Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 czerwca 2018r. znak (...) - (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. odmówił M. R. wypłaty zasiłku chorobowego za okres od 1 stycznia 2016r. do 14 kwietnia 2016r. z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach. Powołując się na przepis art. 61 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz art. 3 ust.1 pkt 4, art. 46, art. 51 i art. 83 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, organ wskazał, iż zobowiązany do wypłaty zasiłku chorobowego był płatnik-pracodawca. Jak wynika z przeprowadzonej kontroli, płatnik pobrał środki z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i wypłacił je M. R. za sporny okres.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł M. R., domagając się wypłaty zasiłku chorobowego za okres od 1 stycznia 2016r. do 14 kwietnia 2016r. Podkreślił, iż pracodawca – mimo pobrania środków na zasiłek chorobowy - nie dokonał jego faktycznej wypłaty.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania w całości, wywodząc jak w uzasadnieniu decyzji. Dodatkowo organ wskazał, że ustalenia kontroli przeprowadzonej u płatnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach wykazały, że od stycznia do marca 2016r. M. R. otrzymał od pracodawcy łącznie kwotę 2704,12 zł w gotówce, przy czym nie wiedział z jakiego tytułu. Z pisma Drugiego Urzędu Skarbowego w S. z dnia 18 kwietnia 2018r. wynika, że ubezpieczony w PIT-2016 wykazał przychód ze stosunku pracy w kwocie 3593,98 zł. Według organu, oznacza to, że pracodawca dokonał wypłaty spornego zasiłku chorobowego.

Zawiadomiony o toczącym się postępowaniu Syndyk Masy Upadłości (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach w upadłości likwidacyjnej nie wstąpił do postępowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. R. od 1 lutego 2008r. do 16 maja 2016r. był zatrudniony w (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach.

Niesporne

W okresie od 16 października 2016r. do 14 kwietnia 2016r. był nieprzerwanie niezdolny do pracy.

Niesporne

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach jest podmiotem zatrudniającym powyżej 20 pracowników.

Niesporne

Cała należność za październik 2015r. została wypłacona M. R. przez pracodawcę w terminie i na jego rachunek bankowy. Od listopada 2015r. pracodawca zaczął opóźniać się z wypłatą należności na rzecz M. R.. Od tego czasu należności były wypłacane w ratach, gotówką (zawsze za pokwitowaniem) i dopiero po interwencji M. R..

Dowód: przesłuchanie M. R. w charakterze strony k. 36-37, wyciąg z rachunku bankowego k. 49-51, lista płac k. 46, protokół przesłuchania k. 231-233 akt kontroli organu, historia rachunku k. 249-289 akt kontroli organu

Tytułem zasiłku chorobowego za listopad 2016r. M. R. winien otrzymać kwotę 1044,80 zł. W dniu 18 grudnia 2015r. otrzymał gotówką kwotę 500 zł, a w dniu 13 stycznia 2016r. kwotę 544,80 zł, co łącznie dało należną za listopad 2015r. kwotę 1044,80 zł.

Kwoty 500 zł i 544,80 zł zostały opisane przez pracodawcę jako „wynagrodzenie za pracę”, a żona M. R. na bonach kasowych dokonał ręcznego dopisku „za listopad 2015r. (wypłata z dnia 10.12.)”

Dowód: przesłuchanie M. R. w charakterze strony k.36-37, bon kasowy z dnia 18.12.2015r. k. 241 akt kontroli organu , bon kasowy z dnia 13.01.2016r. k. 243 akt kontroli organu, lista płac za XI 2015r. k. 47, protokół przesłuchania k. 231-233 akt kontroli organu,

Tytułem zasiłku chorobowego za grudzień 2015r. M. R. winien otrzymać kwotę 1079,66 zł. Otrzymał z tego tytułu następujące kwoty w dniach: 22 stycznia 2016r. – 300 zł, 8 lutego 2016r. – 779,66 zł, co łącznie dało należną kwotę 1079,66 zł. Na bonach kasowych kwoty te zostały opisane przez żonę M. R. ogólnie jako „wynagrodzenie za pracę”.

Dowód: przesłuchanie M. R. w charakterze strony k.36-37, bon kasowy z dnia 22.01.2016r. k. 143 akt kontroli organu, bon kasowy z dnia 05.02.2016r. k. 145 akt kontroli organu, lista płac za XII 2015r. k. 48, protokół przesłuchania k. 231-233 akt kontroli organu

Tytułem zasiłku chorobowego za styczeń 2016r. M. R. winien otrzymać kwotę 1079,66 zł. Otrzymał z tego tytułu następujące kwoty w dniach: 18 lutego 2016r. 200 zł, 23 lutego 2016r. 200 zł, 1 marca 2016r. 179,66 zł i 11 marca 2016r. 500 zł, co łącznie dało kwotę 1079,66 zł. Wypłata trzech ostatnich kwot została opisana jako „wynagrodzenie za styczeń 2016r.”

Nie otrzymał od pracodawcy należności za luty, marzec i kwiecień 2016r.

Dowód: przesłuchanie M. R. w charakterze strony k.36-37, bon kasowy z dnia 18.02.2016r. k. 147 akt kontroli organu, dowód wypłaty z dnia 23.02.2016r. k. 149 akt kontroli organu, dowód wypłaty z dnia 01.03.2016r. k. 153 akt kontroli organu, dowód wypłaty z dnia 11.03.2016r. k. 155 akt kontroli organu, lista płac za I 2016r. k. 121 akt kontroli organu, protokół przesłuchania k. 231-233 akt kontroli organu

M. R. ww. kwoty za okres od listopada 2015r. do stycznia 2016r. otrzymywał w gotówce za pokwitowaniem. Dowód wypłaty był już wypisany przez pracownika spółki. Od lutego 2016r. przestał otrzymywać od pracodawcy druki (...).

Dowód: przesłuchanie M. R. w charakterze strony k.36-37, protokół przesłuchania k. 231-233 akt kontroli organu, historia rachunku k. 249-289 akt kontroli organu

Pozwem wniesionym do tutejszego sądu M. R. domagał się zasądzenia od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach należności z tytułu zasiłku chorobowego za okres od 1 stycznia 2016r. do 14 kwietnia 2016r. Sprawa w zakresie tego żądania została przekazania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych jako właściwemu do jej rozpoznania.

Niesporne

Na skutek powyższego przekazania Z.w P., po przeprowadzeniu postępowaniu kontrolnego, wydał odmowną decyzję z dnia 5 czerwca 2018r.

Niesporne

Postanowieniem z dnia 7 września 2018r. S. w P. XI Wydział Gospodarczy do Spraw Upadłościowych w Restrukturyzacyjnych w sprawie o sygnaturze akt (...) ogłoszono upadłość obejmującą likwidację (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach i wyznaczono Syndyka Masy Upadłości.

Dowód: postanowienie Sądu Rejonowego Poznań-Stare Miasto w P. z dnia 7 września 2018r. sygn.akt (...) k. 28-28v.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie w znaczniej części okazało się uzasadnione.

Organ nie kwestionował prawa ubezpieczonego do zasiłku chorobowego w spornym okresie, lecz twierdził, iż należna z tego tytułu kwota została już wypłacona przez płatnika składek.

Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy z powodu choroby w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego (art. 6 ust.1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa Dz.U.2017.1368 j.t.) Zgodnie z przepisem art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej, prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, z zastrzeżeniem pkt 2 lit. d (dotyczącego osób uprawnionych do zasiłków za okres po ustaniu ubezpieczenia).

W niniejszej sprawie niesporne było, że do wypłaty – o charakterze technicznym (o czym będzie mowa poniżej) – był zobowiązany pracodawca. Ubezpieczony twierdził, iż za sporny okres taka faktyczna wypłata zasiłku chorobowego nie nastąpiła.

Ustalenia faktyczne w sprawie zostały dokonane na podstawie spójnych i wiarygodnych zeznań ubezpieczonego M. R. oraz w oparciu o odpowiadającą tymże zeznaniom dokumentację płacową płatnika (listy płac oraz dowody wypłaty) zgromadzoną zarówno przez sam organ na potrzeby poprzedzającej wydanie decyzji kontroli oraz dokumenty nadesłane przez Syndyka spółki na żądanie Sądu. Organ nie był posiadaniu tych ostatnich dokumentów w toku kontroli. Prawdziwość tejże dokumentacji nie była kwestionowana przez żadną ze stron, stąd została przyjęta jako podstawa ustalenia kwot wypłaconych na rzecz ubezpieczonego. Podczas przesłuchania ubezpieczony potwierdził otrzymanie kwot wyszczególnionych na dowodach wypłaty, wskazując, iż kwoty te otrzymywał w ratach w formie gotówkowej, zawsze za pokwitowaniem i nie do końca zdawał sobie sprawę z jakiego tytułu je otrzymywał. Analiza powyższych dokumentów doprowadziła do przyjęcia kiedy i z jakiego tytułu ubezpieczony otrzymywał zasiłek chorobowy (poprzez chronologiczne porównanie należności ubezpieczonego na podstawie list płac i kolejno dokonywanych na jego rzecz wpłat przez pracodawcę).

Z zeznań ubezpieczonego, z listy płac oraz wydruku rachunku bankowego płatnika wynikało, iż ostatnia terminowa wpłata na rzecz M. R. nastąpiła co do należności za październik 2016r., zaś po tym miesiącu wpłaty następowały ratalnie i w gotówce. Koniecznym stało się dokładne sprawdzenie, po pierwsze wysokości zasiłku należnego począwszy od listopada 2016r. (w oparciu o dostępne listy płac) i po drugie ustalenie w jakiej wysokości został on wypłacony (w oparciu o dostępne dowody wypłaty). Poszczególne wpłaty dla ubezpieczonego dokonywane gotówką przez pracodawcę zakwalifikowano odpowiednio najpierw na poczet należności najstarszych, tj. zasiłku za listopad i grudzień 2015r. oraz za styczeń 2016r. Za te miesiące M. R. otrzymał zasiłek chorobowy w pełnej wysokości, odpowiadającej kwotom wynikającym z list płac. Począwszy od lutego 2016r. do 14 kwietnia 2016r. ubezpieczony nie otrzymał już żadnych należności od płatnika.

Stanowisko organu uznano więc za błędne co do okresu od lutego 2016r. do 14 kwietnia 2016r., a decyzja w tej części musiała ulec zmianie na korzyść ubezpieczonego. Przywołany powyżej przepis art. 61 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa nie zwalnia organu rentowego od wypłaty świadczeń na wypadek choroby, lecz jedynie stwarza możliwość rozliczania świadczeń z tej ustawy pomiędzy organem rentowym a płatnikiem składek, który wypłacił te świadczenia. Płatnicy składek nie wypłacają z własnych środków świadczeń z ustawy zasiłkowej (w tym zasiłków chorobowych), a jedynie ze środków przeznaczonych na składki na ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że wypłacone przez płatnika składek świadczenia z ustawy zasiłkowej podlegają rozliczeniu na poczet składek w deklaracji rozliczeniowej (art. 46 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Dz.U Dz.U.2019.300 j.t.). W taki sposób ustawodawca dokonał technicznego zabiegu w zakresie wypłaty świadczeń z ustawy zasiłkowej przez płatników składek, bowiem obowiązek wypłaty świadczeń ciąży na organie rentowym, a technicznie dokonuje tego płatnik składek, który pomniejsza należne składki na ubezpieczenia społeczne dla ZUS o wypłacone świadczenia. Za takim stanowiskiem przemawiają regulacje wskazanych przepisów ustawy systemowej oraz fakt, że organem ubezpieczającym pracownika od zdarzeń losowych i pobierającym składki na ubezpieczenia społeczne jest ZUS. Tym samym norma zawarta w art. 61 ust. 1 pkt 1 ustawy zasiłkowej nie zwalnia organu rentowego od wypłaty świadczeń na wypadek choroby. Powyższe stanowisko jest ugruntowane zarówno w piśmiennictwie jak i w orzecznictwie Sądu Najwyższego (wyrok SN z dnia 23 maja 2012 r. I UK 447/11, OSNP 2013/11-12/136, LEX nr 12120550).

Dochodzone świadczenie w postaci zasiłku chorobowego za okres od lutego 2016r. do 14 kwietnia 2016r. nie zostało M. R. wypłacone. Wobec omawianych uregulowań nie ma wątpliwości, że świadczenia te wynikają ze stosunku ubezpieczenia społecznego w razie wystąpienia ryzyka (zdarzenia) ubezpieczeniowego. Świadczenia te przysługują ze środków zgromadzonych w funduszu ubezpieczeń społecznych (FUS), którego jedynym dysponentem jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych (art. 51 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych). Płatnik składek jest przede wszystkim, zgodnie z jego nazwą i statusem prawnym, podmiotem zobowiązanym do zapłaty należnych składek na ubezpieczenia społeczne i tylko wtedy wykonuje inne zadania ze stosunków ubezpieczenia społecznego, jeżeli zostają mu one powierzone przez ustawodawcę w ramach powinności określonych w ustawie (art. 3 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej). Tylko płatnicy składek, między innymi na ubezpieczenia chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, zostali upoważnieni przez ustawodawcę w ramach obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne, do ustalania prawa i wysokości zasiłku chorobowego oraz wypłat tych świadczeń, które rozliczają na poczet należnych składek na ubezpieczenia społeczne (art. 46 ust. 1 i 2 ustawy systemowej), pomniejszając należne składki o kwoty wypłaconych świadczeń chorobowych. W sensie normatywnym wypłata tych świadczeń następuje w istocie rzeczy z funduszu chorobowego, wyodrębnionego w ramach FUS (art. 55 pkt 3 ustawy systemowej), bowiem świadczenia chorobowe przysługują ze społecznego ubezpieczenia chorobowego i są wypłacane ze środków zgromadzonych w funduszu chorobowym, którym dysponuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

Finalnie należy podkreślić, iż ubezpieczeni nie mogą dochodzić świadczeń od płatników składek, którzy pomimo tego, że ustalają prawo i wysokość oraz wypłacają świadczenia z ubezpieczenia chorobowego, to nie wydają decyzji w sprawach tych świadczeń. Decyzje w sprawach świadczeń chorobowych zawsze wydają organy rentowe, bo do nich (ich właściwości) należy wydawanie zaskarżalnych decyzji w sprawach świadczeń z ubezpieczeń społecznych (art. 476 § 2 pkt 1 i § 4 pkt 1 k.p.c.).

W konsekwencji, uznając decyzję za częściowo nieprawidłową, na podstawie przepisu art. 477 (14) § 2 k.p.c. dokonano jej zmiany poprzez ustalenie, że M. R. ma prawo do wypłaty przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. zasiłku chorobowego za okres od dnia 1 lutego 2016r. do dnia 14 kwietnia 2016r. z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w Komornikach. W pozostałym zakresie, co do zasiłku chorobowego za styczeń 2016r., odwołanie na podstawie przepisu art. 477 (14) § 1 k.p.c. oddalono.

Jako, że granice rozstrzygnięcia wyznacza decyzja i wobec braku w odwołaniu stosownego wniosku, nie orzekano o odsetkach od dochodzonej należności.

Z:

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

(...)