Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Poznaniu, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 12 grudnia 2012 r. w Poznaniu

sprawy z wniosku R. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o emeryturę

na skutek apelacji wnioskodawcy R. Ł.

od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w Zielonej Górze

z dnia 4 czerwca 2012 r. sygn. akt IV U 1081/12

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 30.01.2012r. (znak (...)) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił R. Ł. prawa do emerytury wcześniejszej z uwagi na to, że nie udokumentował on 15-letniego okresu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, jak również nie rozwiązał stosunku pracy.

Wnioskodawca, w ustawowym terminie i trybie, złożył odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia 30.01.2012r. do Sądu Okręgowego w Zielonej Górze, domagając się zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania mu prawa do emerytury wcześniejszej. W uzasadnieniu odwołujący wskazywał, iż spełnia wszystkie warunki do przyznania świadczenia, choć nie kwestionował faktu pozostawania w stosunku pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie.

Wyrokiem z dnia 4 czerwca 2012r. Sąd Okręgowy Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zielonej Górze oddalił odwołanie.

Podstawą wyroku były następujące ustalenia faktyczne i wywód prawny:

Sąd pierwszej instancji ustalił, iż wnioskodawca R. Ł. urodzony (...) złożył w dniu 14.09.2011 r. w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Sąd wskazał, iż na dzień zgłoszenia wniosku o emeryturę wnioskodawca pozostawał w stosunku pracy z Zakładem (...) Spółka jawna w S.. Sąd powołał się to, że organ rentowy ustalił, że na dzień 01.01.1999r. wnioskodawca udokumentował 30 lat, 2 miesiące, 18 dni okresów składkowych i nieskładkowych oraz 4 lata, 4 miesiące i 22 dni okresów wykonywana pracy w warunkach szczególnych. Sąd pierwszej instancji stwierdził, że ten stan faktyczny był niesporny.

Sąd pierwszej instancji uzasadniając swoje stanowisko podkreślił, iż wnioskodawca nie mógł uzyskać prawa do świadczenia emerytalnego na zasadach ogólnych na podstawie art. 24 ust. l ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [dalej: ustawa], gdyż nie osiągnął wymaganego przez cytowane przepisy wieku emerytalnego tj. co najmniej 65 lat. Z kolei, rozpatrując czy wnioskodawca spełnia warunki do przyznania emerytury wcześniejszej, zgodnie z art. 184 ust. l ustawy, Sąd uznał, iż nie spełnił warunku rozwiązania stosunku pracy.

Sąd Okręgowy przytoczył, że okres zatrudnienia w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, który uprawnia do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych, a więc na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.). Zgodnie z § 4 ust l pkt l i 3 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał pracę w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, stanowiącym załącznik do powołanego wyżej rozporządzenia Rady Ministrów, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki - w przypadku mężczyzny osiągnął wiek emerytalny wynoszący 60 lat i ma wymagany okres zatrudnienia (25 lat), w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Sąd wskazał również, iż powyższe przepisy na mocy art. 184 ustawy stosuje się także do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., przy czym prawo do emerytury uzyskują oni po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.1999r.) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiety i 65 lat - dla mężczyzny oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny). Emerytura przysługuje pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy.

Sąd podał, iż osią sporu było stwierdzenie czy wnioskodawca spełnił przesłanki: rozwiązania stosunku pracy oraz legitymowania się 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach.

Wskazując na ww. przesłanki do nabycia wcześniejszej emerytury Sąd podał, iż odwołujący ani na dzień złożenia wniosku o wcześniejsze świadczenie emerytalne, ani na dzień wydania decyzji w tym przedmiocie, nie rozwiązał stosunku pracy i nieprzerwanie kontynuuje zatrudnienie. W tym kontekście sąd pierwszej instancji stwierdził, iż pierwsza ze spornych przesłanek nie została w sprawie spełniona. Z uwagi na powyższe – zdaniem Sądu Okręgowego- brak było merytorycznych podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego i ustalania stanu faktycznego pod kątem spełnienia drugiej ze spornych przesłanek tj. posiadania wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach.

Sąd pierwszej instancji wskazał, iż to spełnienie łącznie wszystkich przesłanek warunkuje uzyskanie prawa do emerytury w myśl przepisów art. 184 ustawy), a zatem bezsprzecznie ustalenie braku spełnienia jednej z nich czyni bezprzedmiotowym konieczność prowadzenia dalszego postępowania w zakresie pozostałych przesłanek.

Wskazując na powyższe Sąd równocześnie wyjaśnił, iż dokonał zrekonstruowania stanu faktycznego sprawy bez powoływania się na zeznania słuchanych w sprawie świadków, jak również nie dokonał oceny przedmiotowych zeznań. Sąd znał, iż wnioskodawca, wobec nieprzerwanego kontynuowania stosunku pracy, nie spełnia przesłanek do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury w myśl art. 184 ustawy. Wydaną w tym zakresie decyzję organu rentowego należało uznać za słuszną i zgodną z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa. Mając powyższe na uwadze, sąd pierwszej instancji wniesione odwołanie oddalił jako bezzasadne.

Apelację od wyroku Sądu Okręgowego w Zielonej Górze, IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 04 czerwca 2012r. złożył R. Ł..

Apelujący zaskarżonemu w całości wyrokowi zarzucił niewłaściwą ocenę stanu faktycznego. Wskazując na powyższy zarzut, skarżący wniósł o zmianę wyroku w całości i uwzględnienie odwołania.

W ocenie apelującego decyzja o odmowie przyznania mu emerytury okazała się niesłuszna i krzywdząca. Powód wskazał, iż przez cały okres aktywności zawodowej pracował jako spawacz i nadal pracuje jako spawacz- ślusarz. Jak wskazywał skarżący błędy w prowadzeniu dokumentacji osobowej nie powinny ograniczać jego prawa do emerytury, skoro ukończył 60 lat, a w dacie 01.01.1999r. posiadał okres ubezpieczenia zgodny z art. 27 ustawy o emeryturach z FUS, gdyż- zdaniem wnioskodawcy- okres pracy w szczególnych warunkach wynosił ponad 16 lat. Wskazując na powyższe apelujący podał, iż apelacja jest konieczna i uzasadniona.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługiwała na uwzględnienie.

Ponowna analiza zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a także zarzutu podniesionego w apelacji prowadzi do wniosku, że zaskarżony wyrok Sądu Okręgowego jest prawidłowy. Sąd drugiej instancji podziela i przyjmuje za własne ustalenia poczynione przez Sąd Okręgowy, jak również podziela ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego Zdaniem Sądu Apelacyjnego prawidłowa była również wykładnia przepisów prawnych mających zastosowanie w niniejszej sprawie.

Sąd pierwszej instancji zasadnie wywiódł, iż wnioskodawca, wobec nieprzerwanego kontynuowania stosunku pracy, nie spełnia przesłanek do przyznania prawa do wcześniejszej emerytury w myśl art. 184 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [dalej: ustawa].

Podniesiony w środku zaskarżenia zarzut poczynienia niewłaściwych ustaleń faktycznych jest niesłuszny.

Rozpoznając niniejszą sprawę wskazania wymaga, iż przesłanki warunkujące przyznanie wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury winny być spełnione łącznie. Sąd Okręgowy prawidłowo ustalił, iż brak spełnienia jednej z przesłanek ustawowych do przyznania dochodzonego świadczenia powoduje bezprzedmiotowym badanie dalszych warunków do jego przyznania. Słuszność powyższego poglądu potwierdza stanowisko judykatury, zgodnie z którym jeżeli ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy na dzień złożenia wniosku o emeryturę na podstawie art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a nadto nie udokumentował przed organem rentowym spełnienia warunku posiadania co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze na dzień 1 stycznia 1999 r. sąd rozpoznający odwołanie od decyzji odmawiającej przyznania prawa do emerytury, po ustaleniu, że ubezpieczony nie rozwiązał stosunku pracy, nie ma obowiązku prowadzenia postępowania celem ustalenia spełnienia pozostałych przesłanek przyznania świadczenia (tak. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 11 marca 2010 r. III AUa 19/2010). Pogląd ten, jest akceptowany przez sąd drugiej instancji rozpoznający przedmiotową sprawę. Prowadzenie postępowania dowodowego i czynienie ustaleń faktycznych w szerszym zakresie niż uczynił to sąd pierwszej instancji było bezprzedmiotowe wobec stwierdzenia braku jednej z ustawowych przesłanek.

Uzasadniając powyższe postępowanie koniecznym jest wskazanie, iż z brzmienia przepisu art. 100 ust. 1 ustawy emerytalnej wynika, iż „prawo do świadczeń określonych w ustawie powstaje z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa, z zastrzeżeniem ust. 2”. Zasadny jest zatem wniosek, iż prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego nabywa się z mocy prawa (ex lege) w razie zajścia sytuacji objętej ochroną po spełnieniu wymaganych przez ustawę warunków. Przyjmuje się, że jeżeli wśród warunków jest konieczność rozwiązania stosunku pracy, to prawo zostanie nabyte dopiero po dokonaniu przez ubezpieczonego tej czynności.

Sąd Okręgowy słusznie stwierdził, że wymagane jest spełnienie wszystkich warunków wymaganych do nabycia prawa. Uwzględniając regulację przepisu art. 184 ww. ustawy, który znajduje zastosowanie także do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., prawo do emerytury uzyskują ubezpieczeni po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (01.01.1999r.) osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiety i 65 lat - dla mężczyzny oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (20 lat dla kobiety i 25 lat dla mężczyzny), a także pod warunkiem nie przystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego oraz rozwiązania stosunku pracy, gdy te warunki są spełnione łącznie na dzień wydania decyzji.

W przedmiotowej sprawie było niesporne, że wnioskodawca zarówno na dzień złożenia wniosku o wcześniejszą emeryturę jak i na dzień wydania decyzji pozostawał w stosunku pracy. Wnioskodawca kontynuował zatrudnienie także przez czas trwania postępowania sądowego w tej sprawie. Mając to na uwadze brak było merytorycznych podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego i ustalania stanu faktycznego pod kątem spełnienia drugiej ze spornych przesłanek tj. posiadania wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Dodania wymaga, iż apelujący nie wystąpił z powództwem o ustalenie w trybie art. 189 k.p.c. świadczenia pracy w szczególnych warunkach, ale o konkretne świadczenie, tj. o wcześniejszą emeryturę. Prowadzenie przez Sąd postępowania dowodowego w przedmiocie posiadania przez wnioskodawcę wymaganego stażu pracy w szczególnych warunkach, mogłoby być dokonane jedynie na potrzeby niniejszego postępowania i nie mogłyby zostać uwzględnione przy ewentualnym powtórnym ubieganiu się przez apelującego o ponowne uzyskanie prawa do wcześniejszej emerytury, o czym słusznie przypominał sąd pierwszej instancji.

Reasumując Sąd Apelacyjny uznał, iż ustalenia faktycznie poczynione w sprawie są prawidłowe i słuszne, zaś w apelacji nie wyartykułowano na czym miało polegać poczynienie wadliwych ustaleń faktycznych. Jak powyżej wyjaśniono sąd pierwszej instancji nie mógł ustalać w sprawie okresów świadczenia pracy w szczególnych warunkach, skoro stwierdził, iż prawo do dochodzonego świadczenia nie przysługuje wnioskodawcy z uwagi na pozostawanie wnioskodawcy w stosunku pracy

Mając na uwadze powyższe, apelacja jako niezasadna podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 K.p.c.

/SSA Ewa Cyran/ /SSA Hanna Hańczewska-Pawłowska/ /del. SSO Wiesława Stachowiak /