Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 marca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Marcelina Machera

po rozpoznaniu w dniu 11 marca 2019 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku B. Z.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o rekompensatę

na skutek odwołania B. Z.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 28 sierpnia 2018 r. sygn. (...)

oddala odwołanie.

Sygn. VU 685/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 28 sierpnia 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił wnioskodawcy B. Z. prawa do rekompensaty przyznawanej w formie dodatku do kapitału początkowego z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W uzasadnieniu decyzji ZUS wskazał, że wnioskodawca nie udowodnił okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat.

Od powyższej decyzji wnioskodawca B. Z. złożył odwołanie, w którym wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do rekompensaty. Podniósł, że brakujący okres około dwóch lat do wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach , przypada na okres kiedy przebywał na zwolnieniach lekarskich oraz urlopach dla poratowania zdrowia , w zawiązku z leczeniem WZW typu B, przy czym zgodnie z załączonym do akt organu prawomocnym wyrokiem sądu, odpowiedzialność za mogące wystąpić w przyszłości skutki zakażenia wirusem jakie miało miejsce w 2007 r., ponosi Gmina M. B..

W ocenie skarżącego ZUS winien przy wydawaniu zaskarżonej decyzji uwzględnić przytoczone wyżej okoliczności.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. Stwierdził, że wykazany przez wnioskodawcę okres zatrudnienia w warunkach szczególnych wynosi 12 lat, 7 miesięcy i 25 dni. Z okresu od 1 września 1991 roku 31 grudnia 2008 roku należy bowiem wyłączyć okresy zasiłkowe w wymiarze 1 rok , 8 miesięcy, 25 dni jak też okresy przebywania na urlopach dla poratowania zdrowia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca B. Z. złożył w dniu 14 sierpnia 2018 roku wniosek o przyznanie prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. W następstwie tego wniosku została wydana zaskarżona decyzja.

(okoliczności niesporne)

W okresie od 1 września 1991 roku do 28 sierpnia 2018 roku wnioskodawca zatrudniony był w Szkole Podstawowej Nr (...) (...)w B. w pełnym wymiarze czasu pracy w charakterze nauczyciela.

(dowód: świadectwo pracy k. 24 - w aktach emerytalnych)

W okresie zatrudnienia od 3 marca 1993 roku do 31 grudnia 2008 roku wnioskodawca przebywał na zwolnieniach lekarskich w wymiarze 1 roku, 8 miesięcy, 25 dni.

Ponadto wnioskodawca korzystał z urlopów dla poratowania zdrowia :

-

od 13 lutego 1995 r. do 12 lutego 1996 r.

-

od 13 grudnia 1998 r. do 29 grudnia 1998 r.

-od 26 kwietnia 2004 r. do 26 czerwca 2004 r.

-25 sierpnia 2004 r. do 24 czerwca 2005 r.

(dowód: wykaz okresów nie składkowych k. 25- 25verte akt emerytalnych, karta stażu

sumarycznego k. 34 akt kapitałowych)

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zważył, co następuje:

Odwołanie jako nieuzasadnione podlega oddaleniu.

Zgodnie w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1924), zwanej dalej ustawą, rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Przysługuje ona zatem osobom, które rozpoczęły pracę przed 1 stycznia 1999 roku i nie nabędą prawa do emerytury pomostowej oraz jednocześnie utraciły możliwość nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (por. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 listopada 2010 roku, K 27/09, OTK - A 2010, nr 9, poz. 109).

Zgodnie z art. 21 ust. 1 rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. W myśl natomiast ust. 2 tego przepisu rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Przesłankami uprawniającymi do rekompensaty są zatem:

1)  utrata przez ubezpieczonego możliwości przejścia na emeryturę we wcześniejszym wieku emerytalnym w związku z wygaśnięciem po dniu 31 grudnia 2008 roku - w stosunku do ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 roku, a przed dniem 1 stycznia 1969 roku - podstawy prawnej przewidującej takie uprawnienie,

1)  niespełnienie przez ubezpieczonego warunków uprawniających go do emerytury pomostowej,

2)  legitymowanie się przez ubezpieczonego co najmniej 15 - letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z FUS,

3)  nieuzyskanie przez ubezpieczonego prawa do emerytury według zasad przewidzianych w' ustawie o emeryturach i rentach z FUS.

Stosownie do art. 23 ust. 1 i 2 ustawy ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego, a rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Organ rentowy odmówił wnioskodawcy prawa do rekompensaty z tego względu, że jego zdaniem nie wykazał on okresu pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat. ZUS stwierdził bowiem, że udowodniony przez wnioskodawcę okres zatrudnienia w warunkach szczególnych wynosi 12 lat, 7 miesięcy i 25 dni ponieważ z okresu od 1 września 1991 roku 31 grudnia 2008 roku należy wyłączyć okresy zasiłkowe w wymiarze 1 rok , 8 miesięcy, 25 dni jak też okresy przebywania na urlopach dla poratowania zdrowia.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko ZUS, że należy z okresu zatrudnienia w szczególnym charakterze ( pracy nauczycielskiej) wyłączyć wszystkie okresy niezdolności do pracy, za które wypłacane było wnioskodawcy wynagrodzenie i zasiłki chorobowe oraz okresy przebywania wnioskodawcy na urlopach dla poratowania zdrowia.

Przepis art. 12 ustawy o emeryturach pomostowych stanowi, że przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, o których mowa w art. 4- 11, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Przepis ten ma w ocenie Sądu także zastosowanie przy ustalaniu prawo do rekompensaty, bowiem jak wynika z jej art. 1 ustawy określa warunki nabywania i utraty prawa do emerytur i rekompensat przez niektórych pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Art. 4 pkt 5 ustawy wymienia przy tym, jako jeden z warunków prawa do emerytury pomostowej, wykonywanie przez pracownika przed dniem 1 stycznia 1999 r. prac w szczególnych warunkach lub prac w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

Warunkiem przyznania rekompensaty jak stanowi art. 21 ustawy jest także posiadanie wymaganego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS a zatem także w rozumieniu art. 32 i art. 33 tej ustawy.

Z uwagi na charakter emerytur pomostowych oraz rekompensat, brak jest w ocenie Sądu podstaw, by w przypadku ustalania prawo do rekompensaty nie uwzględniać art. 12 ustawy.

Przy ustaleniu nauczycielskiego stażu wnioskodawcy, nie znajduje w ocenie Sądu zastosowania wykładnia art. 32 ust.la ustawy o emeryturach i rentach z FUS sprowadzająca się do stwierdzenia , że do okresu pracy w szczególnym charakterze wskazanym w art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 ze zm.) wlicza się okresy niezdolności do pracy z powodu choroby i macierzyństwa oraz okresy urlopu dla poratowania zdrowia udzielonego przed dniem 1 lipca 2004 r. (sprzed daty wejścia w życie art. 32 ust. la ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.)

W kwestii niezaliczenia okresu urlopu dla podratowania zdrowia i absencji chorobowych do nauczycielskiego stażu pracy wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 sierpnia 2011 r. I UK 82/11 (Legałis ), stwierdzając, że:

1.  W stanie prawnym obowiązującym od 1 lipca 2004 r. przy ustalaniu nauczycielskiego stażu zatrudnienia dla celów zweryfikowania nauczycielskich uprawnień emerytalnych przez nauczycieli, którzy do tego dnia nie spełnili wszystkich warunków wymaganych do nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej, nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy nauczycielskiej, w tym okresów korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia, za które nauczyciel po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Dlatego po 1 lipca 2004 r. wymaganie wykonywania pracy nauczycielskiej odnosi się do okresów rzeczywistego wykonywania takiej pracy, z wyłączeniem okresów jedynie formalnego pozostawania w nauczycielskim stosunku pracy, kiedy to nauczyciel pracy tej nie wykonywał, a tym samym nie był narażony na uciążliwości związane z warunkami lub charakterem tej pracy. Zatem przy ustalaniu nauczycielskiego stażu pracy należy pominąć okresy, w których nauczyciel przebywał na urlopach dla poratowania zdrowia, a także okresy jego absencji chorobowych.

2.  Zastosowanie art. 32 ust. la pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) do osób, które przed dniem 1 lipca 2004 r. nie spełniły wszystkich warunków nabycia prawa do wcześniejszej emerytury dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie narusza konstytucyjnych zasad równości i sprawiedliwości społecznej.

Wskazać należy, iż powyższy pogląd wyraził Sąd Najwyższy w sprawie, w której ubezpieczona wnosiła o zaliczenie do nauczycielskiego stażu okresów przebywania na urlopach dla poratowania zdrowia min. w latach 1994 - 1995, 2002 - 2003. W sprawie tej przesądzające znaczenie miał fakt, czy ubezpieczona - po uwzględnieniu przypadających przed zmianą stanu pranego okresów niewykonywania pracy w szczególnym charakterze ( nauczycielskiej) udowodniła na dzień poprzedzający 1 lipca 2004 roku spełnienie wszystkich przesłanek warunkujących przyznanie jej prawa do emerytury w obniżonym wieku, w tym wykazanie wymaganego stażu nauczycielskiego ( 20 lat).

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca B. Z. prace jako nauczyciel rozpoczął w dniu 1 września 1991 roku i kontynuował ją nieprzerwanie do 28 sierpnia 2018 roku. Na dzień 1 lipca 2004 roku , przy uwzględnieniu okresów niewykonywania pracy nauczycielskiej, w tym okresów korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia, za które po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, wnioskodawca nie spełniał warunków wymaganych do nabycia emerytury nauczycielskiej. Jego staż nauczycielski nie przekraczał wówczas 14 lat.

Reasumując , w ocenie Sądu Okręgowego, wobec nie spełnienia przez wnioskodawcę przesłanki w zakresie posiadania 15 letniego okresu pracy w szczególnym charakterze, nie nabył on prawa do rekompensaty o której mowa w przywołanych wyżej przepisach.

Dodać należy , iż okoliczności przywołane przez wnioskodawcę dotyczące istnienia podmiotu odpowiedzialnego za dalsze skutki zarażenia go chorobą ( która była przyczyną wielu okresów niewykonywania pracy ), pozostają bez wpływu na treść rozstrzygnięcia w omawianej sprawie. Względy pozanormatywne związane z zasadami współżycia społecznego oraz sprawiedliwości społecznej nie mogą bowiem stanowić podstawy wydania przez organ rentowy decyzji o przyznaniu prawa do świadczenia (tak Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 18 września 2013 roku, III AUa 134/13).

Z tych też względów, Sąd Okręgowy — Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił złożone odwołanie.