – k. 1108 -1111, P. K. k.1234-1237, M. M. (1) -k. 1407-1410, R. M. (2) k.1431-1434, tom XXVI k. 4981-4982, tom XXXIII k.6418-6420, P. S. (1) k.10853 tom IV, k.1219-1222, tom XXVI k. 4986-4988, tom L k.9825- (...), M. P. (1) k.10862v i nast., tom IV ) Utworzono także stanowiska kierowników produkcji, którzy zajmowali się realizacją zleceń w zakresie przygotowania asortymentu produktów, co do których wpłynęły zamówienia oraz stanowisko kierownika magazynu. ( zeznania świadków: K. J. k.1117-1120, tom XXXIII k.6421-6423, k.10860 i nast., tom IV, K. K. (2) k.1330-1334, tom XXX k. 5783-5785, tom L k.9815-9818, k.10854, tom IV ) Wszelkimi zamówieniami w firmie (...), a następnie S. Art. Sp. z o.o. zajmowała się M. K. (1), która cieszyła się zaufaniem D. B. (1). W ostatnim okresie przed zamknięciem firmy zatrudniona była na stanowisku dyrektora generalnego, a do zakresu jej obowiązków należało m.in. nadzorowanie produkcji, przyjmowanie zamówień oraz ich realizacje, wystawianie faktur, a także przyjmowanie pieniędzy. (zeznania świadków: M. K. (1) – k.4298-4302, K. K. (2) k.1330-1334, tom XXX k. 5783-5785, tom L k.9815-9818 ) Powstały również stanowiska kierowników regionalnych, którzy byli odpowiedzialni za nadzorowanie sklepów należących do D. B. (1), w szczególności zajmowali się dowożeniem towaru do sklepów, odbieraniem utargów, a także przeprowadzali rekrutację nowych pracowników. (zeznania świadków: M. M. (2)- k. 1336-1370, K. Ż. k.69-70, tom VIII k.1371-1372 ) Przełożonym kierowników regionalnych był M. S. (2), który zarządzał menagerami zatrudnionymi w Special H., a następnie w S. Art. Sp. z o.o. (...), był on odpowiedzialny za marketing. Wspólnie z grafikami oraz innymi menadżerami wymyślał hasła reklamowe, które na etapie końcowym przekazywano do akceptacji D. B. (1). Usługi swoje świadczył, jako firma zewnętrzna. ( zeznania świadka M. S. (2) - k. 36-37,47-48,106,tom II k. 221-222, tom XVII k.3375-3378, tom XXVII k. 5208-5210, tom XLIX k. 9497-9500, k.11104 i nast., tom V )

W firmie (...) zatrudnieni byli również graficy, którzy projektowali etykiety wytwarzanych dopalaczy oraz reklamujące je plakaty, które miały kojarzyć się z pozytywnym przekazem oraz zabawą. Efekt ten uzyskiwano m.in. zarówno za pośrednictwem nazw sprzedawanych produktów nawiązujących do ich działania, żywych kolorów oraz kojarzeniu ich z zabawą. Wszystkie reklamy i projekty zatwierdzał osobiście D. B. (1), zwracając uwagę, żeby reklama produktu kojarzyła się z jego działaniem. ( zeznania świadków m.in.: K. B. (1) k.8536-8539, k.9158- 9161, A. P. (1) k. 1418-1422, tom L k. 9760- (...), k.10901v, tom IV, U. W. k.5790-5792, tom XLIX k. 9509- 9511, k.10973, tom V, M. S. (2) tom XLIX k. 9497-9500, K. K. (3) k. 10582 – 10583 tom II, k.3435-3436 tom XVIII, W. P. k.10601v tom III, tom XV k.2906-2908, F. K. k.10860v i nast., tom IV, K. S. (2) k.10848, tom IV ) W firmie (...) zatrudnieni byli również kierowcy, którzy na telefoniczne zamówienie rozwozili dopalacze do klientów. Z ich zeznań jednoznacznie wynika, iż rozwozili towar, który ludzie zażywali, a spoty reklamowe były typu „ jeżeli chcesz mieć udaną imprezę przyjdź do nas”. ( zeznania świadków: K. W. (1) k. 1382-1384, M. S. (3) k. 5225-5226, S. P. k. 1414-1417,tom XXIV k. 4507-4508, k. 10864, tom IV, K. M. (2) k.5217-2518, A. H. k. 28-29, 1394-1396, 4488-4492, J. J. k. 10829, tom IV ) Jednocześnie polityka firmy była tego typu, że wytwarzane i sprzedawane przez nią produkty służą jedynie do kolekcjonowania, w przypadku, gdyby ktoś otwarcie mówił o ich zażywaniu mógł liczyć się ze zwolnieniem z pracy. Niezależnie jednak od powyższego, gdy do sprzedaży firma wprowadzała nowy produkt zdarzały się sytuacje, że D. B. (1) rozdawał pracownikom, jego próbki wraz z ankietami do wypełnienia, które zawierały różnego typu pytania dotyczące samopoczucia-doznań po jego zażyciu. ( zeznania świadków: A. P. (1) -k. 1418-1422, tom L k. 9760- (...), k.10901v, tom IV, U. W.- k.5790-5792, tom XLIX k. 9509- 9511, M. K. (2) -k.1230-1233, tom L k. 9766- (...), k.10861, tom IV, K. K. (2)- k.1330-1334, tom XXX k. 5783-5785, tom L k.9815-9818, k.10854 i nast., tom IV, P. P. (2)- k.1608-1610, tom XXIV k. 4564-4566, tom XLIX k.9505-9508, k. 10903v, tom IV, P. B. (1) k.10812 i nast., tom IV )

Zabezpieczony w sprawie materiał dowodowy w postaci dopalaczy został poddany specjalistycznym badaniom. Do akt sprawy zostały załączone dwie opinie Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dra J. S. (1) w K., który powołano do zbadania oraz ustalenia składu chemicznego dopalaczy wytwarzanych, a następnie sprzedawanych przez D. B. (1) za pośrednictwem sieci sklepów (...) na terenie kraju. Z załączonej do akt sprawy opinii z dnia 30 sierpnia 2011 roku Nr Dz.E. (...) Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dra J. S. (1) w K. z badania dopalaczy zabezpieczonych w dniu 07 października 2010 roku u D. B. (1) w jego mieszkaniu wynika, iż w przebadanych próbkach z etykietami „K. 0,5 g”, „R. H.- herbal incense 0,25”, „K. C. 0,5g”, (...), K. 0,25g”, „K. C. 0,25g nowy skład”, „K. C. 0,25g” stwierdzono obecność różnych składników: 4-M., pentedron (...), prokainę, metanon, (...)4, (...), (...), (...), kofeinę, chawicynę, nikotynamid. Wskazano również jaki wpływ mają wymienione powyżej substancje na ośrodkowy układ nerwowy. Nadto, iż są to substancje, które są potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, z uwagi na różnego rodzaju działanie na organizm człowieka. Opisane objawy jak m.in. drgawki, skurcze mięśni, szczękościsk, tachykardia, hypertermia, psychoza, zaburzenia pracy serca, wątroby i nerek mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Wystąpienie efektu toksycznego zależy od dawki i drogi podania oraz cech indywidualnych organizmu. Przyjęcie do organizmu produktów ujawnionych w przebadanych dopalaczach opisanych powyżej może spowodować szkodliwe dla zdrowia skutki, których ścisłe określenie jest trudne. Ze względu na występowanie w produktach mieszanin substancji, ich wzajemny wpływ na siebie jest trudny do przewidzenia. Ponadto nieznany dla ewentualnego użytkownika skład botaniczny, a także nieznany skład ilościowy i jakościowy substancji stwarzają potencjalne zagrożenie dla zdrowia osób, które przyjęłyby te produkty do organizmu. Nie są znane dotychczas udokumentowane przypadki zejść śmiertelnych bezpośrednio związanych z przyjęciem większych wykrytych substancji 4-M., pentendron, (...), (...), (...), (...), pFPP, (4-hydroksymetylofenylo)(1-pentylo-1H-indol-3-ylo) metanon i (...)4 do organizmu, natomiast odnotowano przypadki śmiertelnego zatrucia mefedronem. Biegli podali także, iż ze względu na to, że zwartość różnych substancji w mieszankach ziołowych typu dopalacze jest zmienna może dochodzić do przypadków przedawkowania prowadzących do zatruć, które miały miejsce i kończyły się hospitalizacjami. Zgodnie z ustawą z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii, uwzględniając stan prawny na dzień 07 października 2010 roku mefedron jest zaliczany do substancji psychotropowych z grupy I-P, a (...) jest zaliczana do substancji psychotropowych z grupy II-P. 4-M., pentendron, (...), (...), (...), (...), pFPP, (4-hydroksymetylofenylo)(1-pentylo-1H-indol-3-ylo) metanon i (...)4 w dniu 7 października 2010r. spełniały kryteria ustawowej definicji środka zastępczego. W dniu 08 czerwca 2011r. weszła w życie ustawa z dnia 15.04.2011r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, zgodnie z która 4-M. jest zaliczany do substancji psychotropowych z grupy I-P, (...), (...) i pFPP są zaliczane do substancji psychotropowych z grupy II-P, a (...)4 jest zaliczany do środków odurzających z grupy I-N. P. jest lekiem o działaniu znieczulającym. Nie jest substancją kontrolowaną przez ustawę z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Kofeina, chawicyna i nikotynamid, uwzględniając stan prawny na dzień 07.10.2010r. nie są substancjami kontrolowanymi przez ustawę z dnia 29 lipca 2005r o przeciwdziałaniu narkomanii ani ustawę z dnia 06 września 2001r. prawo farmaceutyczne. ( tom XVII k. 3198-3222 - opinia z dnia 30 sierpnia 2011r Nr Dz.E. (...) Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. dra J. S. (1) w K. )

W kolejnych przebadanych dopalaczach zabezpieczonych 6 października 2010 roku w firmie (...) w Ł. przy ul. (...) roku nr 48 oraz 7 października 2010 roku w Ł. przy ul. (...) ujawniono: 4 –M., 3 - (...), (...), metylon, bufedron, (...)4, jego izomer 2-metoksy, (...)081 i (...)122, 2C-E, 4-HO-MET, 4 - (...), kofeinę. Dokonano charakterystyki oraz opisano ich wpływ na organizm człowieka, a także wskazano, iż są potencjalnie szkodliwe dla zdrowia Przyjęcie ich do organizmu może prowadzić do poważnego rozstroju zdrowotnego. Jak podali biegli wystąpienie efektu toksycznego zależy m.in. od dawki, drogi podania, stanu zdrowia i wieku osoby przyjmującej. Szczególnie niebezpieczne jest podanie dożylne. Przekazane do badań preparaty nie zawierały na opakowaniu informacji na temat ich rzeczywistego składu. W ramach ekspertyzy wykazano, że ich skład jakościowy i ilościowy był różny, nawet dla preparatów o tej samej nazwie, co stanowiło dodatkowe zagrożenie dla potencjalnych konsumentów. Biegli wskazali również, iż wszystkie badane preparaty zawierały w swoim składzie substancje psychoaktywne oddziałujące na ośrodkowy układ nerwowy. Zgodnie z Ustawą z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii z późniejszymi zmianami, w stanie prawnym na dzień 7 października 2010 roku psylocyna (4 - (...)) wykryta w kapsułkach z dow.17 była zaliczana do substancji psychotropowych z grupy II-P. Należy jednak wziąć pod uwagę, że jej obecność w ww. kapsułkach może pochodzić ze spontanicznego rozkładu zawartej w nich substancji o nazwie 4 - (...) (O-acetylopsyłocyny). Inne substancje psychoaktywne wykryte w nadesłanym materiale dowodowym, tj. 4-M., 3 - (...), (...), metylon, bufedron, (...)4, (...)4 2-metoksy izomer, (...)081, (...)122, 2C-E, 4HO-MET oraz 4 - (...) nie znajdowały się w dniu 7 października 2010 roku na wykazach środków odurzających i substancji psychotropowych, będących załącznikami do ww. Ustawy. Substancje te spełniały jednak kryteria ustawowej definicji środka zastępczego. Związki o nazwach 4-M., 3 - (...), (...), metylon oraz bufedron są pochodnymi katynonu, o działaniu stymulującym zbliżonym do amfetaminy i kokainy. Substancje o akronimach (...)4, (...)4 (2-metoksy izomer), (...)081, oraz (...)122 są syntetycznymi kannabinoidami, działającymi podobnie jak produkty konopi. 2C-E, jak również 4-HO-MET i 4 - (...), to halucynogeny, o działaniu analogicznym odpowiednio do meskaliny i psylocyny. Ze względu na ryzyko wywołania uzależnienia oraz innych szkód zdrowotnych dla człowieka, 4-M., (...), metylon, (...)4, (...)081, (...)122 oraz 2C-E zostały dodane do listy środków kontrolowanych Ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 r. o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. ( tom (...) k.9321-9370 - opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych z dnia 26 czerwca 2014r. Nr Dz.E. (...) )

Powyższy Instytut ( w zw. z postanowieniem Prokuratury Rejonowej w Białymstoku) w opinii z 14 grudnia 2010r. z badania zabezpieczonego w sklepie (...) w B. przy ul. (...), dopalacza o nazwie V. wskazał, iż w przebadanej próbce suszu stwierdzono obecność następujących związków: (...)122, (...), (...)001. Związki te są syntetycznymi kannabinoidami, które są agonistami receptorów kannabinoidowych i wykazują działanie bardzo podobne do delta-9-tetrahydrokannabinolu (delta-9 - (...)). Związki te wykazują większe powinowactwo do receptorów kannabinoidowych, a zatem wykazują prawdopodobnie silniejsze działanie psychotropowe niż klasyczny (naturalny) kannabinoid (delta-9 - (...)). Wykryte związki na dzień badania nie znajdowały się na liście środków odurzających i substancji psychotropowych stanowiących załączniki do Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii z późniejszymi zmianami. ( tom XLVII k.9114-9116- opinia (...) w K. z 14.12.2010r. Nr. Dz. E (...) z badania dopalacza o nazwie V. zabezpieczonego w sprawie Prokuratury Rejonowej w Białymstoku Ds 3443/10)

Z badania dopalacza w postaci suszu o nazwie H. ( którym zatruła się K. D. ) wynika, iż w brunatnym nalocie znajdującym się na wewnętrznej powierzchni szklanej lufki, z której korzystała pokrzywdzona stwierdzono obecność związków chemicznych o nazwach (...)122, (...)4 oraz (...)001, zaś w zabezpieczanym w sprawie suszu roślinnym stwierdzono obecność związków o nazwach (...)081, (...)4 oraz AM-694. Związki o nazwach (...)122, (...)4, (...)001, (...)081 oraz AM-694 są syntetycznymi kannabinoidami, które są agonistami receptorów kannabinoidowych i wykazują działanie bardzo zbliżone do delta-9-tetrahydrokannabinolu (delta-9 - (...)) będącego głównym psychoaktywnym składnikiem konopi. Po przyjęciu tych związków występują efekty bardzo podobne do tych, które występują po przyjęciu produktów konopi, np. marihuany czy haszyszu, tj. zmiana nastroju i samopoczucia, błogostan, euforia, halucynacje, czasami depresja układu nerwowego, apatia i urojenia. Następuje wzrost ciśnienia krwi, tachykardia, przekrwienie gałek ocznych, zaburzenia koordynacji ruchowej, zawroty głowy, zaburzenia uwagi, przekrwienie śluzówek. Na dzień wydania opinii wykryte związki nie znajdowały się na liście środków odurzających i substancji psychotropowych stanowiących załączniki do Ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii z późniejszymi zmianami. Zgodnie z nowelizacją ww. ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 roku, która weszła w życie w dniu 8 czerwca 2011 roku związki w postaci (...)081, (...)122, (...)4, AM-694 są zaliczane do środków odurzających z grupy I-N. Zdaniem biegłych nie było możliwe ilościowe określenie ryzyka wystąpienia efektu toksycznego tj. wskazania przyjęcie, jakiej ilości danego produktu może powodować zagrożenie zdrowia lub życia. Jednocześnie przebadane w sprawie dowody rzeczowe zawierają w swoim składzie substancje, które są potencjalnie szkodliwe dla zdrowia, a których działanie opisano powyżej. Wystąpienie efektu toksycznego zależy od dawki i drogi podania. ( opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. D. J. S. (1) z dnia 31 maja 2011r. Nr Dz.E. (...) tom XLI k.8888-8891)

Z załączonych do sprawy badań chemicznych dopalaczy wykonanych przez (...) Instytut (...) w W. na zlecenie Głównego Inspektora Sanitarnego wynika, iż w przebadanych próbkach dopalaczy znajdowały się takie same lub podobne szkodliwe psychoaktywne substancje chemiczne, jakie ujawnione zostały w toku badań zleconych w niniejszej sprawie w dopalaczach zabezpieczonych w firmie (...). (tom VI K. 1039-1061, tom XXXVII- XLI k.7094-8060 - odpowiedź Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia 15.01.2014r. wraz z wykazem podmiotów gospodarczych zaopatrujących się w asortyment w firmie (...), w których w październiku 2010 roku zabezpieczono tzw. dopalacze, spisem wyników przeprowadzonych badań laboratoryjnych oraz kserokopiami opinii z badań laboratoryjnych zabezpieczonych dopalaczy wykonanych na zlecenie Głównego Inspektora Sanitarnego )

Zażycie dopalaczy o nazwach handlowych (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), N. P., B. W.”, (...), (...), (...), (...), (...), (...), a także (...), (...), (...), R. H. herbal incense”, (...), (...), (...), „ R. M. (1), (...), (...), (...) stwarzało realne niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia osoby zażywającej, ponieważ ich składniki powodują niebezpieczne i nieprzewidywalne zaburzenia funkcjonowania organizmu. Biegli wskazali także, że nie da się wskazać bezpiecznej dawki ( dot. składników ) i sposobu podania, które u konkretnej osoby zapewni jedynie oczekiwane „pozytywne” i „nieszkodliwe” efekty, jak np. pobudzenie intelektualne, a nie da skutków, które są już realnie niebezpieczne, jak np. zaburzenia funkcjonowania ośrodkowego układu nerwowego, układu krążenia bądź nerek. Stąd też zażycie tych substancji realnie zagraża zdrowiu i życiu osoby je zażywającej, w tym także w zakresie zdrowia psychicznego. Dodatkowo podnieśli, iż sposób produkcji dopalaczy nie zapewniał stałości składu. W produktach o tych samych nazwach występował różny skład chemiczny. Brak powtarzalności procentowego składu produktu zwiększał jeszcze zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka. Podobnie jak użycie łącznie po kilka różnych szkodliwych dla zdrowia związków chemicznych w jednym produkcie, gdyż potęgowało to nieprzewidywalność skutków. Nie można też pomijać faktu, że podany na dopalaczach skład nie odpowiadał temu, co ustalono w trakcie badań chemicznych bądź też składu nie podano w ogóle. ( tom L k.9845- (...)-opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie K. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9855 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie K. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9856 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie S., zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9857- (...) -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie K., zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9859 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie E. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9860 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie E.-E. pill, zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9861 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie U. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9862 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie N. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9863- (...) -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie B. W., zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9865 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie B. S. (1), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9866 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie M. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.9968-9981, tom L k.9867-9868 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie V., zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9869- (...) -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie (...) zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), tom L k.9872 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie F., zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.9968-9981, tom L k.9873-9874 -opinia (...) w Ł. dotycząca szkodliwości dla życia i zdrowia człowieka produktów w postaci tzw. dopalaczy o nazwie S. (...), zeznania biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- tom LI k.. (...)- (...), opinia uzupełaniająca biegłych prof. J. B. oraz dr. A. S. (1)- protokół z 28.02.2018 r.)

W przedmiotowej sprawie ujawniono 52 osoby pokrzywdzone, przy czym co do sześciu osób biegli stwierdzili, iż wskutek zażycia dopalaczy zostały one narażone na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu w rozumieniu art. 160 §1 k.k. Zarówno N. W. (1) jak i A. C. (1), A. P. (2), P. C., T. K. (1) i K. K. (4) zakupili dopalacze w sklepach w Ł., G. nalężących do D. B. (1) bądź w punktach handlowych, które były wyłącznie zaopatrywane przez firmę w/w oskarżonego . ( tom XXX k.5847-5848 –opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka N. W. (1) k.3033-3034 tom XVI, k. 10597-10598 tom III, , k. 5876-5877, tom XXX k.5801-5802 –opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka A. C. (1) k. 2971-2972, k. 10557v, tom II, k. 5824-5825 tom XXX, k. 5826-5830, tom XXX k.5845-5846 –opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka A. P. (2) k. 3750-3751, 5862-5863, 5858-5861, informacja z KRS dotycząca S. Art. Sp. Z o.o.- tom LI k. 9889-9893, informacja z (...) z wykazem punktów działalności gospodarczej D. B. (1) - tom V k. 754,775, pismo od Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Ł. z informacją o punktach handlowych D. B. (1) oraz zabezpieczonej masie towarowej tom V k.761-764, tom XXXI k.5914-5915 –opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. C. k. 3825-3826, opinia Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej i Toksykologii S. – Lekarskiej (...) w K. – tom XVII k. 9231-9238, zeznania świadków : T. S. (1)- tom (...) k. 9166-9167, 9181-9183, M. P. (2) tom XLVII k. 9168-9169, 9184-9186, T. K. (1) –tom XLII k.9173-9174, tom XLVII (...)- (...), tom III 10633, T. K. (2) tom XLII k. 9178-9180, zeznania prof. J. B. k.5962-5966 tom XXXI, protokół z 28.02.2018 r. )

Pozostali pokrzywdzeni to osoby, u których nie występowały charakterystyczne objawy, które można by wiązać z zażyciem substancji psychoaktywnych. Objawy te mogły być spowodowane innymi okolicznościami. U tych osób nie można zatem mówić o wystąpieniu narażenia na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, bowiem nie da się przyjąć istnienia związku przyczynowego pomiędzy zażytymi przez te osoby substancjami, a objawami, które później wystąpiły. Do osób tych należą: K. G. (1), K. K. (5), P. B. (2), M. M. (3), B. Ś., T. S. (2), K. K. (3), R. R. (1), A. W. (2), M. P. (3), M. K. (3), D. M., A. V., B. S. (2), P. S. (2), B. P., E. S., M. J., Ł. P., R. B., M. O. oraz T. Z. ( tom XXX k.5893 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka K. G. (2) k. 3037-3039, tom XXX k. 5838- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka K. K. (5)- k. 3592- 3593, tom XXX k. 5902 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. B. (2) - k. 4015-4016, tom XXXI k. 5916-5917 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. M. (3) k.5916-5917, tom XXX k. 5794 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka B. Ś. (...)- (...), tom XXX k. 5797-5798- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka T. S. (2) k. 3401-3402, tom XXX k. 5833 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka K. K. (3) k. 3435-3436, tom XXX k. 5835 – 5836 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka R. R. (1) k. 3588, tom XXX k. 5837- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka A. W. (2) k. 3592- 3593, tom XXX k. 5842- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. P. (3) k. 3786-3788, tom XXX k. k.5892- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. K. (3) k. 3902-3904, tom XLIII k. 8414-8415, tom XXX k. 5895 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka D. M. k. 3055-3057, tom XXX k. 5899 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka A. V. k. 3742-3743, tom XXXI k. 5908 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka B. S. (2) k.4152-4153, tom XXX k. 5834 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. S. (2) k. 588-589. k. 5834, tom XXX k. 5891 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka B. P. -k. 3451-3451, tom XXX k. 5797 -5798- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka E. S. k. 2985-2987, tom XXX k. 5810 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. J.- k. 3454, tom XXX k. 5843 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka Ł. P. k. 3632-3664, tom XXXI k. 5910-5911 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka R. B. - k.4749-4751, tom XXX k. 5900 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. O. - k. 3995-3997, tom XXXI k. 5912-5913 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka T. Z. k.3986-3988, zeznania biegłego prof. J. B.- tom XXXI k. 5962-5966, protokół z 28.02.2018 r.)

Jest też grupa osób pokrzywdzonych: A. C. (2), K. A., B. J. (2), R. S., A. T., W. P., M. D., D. R., M. M. (4), M. G. (3), S. W., S. C., M. T. (1), K. B. (2), P. D., M. Ł., P. M., B. G. (1), D. D., P. G., K. D., P. B. (3), O. W., u których występowały objawy patologiczne dotyczące układu krążenia lub układu nerwowego, dla których materiał dowodowy nie wskazywał na żadną inną przyczynę ich wystąpienia niż zażycie dopalacza. Należało zatem przyjąć istnienie związku przyczynowego pomiędzy zażyciem tych substancji, a objawami które później u tych osób wystąpiły. Prawidłowe funkcjonowanie układów krążenia i nerwowego jest istotne dla życia, stąd wystąpienie wyraźnych, udokumentowanych zaburzeń w ich funkcji pozwoliłoby na przyjęcie, że u osoby z takimi zaburzeniami pojawił się stan narażenia rozumiany, jako pojawienie się bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Bezpośredniość ta oznaczałaby prowadzenie wprost, bez konieczności udziału jakichkolwiek innych czynników, do tego niebezpieczeństwa, tj. utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. W grupie tej jednak charakter i nasilenie zaburzeń tych funkcji nie było na tyle wyraźne lub nie było na tyle udokumentowane, żeby można było mówić o wystąpieniu tego narażenia. Jednakże jak wskazał biegły prof. J. B.- analizując łącznie przypadki wszystkich osób pokrzywdzonych, co do których wydano opinie, można domniemywać, że u tych osób stan narażenia w rozumieniu kodeksowym z art. 160§1 k.k. wystąpił, lecz materiał dowodowy nie pozwalał w tych przypadkach na przyjęcie takiego narażenia z pewnością wymaganą w postępowaniu karnym z powodu np. ograniczonej, skąpej dokumentacji medycznej lub braku wystarczających zeznań świadków lub pokrzywdzonych (tom XXX k. 5904-5905 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka A. C. (2) - k. 4016-4018, tom XXXI k.. (...)-5890 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka K. A. k. 4004-4006, tom XXXI k.5795-5796 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka B. J. (2) k. 3014-3015, tom XXX k.5803-5804 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka R. S. k. 3088-3089, tom XXX k. 5805-5806 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka A. T. k. 3149-3151, tom XXX k. 5897-5898 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka W. P. - k. 2906-2908, tom XXIX k. 5674-5675 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. D. k. 2896-2898, tom XXX k. 5799 -5780- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka D. R. k. 2914-2916, tom XXX k. 5807-5808 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. M. (4)- k. 3321-3322, tom XXX k. 5840-5841 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. G. (3) - k. 3566-3568, tom LI k. 9949-9950 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka S. W. - k.4460-4461, 5761-5762, tom L k. 9793- (...)- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka S. C. tom XLVI k. 9032-9034, tom L k.9787-9789 - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. T. (1) tom XLVI k.9023-9025, tom L k. 9790-9792 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka K. B. (2)- tom XLVI k.9020-9022, tom L k. 9797-9799 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. D. tom XLVI k. 9029-9031, tom L k. 9800-9802 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka M. Ł. tom XLVI k. 9026-9028, tom L k. . (...)- (...) - opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. M. tom XLVI k. 8980-8981, tom L k. 9807-9808 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka B. G. (1) tom XLV k. 8750, tom L k. 9813-9814, 9875 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka D. D. -tom XLV k. 8748, tom L k.9809-9810- opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. G. tom XLV k. 8703-8704, tom L k. 9805-9806 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadków K. D.- tom XLV k. 8836-8837, K. C. -k.8838-8840, A. J. k.8846-8847, tom XXII k. 4128-4129, tom XLI k. 8880-8881- zeznania świadka K. W. (2), tom L k. 9811 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka P. B. (3) tom XLVI k. 8959-8960, tom L k. 9812 opinia sądowo-lekarska, zeznania świadka O. W. k. 8961-8962, opinia biegłego z zakresu przestępczości narkotykowej - tom XLV k.8759-8765, zeznania biegłego prof. J. B.- tom XXXI k. 5962-5966, protokół z 28.02.2018 r., tom XLVII k.9127-9131 sprawozdanie sądowo-lekarskie wraz z opinią w sprawie Ds 3443/10 Prokuratury Rejonowej w Białymstoku dotycząca narażenia życia i zdrowia ludzkiego po dopalacza o nazwie V., protokół pobrania krwi tom (...), sprawozdanie z przeprowadzonych badań krwi tom XLVI k. 8850 opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. D. J. S. (1) z dnia 07 marca 2011r. Nr Dz.E. (...) -tom XLI k.8872-8874, opinia Instytutu Ekspertyz Sądowych im. prof. D. J. S. (1) z dnia 31 maja 2011r. Nr Dz.E. (...) tom XLI k.8888-8891) Wszyscy jednak w/w po zażyciu dopalaczy trafili do szpitali, byli przyjmowani oraz leczeni, a zatem skoro ich przyjęcie było zasadne, to ich stan zdrowia wynikający z zażycia dopalaczy zagrażał ich zdrowiu i życiu (opinie biegłych w/wymieniowe, zeznania lekarza toksykologa J. G. k. 8418-8419, tom XLIII)

Wymienieni powyżej pokrzywdzeni także nabyli dopalacze w sklepach należących do D. B. (1), bądź w punktach handlowych zaopatrywanych wyłącznie przez niego na terenie całego kraju. ( informacja z KRS dotycząca S. Art. Sp. Z o.o.- tom LI k. 9889-9893, informacja z (...) z wykazem punktów działalności gospodarczej D. B. (1) - tom V k. 754,775, pismo od Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Ł. z informacją o punktach handlowych D. B. (1) oraz zabezpieczonej masie towarowej tom V k.761-764, k.9387-9388 -protokół eksperymentu procesowego w udziałem S. W.- wskazanie miejsca zakupu dopalacza, zeznania świadków: B. G. (2) - tom XXVI k. 4971-4972, M. M. (5) tom XLV k.8717, R. T. tom XLVIII k.9245-9246 , J. S. (2) tom XLVII k.9240-9242, tom L k. 9770-9773, M. L. – tom XLV k.8718, informacja z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej, segregatory z fakturami sprzedaży firmy (...) oraz S. Art. Sp. Z o.o. - zabezpieczone podczas przeszukania Biura (...) w Ł. przy ul. (...) lok. 8 wskazane w wykazie dowodów rzeczowych na kartach 486-489 tom III poz.8, 16,20,35,42,43-48 oraz przejętych na podstawie protokołu zatrzymania rzeczy od (...) w Ł. wskazanych w wykazie dowodów rzeczowych w tomie IX na kartach 1710-1711 poz. 1 -3,6,24-28, dowód rzeczowy zabezpieczony w sprawie w postaci pustego opakowania dopalacza o nazwie U. B. S. (1), wskazany w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 8707 tom XLV poz.1, protokół oględzin dowodu rzeczowego zabezpieczonego w sprawie w postaci pustego opakowania dopalacza o nazwie U. B. S. (1) z wykonaną kserokopią opakowania - tom XLV k. 8708-8710, pismo z (...) w C. z ustaleniem danych właściciela sklepu (...) w C. - tom XLV k.8681, zeznania świadka A. K. (1) tom XIV k.2707-2708, tom XXII k. 4128-4129, tom XLI k. 8880-8881 zeznania świadka K. W. (2), dowód rzeczowy zabezpieczony w sprawie w postaci dopalacza o nazwie H. wskazany w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 8876 tom XLI poz.2, zeznania świadka Ł. Ż. tom XXVI k.4931-4934, tom XLVI (...)- (...), k.4935-4947 - kserokopia umowy współpracy handlowej dla sieci sklepów (...) z firmą (...) z siedzibą w B. ul. (...), dowód rzeczowy zabezpieczony od S. C. w postaci opakowania dopalacza o nazwie V. wskazany w wykazie dowodów rzeczowych na karcie 9996 tom LI . przechowywany w magazynie (...) oraz jego kserokopia - tom XLVI k. 9002-9003 oraz zeznania pokrzywdzonych)

W dniu 28 marca 2010 roku w godzinach porannych M. T. (2) został znaleziony martwy przed klubem (...) w Ł.. ( notatki urzędowe – tom XLII k. 8113, 8115,8123, karta informacyjna - tom XLII 8114 , protokół oględzin zwłok - tom XLII k.8116-8118, - protokół okazania zwłok - tom XLII k.8171-8172) M. T. (2) w dniu 27 marca 2010 roku w godzinach popołudniowych wraz z kolegą M. K. (4) spożywał alkohol, a następnie w sklepie (...) w Z. przy Placu (...) zakupił dwie tabletki dopalacza o nazwie (...). Tego samego dnia wieczorem M. T. udał się ze znajomymi do klubu (...) w Ł., gdzie kontynuował konsumpcję alkoholu. Żaden z przesłuchanych w sprawie świadków nie widział, jak M. T. zażył zakupiony wcześniej dopalacz, lecz jak wynika z zeznań M. K. nad ranem w dniu 28 marca 2010r. o godz. 04.56 rozmawiał z nim przez telefon. Z rozmowy tej wynikało, iż M. T. zażył dopalacz, odczuwa jego działanie, ale czuje się dobrze. Zażycie przez M. T. dopalacza potwierdził również M. M. (5), który usłyszał to osobiście od niego podczas dyskoteki. Jednocześnie z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków wynika, że w nocy z 27 na 28 marca 2010 roku M. T. (2) był bardzo energiczny, żywiołowy, dużo mówił i tańczył. ( zeznania świadków M. K. (4) tom XLII k.8209-8210, M. M. (5) –k. 8219-8221)

W oparciu o wynik sekcji zwłok oraz konsultacji histopatologicznej stwierdzono, że M. T. (2) zmarł wskutek ostrej niedomogi krążeniowo-oddechowej o niedającej się ustalić przyczynie. Jednocześnie zasugerowano konieczność wykonania pełnych badań toksykologicznych zabezpieczonego podczas sekcji zwłok materiału biologicznego. ( protokół nr (...) sądowo-lekarskiej sekcji zwłok M. T. (2)- tom XLII k.8257-8259 ) W wyniku badan toksykologicznych przeprowadzonych w Instytucie (...) w W. podano, iż w poddanym badaniom moczu stwierdzono obecność 9-karboksytetrahydrokannabinolu (9-karboksy (...)) w ilości 68 ng/ml, co pozwoliło stwierdzić, że M. T. (2) zażywał ziele lub żywicę konopi, lecz nie wiadomo, kiedy to miało miejsce, za to w krwi denata nie potwierdzono obecności substancji psychotropowych z grupy pochodnych amfetaminy, w tym metamfetaminy ( (...)) ani obecności środków odurzających z grupy kokainy, oraz kannabinoli. Nie stwierdzono również pochodnych leków z grupy benzodiazepin, barbituranów, pozostałych leków z grupy uspakajających i nasennych oraz trój cyklicznych antydepresantów i neuroleptyków. ( opinia nr (...) sprawozdanie z badań toksykologicznych oraz fizykochemicznych M. T. (2)- tom XLII - k.8297-8303) Jednocześnie biegły przeprowadzający wyżej wymienione badania podał, że z substancji występujących w dopalaczach badano jedynie obecność (...) (benzylopiperazyny) oraz mefedronu, których to substancji nie stwierdzono. Nie wykazano również obecności pochodnych tych substancji. Biegły zaznaczył jednak, że nie można wykluczyć, iż jeśli M. T. (2) zażył środek zawierający takie pochodne, to analiza ukierunkowana na konkretną substancję mogłaby wykazać jej obecność dodając, iż nie znał składu dopalacza (...), więc nie mógł przeprowadzić badań w kierunku konkretnych substancji. Jednocześnie wskazał, iż nie można wykluczyć, iż ewentualne substancje chemiczne, które znajdowały się przed śmiercią w organizmie zmarłego, uległy biotransformacji lub procesom tanatochemicznym, które mogły doprowadzić do biodegradacji materiału i dać negatywne wyniki badań identyfikacyjnych, pomimo faktycznego zażycia takiej substancji przez pokrzywdzonego. ( zeznania biegłego P. P. (3) – tom XLIII k.8309-8313)

W całościowej opinii sądowo-lekarskiej dotyczącej przyczyny śmierci M. T. (2) wydanej przez (...) w Ł. biegli doszli do wniosku, iż M. T. (2) mógł zażyć dopalacz o nazwie (...), jednak nie można udowodnić z pewnością wymaganą w postępowaniu karnym, że zażycie tego produktu doprowadziło lub przyczyniło się do jego zgonu. Jednocześnie biegli w swej opinii podkreślili, iż z faktu niewykrycia we krwi M. T. (2) substancji aktywnych występujących w preparacie (...), nie wynika, że ich tam nie było. Zaznaczyli, iż nikt nie badał zabezpieczonych w czasie sekcji zwłok próbek w sposób ukierunkowany na obecność właśnie tych substancji. W opinii podkreślono, iż uzyskany w (...) w Ł. dodatni wynik badania metodą immunoenzymatyczną (...) w kierunku metamfetaminy może pośrednio wskazywać na zażycie przez mężczyznę dopalacza. U M. T. (2) stwierdzono przerost mięśnia sercowego. Przerost mięśnia sercowego nie jest odrębną chorobą, a objawem lub skutkiem choroby takiej, jak np. nadciśnienie tętnicze. Przerośnięty mięsień sercowy powoduje zwiększone zapotrzebowanie energetyczne i tlenowe, utrudnia pełen rozkurcz i przepływ przez tętnice wieńcowe. Z akt sprawy nie wynika, by u M. T. (2) występowały objawy kliniczne przerostu mięśnia sercowego, ale nałożenie się objawów wynikających z przyjęcia dopalacza na występujące u niego schorzenie, które wcześniej mogło nawet nie dawać żadnych objawów, mogło spowodować przekroczenie możliwości kompensacyjnych organizmu i doprowadzić do niewydolności krążeniowo-oddechowej i do zgonu. Jednocześnie biegli zauważyli, że stwierdzony przerost mięśnia sercowego i samo oznaczone stężenie alkoholu etylowego (1,56 promile) mogły doprowadzić do zgonu w mechanizmie niewydolności krążeniowo-oddechowej. (opinia sądowo-lekarska dotycząca M. T. (2) - tom LI k.9894-9901, opinia uzupełniająca- protokół z 28.02.2018 r. )

S. (...) mieszczący się w Z. przy Placu (...), z którego pochodził dopalacz, który przed śmiercią zażył M. T. (2) należał do D. B. (1) prowadzącego firmy (...) oraz S. Art. Sp. z o.o. ( informacja z KRS dotycząca S. Art. Sp. Z o.o.- tom LI k. 9889-9893, informacja z (...) z wykazem punktów działalności gospodarczej D. B. (1) - tom V k. 754,775, pismo od Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Ł. z informacją o punktach handlowych D. B. (1) oraz zabezpieczonej masie towarowej tom V k.761-764 )

Wpływ związków będących syntetycznymi kannabinoidami na organizm człowieka zależy od cech indywidualnych osoby zażywającej te środki, a także od ilości wprowadzonej do organizmu substancji. Alkohol wpływa deprymująco na centralny układ nerwowy. Równoczesne wprowadzenie do organizmu alkoholu i syntetycznych kannabinoli zwiększy efekt farmakologiczny tych ostatnich w postaci nasilenia objawów zwłaszcza tych dotyczących sfery emocjonalnej: panika, lęk, zaburzenia psychotyczne. Brak w literaturze danych na temat minimalnych dawek syntetycznych kannabinoidów, które oddziałują w sposób negatywny na organizm człowieka. Ponadto dane literaturowe odnośnie poszczególnych substancji i ich działania na organizm są bardzo skąpe, nie ma możliwości jednoznacznego ustalenia ich wpływu na organizm. Jest to tym bardziej trudniejsze, kiedy kilka substancji zostało zażytych w tym samym czasie. Niemożność ustalenia dawki minimalnej ( negatywnie działającej na organizm) nie zmienia faktu, że substancje chemiczne użyte do produkcji dopalaczy są realnie niebezpieczne i szkodliwe dla zdrowia ( opinia toksykologiczna z 30 marca 2018 roku dr n. farm. A. O., opinia z 9 maja 2018 roku wydana przez Akademię Medyczną w B., opinia uzupełniająca biegłych z Ł., K. i B. – protokół z 5 września 2018 roku )

Ze względów etycznych nie przeprowadza się badań klinicznych dotyczących działania i ustalenia dawek efektywnych, toksycznych czy śmiertelnych nowych substancji psychoaktywnych ( tzw. dopalaczy) dla ludzi. Podane w literaturze dawki dla niektórych substancji są ustalone przede wszystkim w oparciu o doświadczenia użytkowników i opisy przypadków zatruć tymi substancjami. W dostępnej literaturze odnotowano dawki efektywne dla mefedron ( 4 - (...)) – 50-250mg, 4- M. (...)—300mg, pentedron -10-100mg, (...) 5 – 20 mg, metylon -60-270mg, bufedron -10-20 mg butylon 50-100mg, 2C-E-5-25mg, (...)50-100mg, 4-HO-MET-10-20mg, 4 - (...)8- 30mg. Nadto biegli obliczyli ilość dawek efektywnych w poszczególnych dowodach rzeczowych, co zobrazowali w tabeli. Nie znaleziono informacji o dawkach efektywnych dla syntetycznych kannabinoidów: (...)018, (...)073, (...)200, (...)250, (...)398, (...)4, (...)081, (...)122, (...), (...)001, AM-694 oraz katynonu iso - (...). Obecność w danym dopalaczu kilku substancji czynnych, może nasilać działanie poszczególnych dopalaczy na organizm człowieka. ( opinia z 26 listopada 2018 roku wydana przez Akademię Medyczną w B., opinia uzupełniająca biegłych z Ł., K. i B. – protokół z 5 września 2018 roku )

Z punktu widzenia medycznego wszystkie substancje chemiczne użyte w dopalaczach są szkodliwe dla zdrowia. Połączenie kilku substancji chemicznych ( różnie działających ) i różnych ziół ze sobą może spowodować zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka i nie trzeba być w tym zakresie specjalistą by takie wnioski wyciągnąć. ( opinia uzupełniająca prof. J. B. i dr A. S. – protokół z 28.02.2018 roku)

P. P. (1) był zatrudniony w firmie (...) już od 17 sierpnia 2009 roku początkowo na podstawie umowy zlecenia, a później na podstawie umowy o pracę, aż do zamknięcia działalności firmy. ( wyjaśnienia P. P. k. k. 9 tom I/PP, k. 10537 tom II, tom XXX k. 6470, 6474 kserokopie umowy zlecenia oraz umowy o pracę, świadectwa pracy, wykonane z oryginałów akt pracowniczych oskarżonego znajdujących się w segregatorze oznaczonym jako dowód nr 9 )

I. C. (2) podjął zatrudnienie w firmie oskarżonego Special H. D. B. (1) na podstawie umowy o pracę od 14 grudnia 2009 roku i pracował aż do zamknięcia działalności firmy. (wyjaśnienia I. C. k. 25, tom I/IC, tom XXXIII k. 6488, tom XXXIV k.6514, 6515-6516,6517, 6521 - kserokopie umów o prace oraz świadectwa pracy I. C. wykonane z oryginałów akt pracowniczych oskarżonego znajdujących się w segregatorach oznaczonych jako dowody nr 12 i nr 18 )

W dniu 02.10.2010 roku Główny Inspektor Sanitarny wydał decyzję nr (...) polecającą wycofanie z obrotu na terenie całego kraju wyrobu o nazwie (...) określanego, jako przeznaczony do celów kolekcjonerskich oraz wszystkich podobnych wyrobów mogących mieć wpływ na bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi oraz nakazująca zaprzestanie działalności obiektów służących produkcji, obrotowi hurtowemu oraz detalicznemu tego rodzaju wyrobami, która opatrzona została rygorem natychmiastowej wykonalności. Tego samego dnia na mocy powyższej decyzji sklepy (...) należące do oskarżonego D. B. (1) zostały zamknięte i oplombowane przez pracowników Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ł., którzy doręczyli ją w/w oskarżonemu osobiście. ( tom I k.1- notatka urzędowa k.8 - protokół (...) z dnia 02.10.2010r., k. 12 - protokół oględzin stwierdzający otwarcie sklepu (...) w Ł. przy ul. (...), , k. 16-17- zeznania świadka B. D., k.21-22- zeznania świadka K. S. (3), tom LI k. 9919, 9928 - decyzje (...) nr (...) z dnia 02.10.2010 pokwitowane przez D. B., zeznania A. S. k.10802i nast. tom IV, R. R. (2) k.10809, tom IV)

3 października 2010 roku Ł. K. na polecenie D. B. (1) otworzył sklep (...) w Ł. przy ul. (...), którego był kierownikiem, a następnie od godziny 9.57 do chwili interwencji Policji tj. do godziny 10.17 prowadził sprzedaż tzw. dopalaczy realizując łącznie 28 transakcji na łączną kwotę 640 zł. Wśród sprzedanych dopalaczy znajdowały się wyroby o nazwach handlowych B., K. M., V., Mr. B., S., S., K. C., R. H.. Sklep został ponownie zamknięty i oplombowany (k.13 - protokół zatrzymania raportu fiskalnego z dnia 03.10.2010r. dokumentujący sprzedaż w dniu 03.10.2010r. sklepie (...) w Ł. przy ul. (...), k. 50 - 61 – kserokopie raportów kasowych sklepu w Ł. przy ul. (...), zeznania świadków B. D. k. 16-17, K. S. (3) k.21-22, T. K. (3) k. 4471-4472, A. K. (2) k.4473-4474 , protokół zatrzymania dopalaczy k.18-20, 23-25, wyjaśnienia K. K. tom I /ŁK k. 9-11 )

6 października 2010 roku około godz. 13.30, oskarżony D. B. (1) ponownie, tym razem osobiście otworzył S. (...) z dopalaczami przy ul. (...), a następnie korzystając z pomocy zatrudnionego na umowę zlecenie T. O. rozpoczął ich sprzedaż . ( notatka urzędowa - k. 62, zeznania świadków : T. C.- k.94-95, M. W.- k. 99-100, R. R. (2)- k.103-104, T. O.- k. 96-97, umowa zlecenia - k. 98, K. Ż.- k. 69-70, S. D.- k.-71-73, protokół zatrzymania paragonu fiskalnego- k.74-76, paragon fiskalny i jego kserokopia- k.77 i k.89 , zeznania świadka A. S. (4) pracownika (...)k. 87-88, protokół (...) z dnia 06.10.2010r. - k.90 ). W związku z zaistniałą sytuacją Policja podjęła interwencje, w toku której D. B. (1) został zatrzymany. W sklepie (...) ujawniła i zabezpieczyła m.in. dopalacze o nazwach V., B. W. , S. (...) , R. H.. ( protokół oględzin sklepu (...) w Ł. przy ul. (...) - k. 82-84, protokół oględzin torby papierowej zabezpieczonej w sklepie (...) przy ul. (...) w dnia 06.10.2010r. –k.112- 130, protokół zatrzymania D. B. (1)- tom I/DB k. 6, wyjaśnienia D. B. k.13-15, 16-17,19-20, 21, 32-33, 60-62, 127 tom I/DB)

Postępowanie administracyjne dotyczące decyzji z 2 października 2010 roku GIS –BI-73-239/RS/10 zostało ostatecznie zakończone przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w czerwcu 2014 roku. ( tom LI, k. 9988 informacja GIS, odpis wyroku WSA w sprawie (...) SA/Wa (...) k.5739-5753 tom XXX, k.9435-9453 odpis wyroku NSA w sprawie II OSK 75/13 tom XLVIII).

Oskarżony D. B. (1) ma 32 lata. Obywatelstwo polskie, wykształcenie średnie, nie ma wyuczonego zwodu. Kawaler, dzieci nie ma, nie ma również nikogo na utrzymaniu Pozostaje na utrzymaniu rodziny. Majątku nie posiada. Nie leczony psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo ( dane k.10535v, tom II). Uprzednio karany ( karta karna k. 11356-11357, tom VII)

W postępowaniu przygotowawczym D. B. (1) składał wyjaśnienia kilkukrotnie. Nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów i wyjaśnił, że prowadzi działalność gospodarczą Special H. D. B. (1) w Ł. przy ul. (...), w ramach której posiada markę S. (...).pl. (...) to sieć, sklepów detalicznych, w których sprzedawane są kadzidła zapachowe, susz ziołowy o bliżej nieokreślonych kodach (...), fajki wodne, gadżety reklamowe itp. Posiada ona 127 punktów handlowych na terenie Polski. Jak wyjaśnił oskarżony do niego należy około 10-ciu, zaś pod franczyzą ma 117 punktów handlowych. Działalność prowadzi od 2008 roku, posiada wpis do ewidencji działalności gospodarczej. Na terenie Ł. ma cztery punkty handlowe, które stanowią jego własność: dwa przy ul. (...), jeden przy ul. (...), a czwarty na ul. (...). Wyjaśnił także, że została mu doręczona kopia decyzji GIS z 2 października 2010 roku, ale nie była ona bezpośrednio kierowana do niego, jego firmy, czy na adres sklepów detalicznych. Nie ma pojęcia co to jest „tajfun”, nigdy nie prowadził jego sprzedaży ani środków do niego podobnych. Dodał, że nie zastosował się do decyzji gdyż nie była do niego skierowana oraz że będzie się odwoływał. Nie otrzymał decyzji o zabezpieczeniu lokali. Odnosząc się do zabezpieczonych produktów ( koko cherry, koko mint, koko, speedoo, shrooms, nextplosion, upup, ex-extasy) w punktach handlowych należących do niego, które dały wynik pozytywny w kierunku amfetaminy i fenetylaminy wskazał, iż w sprzedawanych przez niego produktach nie ma środków ujętych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomani. Na wszystkie zakupione środki posiada faktury. Podał także, że A. Thunder, R. M. (1) i Zen U. kupował od podmiotu z Czech, od którego otrzymał e-mail, iż środki te nie zawierają (...)018, który jest zakazany w Polsce od marca 2009 roku. Towar z mefedronem kupował od kontrahenta w Polsce. Był to gotowy produkt z P.. M. kupował w opakowaniach po 0,25 grama oraz 0,5 grama. Partia towaru z mefedronem została zniszczona dzień przed delegalizacją, zaś towar z (...)018 został sprzedany przed delegalizacją ( wyjaśnienia oskarżonego k.13-15, 16-17,19-20, 21, 32-33, 60-62, 127 tom I/DB )

Na rozprawie przed Sądem D. B. (3) nie przyznał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, odmówił składania wyjaśnień jak również oświadczył, że nie będzie odpowiadał na pytania Sądu ani pozostałych stron. Wyjaśniając dodatkowo w marcu 2018 roku wskazał, iż nigdy nie wprowadzał do obrotu wyrobu o nazwie (...), nie zna jego składu, nigdy go nie widział. Odnośnie decyzji o zakazie handlu dodał, iż konsultował się z kilkoma prawnikami, od których usłyszał, że nie jest ona dla niego wiążąca. Wytwarzaniem, mieszaniem substancji, składników zajmowali się tzw. chemicy, nie miał wpływu na to, co znajduje się w tych produktach. Zalecał by były to produkty oraz ich składniki bezpieczne i legalne. Wyjaśnił też, że on oraz kilku jego znajomych testowało te środki na sobie i nie doznali niepożądanych efektów nadto, że to co było legalne w owym czasie było bezpieczne w 100%. Jeśli ktoś ucierpiał z powodu produktów jakie zakupił w jego sklepach to jest mu przykro i za to przeprasza. ( wyjaśnienia w/w k. 10536, tom II, k. 11225 tom VI sądowy )

Oskarżony I. C. (2) ma 56 lat. Obywatelstwo polskie, wykształcenie średnie, z zawodu dziennikarz. Żonaty, bezdzietny, nie mający nikogo na utrzymaniu. Prowadzi własną działalność gospodarczą z dochodem około 2000 zł miesięcznie. Majątku nie posiada. Nie karany, nie leczony psychiatrycznie, neurologicznie ani odwykowo ( dane k.10535v, tom II, karta karna k. 11318, tom VI).

W postępowaniu przygotowawczym I. C. (2) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że mefedron był stosowany przy produkcji dopalaczy w firmie (...). B.. Nadto, że substancje, które produkowała firma w/w nie były substancjami spożywczymi ani produktami służącymi do spożywania. Podał także, że w początkowej fazie na opakowaniach nie był podawany skład dopiero on zalecił podawanie na opakowaniu składu dopalaczy, które w firmie określano artykułami kolekcjonerskimi. Nic nie wie o hospitalizacji osób, które zażywały jakiekolwiek dopalacze. Wyjaśnił także, że opracowywał skład mieszkanek ziołowych, w skład których nie wchodziły substancje chemiczne, użycie których mu zarzucono. Produkty, które wymyślał miały służyć do medytacji bądź spalania jako kadzidełka. W skład jego mieszanek miały wchodzić neutralne zioła, które miały ładnie pachnieć i wyglądać ( znaczenie miały walory wizualne). Jak dodał jest zainteresowany medycyną naturalną, Etno botaniką, wiedze czerpie ze źródeł ogólnie dostępnych. Wyjaśnił również, że P. P. (1) pracował w firmie (...) przed nim i zajmował się mieszaniem różnych substancji, składników w produktach wytwarzanych w firmie (...). B.. Składniki P. P. mieszał wg swoich recept i wiedzy, którą czerpał z Internetu, a że nie były to produkty spożywcze to mógł mieszać co chce. Wyjaśnił, że sam skomponował mieszanki B. oraz produkty o nazwach handlowych B. U., B. W., B. J. (1), H., Ex-E., S., Mr. B., N. P., Up Up U., V., H. H. I., Mr. B. I., B. B., Ex-E. N. A. P., N. P. M. E.. Oprócz tego, że opracowywał skład ziołowy mieszanek to sam zioła ważył i mieszał wytwarzając np. kilogram takiej mieszanki, która następnie była pakowana przez inne osoby. Dodał, że na opakowaniach była informacja, iż produkt nie nadaje się do spożycia, a w razie spożycia należy zgłosić się do lekarza. Wskazał także, że receptury, które tworzył przekazywał D. B.. Do mieszanek, które tworzył była dodawana substancja (...)081. (...)081 to proszek, który należało rozpuścić w acetonie i wymieszać z suszem roślinnym w odpowiedniej ilości. Dodawano także mefedron, jako że był uważany za produkt bezpieczny i do pewnego czasu legalny. Była też substancja H.-med jak podał bezpieczna( co wyczytał w Internecie) o właściwościach pochodnych tryptamin, o właściwościach psychoaktywnych. Było też tak, że D. B. pytał go, czy do jego mieszanek można dodawać inne substancje ( (...), (...)122, (...), butylon, metylon, 4-M.). Jak wyjaśnił, po podaniu nazwy sprawdzał w Internecie czy są one bezpieczne jeśli tak to informował D. B., że można ją dodawać jeśli nie całkowicie bezpieczna to odradzał. Sprawdzał jak te substancje działały i na jakie receptory ludzkiego ciała, jaka była historia danej substancji, pochodzenie, cel stworzenia. Następnie D. B. kupował te substancje i sprowadzał do firmy. Przy mieszaniu tych substancji( ziół, proszków), w mikserach spożywczych on jak i P. P. używali rękawiczek gumowych ( które nie reagują z acetonem ) oraz masek z materiału. Wyjaśnił również, że te związki chemiczne uznał za bezpieczne, stąd też stosowano je w dawkach zalecanych przez producentów ( bądź sam określał dawkę bezpieczną), w mieszankach ziołowych do produkcji dopalaczy w firmie (...). B.. Nadto, że rozmawiał z D. B. o tym, że produkty te mogą być zażywane przez ludzi, ale wówczas D. B. odpowiadał, że te produkty nabywają ludzie dorośli i wiedzą co robią. Przed przyjęciem do pracy D. B. zapewniał go, że nikt się jeszcze nie zatruł dopalaczami wyprodukowanymi w jego firmie, był przypadek zatrucia ale produktem innego producenta. Nie wie jak D. B. to sprawdzał. Jak dodał, ludzie to kupowali i konsumowali, o czym wiedział także D. B., gdyż były wpisy na stronach internetowych ludzi, którzy to zażywali. Opisywali swoje odczucia po zażyciu danej substancji. Jak dodał on uważał te produkty za bezpieczne, a na stronie internetowej firmy (...). B. umieszczał swoje artykuły, w których pisał o eliminacji substancji chemicznych i zastąpienia ich naturalnymi ziołami z całego świata. Pisał także, by ludzie podchodzili ostrożnie do tych produktów gdyż mają one charakter eksperymentalny i niesprawdzony. Rozmawiał także z D. B. na temat promocji produktów wytwarzanych w firmie, ale jak wskazał nie było takiej potrzeby, gdyż produkty te doskonale się sprzedawały. Wymyślał nazwy poszczególnych mieszanek oraz projekty tego co ma być na opakowaniu danego dopalacza. W pewnym momencie- jak dodał- około kwietnia, maja 2010 roku w mediach, Internecie zaczęły się pojawiać informacje o zatruciach dopalaczami. On i D. B. sprawdzali czy te zatrucia miały związek z dopalaczami. Z jego ustaleń wynikało, że nie bądź, że były to zatrucia dopalaczami z innych firm, co ich uspokajało. W firmie (...). B. produkowany był środek o nazwie (...), był to proszek w kapsułkach, zajmował się tym P. P.. Wyjaśnił także, iż interesował się i zgłębiał temat dopalaczy. Ustalił, że są to substancje nieszkodliwe dla człowieka w sytuacji stosowania zgodnie z zaleceniem czyli kolekcjonowania jak i w przypadku zażycia, nadto że substancje znajdujące się w dopalaczach są legalne. Dodał, że ludzie dopalacze po prostu zażywali. Jednocześnie jak wskazał oskarżony, jego zdaniem żadna z tych substancji, które były używane w firmie (...) nie należy do substancji uzależniających, gdyż nie było tam opioidów ani alkaloidów, które uzależniają i są toksyczne. W początkowym okresie zatrudnienia w firmie (...). B. zbierał informacje o dopalaczach, firmach z tej branży opracował kilka mieszanek ekologicznych, ale nie weszły one do produkcji. Pomagał P. P. w mieszaniu różnych substancji jak też przekazywał mu wiedzę o roślinach. Rozmawiali o różnych mieszankach. Dopiero cztery miesiące później licząc od zatrudnienia zaczął komponować mieszanki z domieszką substancji chemicznych. W trakcie kolejnego przesłuchania w marcu 2015 roku podtrzymał on wcześniej złożone wyjaśniania oraz uzupełniająco wyjaśnił, iż wyrabiał produkty ujęte w ogłoszonym mu zarzucie, oprócz produktu o nazwie B. S. (3), który według niego był sprowadzany. Miał też wątpliwości co do produktu o nazwie S. (...), który również najprawdopodobniej był kupowany, jako gotowy produkt pod inną nazwą, choć zaraz dodał, iż w jakimś okresie S. (...), był wytwarzany, jako imitacja produktu gotowego. D. B. (1) zasugerował bowiem, iż w S. (...) jest najprawdopodobniej (...)081. Na podstawie tej informacji została stworzona imitacja S. (...) z zawartością (...)081. Potwierdził, iż proporcje w jakich użyć dana substancję ustalał na stronie internetowej jej producenta. Dodatkowo wyjaśnił, iż w praktyce odnośnie wszystkich produktów, które są ujęte w przedstawionym mu zarzucie, jego rola polegała na stworzeniu wizualnej, zapachowej uzupełniającej bazy składu produktu, zaś kwestia jego szkodliwości nie miała znaczenia, gdyż produkty te, jak już wyjaśniał wcześniej nie były przeznaczone do spożycia. Dodał, iż sam nie proponował używania konkretnych substancji chemicznych do wytworzenia końcowego produktu, sprawdzał jedynie ich ewentualną szkodliwość, jeżeli taka możliwość istniała, gdyż nie zawsze były podawane ich oficjalne nazwy chemiczne ( czasem było to tylko A,B,C). W przypadku zastrzeżeń informował D. B. (1) sugerując, ażeby danej substancji nie kupował, gdyż jest podejrzana. Wyjaśnił także, iż D. B. nie zlecał mu sprawdzania sposobu działania konkretnych substancji chemicznych używanych do produkcji tzw. dopalaczy, gdyż to nie miało znaczenia, ponieważ produkty te nie były przeznaczone do spożycia przez ludzi. Dokonywał takich ustaleń dla siebie, oraz żeby uniknąć sytuacji, w której ktoś by to zażył i sobie zaszkodził. Powtórzył ponownie, iż D. B. (1) uwzględniał jego sugestie i nie kupował substancji, co do których miał zastrzeżenia. Jeżeli nie zgłaszał zastrzeżeń do danej substancji chemicznej wówczas substancja była używana do produkcji dopalaczy zgodnie z zaleceniami producentów. Odnośnie substancji chemicznych, w postaci mefedronu, 4-M., pentedronu, (...), (...), iso - (...), metylonu, (...)018, (...)073, (...)200, (...)250, (...)398, (...)4, (...)081, (...)122, (...), (...)001, 2C-E, 4-HO-MET, 4 - (...), AM-694, bufedronu i butylonu I. C. wyjaśnił, iż są mu one znane, dodał, iż nie są one szkodliwe dla ludzi, gdyż sprawdzał je pod tym kątem. Przykładowo podał, iż np. (...) to keton, czyli substancja znana od kilku tysięcy lat, która nikomu jeszcze nie zaszkodziła nawet w przypadku zażycia. Odnośnie produktu o nazwie V., dodatkowo wyjaśnił, iż z tego co pamięta, to najprawdopodobniej główny składnik tego produktu był sprowadzany przez D. B. (1), jako gotowy, została mu nadana jedynie nazwa oraz dodano jakieś wypełnienie ziołami, ale nie pamięta już jakimi, skład chemiczny głównego składnika V. nie był mu znany ( wyjaśnienia I. C. k. 9-14, 20-26, 33-36, 54-55, 59-61, tom I/IC)

Na rozprawie przed Sądem I. C. (2) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, odmówił składania wyjaśnień oświadczając, że te dotychczas złożone uznaje za wystarczające oraz że będzie odpowiadał na pytania swojego obrońcy. ( wyjaśnienia w/w k. 10537, tom II)

OskarżonyPiotr P. ma 30 lat. Obywatelstwo polskie, wykształcenie podstawowe. Nie ma wyuczonego zawodu. Kawaler, dzieci nie ma, nie ma także nikogo na utrzymaniu. Bezrobotny, zarejestrowany w PUP bez prawa zasiłku. Majątku nie posiada. Pozostaje na utrzymaniu rodziny. Nie karany, leczony psychiatrycznie. ( dane k.10536v, tom II, karta karna k.11319, tom VI).

Z uwagi na uzasadnioną wątpliwość co do poczytalności-w toku postepowania przygotowawczego - P. P. (1) został poddany jednorazowemu badaniu sądowo-psychiatrycznemu przez biegłych lekarzy psychiatrów, którzy w swej opinii zgodnie stwierdzili, iż oskarżony nie ujawnia objawów choroby psychicznej ani upośledzenia umysłowego. U oskarżonego stwierdzono uzależnienie od substancji psychoaktywnych, w tym alkoholu i substancji stymulujących oraz rozpoznano uzależnienie mieszane, stwierdzono zaburzenia rozwoju osobowości ( z atrybutami osobowości dyssocjalnej) oraz zaburzenia lękowe. Zdaniem biegłych oskarżony kwalifikuje się do terapii dla osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. W czasie dokonywania zarzucanego czynu oskarżony nie miał zniesionej ani ograniczonej w stopniu znacznym zdolności rozumienia znaczenia czynu jak i pokierowania swoim postępowaniem. Jak podali biegli warunki z art. 31§1 i 2 k.k. nie zachodzą. Jednocześnie wskazali, że oskarżony może uczestniczyć w czynnościach procesowych ( opinia sądowo-psychiatryczna - tom I/PP k. 35-38 )

W toku postępowania przygotowawczego P. P. (1) składał wyjaśnienia kilkukrotnie. W pierwszych złożonych we wrześniu 2013 roku oświadczył, iż nie przyznaje się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, ze w firmie (...). B. pracował od 2009 roku do 2011 roku. Początkowo był zatrudniony w firmie (...) na umowę zlecenie, a później na umowę o prace, jako specjalista do spraw jakości. Jego praca od początku polegała jednak na wyszukiwaniu w Internecie informacji o środkach kolekcjonerskich nazwanych także dopalaczami, w szczególności o produktach używanych do ich wytworzenia. Uzyskane informacje przekazywał D. B.. Jak wyjaśnił nie posiada wykształcenia chemicznego, dopalaczami tj. ich działaniem i składami chemicznymi zaczął się interesować, jak tylko pojawiły się w sklepach. Wówczas sam wysłał do D. B. (1) maila z propozycją podjęcia u niego pracy. Podczas rozmowy D. B. (1) zaproponował mu, ażeby spróbował u niego wyprodukować dopalacze, na co się zgodził, przy czym D. B. (1) oczekiwał od niego, ażeby wytwarzał takie dopalacze, które będą się najlepiej sprzedawały. Zdobyte w Internecie informacje o półproduktach niezbędnych do wytworzenia dopalaczy przekazywał D. B. (1), który następnie je sprowadzał. Podobnie na podstawie informacji z Internetu ustalał w jakich proporcjach należy wymieszać składniki w celu wytworzenia danego dopalacza. Jak wyjaśnił, do produkcji dopalaczy w firmie (...) używał m.in. substancji w postaci mefedronu, 4-M., pentedronu, (...)122, 4- HO-MET, (...), butylonu, 2C-E, 4-M., metylonu, (...)081, 4 - (...), AM-694, bufedronu oraz kofeiny, która była w guaranie. Sprawdzał jak te substancje działają na organizm człowieka. Nie pamięta właściwości wyżej wymienionych substancji chemicznych, lecz przed dokonaniem zakupu i zastosowaniem konkretnej substancji do produkcji dopalaczy sprawdzał je w Internecie. Te substancje były sprzedawane jako substancje służące do badań chemicznych związanych z funkcjonowaniem mózgu. O tych właściwościach nie informował D. B., sam wymyślał składy dopalaczy i gotowe receptury przekazywał D. B.. Do produkcji dopalaczy używali także suszu roślinnego oraz cukru pudru. Odnośnie substancji używanych do produkcji dopalaczy dodatkowo wyjaśnił, iż z tego co pamięta to m.in. mefedron, 4-M. i pentedron to substancje o podobnym działaniu, są to tzw. stymulanty, które działają pobudzająco na organizm człowieka. Początkowo sam zajmował się wyszukiwaniem składów chemicznych dopalaczy, po jakimś czasie dołączył niego I. C. (2), który również zajmował się tym samym. Później do pomocy były jeszcze przydzielone osoby, które fizycznie pomagały przy mieszaniu różnych substancji według przepisów ustalonych przez oskarżonego lub I. C. (2). Propozycje co do składu i produkcji poszczególnych dopalaczy przedstawiane D. B. (1) były z reguły przez niego akceptowane, oskarżony nie pamiętał przy tym, ażeby propozycja produkcji jakiegoś dopalacza została odrzucona. D. B. (1) interesowała głównie cena poszczególnych składników oraz to czy są legalne tj. czy ich posiadanie nie jest zakazane na podstawie ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Oskarżony wyjaśnił, iż sam wyliczał proporcje substancji chemicznych używanych do produkcji dopalaczy oraz ustalał ich skład, lecz nie był w stanie podać żadnej z opracowanych receptur, gdyż jak podał obecnie już ich nie pamięta. Wyjaśnił również, iż z recepturami produkcji poszczególnych dopalaczy bywało różnie, raz kopiowany był skład chemiczny znaleziony w Internecie, czasami coś w nim było zmieniane, innym razem wymyślali całkowicie coś nowego. Odnośnie produkcji dopalaczy w postaci suszy oskarżony przykładowo wskazał, iż susze jak np. S. (...) były wytwarzane w taki sposób, że brano jakaś substancję w postaci proszku, z reguły były to jakieś kannabinoidy, których nazwy zaczynały się od (...), które działają uspokajająco, a następnie proszek ten rozpuszczany był w oczyszczonym acetonie, przy czym rozpuszczało się różne ilości w zależności od ustalonych proporcji. Jak wskazał oskarżony, zwykle rozpuszczano około kilograma takiej substancji i zalewało się tym jakieś zioła. Ilość ziół, jaka była zalewana zależała od danej receptury. Następnie zioła były suszone w piecykach próżniowych, a po wysuszeniu zanoszone były do pakowalni. Odnośnie proszków, to zakupione substancje chemiczne tj. mefedron, 4-M., pentedron oraz inne, których nazw już nie pamięta, były mieszane z cukrem pudrem albo z tabaką bez tytoniową w mikserze, lecz nie pamięta w jakich proporcjach. Przykładowo wskazał, iż w firmie (...) z proszków było produkowane K. w kilku wersjach, które różniły się zapachem lub smakiem, a nadto wytwarzano produkty o nazwach : F., Up Up U., S. (...), (...), H., S., B. U., Mr.B., B. W., K., C. K., B. J. (1), S. S. J., E. K., B. H. I. oraz V.. Nie pamięta, który z wyżej wymienionych produktów opracował osobiście, gdyż często było tak, że wymyślali go wspólnie z I. C.. Odbywało się to w ten sposób, że rozmawiali na ten temat, padały propozycje, a na końcu wspólnie uzgadniali skład danego dopalacza, przy czym żaden z nich nie miał decydującego zdania. Ponadto wyjaśnił, iż skład dopalaczy o tej samej nazwie mógł się z czasem zmieniać, bądź w celu jego ulepszenia, z uwagi na to, że dana substancja była delegalizowana, czy też kończyło się jakieś zioło, to jest tzw. wypełniacz. Przed podjęciem decyzji o produkcji danego dopalacza oskarżony oceniał czy będzie się on sprzedawał, kierował się przy tym głównie atrakcyjnością jego składu chemicznego, w tym sensie, iż wybierał takie rodzaje produktów, które zawierały związki chemiczne działające na organizm ludzki w sposób odurzający, gdyż ludzie przy zakupie dopalaczy właśnie tym się kierowali. Brał również pod uwagę wygląd i zapach, ażeby produkt był atrakcyjny. Potwierdził, iż osobiście zajmował się samą produkcją dopalaczy, w późniejszym czasie pomagał mu w tym również I. C.. Po wytworzeniu produktu był on zanoszony do pakowalni, gdzie był konfekcjonowany. Oskarżony wyjaśnił również, iż w firmie (...) wytwarzany był produkt o nazwie (...) w postaci kapsułek, w których znajdował się proszek, ale nie pamięta o jakim składzie. Proszek ten był kapsułkowany specjalnym urządzeniem, sam proszek przygotowywał początkowo sam, później robiły to osoby, które mu pomagały według receptury, którą wymyślił bądź sam, bądź z I. C. (2). Produkcję (...) rozpoczęto zimą i był on produkowany do zamknięcia działalności firmy (...) w październiku 2010r. Odnośnie I. C. (2) wyjaśnił, iż po przyjęciu go do pracy w firmie (...) w pierwszym okresie zajmował on się czytaniem na temat dopalaczy, a po około miesiącu zaczął aktywnie uczestniczyć przy opracowywaniu składów poszczególnych mieszanek. Wskazał, iż I. C. interesował się zielarstwem i dużo o tym rozmawiali. Wyjaśnił, iż w przypadku podejmowania decyzji, co do ostatecznego składu danego produktu, gdy dany produkt był opracowywany wspólnie, decydujące zdanie o jego składzie miał raczej I.C.. Odnośnie D. B. (1) oskarżony wyjaśnił dodatkowo, iż rozmawiał z nim na temat tego, iż produkty, które wytwarzają są zażywane przez ludzi. D. B. (1) stwierdził wówczas, iż nie jest za to odpowiedzialny, gdyż produkty te nie są przeznaczone do spożycia przez ludzi, a służą do kolekcjonowania. Wyjaśnił dalej, że D. B. (1) zatrudniając go, zlecił mu wytworzenie takich produktów, które będą ładnie wyglądały, ładnie pachniały, poprzez co będą atrakcyjne dla kupujących. Zaprzeczył, ażeby D. B. (1) oczekiwał od niego, aby produkty te odurzały lub pobudzały, natomiast wskazał, iż informował D. B. (1) o właściwościach tych substancji, które stanowiły skład dopalaczy. W trakcie ostatniego przesłuchania w marcu 2015 roku oskarżony wskazał, iż w firmie (...) wyrabiał produkty w postaci artykułów kolekcjonerskich, przy użyciu substancji chemicznych wskazanych w przedstawionym mu zarzucie, lecz zakwestionował, że ich działanie naraziło ludzi na niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia. Jego zdaniem były to produkty kolekcjonerskie nie przeznaczone do spożycia przez ludzi. Słyszał o tym, że ludzie zażywali produkty, które wytwarzał , ale podkreślił, iż była to ich sprawa, sam również ich używał, ale na własne ryzyko i odpowiedzialność. Dlatego też, obecnie cierpi na depresje, którą wiąże z zażywaniem artykułów kolekcjonerskich. Dodał, iż do wytworzenia tych produktów używane były substancje psychoaktywne, ażeby ich wartość kolekcjonerska była wyższa. Dla wartości kolekcjonerskiej było również ważne, jak dany produkt oddziałuje na człowieka po zażyciu i czy dopasowane jest to do jego opakowania. Przyznał również, iż zastanawiał się nad tym, czy produkty te mogą zaszkodzić komuś, w przypadku zażycia, ale doszedł do wniosku, że skoro są to produkty kolekcjonerskie, to odpowiedzialność za ich zażycie ponosi tylko ta osoba, która je zażyje, jeżeli jest pełnoletnia. ( wyjaśnienia P. P. (1) tom I/PP k. 8-13, 14-17, 48-51,77-79)

Na rozprawie oskarżony P. P. (1) przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i wyjaśnił, że D. B. (1) poznał przypadkiem. Zrywał umowę w firmie gdzie pracował i potrzebował nowej. Zadzwonił więc do D. B. (1) i zapytał o możliwość pracy u niego. Po wstępnej rozmowie został przyjęty. W ramach swych obowiązków miał komponować produkty kolekcjonerskie. Produkty te miały posiadać wysokie walory estetyczne i zapachowe oraz mieć jakieś działanie psychoaktywne. Tworząc je wzorował się na składach i proporcjach podanych w Internecie. Komponował nowe produkty, a użyte substancje niekiedy testował na sobie. Wyjaśnił nadto, że w firmie były ankiety, dotyczące spożycia tych produktów. Do produkcji jak już wcześniej wyjaśnił, używał mefedronu, 4 – (...), 4 –A. (...), 2-CE. Półprodukty zamawiał D. B.. Zdawał sobie sprawę, że ludzie to kupowali i spożywali i w takim celu te produkty były tworzone. Dodał również, że informował D. B. o właściwościach substancji chemicznych, których używał, niektóre z nich kwestionował D. B.. Skład nie był podawany na wszystkich produktach, była gramatura. Skład podany na opakowaniu raczej odpowiadał mieszance wewnątrz, jeśli chodzi o substancję chemiczną to zależało to od tego skąd pochodzi, gdyż produkt z innego kraju był inaczej opisany. Ilość składników zależała od niego i I. C.. Zazwyczaj było to kilka ziół i jedna substancja chemiczna. Na każdym opakowaniu była informacja, że produkt nie nadaje się do spożycia . ( wyjaśnienia P. P. k.10537-10539 tom II)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił głównie w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego P. P. (1), częściowo I. C. (2), zeznania świadków: pokrzywdzonych oraz pracowników i osób współpracujących z firmą oskarżonego D. B. (1) jak również wielu opinii wydanych przez biegłych różnych specjalności, a także zabezpieczonej dokumentacji związanej z działalnością firmy w/w oskarżonego. W zakresie zaś oceny stanu zdrowia psychicznego oskarżonego P. P. (1) Sąd posłużył się pisemną opinią sądowo – psychiatryczną.

Sąd uznał za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonego P. P. (1). P. P. (1) przyznał się do popełniania zarzucanego mu czynu i wyjaśnił na czym polegała jego praca w firmie (...). Opisał on proces tworzenia składu, a następnie produkcji dopalaczy. Wskazał jakich substancji chemicznych używał oraz jakie dopalacze ( skład ) stworzył. Znajduje to potwierdzenie w dokumentacji firmy odnośnie zakupu substancji chemicznych oraz w zeznaniach pracowników firmy (...). B..

Oskarżony I. C. (2) nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu, złożył jednak obszerne wyjaśnienia, w których podobnie jak P. P. (1) opisał swoją rolę w tworzeniu składu dopalaczy, a następnie ich produkcji. Wskazał na rozmowy z D. B. (1), w których poruszali kwestie zakupu przez ludzi produktów kolekcjonerskich w celu ich zażycia, a nie kolekcjonowania, co było wiedzą powszechną zarówno wśród pracowników firmy oskarżonego jak i pokrzywdzonych. Te wyjaśnienia pozostają zbieżne z wyjaśnieniami P. P. (1). W/w oskarżony podobnie jak D. B. (1) i P. P. (1) wiedział w jakim celu tworzy i produkuje tzw. produkty kolekcjonerskie – dopalacze. Wyrażone zatem stanowisko procesowe to jedynie linia obrony, która w świetle wyjaśnień P. P. (1), zeznań pracowników, jak i wyjaśnień samego I. C. (2) nie może się ostać.

Wyjaśnienia oskarżonego D. B. (1) w zakresie prowadzenia działalności, sieci punktów handlowych oraz tego, że nie sprzedawał produktu o nazwie (...) są prawdziwe. Prawdą jest także, że wytwarzaniem, mieszaniem substancji, składników zajmowali się tzw. chemicy. Nieprawdą natomiast jest to, że nie miał wpływu na to, co znajduje się w tych produktach. Wyjaśnienia D. B. (1) pozostają w tym zakresie sprzeczne z wyjaśnieniami P. P. (1) oraz I. C. (2). D. B. (1) sam bowiem zatwierdzał do produkcji przesyłane mu składy mieszanek przez tzw. chemików i sam dokonywał zakupu m.in. substancji chemicznych potrzebnych do wytworzenia określonych dopalaczy. Ponadto doskonale wiedział, że kupujący te produkty zażywają, co zresztą było wiedzą powszechną także w jego firmie.

Sąd dał wiarę zeznaniom świadków –pokrzywdzonych. Każda z tych osób wskazała gdzie i w jakich okolicznościach kupiła, a następnie zażyła dopalacz. Osoby te opisały też swoje złe samopoczucie związane z użytym środkiem oraz przebieg hospitalizacji. Stan zdrowia w/w potwierdza zgromadzona dokumentacja medyczna oraz opinie biegłych. Brak podstaw by te zeznania kwestionować.

Nie budzą wątpliwości także zeznania pozostałych osób, w tym pracowników firmy oskarżonego D. B. (1), osób z nim współpracujących, pracowników Inspekcji Sanitarnej oraz funkcjonariuszy Policji. Świadkowie ci zeznając opisywali swoje obowiązki pracownicze, wykonywane czynności, zlecone i powierzone im zadania. Zeznania pracowników pozostają ze sobą zbieżne i wzajemnie się uzupełniają. Powyższe zeznania nie zostały również podważone w toku procesu.

Powołane wyżej opinie sporządzone przez biegłych z Instytutu Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra. J. S. (1) w K., Zakładu Medycyny Sądowej w Ł., Instytutu (...) w W., Akademii Medycznej w B., z zakresu toksykologii i przestępczości narkotykowej, a także z zakresu informatyki są kompletne, jasne i niesprzeczne i jako takie stanowią w pełni miarodajny materiał dowodowy.

Takie same walory posiada opinia psychiatryczna. Na jej podstawie Sąd uznał, że oskarżony P. P. (1) w chwili popełnienia zarzucanego mu czynu był poczytalny. Jak podali biegli warunki z art. 31§1 i 2 k.k. nie zachodzą. Także i ta opinie pod kątem przesłanek wyrażonych w art. 201 k.p.k. uznana musi być za w pełni miarodajny materiał dowodowy.

Wątpliwości nie budziły również dowody w postaci m.in. protokołów oględzin, protokołów zatrzymania rzeczy, protokołów pobrania krwi, kart karnych, dokumentacji medycznej pokrzywdzonych, dokumentacji księgowej firmy oskarżonego D. B., informacji z KRS, gdyż zostały sporządzone przez podmioty do tego uprawnione, w sposób zgodny z wymogami procesowymi i nie były kwestionowane przez strony.

Poczynione ustalenia faktyczne umożliwiły przyjęcie, iż oskarżony D. B. (1) swoim zachowaniem wypełnił dyspozycję art. 165 § 1 pkt. 5 k.k. w zw. art.160 §1 k.k. i art. 37 b Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz.U.2011. poz. 212. (...) ze zm. )w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k. zaś oskarżeni P. P. (1) i I. C. (2) dyspozycję art. 165§1 pkt. 5 k.k. w zw. art.160 §1 k.k. i art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Tzw. dopalacze to nowy rodzaj narkotyków – produktów o zróżnicowanym składzie, które zawierają substancje psychoaktywne oddziaływujące na układ nerwowy człowieka w sposób podobny do dotychczas znanych narkotyków. Są to substancje zarówno produkowane przez człowieka (syntetyczne), jak i pozyskiwane z roślin i zawierają niezwykle groźne substancje dla zdrowia i życia osoby która je zażyje. Środki tego rodzaju są produkowane głównie po to aby ominąć obowiązujące zakazy antynarkotykowe co powoduje, że ich skład chemiczny ulega ciągłej ewolucji. Stąd też niewiele jest systematycznych badań nad rzeczywistym składem tych produktów, których spożywanie spowodowało czyjś ciężki uszczerbek na zdrowiu Producenci tego rodzaju środków nie podają zwykle ich pełnego składu chemicznego, bądź w ogóle nie podają ( co udowadnia niniejsza sprawa), zaś potencjalnych związków chemicznych o działaniu psychoaktywnym, które stosunkowo łatwo jest otrzymać, jest wiele tysięcy.

Przepisy prawa nie regulują wprost odpowiedzialności karnej za posiadanie i wprowadzanie ( sprzedaż ) do obrotu dopalaczy. Dopiero bowiem w ostatnich latach używanie tych środków stało się problemem społecznym. Pojawiła się też trudność związana z zakwalifikowaniem jako przestępstwa czynności polegających na wytworzeniu, sprzedaży dopalaczy czy też ich posiadaniu. Niewątpliwie jest to szkodliwe społecznie zjawisko, w zwalczaniu którego należy wykorzystać możliwe sankcje karne. Dlatego też – w oparciu o poczynione ustalenia - Sąd uznał sprawstwo i winę oskarżonych stosując przepisy art. 160 i art. 165 Kodeksu karnego.

Zgodnie z treścią art. 160 k.k. karze podlega ten, kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu. Warunkiem ponoszenia odpowiedzialności z powyższego artykułu jest wyłącznie „bezpośredni” charakter tego zagrożenia.

Z kolei zaś stosownie do treści art. 165 k.k. karze podlega ten, kto sprowadza niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia wielu albo mienia w wielkich rozmiarach m.in. wyrabiając lub wprowadzając do obrotu szkodliwe dla zdrowia substancje czy też działając w inny sposób w okolicznościach szczególnie niebezpiecznych. Karalność zachowań stypizowanych w art. 165 k.k. wiąże się nie z krótkotrwałym zdarzeniem, lecz z trwającym narastającym procesem. Niebezpieczeństwo o jakim mowa w tym przepisie musi być realne, a nie abstrakcyjne. Innymi słowy zachowanie sprawcy musi wywołać określone, konkretne i dające się udowodnić niebezpieczeństwo dla chronionego dobra prawnego. Powinno ono stanowić realne zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, mogące spowodować śmierć lub kalectwo. Jednocześnie fakt, iż nie nastąpiły takie skutki, nie oznacza braku takiego niebezpieczeństwa, gdyż ich niewystępowanie mogło być wynikiem przeciwdziałania innej osoby ( hospitalizacja osoby) bądź wynikiem szczęśliwego zbiegu okoliczności. Użyty w art. 165§1 pkt.5 k.k. zwrot „ działając w inny sposób” obejmuje każde inne działanie niż wymienione w §1 pkt 1-4 sprowadzenia niebezpieczeństwa powszechnego pod warunkiem działania w okolicznościach szczególnie niebezpiecznych, którymi są takie okoliczności, które są zdolne wywołać niebezpieczeństwo, o którym mowa w tym przepisie. Przykładem działania, które Sąd Najwyższy uznał za wypełniające znamiona niniejszego przepisu było m.in. rozdawanie lub sprzedaż spirytusu, posiadającego cechy trujące, wśród nieokreślonej liczby osób, ze świadomością sprawcy w tym zakresie . (Komentarz do Kodeksu Karnego pod redakcją prof. A.Wąska wydawnictwa C.H. Beck, część szczególna, wydanie 3 tom I k. 478-485 )

Bezsporne w sprawie jest, czym zajmowali się oskarżeni oraz jaki charakter miały wytwarzane i sprzedawane w ramach firmy (...) produkty .. (...) poczynionych ustaleń jasno wynika, że w opisany wyżej sposób sprowadzili oni niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób skutkiem czego była hospitalizacja ponad pięćdziesięciu. Stosowali oni do produkcji dopalaczy szkodliwe substancje psychoaktywne wiedząc, że ludzie te produkty spożywają. D. B. (1) konfekcjonował w swoich firmach nabywane hurtowo gotowe produkty w postaci dopalaczy, które następnie sprzedawał dalej, nazywając je na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej mianem artykułów kolekcjonerskich. Miał nadto świadomość, że zawierają one szkodliwe dla zdrowia psychoaktywne substancje chemiczne. Nie budzi również wątpliwości, że wszyscy oskarżeni D. B. (1), P. P. (6) oraz I. C. (2) mieli świadomość, że wytwarzane przez nich produkty w postaci tzw. dopalaczy stwarzają realne zagrożenie dla życia i zdrowia wielu osób, że sprowadzą niebezpieczeństwo dla klientów sieci sklepów (...) i godzili się na to jak również na to, że mogą zatruć innych ludzi. Niebezpieczeństwo to wiąże się również z brakiem możliwości skutecznego leczenia osoby, która taki dopalacz spożyła. Lekarze nie wiedzą bowiem jakie substancje wchodzą w skład takiego produktu i w jakiej ilości, by móc podać odpowiednie leki. Świadomość oskarżonych, co do powyższych okoliczności wynika wprost ze wskazanego już sposobu produkcji dopalaczy w firmie (...) w tym prymitywnych metod produkcji, braku stosownej wiedzy z zakresu chemii jak i stosowania rożnego rodzaju ziół, a także z informacji o licznych zatruciach osób, które po zażyciu dopalaczy trafiały do szpitali. Informacje te oskarżeni wymieniali między sobą, docierały one do nich od innych osób oraz z przekazów medialnych. W szczególności zwrócić należy uwagę na treść smsów, jakie otrzymywał D. B. (1) od swoich współpracowników, które zostały ujawnione na zabezpieczonym u niego telefonie komórkowym. Dotyczy to, w szczególności smsa z dnia 22.09.2010 o treści „ Kolejna osoba na sumieniu” wysłanego z telefonu o numerze (...), który to numer jest zapisany w kontaktach telefonu, jako (...), lub smsa z dnia 27.09.2010 z godz. 22,09:30 o utracie przytomności przez osoby niepełnoletnie, po zażyciu dopalaczy o nazwie V. nabytych w sklepie w G., który wysłano z telefonu o numerze (...) zapisanego w kontaktach telefonu, jako (...). (tom XXVIII - k. 5266-5276,5277 - opinia (...) LK KWP w Ł. z badania zabezpieczonych w sprawie telefonów komórkowych wraz z płytą CD zawierającą zawartość zgranych informacji, tom XXIX k.5558-5595 -protokół oględzin płytą CD będącej załącznikiem do opinii (...) LK KWP w Ł. z badania zabezpieczonych w sprawie telefonów komórkowych, k.9954-9955-odpowiedź z (...) S.A. z wykazem danych personalnych abonenta telefonu, k. 9498-9500- zeznania M. S. (2), tom I/IC k. 9-14, 20-26,33-36,54-55,59-61- wyjaśnienia I. C., tom XXXIII k.6377-6379-protokół oględzin płyt DVD+R zawierających audycje telewizyjne Telewizji (...) S.A. dotyczące wyemitowanych w 2010r. programów dotyczących problematyki dopalaczy oraz wypowiedzi D. B. w tym zakresie). Oskarżeni posiadali zatem wiedzę o skutkach swoich bezbarwnych zachowań. W prasie i telewizji pojawiały się wówczas informacje o zatruciach tzw. dopalaczami prowadzącymi niekiedy do śmierci. Tym samym godzili się oni z zaistnieniem określonych skutków w stanie zdrowia konsumentów - spożywających dopalacze nabyte w sieci sklepów (...). B..

Za działanie zatem opisane w art. 165 §1 pkt 5 k.k. można także uznać działanie w/w oskarżonych polegające na wyrabianiu i wprowadzaniu do obrotu dopalaczy – produktów szkodliwych dla zdrowia wśród nieokreślonej liczby osób ( na terenie całego kraju za pośrednictwem sieci sklepów (...)) mając co do tego świadomość. Szkodliwości przedmiotowych substancji nie można podważyć, czego dowodzi treść powołanych opinii specjalistycznych – wskazujących na czym ta szkodliwość polega, jaki wpływ na organizm człowieka ma zażywanie takich substancji i jakie skutki może wywołać. Jak wynika z opinii biegłych szkodliwość wprowadzonych do obrotu substancji ma taki charakter i wagę, że czyni konkretnym i realnym zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego w poważnym stopniu i ma charakter niebezpieczeństwa powszechnego.

Nie można też pomijać, że w społeczeństwie akceptowany jest powszechnie ciążący na każdym człowieku ogólny obowiązek postępowania ostrożnego, polegającego na powstrzymywaniu się od takich zachowań, które mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia innych ludzi, a w pewnych szczególnych sytuacjach obowiązek ten polega nawet na udzieleniu pomocy osobie znajdującej się w położeniu zagrażającym jej życiu lub zdrowiu, chociażby sprawca takiej niebezpiecznej sytuacji nie wywołał. Oskarżeni do tego obowiązku się nie dostosowali, a wręcz przeciwnie go zignorowali co doprowadziło do narażenia m.in. 6 osób na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia i zdrowia oraz hospitalizacji kilkudziesięciu innych.

Zgodnie z treścią art. 37b Ustawy z 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej karze w nim określonym podlega ten, kto wbrew decyzji właściwego państwowego inspektora sanitarnego, produkuje, wprowadza do obrotu lub nie wycofuje z rynku substancji, preparatu lub wyrobu.

Jak wynika z poczynionych ustaleń w dniu 02.10.2010 roku Główny Inspektor Sanitarny wydał decyzję nr (...) polecającą wycofanie z obrotu na terenie całego kraju wyrobu o nazwie (...) określanego, jako przeznaczony do celów kolekcjonerskich oraz wszystkich podobnych wyrobów mogących mieć wpływ na bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi oraz nakazująca zaprzestanie działalności obiektów służących produkcji, obrotowi hurtowemu oraz detalicznemu tego rodzaju wyrobami, która opatrzona została rygorem natychmiastowej wykonalności. Tego samego dnia na mocy powyższej decyzji sklepy (...) należące do oskarżonego D. B. (1) zostały zamknięte i oplombowane przez pracowników Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Ł., którzy doręczyli ją w/w oskarżonemu osobiście. Treść decyzji była zatem znana D. B., a mimo to w kolejnych dniach 3 i 6 października 2010 miała miejsce sprzedaż dopalaczy. Tłumaczenia oskarżonego, iż decyzja go nie dotyczyła gdyż została wydana z naruszeniem prawa, nadto, że nie sprzedawał wyrobu o nazwie T. ( który został wymieniony w decyzji) oraz, że nie wie co to jest, nie mogą zostać uwzględnione. Przedmiotowa decyzja była bowiem kontrolowana w postępowaniu administracyjnym, ostatecznie zakończonym orzeczeniem wydanym w czerwcu 2014 roku. Argumenty tam wskazane podziela Sąd Okręgowy i nie widzi potrzeby ponownego ich przytaczania. Odnośnie zaś tego, że D. B. nie sprzedawał wyrobu o nazwie (...) to nikt tego nie kwestionuje, tyle tylko, że z tej decyzji wynika, że zobowiązany był do zaprzestania sprzedaży wszystkich podobnych wyrobów, a więc takich , które mogą mieć wpływ na bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi. Innymi słowy decyzja zakazywała wprowadzania do obrotu produktów, które były niebezpieczne dla życia lub zdrowia ludzi jakimi były wówczas sprzedawane przez oskarżonego dopalacze, co wykazało niniejsze postepowanie. Powiatowy Inspektor Sanitarny zasadnie uznał, że wprowadzane przez oskarżonego do sprzedaży specyfiki mogą nieść zagrożenie dla życia i zdrowia oraz podjął działania w oparciu o przepisy prawa stosując środki przewidziane w ustawach. Na organie (organach )tych ciąży obowiązek ochrony fundamentalnych wartości, takich jak życie i zdrowie ludzkie. Wymaga to często podejmowania szybkich i adekwatnych czynności do zaistniałych sytuacji, które mają służyć realizacji ustawowego celu.

Determinacja oskarżonych w realizacji wielu zachowań, w krótkich odstępach czasu, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru umożliwiających kontynuowanie działalności gospodarczej polegającej na wytwarzaniu i sprzedawaniu dopalaczy uzasadnia zakwalifikowanie przedsiębranych czynów zabronionych w ramach instytucji o jakiej mowa w art. 12 k.k. Dlatego też w stosunku do D. B. dokonano zamiany w tym zakresie.

Oskarżony P. P. (1) i I. C. (2) niewątpliwie działali wspólnie i w porozumieniu. Razem pracowali, tworzyli składy dopalaczy oraz mieszanki, które następnie były przekazywane do pakowania, a później wprowadzane do obrotu- sprzedaży. Nazywani byli w firmie (...). B. „chemikami”. (art. 18 § 1 k.k.)

Wobec powyższego, a także biorąc pod uwagę całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd uznał, że czyn przypisany:

a) oskarżonemu D. B. (1) wypełnia dyspozycję



art. 165 § 1 pkt. 5 k.k. w zw. art.160 §1 k.k. i art. 37 b Ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ( Dz.U.2011. poz. 212. (...) ze zm. )w zw. z art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

b) oskarżonemu P. P. (1) i I. C. (2)

wypełnia dyspozycję



art. 165§1 pkt. 5 k.k. w zw. art.160 §1 k.k. i art. 11§2 k.k. w zw. z art. 12 k.k.

Oskarżeni D. B. (3), P. P. (1), I. C. (2) są osobami dorosłymi. W toku postępowania sądowego nie ujawniły się żadne okoliczności, które wyłączałyby lub ograniczały w stopniu znacznym u oskarżonych zdolność rozpoznania znaczenia przypisanych im czynów i pokierowania postępowaniem. Oskarżeni mieli możność prawidłowej oceny sytuacji zarówno w aspekcie fizycznym jak i prawnym. W chwili dokonania przypisanych im czynów mieli niczym nie skrępowaną wolną wolę i mogli zachować się zgodnie z normami prawnymi. Biorąc pod uwagę wskazania art. 115 § 2 k.k., należy stwierdzić, że czyny oskarżonych charakteryzuje większa niż znikoma społeczna szkodliwość. W sprawie nie zaistniały również żadne szczególne okoliczności, które wyłączałyby bezprawność czynów oskarżonych i tym samym usprawiedliwiały zachowanie niezgodne z prawem. W konsekwencji, oskarżonych należy uznać za winnych dokonania czynów bezprawnych, karalnych i karygodnych.

Wymierzając oskarżonym karę Sąd miał na uwadze dyrektywy art. 53 § 1 i § 2 k.k. Na niekorzyść oskarżonych Sąd poczytał :



naruszenie dobra prawnego w postaci zdrowia i życia społecznego ( publicznego) wielu osób,



ilość dopalaczy ( sprowadzonych i sprzedanych oraz wytworzonych i sprzedanych )- bardzo duża,



łatwy sposób na osiąganie regularnych korzyści majątkowych,



działanie wspólnie i w porozumieniu z inną osobą ( I. C. i P. P.),



czas trwania powyższej działalności ( 8 miesięcy),



stworzenie i zarzadzanie firmą sprzedającą dopalacze ( w odniesieniu do D. B.),



uprzednią karalność ( w odniesieniu do D. B.)

Na korzyść zaś:



przyznanie się do winy ( w odniesieniu do P. P.),



dotychczasową niekaralność ( w odniesieniu do P. P. i I. C.)



stabilny tryb życia oskarżonych.

Wobec powyższego Sąd wymierzył oskarżonym:

⚫

D. B. (1) na podstawie art. 165 §1 k.k. w zw. z art. 11 §3 k.k. karę 3 (trzech ) lat i 6 ( sześciu) miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 §2 k.k. 300 ( trzysta) stawek dziennych grzywy przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 100 ( stu ) złotych,

⚫

I. C. (2) na podstawie art. 165 §1 w zw. z art. 11 §3 k.k. karę 2 ( dwóch) lat i 6 ( sześciu ) miesięcy pozbawienia wolności oraz na podstawie art. art. 33 §2 k.k. 200 ( dwieście ) stawek dziennych grzywy przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 50 ( pięćdziesięciu ) złotych;

⚫

P. P. (1) na podstawie art. 165 §1 w zw. z art. 11 §3 k.k. karę 2 ( dwóch) lat pozbawienia wolności oraz na podstawie art. 33 §2 k.k. 100 ( sto) stawek dziennych grzywy przyjmując wysokość jednej stawki na kwotę 50 ( pięćdziesięciu ) złotych.

Kary wymierzone oskarżonym w swej dolegliwości nie przekraczają stopnia winy, a jako adekwatne do stopnia społecznej szkodliwości spełnią swe cele w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz w zakresie indywidualnego oddziaływania na oskarżonych, nadto są zgodne z dyrektywami z art. 53 §1 i § 2 k.k. Oskarżeni wprowadzili do obrotu szkodliwe dla życia i zdrowia substancje, sprowadzając w ten sposób niebezpieczeństwo dla życia i zdrowia wielu osób. Wprowadzanie do obrotu środków zastępczych- dopalaczy z wykorzystaniem legalnej działalności gospodarczej stanowi obecnie ( jak i w ostatnich latach) duży problem społeczny, któremu należy się przeciwstawiać. Dlatego też Sąd orzekł bezwzględne kary pozbawienia wolności oraz grzywny aby u oskarżonych i innych potencjalnych sprawców wywołać przekonanie o nieopłacalności przestępczej działalności tego rodzaju.

Na marginesie Sąd podnosi, iż brak zasądzenia zadośćuczynienia w kwocie 20 000 tysięcy złotych dla każdego z pokrzywdzonych wynika ze zgłoszenia tego wniosku po terminie ( art. 49a k.p.k.). Prokurator z takim wnioskiem wystąpił w mowie końcowej, sygnalizując jedynie przed zamknięciem przewodu sądowego, że takowy złoży. Niezależnie jednak od powyższego to brak podstaw by taki wniosek w ogóle uwzględnić. Część osób pokrzywdzonych nie stawiła się w Sądzie, a zdecydowana większość z tych, którzy złożyli zeznania na rozprawie nie czuje się pokrzywdzonymi w tej sprawie. Z 6 osób, których życie zostało bezpośrednio zagrożone i co do których ewentualnie można by rozważać zasądzenie zadośćuczynienia to w Sądzie stawiły się 3, przy czym A. C. (1), w ogóle do tej kwestii się nie odniosła, N. W. (2) wprost stwierdził, że nie czuje się pokrzywdzonym zaś K. K. (7) zeznał, że wiedział co kupuje, że może obwiniać sam siebie oraz że spodziewał się jedynie łagodniejszego efektu. Przede wszystkim jednak należy podkreślić, że krzywdy nie można domniemywać, trzeba wykazać jej istnienie, a tego oskarżyciel w tym postępowaniu nie zrobił.

Wobec orzeczenia kar izolacyjnych oraz finansowych, mając na względzie także sytuację majątkową oskarżonych, Sąd obciążył w/w kosztami postępowania w części uznając tym samym, że ponoszenie ich w całości byłoby dla nich zbyt uciążliwe.