Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym do Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim w dniu 18 kwietnia 2014 r., Budownictwo (...) z ograni­czoną odpowiedzialnością w (...) żądała zasądzenia od pozwanej Gminy W. kwoty 582 173,92 zł, z ustawowymi odsetkami oraz kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że na dochodzoną kwotę skła­dają się:

a)  395 262,64 zł – tytułem zatrzymanej przez stronę pozwaną części wynagrodzenia należnego powódce na podstawie umowy nr (...), w związku z bezzasadnym – zdaniem powódki ‒ potrąceniem przez pozwaną kary umownej wynikającej z tejże umowy;

b)  10 084,24 zł – z tytułu zatrzymanej przez stronę pozwaną części wynagrodzenia należnego powódce na podstawie umowy nr (...), w związku z bezzasadnym ‒ zdaniem powódki ‒ potrąceniem przez pozwaną kosztów zastępczego naprawienia wad wykonanych robót;

c)  4135,04 zł – z tytułu poniesionych przez powódkę kosztów zużycia energii elek­trycznej;

d)  172 692 zł – tytułem bezzasadnie – zdaniem powódki ‒ zatrzymanej przez stronę pozwaną części wynagrodzenia należnego powódce na podstawie umowy nr (...), w związku z nienależytym wykonaniem przez (...) Spółkę z o.o. umowy podwykonawczej zawartej z powódką.

Strona powodowa wywodziła roszczenia z zawartej z pozwaną w dniu 12 czerwca 2012 r. umowy o wykonanie przez powódkę zadania inwestycyjnego. W ocenie powódki, pozwana w sposób nieuzasadniony dokonała potrącenia z należnego powódce wynagrodzenia oraz kosztów zużycia energii elektrycznej, należności z tytułu kary umownej, która to wierzytelność – zdaniem powódki – nie przysługiwała pozwanej, albo­wiem nie ziściły się określone w umowie warunki naliczenia takiej kary, w szczególności powódka nie dopuściła się zwłoki w wykonaniu umówionych robót, ani też nie było pod­staw do dokonywania przez pozwaną zastępczego usunięcia wad owych robót na koszt powódki (pozew k. 3-31).

Postanowieniem z 28 kwietnia 2014 r. strona powodowa została zwolniona od kosztów sądowych w zakresie opłaty od pozwu (postanowienie k. 258).

W dniu 29 kwietnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim wydał przeciwko pozwanej nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (nakaz zapłaty k. 259).

W dniu 22 maja 2014 r. pozwana wniosła sprzeciwu od ww. nakazu zapłaty, domagając się oddalenia powództwa oraz zasądzenia od powódki kosztów procesu. W uzasadnieniu pozwana podała, że dochodzoną pozwem kwotę 172 692 zł złożyła do depozytu sądowego, wobec uzasadnionych wątpliwości co do uprawnionego wierzyciela, a złożenie do depozytu sądowego wywołuje skutki takie, jak spełnienie świadczenia.

W zakresie pozostałych żądań pozwu, pozwana powołała się na dokonanie potrą­cenia kwoty 395 262,64 zł, która to wierzytelność – zdaniem pozwanej – przysługiwała jej z tytułu kary umownej naliczonej zgodnie z zawartą przez strony umową opisaną w pozwie za nieterminowe wykonanie umowy przez wykonawcę robót, tj. w wysokości 0,1% wynagrodzenia brutto za każdy dzień zwłoki. Według pozwanej, strona powodowa zakończyła wykonanie robót w dniu 22 października 2013 r., kiedy to dokonano ich odbioru, zaś wynikający ostatecznie termin umowny upłynął 10 sierpnia 2013 r. Ponadto, strona pozwana powołała się na potrącenie z należności powódki kwoty 10 084,24 zł tytułem poniesionych kosztów usunięcia wad wykonanych robót (sprzeciw od nakazu zapłaty k. 262-283).

Pismem złożonym 28.07.2014 r. strona powodowa zmieniła powództwo w części dotyczącej domagania się od pozwanej zapłaty kwoty 172 692 zł wraz z odsetkami usta­wowymi liczonymi od dnia 8.12.2013 r. do dnia zapłaty w ten sposób, że w miejsce w którym powódka domagała się zasądzenia od pozwanej kwoty 172 692 zł wraz z odset­kami ustawowymi liczonymi od dnia 8.12.2013 r. do dnia zapłaty - powódka wniosła o ustalenie, że powódce przysługuje prawo do otrzymania złożonej przez pozwaną w depo­zycie sądowym Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwoty 172 692 zł (pismo procesowe strony powodowej k. 697-713).

Postanowieniem z 14 sierpnia 2014 roku Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunal­skim stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę Sądowi Okręgowemu w Łodzi – Sądowi Gospodarczemu, jako miejscowo i rzeczowo właściwemu (postanowienie k. 754).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka ‒ Budownictwo (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w (...), jest przedsiębiorcą zajmującym się m.in. wyko­nywaniem inwestycji budowlanych (bezsporne).

W dniu 12 czerwca 2012 r. powódka zawarł z pozwaną Gminą W. K.­porska umowę nr (...), na mocy której powódka zobowiązany była do wykonania na rzecz pozwanej zadania inwestycyjnego pn. „Budowa nowoczesnego centrum eduka­cyjno-sportowego w miejscowości B.” zgodnie z wymaganiami określonymi przez pozwanego, dokumentacją projektową, zasadami wiedzy technicznej i sztuki budowlanej, obowiązującymi przepisami i polskimi normami (§ 1 ust. 3), na warunkach wskazanych w ofercie z dnia 30.04.2012 r. Szczegółowy zakres i termin zakończenia robót określony został w SIWZ wraz z załącznikami i wyjaśnieniami, w tym także w dokumentacji projektowej oraz specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Termin wykonania umowy określono ponadto w § 2 umowy, na 30 kwietnia 2013 r. Za wykonanie przedmiotu umowy, powódce przysługiwało od pozwanego inwestora wyna­grodzenie ryczałtowe w wysokości 4 402 078,64 zł netto + VAT, tj. w wysokości 5 414 556,73 zł brutto. Pierwotny termin wykonania zamówienia strony określiły, zgod­nie z SIWZ, na dzień 30 kwietnia 2013 r. W § 5 ust. 3 umowy, wykonawca stwierdził, że zapoznał się z warunkami lokalizacyjno-terenowymi i uwzględnił je w wynagrodzeniu. W § 8 umowy uregulowano uprawnienia stron do domagania się zapłaty kar umownych. Wykonawca zobowiązał się do zapłacenia na rzecz zamawiającego kary umownej m.in. za zwłokę w zakończeniu wykonywania przedmiotu umowy – w wysokości 0,1% wyna­grodzenia brutto za każdy dzień zwłoki. Przy czym za datę wykonania przez wykonawcę zobowiązania strony postanowiły uznać datę odbioru stwierdzoną w protokole odbioru końcowego - § 6 ust. 8 umowy (dowód: poświadczona kopia umowy k. 48-56).

Przed podpisaniem powyższej umowy przedstawiciel powodowej spółki oglądał teren zamierzonej budowy (dowód: zeznania świadka J. G. na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-8971 ).

Po przekazaniu przez pozwaną placu budowy oraz dokumentacji technicznej powodowej spółce (co nastąpiło w dniu 21.06.2012 r.) pismem datowanym na dzień 11.07.2012 r. nr (...), w ślad za zgodnie poczynionymi ustaleniami stron w momencie podpisywania umowy, powódka zwróciła się do pozwanej z prośbą o przedłu­żenie planowanego terminu zakończenia robót - ze względu na uprzednio przedłużający się okres procedury przetargowej dotyczący wyłonienia wykonawcy oraz procedury związanej z uzyskaniem stosownych pozwoleń wjazdu, warunków przyłączy i zmiany pozwolenia na budowę ze względu na zagospodarowanie terenu (dowód: poświadczona kopia protokołu przekazania placu budowy k. 747, poświadczona kopia protokołu przeka­zania dokumentacji k. 775, poświadczona kopia pisma k. 57, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-8782 ).

W tym samym dniu, odrębnym pismem o nr L.dz.79/07/ (...), powódka poinformowała pozwaną o ewentualnych negatywnych skutkach związanych z przyjętą przez pozwaną (w trakcie postępowania przetargowego) technologią wykonania konstrukcji stalowej obiektu, wskazując, że istnieje obawa, iż konstrukcja ta nie będzie prawidłowo współpracować w połączeniu z płytami F. jako ściany osłonowe i działowe; na tę okoliczność powódka zaproponowała pozwanej zastąpienie konstrukcji stalowej konstrukcją murowaną z elementami żelbetowymi: słupami i rdzeniami, a zwieńczoną wieńcem żelbetowym na szczycie ścian zapewniającym stabilność konstruk­cji i podstawę do zamocowania stalowej konstrukcji dachu. W przypadku zaś braku zgody na powyższą zmianę powódka zawnioskowała o dostarczenie mu przez pozwaną projektu wykonawczego (rys. szczegółowych) połączenia płyt z konstrukcją stalową. Jednocześnie też wykonawca zwrócił uwagę na ewentualność zmian układu warstw pokrycia dachowego obiektu (dowód: poświadczona kopia pisma k. 58-59, zeznania świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, J. G. na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-897).

Następnie, powódka pismem z dnia 31.07.2012 r. nr L.dz. 6/08/ (...) zawiadomiła pozwaną o niemożliwości wykonania przedmiotu umowy zgodnie z doku­mentacją projektową, zasadami wiedzy technicznej, sztuką budowlaną i przepisami prawa, wobec istotnych rozbieżności pomiędzy treścią decyzji o pozwoleniu na budowę a otrzymanymi projektami. Jednocześnie zwróciła się do pozwanej o niezwłoczne wyzna­czenie terminu spotkania, celem ustalenia dalszego toku postępowania (dowód: poświad­czona kopia pisma k. 61, zeznania świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, J. G. na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-897).

Pismem datowanym na dzień 18.10.2012 r. pozwana zajęła stanowisko w przed­miocie zgłoszonych przez powodowego wykonawcę uwag co do dokumentacji projekto­wej jak i proponowanych przez niego zmian – oświadczając jednocześnie, że nie wyraża zgody na zmianę wypełnienia ścian ani też na zmiany w konstrukcji budynku, w zakresie zaś zmiany pokrycia dachowego, że wyraża wstępną akceptację, z tym jednak zastrzeże­niem, że ostateczną decyzję pozwana poweźmie po uzyskaniu stosownych informacji ze strony projektanta. Jednocześnie w odniesieniu do zaproponowanej przez powódkę zmiany konstrukcji budynku pozwana zaznaczyła, że w projekcie występuje rozbieżność polegająca na nie wrysowaniu w projekcie konstrukcji podpór w osi E, przy czym zazna­czyła, że nie miało ani że nie mogło mieć to wpływu na treść złożonej przez powoda oferty, jak i na prawidłową realizację zamówienia (dowód: poświadczona kopia pisma k. 62, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Powodowy wykonawca, nie zgadzając się z powyższym stanowiskiem pozwanej, pismem z dnia 30.10.2012 r. nr L.dz. 198/10/ (...) przedstawił niezgodności doku­mentacji projektowej, konieczność wykonania robót dodatkowych i jednocześnie zwrócił uwagę na obligatoryjność przedłużenia terminu wykonania przedmiotu umowy z przy­czyn wskazanych w powołanym piśmie (dowód: poświadczona kopia pisma k. 63-67, zeznania świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, J. G.­skiego na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-897).

W odpowiedzi, pozwana pismem z dnia 8.11.2012 r. nr UZP.271.1.2012 podwa­żyła prawdziwość jak i istotność zarzutów sformułowanych przez wykonawcę (dowód: poświadczona kopia pisma k. 69-73).

Prace budowlane w zakresie wykonania dokumentacji, wykonania konstrukcji stalowej oraz montażu etapu I przedszkole i etapu II sala gimnastyczna z zapleczem, a także wykonania dźwigarów dachowych sali gimnastycznej objęte były umową zawartą w dniu 6.12.2012 r. przez powódkę z podwykonawcą – (...) Spółką z o.o. w W. (dowód: poświadczona kopia umowy k. 244-247, zeznania świadków L. N. i T. (...) na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Pismem z dnia 4.01.2013 r. pozwana wezwała powódkę do natychmiastowego wstrzymania powyższych robót montażowych z uwagi na sprzeczności dokumentacji wykonawczej z projektem budowlano-wykonawczym, następnie zaś pismem z dnia 8.01.2013 r. (omyłkowo wskazano rok 2012) pozwana doprecyzowała swe zastrzeżenia, zarzucając wykonanie części konstrukcji obiektu niezgodnie z projektem, bez zgody zamawiającego oraz inspektora nadzoru (dowód: poświadczone kopie pism k. 74-76, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Po dalszej wymianie pism między stronami, ostatecznie pozwana Gmina nie zgodziła się na zaakceptowanie zmian w zakresie konstrukcji stalowej budynku, realizo­wanych ze strony wykonawcy. W dniu 18.02.2013 r. powódka zwróciła się do pozwanej o akceptację dokumentacji projektowo - wykonawczej konstrukcji stalowej dla obiektu B. z wprowadzonymi poprawkami nieujętymi w dokumentacji przetargowej z kwiet­nia 2012 r. Jednocześnie też, powołując się na występujące w dokumentacji projektowej konstrukcji stalowej braki związane z nieujęciem w rysunkach konstrukcji stalowej łącz­nika łączącego nowy obiekt z istniejącą szkołą oraz szeregi słupów w osi E wzdłuż kory­tarza sali gimnastycznej, a przez to przesunięciem w czasie możliwości wykonania i montażu konstrukcji stalowej po uzupełnieniu jej przez inwestora, powódka zwróciła się do pozwanej o przedłużenie terminu wykonania przedmiotu umowy o 2 miesiące tj. do dnia 30 czerwca 2013 r.

Pismem z dnia 20.02.2013 r. pozwana oświadczyła, że powodowy wykonawca zobligowany jest wykonać konstrukcję zgodnie z treścią SIWZ i załącznikami, w tym projektem z kwietnia 2012 r. zaznaczając przy tym, że w dniu 9.11.2012 r. pozwana prze­kazała stronie powodowej projekt uszczegóławiający w zakresie wykonania podpór w osi E oraz łącznika i co za tym idzie w zakresie budowy konstrukcji powódka winna posługi­wać się dwoma projektami ‒ projektem z miesiąca kwietnia 2012 r. oraz z miesiąca listo­pada 2012 r. W odpowiedzi na to pismo, wykonawca zawiadomił pozwaną o terminie montażu konstrukcji stalowej, podając, że termin uwarunkowany był działaniami podwy­konawcy, przedkładając jednocześnie roboczy harmonogram rzeczowo-finansowy reali­zacji inwestycji (dowód: poświadczone kopie pism k. 77-87, zeznania świadków L. N.­sia na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878 i J. G. na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-897).

Pismem datowanym na dzień 12.04.2013 r. pozwana, ustosunkowując się do prośby powódki o przedłużenie terminu wykonania przedmiotu umowy, zawartej w piśmie z dnia 18.02.2013 r. (w związku z koniecznością usunięcia braków w dokumenta­cji projektowej), wyraziła zgodę na przedłużenie terminu wykonania umowy o 44 dni. W dniu 12.04.2013 r. strony zawarły aneks do umowy nr (...), na mocy którego prze­dłużony został termin wykonania przedmiotu umowy do dnia 13 czerwca 2013 r. (dowód: poświadczona kopia pisma k. 89, poświadczona kopia aneksu do umowy k. 90, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

W dniu 13.05.2013 r. powódka zwróciła się do pozwanej o kolejne przedłużenie terminu wykonania przedmiotu umowy ‒ do dnia 31.08.2013 r., ze względu na warunki atmosferyczne, które do pierwszej dekady kwietnia 2013 r. wielokrotnie uniemożliwiały realizację przedmiotu umowy. Wykonawca powołał się na adnotacje w dzienniku budowy, gdzie wskazano, że ze względu na niskie temperatury wykonywanie robót zostało wstrzymane w dniach 31.12.2012 r., 18.01.2013 r., 21.01.2013 r., 4.03.2013 r., 18.03.2013 r., 25.03.2013 r., 4.04.2013 r., 10.04.2013 r. oraz w dniu 19.04.2013 r. (znaczne opady deszczu). Wykonawca robót zwrócił przy tym uwagę, że w wyniku obfi­tych opadów deszczu w w/w okresie teren budowy o wysokim poziomie wód gruntowych dodatkowo został nadmiernie nawodniony, w związku z czym od dnia 4.05.2013 r. do dnia wystosowania powołanego pisma wykonawca regularnie osuszał teren przy użyciu igłofiltrów, celem możliwości rozpoczęcia prac zewnętrznych (budowy przyłączy kanali­zacji sanitarnej, wodociągowej i energetycznej, zagospodarowanie terenu itp.) (dowód: poświadczona kopia pisma k. 91-92, poświadczona kopia wpisów w dzienniku budowy k. 93-101, zeznania świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, J. G. na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-897).

Ze względu na brak odpowiedzi ze strony pozwanej, powódka pismem z dnia 3.06.2013 r. ponowiła swą prośbę o przedłużenie terminu wykonania przedmiotu umowy powołując się na występujące do połowy miesiąca kwietnia 2013 r. anomalie pogodowe. W tym samym dniu powódka zwróciła się też do pozwanej o podjęcie decyzji i zatwier­dzenie robót koniecznych (dodatkowych) związanych z odwodnieniem terenu przy nowo wybudowanym przez powodowego wykonawcę budynku sali gimnastycznej oraz bieżni, skoczni i placu zabaw, w związku z występującymi nadmiernymi opadami deszczu, które uniemożliwiły dokończenie robót zagospodarowania terenu (dowód: poświadczone kopie pisma k. 102 i 104, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

W trakcie wykonywania robót, wraz z pismem z dnia 16.05.2013 r. powódka zgodnie z warunkami umowy przekazała pozwanej wzorniki oraz próbki płytek ścien­nych i wykładzin podłogowych typu PCV z prośbą o niezwłoczne dokonanie wyboru, nie później jednak niż do dnia 20.05.2013 r., celem złożenia stosownego zamówienia przez powódkę (dowód: poświadczona kopia pisma k. 106-107, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Na skutek prośby wykonawcy zawartej w ww. pismach z 13.05.2013 r. i 3.06.2013 r., strony w dniu 12.06.2013 r. zawarły aneks nr 3 do umowy nr (...), na mocy którego termin realizacji przedmiotu umowy przedłużony został do dnia 10 sierp­nia 2013 r. (dowód: poświadczona kopia aneksu do umowy k. 116, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Pismem datowanym na 14.06.2013 r. pozwana zawiadomiła powódkę o zaakcep­towaniu nowo powstałego projektu wykonawczego kolorystyki i elewacji wnętrz szkoły podstawowej i przedszkola autorstwa J. i S. K., K. O. i E. O., bez kolorystki drzwi w całym obiekcie i kolorystyki podłogi w sali gimnastycznej. W związku z powyższym, wobec nie przyjęcia przez pozwanego inwe­stora przedłożonych przez powódkę wzorników kolorystycznych płytek i wykładziny podłogowej odpowiadającej projektowi budowlanemu załączonemu do dokumentacji przetargowej, pismem z dnia 18.06.2013 r. powódka zawnioskowała o akceptację przez pozwaną wyceny różnicowej materiałów budowlanych. Pozwana pismem z dnia 25.06.2012 r. poinformowała powódkę o braku akceptacji wyceny różnicowej materiałów budowlanych, z uwagi na to, iż dobór materiałów opisanych w projekcie wykonawczym nie odbiega cenowo od materiałów ujętych w projekcie budowlanym. Jednocześnie pozwana nakazała wykonawcy wykonanie robót w postaci wykarczowania i uporządko­wania terenu budowy, podkreślając, że nie wymaga od wykonawcy żadnych robót dodat­kowych, poza wykonaniem zobowiązania wynikającego z zawartej umowy (dowód: poświadczone kopie pism k. 108-113, zeznania świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, K. R. na rozprawie w dniu 23.03.2016 r. k. 1069-10714 ).

Powódka pismem z dnia 28.06.2013 r. zwróciła się do pozwanej o kolejne prze­dłużenie terminu wykonania przedmiotu umowy. W piśmie tym powódka po raz kolejny podniosła też fakt niemożności realizacji robót związanych z zagospodarowaniem terenu. Powołała się po raz kolejny na złe warunki atmosferyczne, które uniemożliwiły jej termi­nowe wykonanie robót, a także na konieczność realizacji zamiennego projektu wykonaw­czego aranżacji wnętrz. Powódka wniosła o przedłużenie terminu wykonania umówio­nych robót do 10 września 2013 r. (dowód: poświadczona kopia pisma k. 114-115, zezna­nia świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, K. R. na rozprawie w dniu 23.03.2016 r. k. 1069-1071).

Pismem z dnia 1.07.2013 r. kierownik budowy zawiadomił pozwaną o wykona­niu robót w postaci wykarczowania i usunięcia pniaków oraz uporządkowania terenu po renowację rowu oraz wykonanie odwodnienia części działki, a także wezwał pozwaną do niezwłocznego przystąpienia do wykonania odwodnienia (dowód: poświadczona kopia pisma k. 117).

Pismem z dnia 9.07.2013 r. pozwana zawiadomiła stronę powodową o niemoż­ności przedłużenia terminu wykonania robót budowlanych z uwagi na wskazywaną przez powódkę przeszkodę w postaci utrzymujących się do połowy kwietnia 2013 r. nieko­rzystnych warunków atmosferycznych uniemożliwiających kontynuowanie robót przez wykonawcę. Zamawiający przypomniał, że czas wykonania konstrukcji stalowej budynku w styczniu 2013 r. przedłużył się przede wszystkim wskutek jej wykonania niezgodnie z dokumentacją techniczną, a przestaje związane były z demontażem konstrukcji o zmienionych profilach (dowód: poświadczona kopia pisma k. 120-121).

W odpowiedzi na to, powódka pismem z dnia 24.07.2013 r. wskazała na nieprawdziwość twierdzeń pozwanego inwestora podnosząc przy tym, że wszelkie opóź­nienia w wykonywaniu robót przez powoda są następstwem przyczyn od powódki nieza­leżnych, w tym także w części spowodowanych przez samego inwestora, za co wyko­nawca nie może ponosić odpowiedzialności. Powódka zwróciła uwagę, że w trakcie wykonywania robót budowlanych, na żądanie pozwanej zewnętrzna firma równolegle podjęła czynności związane z wykonywaniem rowu odwadniającego, w następstwie których wykopana i złożona na odkład ziemia uniemożliwiała powódce wykonanie placu zabaw i jego ogrodzenia a także zakończenia robót związanych z zagospodarowaniem terenu tejże części terenu budowy (dowód: poświadczona kopia pisma k. 122-124, zezna­nia świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Na dzień 25.07.2013 roku Zakład Energetyczny był dopiero na etapie uzgodnień realizacji zgłoszonych obiektów przyłączy w Starostwie Powiatowym i uzyskiwania niezbędnych zezwoleń i uzgodnień i w związku z czym zachodziła realna obawa niewy­konania przedmiotu umowy przez powoda w terminie umówionym, z przyczyn od niego niezależnych, o czym powódka zawiadomiła pozwaną pismem z dnia 25.07.2013 r., po raz kolejny zwracając się o przedłużenie terminu zakończenia robót – do czasu wykona­nia przyłącza energetycznego do zrealizowanego obiektu. Wniosek o określenie warun­ków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej zgłoszony został przez kierownika budowy (który dysponował w tym zakresie pełnomocnictwem od wójta pozwanej Gminy) do zakładu energetycznego w dniu 25 lutego 2013 r. (dowód: poświadczona kopia pisma k. 126, kopia wniosku o określenie warunków przyłączenia do sieci k. 1230, zeznania świadków J. D. na rozprawie w dniu 23.03.2016 r. k. 1069-10715 , K. P. na rozprawie w dniu 8.06.2016 r. k. 1153-11556 ).

Pismem z dnia 3.08.2013 r. powódka zawiadomiła pozwaną o ukończeniu ponad 90% zakresu robót wynikających z zawartej pomiędzy stronami umowy nr (...) i jednocześnie zwróciła się o dokonanie przez pozwaną częściowej zapłaty za zrealizo­wany zakres zadania. W odpowiedzi na powyższe, pozwana pismem z dnia 12.08.2013 r. odmówiła dokonania częściowej zapłaty. Ponadto w piśmie tym pozwana odniosła się do złożonego przez powódkę wniosku o przedłużenie terminu, wskazując m.in. że z uwagi na niekorzystne warunki atmosferyczne termin wykonania robót budowlanych został powodowi wydłużony do dnia 10.08.2013 r. (dowód: poświadczone kopie pism k. 127-129, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Pismem datowanym na dzień 12.08.2013 r. powódka ponowiła swój wniosek o przedłużenie terminu wykonania robót budowlanych, wskazując po raz kolejny na wszystkie przyczyny zaistniałego opóźnienia, które zdaniem powódki były od niej nieza­leżne, a na które składały się odpowiednio: 1) przedłużająca się procedura przetargowa, 2) opóźnienie pozwanej w zakresie przekazania powódce jednoznacznej decyzji w sprawie odwodnienia terenu, następnie ws. bieżni i skoczni; 3) zmiana projektu przyłącza wodociągowego, w wyniku której konieczna była zmiana trasy przyłącza kanalizacyj­nego, w związku z nie udostępnieniem terenu sąsiedniej działki; 4) niesprzyjające warunki pogodowe, konieczność pompowania wody za pomocą igłofiltrów; 5) opóźnie­nie pozwanej w zakresie przekazania wykonawcy jednoznacznej decyzji ws. aranżacji wnętrz; 6) brak wykonania przyłącza elektroenergetycznego, z uwagi na to, że Zakład (...) kilkakrotnie odwoływał przetarg na wykonanie przyłącza, a w następstwie czego przyłączenia tego nie wykonał w terminie w którym powódka zobligowana była do wykonania przedmiotu umowy (tj. do 10.08.2013 r.); 7) konieczność wykonania robót zdaniem powódki dodatkowych - obudowy rur instalacji wodnej, karczowanie pni. W ocenie powódki, nie bez znaczenia na termin wykonania przedmiotu umowy miała także niespójność dokumentacji projektowej oraz konieczność wstrzymania na żądanie pozwa­nego robót wykonywanych przez powódkę (dowód: poświadczona kopia pisma k. 133-135, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878). Wniosek ten pozostał wszakże bez odpowiedzi (bezsporne).

W dniu 12.08.2013 r. powódka zgłosiła pozwanej zakończenie wykonywania robót budowlanych (za wyjątkiem przyłącza energetycznego oraz robót towarzyszących) i zgłosiła pozwanej gotowość ich odbioru. W dniu 19.08.2013 roku inspektor nadzoru budowlanego potwierdził wykonanie przez powódkę robót budowlanych, aczkolwiek nie potwierdził gotowości powódki do czynności odbiorowych z uwagi na brak przyłącza energetycznego. W związku wszakże z ustaleniami poczynionymi z inspektorem nadzoru budowlanego w kwestii dotyczącej gotowości do odbioru robót - powódka pismem dato­wanym na dzień 20.08.2013 r. nr (...) zwróciła się do pozwanej o potwier­dzenie terminu rozpoczęcia przez pozwaną czynności odbioru końcowego inwestycji wyznaczonego na dzień 21.08.2013 r. (dowód: poświadczone kopie pism k. 142 i 143).

Wcześniej, bo pismem datowanym na dzień 9.08.2013 r., powódka zawiadomiła Państwową Straż Pożarną w P. o zakończeniu robót budowlanych i zamiarze przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego. Pismem z dnia 23.08.2013 roku Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w P. Trybu­nalskim wniósł sprzeciw w sprawie uzyskania pozwolenia na użytkowanie N.­snego Centrum (...) na działce nr ew. 415 obręb B., gm. W., z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości w postaci:

−

braku wykonania okien o wymaganej klasie odporności ogniowej w ścianie łączącej istniejącą szkołę podstawową z nowo wybudowanym obiektem,

−

braku wykonania przejść instalacyjnych przechodzących przez ściany i strop kotłowni w klasie EI,

−

braku wykonania w klasie odporności ogniowej przejść instalacyjnych (w pomiesz­czeniu magazynowym sprzętu) przechodzących przez ścianę oddzielenia przeciwpo­żarowego oddzielającą przedszkole od sali gimnastycznej,

−

braku kompletnego wykonania na klatkach schodowych systemu oddymiania,

−

braku projektu instalacji oddymiania klatek schodowych,

−

braku wyposażenia obiektu w podręczny sprzęt gaśniczy,

−

braku oznakowania hydrantów zewnętrznych,

−

braku instrukcji bezpieczeństwa pożarowego,

−

braku przedstawienia protokołów pomiarów instalacji elektrycznej, w tym oświetle­nia awaryjnego, instalacji odgromowej, protokołu kominiarskiego w związku z wykonywaniem przez Zakład Energetyczny przyłącza,

−

braku przedstawienia atestów na zastosowane materiały budowlane i wykończeniowe

(dowód: poświadczona kopia pisma k. 147, poświadczona kopia pisma ze stanowiskiem Komendanta Miejskiego (...) k. 150-151).

W dniu 21 sierpnia 2013 r. inspektor nadzoru oraz kierownik budowy sporządzili natomiast protokół z kontroli jakości wykonania robót budowlanych na obiekcie w B.. W protokole tym wymieniono kilkadziesiąt uwag dotyczących głównie usterek do poprawienia (dowód: kopia protokołu kontroli k. 497-500).

Z kolei w dniu 28.08.2013 r. dokonano z przedstawicielem (...) odbioru końcowego przyłącza elektroenergetycznego (dowód: kopia protokołu odbioru k. 1235).

W dniu 5.09.2013 r. powódka ponownie zawiadomiła Państwową Straż Pożarną w Piotrkowie Trybunalskim o zakończeniu robót budowlanych i zamiarze przystąpienia do użytkowania obiektu budowlanego. W związku zaś z wpisem Inspektora Nadzoru Budowlanego w dzienniku budowy o zakończeniu robót budowlanych, wójt pozwanej Gminy pismem z dnia 17.09.2013 r. poinformował powoda o terminie rozpoczęcia czyn­ności odbiorowych wyznaczonym na dzień 18.09.2013 r. (dowód: poświadczone kopie pism k. 154 i 157).

Jednakże pismem datowanym na 13.09.2013 roku Komendant Miejski Państwo­wej Straży Pożarnej w Piotrkowie Trybunalskim ponownie wniósł sprzeciw w sprawie uzyskania pozwolenia na użytkowanie (...), z uwagi na ponownie stwierdzone nieprawidłowości w postaci:

−

braku zabezpieczenia wszystkich przejść instalacyjnych przechodzących przez ściany i strop kotłowni w klasie EI,

−

braku kompletnego wykonania na klatkach schodowych systemu oddymiania,

−

braku projektu instalacji oddymiania klatek schodowych (dowód: poświadczona kopia pisma ze stanowiskiem Komendanta Miejskiego (...) k. 148).

W związku z powyższym, pismem z dnia 17.09.2013 r. wójt pozwanej Gminy wezwał powódkę do wykonania prac wskazanych w powyższym sprzeciwie Komendanta Miejskiego (...) (dowód: poświadczona kopia pisma k. 158).

Następnie pismem z dnia 20.09.2013 r. pozwana wezwała powódkę do zmiany sposobu wykonywania umowy i niezwłocznego wykonania wszystkich „koniecznych” elementów zamówienia, w tym zwłaszcza wykonania elektrycznego systemu sterowania klapami oddymiającymi. Ze stanowiskiem tym nie zgodził się powodowy wykonawca, już wcześniej stwierdzając, że „wykonanie i montaż centrali sterującej klapami oddymia­jącymi nie należało do zakresu zadania Wykonawcy” (dowód: poświadczone kopie pism k. 159-161 i k. 144-145, zeznania świadków L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, J. D. na rozprawie w dniu 23.03.2016 r. k. 1069-1071, K. K. i D. A. na rozprawie w dniu 1.06.2016 r. k. 1149-11517 , K. P. na rozprawie w dniu 8.06.2016 r. k. 1153-1155).

W dniach 18 - 24 września 2013 r. wykonane zostały czynności odbiorowe, z których sporządzono protokół wymieniający, w łącznej liczbie 165 punktów, poprawki konieczne do wykonania (dowód: poświadczone kopie protokołów z czynności odbioru k. 163-169, kopia protokołu z czynności odbiorowych z 24.09.2013 r. k. 492-496).

Pismem z dnia 24.09.2013 r. pozwana zawiadomiła powódkę, że waga i zakres stwierdzonych podczas czynności odbiorowych wad i braków uniemożliwia dokonanie odbioru obiektu i tym samym pozwana wyznaczyła powódce termin na usunięcie stwier­dzonych wad do dnia 7.10.2013 r., pod rygorem ich usunięcia przez zamawiającego na koszt wykonawcy. W powołanym piśmie, wójt pozwanej Gminy zarzucił w szczególno­ści występowanie wad uniemożliwiających udostępnienie obiektu do użytkowania; brak wykonania elektrycznego systemu sterowania klapami oddymiającymi; brak wykonania elektrycznego sterowania wysokością koszy głównych na sali gimnastycznej oraz brak całości wyposażenia (zgodnie z protokołami) (dowód: poświadczona kopia pisma k. 162, zeznania świadków K. K. i D. A. na rozprawie w dniu 1.06.2016 r. k. 1149-1151, K. P. na rozprawie w dniu 8.06.2016 r. k. 1153-1155).

Pismem z dnia 26.09.2013 r. pozwany zawiadomił powoda o niesprawności instalacji teletechnicznych (dowód: poświadczona kopia pisma k. 170).

W odpowiedzi na powyższe zarzuty pozwanej, powódka pismem datowanym na dzień 3.10.2013 r. wskazała, iż wymienione przez pozwaną w piśmie z dnia 24.09.2013 r. wady nie wpływają na możliwość użytkowania wykonanego obiektu, albowiem mają wyłącznie charakter nieistotnych usterek, których wystąpienie podyktowane było m. in. brakiem w projekcie, niedostępnością pewnych elementów na rynku i koniecznością poszukiwań stosownych zamienników. Jednocześnie powódka wskazała, że znaczna część ze stwierdzonych przez pozwaną usterek została usunięta w trakcie czynności odbiorowych prowadzonych przez powódkę - a co za tym idzie, że brak jest podstaw prawnych do odmowy dokonania odbioru robót wykonanych przez powódkę. W odnie­sieniu zaś do zarzutu w kwestii związanej z automatycznym sterowaniem systemem oddymiania, powódka po raz kolejny oświadczyła, że konieczność jego wykonania nie wchodziła w zakres umowy, w związku z czym roboty te uznać trzeba za roboty dodat­kowe, które nie mogą warunkować dokonania przez pozwanego czynności odbiorowych (dowód: poświadczona kopia pisma k. 172-173, zeznania świadków L. N. na rozpra­wie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878, J. G. na rozprawie w dniu 3.07.2015 r. k. 895-897).

Decyzją z 30.09.2013 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Piotr­kowie Trybunalskim wniósł sprzeciw w sprawie pozwolenia na użytkowanie rozbudowa­nej części budynku Szkoły Podstawowej w B., będącej przedmiotem umowy stron, z uwagi na niezłożenie przez inwestora kompletu dokumentów wymaganych przez art. 57 Prawa budowlanego a także wobec sprzeciwu wniesionego przez Komendanta Miejskiej Straży Pożarnej w Piotrkowie Trybunalskim (dowód: poświadczona kopia decyzji k. 202).

Pismem z dnia 10.10.2013 r. pozwana zawiadomiła powódkę o braku usunięcia wszystkich stwierdzonych uprzednio wad i usterek w zakreślonym terminie, w szczegól­ności wskazując na brak elektrycznego systemu sterowania wysokością kosza, w miejscu zjazdu tymczasowego na długości 15 m kostka wraz z krawężnikiem i obrzeżem nie jest doprowadzona do stanu pierwotnego, a także parking przed (...) nie jest napra­wiony. Ponadto pozwana wskazała, że w dniu 8.10.2013r. nie dokonano kontroli instala­cji teletechnicznych z uwagi na to, że w serwerowni trwały jeszcze roboty montażowe. Poza tym, pozwana powołała się na § 6 ust. 3-5 umowy stron, zobowiązując powódkę do dostarczenia przed rozpoczęciem czynności odbiorowych, szeregu wskazanych w umo­wie dokumentów – dziennika budowy, dokumentacji powykonawczej, wymaganych protokołów i zaświadczenia z przeprowadzonych prób i sprawdzeń, instrukcji użytkowa­nia, dokumentów gwarancyjnych i innych wymaganych stosownymi przepisami, oświad­czenia kierownika budowy o zgodności wykonania robót z dokumentacją projektową, obowiązującymi przepisami i normami oraz dokumentów (atestów, certyfikatów) potwierdzających, że wbudowane wyroby budowlane są zgodnie z art. 10 ustawy Prawo budowlane (opisanych i ostemplowanych przez kierownika robót), oświadczając, że dokumenty te dotychczas nie zostały przekazane (dowód: poświadczona kopia pisma k. 174-175).

Pismem z 14.10.2013 r. powódka powiadomiła pozwaną, że wszystkie uwagi wskazane w piśmie z 10.10.2013 r. zostały poprawione, za wyjątkiem prac nie będących w zakresie świadczenia wykonawcy, tj. automatycznej centrali oddymiania, a także innego wykonania konstrukcji kosza na sali gimnastycznej (dowód: poświadczona kopia pisma k. 203-205, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

W dniu 22.10.2013 r. nastąpił odbiór końcowy robót wykonanych przez powódkę na podstawie przedmiotowej umowy. W protokole tym stwierdzono wady w postaci braku dwóch regałów magazynowych z półkami do przechowywania skrzynek, widocznych zarysowań i spękań w narożach ścian i sufitu w pomieszczeniach wykona­nych z płyt fermacell, występowania spękania nawierzchni asfaltowej na parkingu oraz braku elektrycznego sterowania wysokością kosza na sali gimnastycznej. Powodowy wykonawca zobowiązał się usunąć trzy pierwsze z wymienionych wad w terminie 7 dni, pod rygorem zlecenia ich usunięcia innemu podmiotowi na koszt wykonawcy. W zakre­sie ostatniej z wymienionych wad – zamawiający zaakceptował wykonanie koszy niezgodnie z warunkami umowy, w związku z czym strony ustaliły obniżenie wynagro­dzenia w ramach rękojmi o kwotę 5293,15 zł brutto (dowód: poświadczona kopia proto­kołu odbioru robót k. 217-218).

Pismem z 29.10.2013 r. powódka zakwestionowała zasadność żądania naprawie­nia usterki w postaci spękanej nawierzchni asfaltowej parkingu, podnosząc, że parking ten był miejscem ogólnodostępnym, zaś jego stan jest efektem normalnego zużycia, które widoczne było już w chwili przekazania placu budowy wykonawcy (dowód: poświad­czona kopia pisma k. 210, zeznania świadka L. N. na rozprawie w dniu 6.03.2015 r. k. 877-878).

Pismem z dnia 29.11.2013 r. pozwana wezwała powódkę do uregulowania opłat za ilość zużytej wody i prądu, zgodnie z zestawieniem pozwanej. Pismem z dnia 9.12.2013 r. powódka odesłała pozwanej faktury i rozliczenie zużycia energii elektrycz­nej jako naliczone bezzasadnie, albowiem zdaniem powódki wskazane przez powoda kwoty nie znajdowały pokrycia w stanach liczników (dowód: poświadczone kopie pism k. 240-243).

Pismem z dnia 4.11.2013 r. pozwana stwierdziła nieusunięcie przez powódkę w całości wad stwierdzonych protokołem odbioru końcowego, co więcej wskazała na występowanie kolejnych wad. Powódka nie zgodziła się z twierdzeniami pozwanej; pismami datowanymi na dzień 21.11.2013 r. i 29.11.2013 r. wskazała na bezzasadność podnoszonych przez pozwaną zarzutów, które zgłaszane były w kolejnych pismach pozwanej (dowód: poświadczone kopie pism k. 221, 222-223, 224, 226, 227, 228, 230, 232).

Pozwana w dniu 6.12.2013 r. obciążyła powódkę notą księgową nr (...) na kwotę 395 262,64 zł tytułem kary umownej za nieterminowe wykonanie umowy nr (...) z dnia 12.06.2012 r. oraz następnie notą księgową nr (...) na kwotę 10 084,24 zł tytułem poniesienia przez pozwaną kosztów zlecenia osobom trzecim dokończenia wykonania umowy nr (...). Pozwana oświadczyła, że należności te zaspokoi w drodze potrącenia z należnościami powódki z tytułu umowy nr (...) (dowód: poświadczone kopia not księgowych k. 211-212).

Powódka odesłała pozwanej powyższe noty bez księgowania (bezsporne).

Pismem datowanym na dzień 11.10.2013 r., które wpłynęło do powódki w dniu 11.12.2013 r., pozwana dokonała w całości potrącenia należności wynikających z powo­łanych wyżej not księgowych z wierzytelnościami przysługującymi powódce od pozwa­nej, tj. kwoty 395 262,64 zł z tytułu kary umownej, kwoty 10 084,24 zł kosztów napraw wadliwie wykonanych robót oraz kwoty 818,77 zł tytułem kosztów energii elektrycznej i wody zużytej przez powódkę podczas wykonywania robót budowlanych (dowód: poświadczona kopia pisma k. 214-215, poświadczona kopia pisma ze sprostowaniem k. 216).

Pismem z dnia 11.12.2013 r. pozwana zgłosiła powódce kolejną wadę w postaci wypadnięcia szybki z drzwi wejściowych w łączniku budynku, następnie w dniu 19.12.2013 r. kolejne wady. Powódka pismami z dnia 19.12.2013 r. oraz 20.12.2013 r. wskazała na bezzasadność roszczeń pozwanej (dowód: poświadczone kopie pism k. 235, 236, 237-238, 239).

W piśmie datowanym na 7.01.2014 r., powódka przedstawiła własne wyliczenie zużycia energii elektrycznej na potrzeby wykonania prac budowlanych. Z pisma tego wynika suma zużytej energii elektrycznej określona na 980,1 kWh + (...),1 kWh + (...),91 kWh = (...),11 kWh. Koszt obciążający z tego tytułu wykonawcę określony został na łączną kwotę 2307,27 zł netto, przyjmując przelicznik 0,33910 zł za 1 kWh energii (dowód: kopia pisma powódki k. 289).

Przyjmując powyższy poziom zużycia energii elektrycznej przez powódkę, koszt tej energii poniesiony przez pozwaną na rzecz dostawcy energii, wyniósł szacunkowo 4609,10 zł brutto, doliczając do kosztów energii poniesiony, a nieuwzględniony przez powódkę, koszt dystrybucji energii w wysokości średnio 0,26 zł za 1 kWh (dowód: kopie faktur (...) SA k. 296-331). Wartość ta zatem stanowi rezultat dodania kosztów wyliczonych przez sama powódkę w przytoczonym wyżej piśmie z 7.01.2014 r. (2307,27 zł netto = 2837,95 zł brutto) do kosztów dystrybucji w kwocie 1771,15 zł brutto.

Pozwana poniosła koszt montażu podliczników wody w wysokości 2946,09 zł (dowód: umowa z K. G. z 3.12.2013 r. k. 354-356, faktury zakupu części k. 349-350, przeksięgowanie składek ZUS i FP od umowy zlecenia k. 351). Pozwana poniosła także koszt naprawy nawierzchni parkingu w wysokości 1845 zł (dowód: kopia faktury VAT z 30.11.2013 r. k. 341).

Ustalony ostatecznie termin realizacji zadania inwestycyjnego przez powódkę (10.08.2013 r.), jako termin przedłużony w stosunku do określonego w pierwotnej umowie o 102 dni, był terminem realnym do wykonania umowy przez powódkę, przy właściwym wykonywaniu prac oraz przy właściwych działaniach wyprzedzających samo wykonanie prac. Utrudnienia w realizacji zadania wystąpiły, gdy skompresowano więk­szość prac na 2013 rok, wykonując znikomą część prac planowanych na rok 2012.

Na terminowość wykonania robót miało wpływ wykonanie konstrukcji stalowej hali w sposób skutkujący koniecznością jej rozebrania i ponownego wykonania. Montaż niezgodnej z projektem konstrukcji wraz z jej demontażem trwał 61 dni. Montaż nowej konstrukcji trwał 52 dni. Prace rozbiórkowe konstrukcji zakłóciły całkowicie rytm i harmonogramy wykonywania innych prac na terenie nowych budynków.

Według projektów architektoniczno-budowlanego i instalacji elektrycznych, klapy oddymiające miały być sterowane elektrycznie i tak wskazano w schematach insta­lacji elektrycznej. W dokumentacji projektowej budowlanej, w części opisowej dotyczą­cej zagadnień zabezpieczeń ppoż., jak również w części rysunkowej, brak jest danych o automatycznym systemie uruchamiania klap oddymiających. Jednakże zgodnie z zapi­sami SIWZ, wytycznych wyceny prac, zapisów umowy, powodowy wykonawca powi­nien sprawdzić zgodność założeń projektowych w zakresie ppoż. z 2007 roku, z obecnie obowiązującymi przepisami, ewentualnie ponadto zwrócić się do projektanta o wyjaśnie­nie wątpliwości co do sposobu sterowania systemem oddymiania (dowód: opinia biegłego z zakresu budownictwa k. 1907-1924, uzupełniająca opinia biegłego k. 1983-1988, ustna uzupełniająca opinia biegłego na rozprawie w dniu 4.04.2018 r. k. 2061-2066).

Projektant instalacji elektrycznej w budynku objętym pracami powódki, zakładał automatyczne sterowanie urządzeniami systemu oddymiania, za pośrednictwem centrali, bez której system nie będzie działał (dowód: zeznania świadka M. K. na rozprawie w dniu 4.04.2018 r. k. 2061-2066).

Pozwana złożyła kwotę 172 692 zł, jaką m.in. zobowiązana była do zapłacenia tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane, do depozytu sądowego w Sądzie Rejonowym w Piotrkowie Trybunalskim, z następującą motywacją. W § 10 ust. 9 umowy strony ustaliły, iż ostateczne rozliczenie wykonawcy z podwykonawcami nastąpi przed ostatecznym rozliczeniem wykonawcy z zamawiającym. Ponadto strony ustaliły, że jeżeli wykonawca nie dokona zapłaty wynagrodzenia podwykonawcy, a podwykonawca zwróci się z żądaniem zapłaty tego wynagrodzenia przez zamawiającego na podstawie art. 647 § 5 kodeksu cywilnego i udokumentuje zasadność takiego żądania fakturą zaakceptowaną przez wykonawcę dokumentami potwierdzającymi wykonanie i odbiór robót, wówczas zamawiający zapłaci na rzecz podwykonawcy kwotę będącą przedmiotem tego żądania.

Pomiędzy powodową spółką a spółką (...) powstał spór co do wysokości należnego wynagrodzenia. Spółka (...) w piśmie z dnia 28 listopada 2013 r. oświad­czyła, że do wypłaty pozostaje kwota 172.692,00 zł, określona w fakturze nr (...), w związku z powyższym złożyła w dniu 6 grudnia 2013 r. do Gminy, jako solidarnie odpo­wiedzialnej za zobowiązanie, żądanie zapłaty ww. kwoty.

Natomiast powodowa spółka twierdziła, iż z uwagi na treść porozumienia z dnia 9 grudnia 2013 r. oraz z uwagi na fakt naliczenia jej przez inwestora kary za zwłokę w wykonaniu umowy nr (...), kwota 172 692 zł powinna być wypłacona na jej rzecz.

Zatem – zgodnie ze stanowiskiem strony pozwanej ‒ przyczyną złożenia przed­miotu świadczenia (pieniędzy w kwocie 172 692 zł) do depozytu sądowego przez pozwaną były okoliczności przewidziane w art. 467 pkt 3 Kodeksu cywilnego, tj. spór co do tego, kto jest wierzycielem pozwanej ‒ czy powodowa spółka, czy spółka (...) (dowód: poświadczona kopia wniosku o złożenie do depozytu sądowego k. 248-251).

Jednocześnie we wniosku o złożenie świadczenia do depozytu sądowego, pozwana wniosła o ustalenie, że złożona kwota ma być wypłacona po rozstrzygnięciu przez sąd, który z wierzycieli powinien otrzymać świadczenie; tytuł wykonawczy wydany przez sąd stanowił będzie podstawę do wydania depozytu (dowód: poświadczona kopia wniosku o złożenie do depozytu sądowego k. 714-717).

Postanowieniem z 27 marca 2014 r. (sygn. akt I Ns 51/14) Sąd Rejonowy w Piotrkowie Trybunalskim zezwolił wnioskodawcy Gminie W. na złożenie do depozytu sądowego kwoty 172 692 zł tytułem części wynagrodzenia za wykonanie robót budowlanych na podstawie umowy numer (...) zawartej w dniu 12.06.2012 roku pomiędzy Gmina W. a Budownictwo (...) Spółka z o.o. z siedzibą (...) w ramach inwestycji ,,Budowa nowoczesnego centrum edukacyjno - sportowego w miejscowości B.”, którą to kwotę nakazał wypłacić na żądanie tego uczestnika, który wylegitymuje się tytułem wykonawczym do spornej części wynagrodzenia (dowód: poświadczona kopia odpisu postanowienia sądu k. 718).

W związku z odbiorem prac budowlanych dopiero 22.10.2013 r., pozwana poniosła szkodę związaną z opóźnionym rozpoczęciem roku przedszkolnego. P.­ciu uległa cała procedura naboru personelu oraz dzieci. Znaczna część potencjalnych wychowanków przedszkola, nie mogąc rozpocząć zajęć z początkiem roku przedszkol­nego, została zapisana do innych przedszkoli, w związku z czym zmniejszeniu uległa dotacja przyznawana według liczby zapisanych do przedszkola dzieci (dowód: zeznania świadka K. K. na rozprawie w dniu 1.06.2016 r. k. 1149-1151, przesłuchanie strony pozwanej na rozprawie w dniu 3.10.2018 r. k. 2114-2115).

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadków L. N., J. G., T. S.­skiego, K. R., J. Ł., iż prac objętych przedmiotową umową nie można było z przyczyn obiektywnych lub leżących po stronie zamawiającego wykonać w ostatecznym umówionym terminie do 10 sierpnia 2013 r. Zeznaniom tym przeczy dowód z opinii biegłego z zakresu budownictwa, wydanej na podstawie bogatego materiału badawczego w postaci dokumentacji projektowej, wykonawczej, pism stron oraz zeznań świadków. Wbrew zarzutom strony powodowej, opinia biegłego sporządzona została w sposób rzetelny, spójny i logiczny; biegły wyjaśnił także wszystkie wątpliwości stron związane z jej treścią, w tym dotyczące wpływu czynników pogodowych, terenowych oraz zacho­wań ze strony inwestora, na możliwość zakończenia robót w dniu 10.08.2013 r. Czynniki te – jak wynika z opinii biegłego – mogły wprawdzie wpłynąć negatywnie na tempo wykonywanych prac, jednakże nie w sposób decydujący o ostatecznym terminie ich zakończenia, przy założeniu, że ze strony powodowego wykonawcy nie doszłoby do uchybień i zaniechań w zakresie wykonania, organizacji i przygotowania umówionych prac budowlanych, w szczególności zaś w zakresie wykonanej niezgodnie z umową konstrukcji stalowej budynku, przez co konieczne stało się jej zdemontowanie i ponowne wykonanie. Kwestie zaś natury pogodowej nie miałyby istotnego wpływu na tempo prowadzonych prac, gdyby wykonawca podjął szereg czynności przygotowawczych do budowy jeszcze w 2012 r., nie zaś dopiero w roku 2013.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 189 k.p.c., powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Żądanie ustalenia, że powódce przysługuje prawo do otrzymania złożonej przez pozwaną w depozycie sądowym Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwoty 172 692 zł nie mogło być uwzględnione, z uwagi na brak wymaganego przez powyższy przepis interesu prawnego po stronie powódki.

Motywem częściowego przekształcenia powództwa na żądanie ustalenia prawa, w miejsce żądania zapłaty, był wzgląd na skutki prawne złożenia przez pozwaną kwoty 172 692 zł do depozytu sądowego, określone w art. 470 k.c., zgodnie z którym „ważne złożenie do depozytu sądowego ma takie same skutki jak spełnienie świadczenia”.

Jednakże w niniejszej sprawie zwrócić należy uwagę na treść wniosku pozwanej o złożenie kwoty pieniężnej do depozytu, który w myśl art. 693 pkt 4 k.p.c. zawierał również warunki, pod którymi ma nastąpić wydanie przedmiotu depozytu. Warunki te znalazły następnie odzwierciedlenie w treści postanowienia Sądu Rejonowego w Piotrko­wie Trybunalskim z 27.03.2014 r. o zezwoleniu na złożenie kwoty do depozytu sądo­wego. Mianowicie, sąd ten stwierdził, że złożoną do depozytu kwotę należy „wypłacić na żądanie tego uczestnika, który wylegitymuje się tytułem wykonawczym do spor­nej części wynagrodzenia”.

Orzeczenie sądu o ustaleniu prawa nie prowadzi tymczasem do powstania tytułu wykonawczego do złożonej do depozytu kwoty.

Zgodnie bowiem z art. 776 k.p.c., tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności, chyba że ustawa stanowi inaczej. Klauzula wyko­nalności może zaś być nadana jedynie w przypadku, gdy dotyczy „świadczenia podlega­jącego egzekucji” (art. 783 § 1 k.p.c.). Świadczeniem jest zaś zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania i czyniące zadość interesom wierzyciela.

Tradycyjnie w piśmiennictwie prawniczym przyjmuje się, że świadczenie może polegać na dare (daniu czegoś), facere (czynieniu czegoś), non facere (nieczynieniu czegoś) lub pati (znoszeniu czegoś).

Natomiast orzeczenie ustalające istnienie prawa nie określa świadczenia, które mogłoby podlegać egzekucji – a zatem orzeczeniu takiemu nie mogłaby być nadana klau­zula wykonalności. W braku zaś klauzuli wykonalności, orzeczenie uwzględniające żąda­nie „ustalenia prawa do otrzymania złożonej przez pozwaną w depozycie sądowym Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim kwoty 172 692 zł” nie mogłoby stać się „tytu­łem wykonawczym do spornej części wynagrodzenia”. Zatem nie mógłby się w ten sposób spełnić warunek, określony we wniosku o złożenie do depozytu (a zarazem w postanowieniu sądu o zezwoleniu na złożenie kwoty do depozytu sądowego), pod którym możliwe byłoby wydanie wierzycielowi depozytu na jego żądanie (art. 693 ¹⁴ k.p.c.).

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że żądanie pozwu w zakresie złożonej do depozytu kwoty 172 692 zł zostało niewłaściwie sformułowane, jako żądanie ustalenia prawa, albowiem uwzględnienie tak skonstruowanego żądania nie prowadzi w rozpoznanej sprawie do uzyskania postanowienia sądu o wydaniu stronie powodowej depozytu na podstawie art. 693 ¹⁴ k.p.c., z uwagi na niespełnienie się warunku określo­nego we wniosku o złożenie do depozytu, w postaci uzyskania tytułu wykonawczego do złożonej do depozytu kwoty.

W konsekwencji ‒ skoro uwzględnienie przedmiotowego żądania o ustalenie prawa nie wywołałoby zamierzonych skutków w sferze praw i obowiązków stron, zaś żądanie w tym zakresie powinno być sformułowane w sposób umożliwiający określenie podlegającego egzekucji świadczenia na rzecz strony powodowej ‒ powództwo w zakre­sie żądania ustalenia prawa podlegało oddaleniu.

Żądaniem zapłaty objęta była pozostała część dochodzonej pozwem kwoty, tj. 409 481,92 zł należności głównej, wraz z określonymi w pozwie odsetkami.

Żądanie to znajdowało podstawę faktyczną i prawną, stanowiąc oparte na posta­nowieniach opisanej w ustaleniach faktycznych umowy stron żądanie zapłaty wynagro­dzenia za wykonane roboty budowlane (art. 647 k.c.) oraz poniesione przez powódkę koszty.

Jednakże przeszkodę w uwzględnieniu owego żądania stanowił w głównej mierze skutecznie podniesiony przez pozwaną zarzut potrącenia przysługującej jej wierzytelności z tytułu kary umownej oraz odszkodowania z tytułu poniesionych kosztów naprawy wad wykonanych przez powódkę robót.

Zgodnie z art. 498 k.c., gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłuż­nikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym (§ 1). Wskutek potrące­nia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej (§ 2).

Strona pozwana wykazała, że przysługuje jej w stosunku do powódki wierzytel­ność spełniająca warunki dopuszczalności potrącenia, przedstawiając do potrącenia łącz­nie kwotę 405 346,88 zł (395262,64 zł + 10 084,24 zł).

W ocenie Sądu, pozwana wykazała podstawy faktyczne i prawne uzasadniające żądanie zapłaty przez powodowego wykonawcę robót kary umownej określonej w § 8 umowy z 12.06.2012 r. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że doszło do zwłoki powódki w wykonaniu umowy, zaś okres tej zwłoki trwał od 11 sierp­nia 2013 r. do 22 października 2013 r. (tj. 72 dni).

Strona powodowa kwestionowała okoliczność popadnięcia w zwłokę, przede wszystkim występując z twierdzeniem o zakończeniu robót w umówionym terminie, a niezależnie od tego podnosząc, że przyczyną ewentualnego opóźnienia były okoliczności, za które wykonawca robót budowlanych odpowiedzialności nie ponosi.

Jednakże na gruncie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego nie sposób uznać, że doszło do terminowego zakończenia robót.

Po pierwsze, umowa stron określała jako datę wykonania przez wykonawcę zobowiązania, datę odbioru stwierdzoną w protokole odbioru końcowego (§ 6 ust. 8 umowy). Data ta została określona w protokole odbioru końcowego na 22.10.2013 r.

Po drugie, w rzeczywistości umówione roboty budowlane nie były zakończone w dacie objętej umownym terminem ich zakończenia. Przy czym, wbrew argumentacji strony powodowej, nie chodziło tu jedynie o wady wykonawcze, które same w sobie nie decydują o dacie ukończenia robót. Zobowiązanie powódki nie zostało w terminie wyko­nane. Nie został wykonany szereg prac wymienionych w protokole czynności odbioro­wych z 24.09.2013 r., zaś jeszcze w dniu 30.09.2013 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Piotrkowie Trybunalskim wniósł sprzeciw w sprawie pozwolenia na użytkowanie rozbudowanej części budynku szkoły. Brakowało także dokumentacji powykonawczej, do której przekazania zobowiązana była powódka. Budynek zatem nie nadawał się do użytkowania oraz nie było warunków umożliwiających dokonanie odbioru końcowego.

Sąd nie podzielił przy tym stanowiska strony powodowej, zgodnie z którym konstrukcja instalacji oddymiającej została wykonana przez powódkę w terminie, a sprzeciw Komendanta Miejskiej Straży Pożarnej w Piotrkowie Trybunalskim spowodo­wany był brakiem zamontowania instalacji automatycznej oddymiania, do zamontowania której powódka nie była zobowiązana. Zgodnie z treścią umowy stron, wykonawca zobo­wiązany był do wykonania na rzecz pozwanej zadania inwestycyjnego zgodnie z wyma­ganiami określonymi przez pozwanego, dokumentacją projektową, zasadami wiedzy technicznej i sztuki budowlanej, obowiązującymi przepisami i polskimi normami. Jest oczywiste, że zamiarem stron umowy było takie wykonanie inwestycji, które skutkować będzie dopuszczeniem budynku do użytkowania. Jeśli nawet rozwiązania techniczne umieszczone w projekcie nie dawały podstaw do zgodnego z prawem użytkowania budynku, to obowiązkiem profesjonalnego wykonawcy było powiadomienie o tym inwe­stora i wezwanie go do podjęcia decyzji co do ewentualnej zmiany projektu. Dopiero brak współdziałania inwestora na skutek takiego wezwania uzasadniałby twierdzenie o braku winy wykonawcy w zaniechaniu wykonania instalacji pozwalającej na odbiór budynku przez Straż Pożarną. Tymczasem takie działania nie zostały podjęte przez powódkę, która obecnie niesłusznie próbuje przerzucić negatywne konsekwencje wyko­nania budowy niezgodnie z obowiązującym prawem, na inwestora lub projektanta. Podobne stanowisko wynika z opinii biegłego z zakresu budownictwa.

Warunki umożliwiające dokonanie odbioru końcowego stwierdzono zatem dopiero w dniu 22.10.2013 r. ‒ po usunięciu przez powódkę najistotniejszych braków w zakresie wykończenia budowy ‒ i ta jedynie data może stanowić moment zakończenia wykonania przedmiotu umowy stron.

Strona powodowa kwestionowała ponadto swoją winę w uchybieniu terminu zakończenia wykonania umówionych prac budowlanych. Jednakże wskazane wcześniej w uzasadnieniu dowody (w szczególności dowód z opinii biegłego z zakresu budownic­twa) przemawiają przeciwko twierdzeniom powódki w tym zakresie.

W szczególności, ostatecznie ustalony przez strony termin zakończenia robót w dniu 10.08.2013 r. mógł być realnie dotrzymany, niezależnie od trudności obiektywnych (np. dotyczących warunków atmosferycznych), gdyby tylko powodowy wykonawca nale­życie podejmował czynności w ramach obowiązków umownych oraz podejmował wła­ściwe działania wyprzedzające samo wykonanie prac. Zbyt duża część wykonywanych robót została przesunięta na rok 2013, zamiast być wykonana (przynajmniej w możliwie dużej części) jeszcze przed okresem zimowym. Złe warunki atmosferyczne, niska tempe­ratura, są w okresie zimowym zjawiskiem normalnym, które profesjonalny wykonawca powinien przewidzieć i uwzględnić w swoim harmonogramie prac budowlanych, planu­jąc prace w taki sposób, aby przestoje wymuszone aurą obejmowały jak najmniejszy odcinek prac.

Nie można także uwzględnić argumentacji strony powodowej dotyczącej właści­wości terenu budowy, w tym jego podmoknięcia oraz obecności na nim pni drzew podle­gających karczowaniu. Wykonawca oświadczył w umowie, że zapoznał się z warunkami lokalizacyjno-terenowymi i uwzględnił je w wynagrodzeniu. Poza tym, przed podpisa­niem umowy odbyły się oględziny terenu budowy z udziałem przedstawiciela powódki. Nie sposób zatem uznać za uzasadnione powoływanie się przez stronę powodową na konieczność wykonania nieprzewidzianych przez nią wcześniej prac, w postaci osuszania terenu czy wykarczowania go z pni drzew.

Nieuregulowanie w terminie kwestii przyłącza energetycznego również ma swoje źródło w zaniechaniach po stronie powódki. Wniosek o określenie warunków przyłączenia do sieci dystrybucyjnej zgłoszony został dopiero 25.02.2013 r. Gdyby wniosek ten został zgłoszony w najwcześniejszym możliwym terminie, z ogromnym prawdopodobieństwem wystarczająco wcześnie zostałby dokonany odbiór końcowy przyłącza elektroenergetycznego. Niezależnie zaś od tego, zwłoka w zakończeniu robót przez powódkę nie wynikała jedynie z opóźnienia w odbiorze tego przyłącza, albowiem szereg opóźnionych prac przyłącza tego nie wymagał.

Nie sposób także pominąć istotnego wpływu wykonanej pierwotnie niezgodnie z umową, konstrukcji stalowej budynku, na czas potrzebny do wykonania umowy. Okoliczność ta w sposób oczywisty obciąża stronę wykonawcy, nie zaś inwestora.

Prawdą jest natomiast, że w czasie wykonywania prac przez powódkę pojawiły się przeszkody trudne do przewidzenia przez wykonawcę, których konsekwencjami trudno wykonawcę obciążać. Jednakże podkreślić należy, że z tego względu termin zakończenia prac przedłużony został na wniosek wykonawcy aż o 102 dni w stosunku do terminu pierwotnego. Brak jest zaś dowodu, że czas trwania tych obiektywnych prze­szkód trwał jeszcze dłużej.

Negatywnie ocenić należy argumentację strony powodowej, zgodnie z którą już w momencie zawierania umowy miała ona wątpliwości co do możliwości dotrzymania terminu zakończenia umówionych prac, a mimo to umowę taką zawarła. Praktyka zawie­rania umów w trybie zamówień publicznych, na warunkach już na wstępnie wątpliwych dla wykonawcy do spełnienia, ze z góry powziętym zamiarem renegocjacji terminów umowy po jej zawarciu, nie zasługuje na akceptację. Negatywne konsekwencje takich decyzji podmiotów przystępujących do przetargu nie mogą obciążać zamawiającego, który nie jest profesjonalistą w dziedzinie objętej zamówieniem i nie musi prawidłowo kalkulować możliwego terminu wykonania robót. Natomiast od profesjonalisty przyjmu­jącego zamówienie powinno wymagać się dokonania we własnym zakresie kalkulacji możliwości jej wykonania i na jej podstawie podjęcia dopiero decyzji o zawarciu lub niezawarciu z zamawiającym umowy określonej treści.

Mając a uwadze powyższe przyjąć należy, że pozwana zgodnie z treścią zawartej umowy oraz z art. 483 § 1 k.c., wystąpiła wobec powódki z żądaniem zapłaty kary umownej. Również wysokość kary umownej odpowiada treści umowy oraz ilości dni zwłoki, stanowiąc iloczyn 72 dni zwłoki i kwoty 5414,56 zł, tj. 0,1% wynagrodzenia brutto za każdy dzień zwłoki.

Sąd nie dopatrzył się przy tym podstaw do miarkowania kary umownej na podstawie art. 484 § 2 k.c. Okoliczności sprawy, znaczna ilość niedoróbek ujawnionych po umownym terminie zakończenia prac przez powódkę, stopień jej zawinienia w dopro­wadzeniu do opóźnienia w odbiorze robót (w tym w szczególności kwestię niezgodnie z umową wykonanej konstrukcji stalowej budynku, która zakłóciła cały rytm wykonywa­nych robót budowlanych), długi czas pozostawania w zwłoce przez powódkę, przemawia przeciwko skorzystaniu przez Sąd z możliwości zastosowania przepisu art. 484 § 2 k.c. Nie można też uznać, że kara umowna określona została w przedmiotowej umowie w sposób rażąco wygórowany, stanowiąc jedynie 0,1% wynagrodzenia za każdy dzień zwłoki.

Ustalone okoliczności faktyczne wskazują także na poniesienie przez pozwaną szkody na skutek zwłoki w wykonaniu umówionych prac przez powódkę. Wysokość owej szkody nie jest istotna dla oceny zasadności żądania zapłaty kary umownej (art. 484 § 1 k.c.).

Podobnie, wykazane zostało istnienie po stronie pozwanej, przedstawionej do potrącenia części wierzytelności ‒ w zakresie kwocie 9400,19 zł ‒ tytułem poniesionych kosztów usunięcia wad wykonanych robót oraz uiszczonych przez pozwaną kosztów energii elektrycznej obciążających wykonawcę. Na koszty usunięcia wad składa się kwota 2946,09 zł kosztów montażu podliczników wody oraz kwota 1845 zł tytułem kosz­tów naprawy parkingu zniszczonego przez pojazdy dostarczające na zamówienie powódki materiały budowlane na budowę. Wykazany przez pozwaną poniesiony przez nią koszt energii elektrycznej w związku z robotami wykonywanymi przez powódkę to kwota 4609,10 zł, której podstawy wyliczenia przedstawiono w ustaleniach faktycznych.

Strona powodowa kwestionowała także skuteczność potrącenia, powołując się na brak wymagalności wierzytelności pozwanej w chwili złożenia oświadczenia o potrące­niu.

Rzeczywiście, warunek wymagalności wierzytelności przedstawionej do potrące­nia stanowi jeden z ustawowych warunków potrącenia, wymienionych w art. 498 § 1 k.c. Wymagalność roszczenia o zapłatę kary umownej oraz odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy, jako roszczeń bezterminowych, uzależniona jest od wezwania dłuż­nika do zapłaty. Zgodnie bowiem z art. 455 k.c., jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania.

Warunek ten faktycznie został spełniony, albowiem z not księgowych nr (...) z 6.12.2013 r. wynikało wezwanie powódki do zapłaty na rzecz pozwanej kwot wymienionych, wraz z tytułem świadczenia, w tych dokumentach, nato­miast oświadczenie o potrąceniu zostało doręczone stronie powodowej w dniu 11.12.2013 r. – a zatem później od tychże wezwań, przez co było już wymagalne. Pod­kreślić należy, że oświadczenie o wezwaniu do zapłaty nie wymaga żadnej szczególnej formy i może być złożone także w sposób dorozumiany (art. 60 k.c.). Z przekazanych powódce not księgowych wyraźnie zaś wynikała wola uzyskania od powódki przez pozwaną świadczeń dokładnie wskazanych co do wysokości i rodzaju w przekazanych jej notach księgowych.

Zatem, skoro potrąceniu uległa łącznie kwota 404 662,83 zł (jako suma kwot 395 262,64 zł i 9400,19 zł), to w tym zakresie nastąpił skutek określony w art. 498 § 2 k.c. – obie wierzytelności uległy umorzeniu do wysokości wierzytelności niższej. W konsekwencji, do rozpatrzenia pozostaje pozostała kwota 4819,09 zł, jako różnica między kwotą 409 481,92 zł objętą roszczeniem o zapłatę a kwotą 404 662,83 zł objętą uwzględnionym przez sąd potrąceniem.

Pozostała wskazana wyżej kwota 4819,09 zł jest jednak niższa od kwoty 5293,15 zł, którą należy uwzględnić jako obniżenie wynagrodzenia powodowego wykonawcy uzgodnione między stronami w protokole odbioru końcowego, w związku z wykonaniem koszy na sali gimnastycznej w sposób niezgodny z umową. W ten sposób do zapłaty na rzecz strony powodowej nie pozostaje żadna część z kwot dochodzonych pozwem w niniejszej sprawie.

W konsekwencji powództwo podlegało oddaleniu także w zakresie żądania zapłaty.

O kosztach procesu orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., stosując zasadę odpo­wiedzialności za wynik procesu. Na koszty poniesione przez pozwaną złożyło się wyna­grodzenie pełnomocnika w kwocie 7200 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł oraz poniesione wydatki w toku postępowania 1487,02 zł.

Wysokość należnej opłaty za czynności adwokackie ustalono na podstawie § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaco­nej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 461 z późn. zm.).

Na podstawie art. 84 ust. 1 i 2 ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądo­wych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 300 z późn. zm.) zwrócono stronom nadpłacone części zaliczek na wydatki w toku postępowania.

1 transkrypcja zeznań świadka J. G. k. 968-1001

2 transkrypcja zeznań świadka L. N. k. 917-967

3 transkrypcja zeznań świadka T. S. k. 1099-1100

4 transkrypcja zeznań świadka K. R. k. 1101-1114

5 transkrypcja zeznań świadka J. D. k. 1115-1134

6 transkrypcja zeznań świadka K. P. k. 1637-1674

7 transkrypcja zeznań świadka K. K. k.1574-1582, D. A. k. 1583-1599