Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 stycznia 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Marcin Graczyk

Sędziowie: SO Małgorzata Jarząbek (spr.)

SO Monika Rosłan-Karasińska

Protokolant: st. sekr. sądowy Mariusz Żelazek

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 stycznia 2019 r. w Warszawie

sprawy z powództwa J. A.-R.

przeciwko Ambasadzie (...) w Polsce z siedzibą w W.

o wynagrodzenie

na skutek apelacji wniesionej przez pozwaną

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 30 marca 2018 r., sygn. VI P 86/17

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanej Ambasady (...) w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powoda J. A.-R. kwotę 2.460 (dwa tysiące czterysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

SSO Monika Rosłan-Karasińska SSO Marcin Graczyk SSO Małgorzata Jarząbek

Sygn. akt VII Pa 94/18

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 30 marca 2018 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych po rozpoznaniu sprawy z powództwa J. A.-R. przeciwko Ambasadzie (...) w Polsce z siedzibą w W. o zapłatę wynagrodzenia w pkt. 1 zasądził od Ambasady (...) w Polsce z siedzibą w W. na rzecz J. A.-R. kwotę 8.000 USD wraz z odsetkami ustawowymi od kwoty:

a.  1.000 USD od dnia 1 lipca 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

b.  1.000 USD od dnia 1 sierpnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

c.  1.000 USD od dnia 1 września 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

d.  1.000 USD od dnia 1 października 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

e.  1.000 USD od dnia 1 listopada 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

f.  1.000 USD od dnia 1 grudnia 2014 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

g.  1.000 USD od dnia 1 stycznia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty;

h.  1.000 USD od dnia 1 lutego 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty.

W pkt 2 sentencji wyroku Sąd Rejonowy w pozostałej części powództwo oddalił, w pkt 3 zasądził od Ambasady (...) w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powoda J. A.-R. kwotę 2.700,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w pkt 4 odstąpił od obciążania stron kosztami sądowymi, natomiast w pkt 5 nadał wyrokowi w pkt 1 rygor natychmiastowej wykonalności do kwoty 1.000 USD.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

J. A.-R. był zatrudniony na stanowisku kierowcy samochodu w Ambasadzie (...) w Polsce na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w okresie od dnia 10 grudnia 2007 r. do dnia 5 lipca 2012 r.

Po rozwiązaniu umowy o pracę z powodem, stanowisko kierowcy w Ambasadzie (...) objął P. Z., który pracował do końca maja 2014 r. W dniu 1 czerwca 2014r. J. A.-R. ponownie podjął pracę w Ambasadzie (...) na stanowisku kierowcy. Miesięczne wynagrodzenie kierowcy zatrudnionego w Ambasadzie (...) w Polsce z siedzibą w W. wynosiło 1.000,00 dolarów amerykańskich (USD) i miało rosnąć o 10% po przepracowaniu każdego kolejnego roku oraz miało być płatne do końca każdego miesiąca. J. A.-R. nie otrzymał umowy o pracę na piśmie. Był informowany, że sporządzenie jej będzie możliwe po uzyskaniu zgody z właściwego Ministerstwa (...).

Pismem z dnia 14 listopada 2014 r. Ambasador (...) A. S. A. zwrócił się do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych o pozytywne załatwienie sprawy J. A.-R. dotyczącej zatrudnienia pracowników miejscowych z sekcji kulturalnej. Pismem z dnia 28 stycznia 2015 r. Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych wyraziło zgodę na zatrudnienie J. A.-R. na stanowisku kierowcy dla Biura Kulturalnego Ambasady (...).

J. A.-R. pracował codziennie od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 15:00, chociaż niejednokrotnie wykonywał swoje obowiązki również po tych godzinach. Do pracy przychodził do Biura Kulturalnego przy ul. (...) w W., wiele razy jeździł również do budynku Ambasady przy ul. (...) w W.. W budynku Ambasady przy ul. (...) była lista obecności podpisywana przez pracowników wykonujących tam obowiązki. Nie ma na niej nazwiska J. A.-R.. Po stawieniu się w pracy, J. A.-R. wykonywał obowiązki kierowcy, m.in. przewoził Attaché ds. kultury, Ambasadora (...) i ich gości, w tym również w trakcie wyjazdów po całym kraju i za granicę, robił zakupy, przewoził i odbierał przesyłki. J. A.-R. wykonywał polecenia Attaché ds. Kultury lub bezpośrednio Ambasadora (...). Przedmiotowe samochody są zarejestrowane na Ambasadę (...), nie zaś na Biuro Kulturalne, a także znajdują się na terenie Ambasady. Od podjęcia pracy w czerwcu 2015r. J. A.-R. nie otrzymywał wynagrodzenia. Wynagrodzenie dla pracowników Ambasady (...) w W. wypłacane było przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych (...) i to Ministerstwo wyrażało zgodę na zatrudnienie pracowników miejscowych w Ambasadzie (...) w W.. Z kolei wynagrodzenie dla pracowników Biura Attaché Kulturalnego w W. wypłacane było przez Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych (...) i to Ministerstwo wyrażało zgodę na zatrudnienie pracowników miejscowych z Biura Attaché Kultury (...) w W.. W obu przypadkach o zgodę zwracała się Ambasada (...).

Ministerstwo Spraw Zagranicznych w Polsce w dniu 24 lutego 2015 r. zwróciło się do Ambasady (...) w W. z prośbą o szczegółowe wyjaśnienie przez Ambasadę statusu tzw. Biura Attaché Kulturalnego i jego związku z misją dyplomatyczną. W odpowiedzi na powyższe pismo, notą dyplomatyczną z dnia 12 marca 2015 r. Ambasada (...) potwierdziła, że Biuro jest częścią misji dyplomatycznej (...) w Polsce w rozumieniu Konwencji Wiedeńskiej, której szefem jest Ambasador (...) w Polsce. Nadto Attaché Kulturalny, tak jak każdy inny członek personelu dyplomatycznego, podlega w drodze służbowej Ambasadorowi (...) w Polsce z siedzibą w W.. Wszelkie działania podejmowane przez Biuro Attaché wobec organów i władz państwa przyjmującego podejmowane są za pośrednictwem Ambasady (...) w W.. Misja jest podmiotem niepodzielnym i nie można mówić o odrębnej podmiotowości na gruncie prawa międzynarodowego.

W okresie, gdy Attaché Kulturalny był na urlopie lub nie było go w siedzibie Biura Kulturalnego przez dłuższy okres czasu, Ambasador (...) delegował pracownika Ambasady do nadzoru działalności Biura. W dniu 28 sierpnia 2015 r. Biuro Kulturalne w B. przejęło obowiązki Biura Attaché Kulturalnego w W..

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił w oparciu o dowód z zeznań wyżej wymienionych świadków i powoda oraz dokumentów. Sąd I instancji dał wiarę zeznaniom świadków: P. Z., K. H., A. Z. i S. A.-R.-C. oraz powoda w całości i oparł na nich swoje ustalenia faktyczne. Sąd Rejonowy miał na uwadze, że P. Z. nie był zatrudniony w tym samym okresie co powód i nie posiadał bezpośredniej wiedzy na temat warunków jego zatrudnienia, niemniej jednak wskazał on, że pensja kierowcy w Ambasadzie wynosiła 1.000 dolarów amerykańskich i miała wzrastać z każdym przepracowanym rokiem. P. Z. i K. H. opisali praktykę zawierania umów o pracę z Ambasadą (...) oraz wskazali na cechy powiązań strukturalnych pomiędzy Ambasadą, a Biurem Kulturalnym. W ocenie Sądu Rejonowego zeznania te były spójne, konsekwentne i logiczne oraz zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym. Jedynie w niewielkiej części Sąd Rejonowy oparł się na zeznaniach świadka M. G., która jest żoną powoda. Świadek w istocie nie posiadał żadnych własnych informacji na temat przedmiotowej sprawy, a całą wiedzę na ten temat czerpała bezpośrednio od powoda. Zeznaniom świadka wprawdzie nie można było odmówić wiarygodności, jednak Sąd Rejonowy miał na uwadze, że zeznania te obejmowały wyłącznie informacje zasłyszane i cechowały się one wysokim poziomem nieprecyzyjności. Sąd I instancji dał również wiarę wyżej wymienionym dokumentom, albowiem ich treść i autentyczność nie była kwestionowana przez strony postępowania, a Sąd nie znalazł ku temu podstaw z urzędu. Sąd Rejonowy zważył także, że strony postępowania nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego.

W treści rozważań prawnych, Sąd Rejonowy uznał, że powód J. A.-R. był zatrudniony w Ambasadzie (...) w Polsce z siedzibą w W.. Na wstępie Sąd Rejonowy odniósł się do kwestii zdolności sądowej misji dyplomatycznych, opierając się na orzecznictwie Sądu Najwyższego oraz przytaczając stanowisko prezentowane w literaturze polskiej i zagranicznej z zakresu prawa publicznego międzynarodowego. W toku postepowania pozwana kwestionowała, bowiem swoją legitymację bierną, wskazując, że Ambasada (...) w W. nigdy nie była pracodawcą powoda, zaś ewentualny stosunek pracy łączył go z Biurem Kulturalnym, tj. jednostką odrębną. Z uwagi na charakter podniesionego zarzutu, którego zasadność powodowałaby w rezultacie oddalenie powództwa, Sąd Rejonowy odniósł się do niego w pierwszej kolejności.

Zgodnie z art. 3 k.p. pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Należy również mieć na uwadze, że zgodnie z art. 460 § 1 k.p.c. zdolność sądową i procesową ma także pracodawca, chociażby nie posiadał osobowości prawnej. Kwestia jurysdykcji Sądu polskiego oraz zdolności sądowej była przedmiotem oceny w toku niniejszego postępowania, zaś postanowienie w tym przedmiocie zostało poddane kontroli instancyjnej, co powoduje, że powtarzanie rozważań w tym zakresie jest zbędne. Sąd Rejonowy zaznaczył jednak, że istotną kwestią było to, czy Biuro Kulturalne, a mianowicie Attaché ds. Kultury stanowi odrębną jednostkę, o której mowa w art. 3 k.p., tj. czy pracodawcą w rozumieniu tego przepisu w sprawie niniejszej była Ambasada, czy też przedmiotowe Biuro.

Sąd I instancji nie podzielił stanowiska pełnomocnika pozwanej, iż Biuro Attaché Kulturalnego stanowi przedstawicielstwo Ministerstwa Edukacji (...). Sąd Rejonowy wskazał, iż zgodnie Konwencją Wiedeńską o stosunkach dyplomatycznych z dnia 18 kwietnia 1961 r. misją dyplomatyczną kieruje szef misji, a więc ambasador. Powołując się na odpowiednie przepisy Konwencji Wiedeńskiej oraz opierając na stanowisku doktryny Sąd zważył, iż Attaché jest osobą podległą służbowo szefowi misji - ambasadorowi i nie tworzy odrębnej jednostki organizacyjnej, lecz wchodzi w skład misji. Sąd I instancji tym samym uznał, że pracodawcą powoda była Ambasada (...) w Polsce reprezentowana przez szefa misji-ambasadora, który jednoosobowo odpowiadał za działanie całej misji, w tym zatrudnianie pracowników państwa przyjmującego. Zdaniem Sądu Rejonowego, Biuro Attaché Kulturalnego nie posiadało zdolności do zatrudniania pracowników. Z kolei Ambasadora reprezentował Attaché Kulturalny (kierujący Biurem), którego stanowisko wchodzi w skład misji dyplomatycznej.

Z punktu widzenia prawa międzynarodowego i prawa polskiego, wszystkie jednostki, wydziały, biura o charakterze przedstawicielskim, które są zewnętrznym organem (...), a które działają na terenie Rzeczypospolitej Polskiej i korzystają z uprawnień misji – w tym immunitetów i nienaruszalności terytorium – łącznie stanowią jeden podmiot, czyli misję dyplomatyczną. Tym samym, na gruncie polskich przepisów i prawa międzynarodowego, Biuro Attaché Kulturalnego (...) nie stanowi odrębnej jednostki organizacyjnej, gdyż organizacyjnie stanowi jedność z pozwaną. Na tej podstawie, Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, że pracodawcą powoda nie mogło być Biuro Kulturalne, a jedynie Ambasada (...) w Polsce z siedzibą w W.. Sąd I instancji nie podzielił tym samym stanowiska strony pozwanej, że Biuro Kulturalne stanowiło odrębną jednostkę organizacyjną, stanowiącą przedstawicielstwo wyłącznie Ministerstwa Edukacji (...). W prawie międzynarodowym brak jest bowiem takiej jednostki, która działa jako przedstawicielstwo konkretnego Ministerstwa i kieruje nim Attaché. Attaché jest stanowiskiem dyplomatycznym i z tego powodu wchodzi w skład misji dyplomatycznych. Bez znaczenia pozostaje przy tym wewnętrzna organizacja i podział kompetencji pomiędzy Ambasadorem i Attaché.

W ocenie Sądu Rejonowego, Biuro Kulturalne nie posiadało zdolności do zatrudniania pracowników we własnym imieniu. Aby tak było, zdolność taka powinna być przyznana danej jednostce w akcie powołującym ją do życia, w przypadku państwowych jednostek organizacyjnych Skarbu Państwa i jednostek samorządowych, albo w akcie ustrojowym dla określonej osoby prawnej - w ustawie, jeżeli jest ona w tej drodze powoływana (np. szkoły akademickie), w statucie przedsiębiorstwa lub spółdzielni albo w statucie lub umowie spółki, ostatecznie w regulaminie organizacyjnym tych podmiotów. Przyznanie danej jednostce organizacyjnej zdolności do samodzielnego zatrudniania pracowników powinno być konsekwencją jej wyodrębnienia organizacyjno-technicznego i finansowego w stopniu umożliwiającym samodzielne realizowanie stosunków pracy oraz ponoszenie odpowiedzialności za zobowiązania z nich wynikające. Szef misji dyplomatycznej pełni z kolei funkcję koordynatora całokształtu interesów i działań swojego państwa w państwie urzędowania. Wobec powyższego misja dyplomatyczna jest kierowana jednoosobowo przez szefa misji i od jego decyzji uzależnione są wszelkie podejmowane przez misję działania, w tym również zatrudnianie pracowników z państwa przyjmującego.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Sądu Rejonowego, powód w sposób prawidłowy wskazał stronę pozwaną, która jest legitymowana biernie. Jednocześnie Sąd uznał, że pomiędzy stronami niniejszego postępowania istniał stosunek pracy. Powołując się na utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, Sąd Rejonowy podkreślił, że w sprawie, w której powód żąda zapłaty wynagrodzenia za pracę i nie dochodzi równocześnie ustalenia istnienia stosunku pracy, Sąd I instancji rozpoznaje sprawę w składzie jednego sędziego (art. 47 § 1 k.p.c.). Sąd dokonał również oceny zgromadzonego materiału dowodowego celem ustalenia, czy zgodnie ze stanowiskiem powoda stosunek prawny łączący strony procesu miał charakter umowy o pracę. Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z art. 22 § 1 Kodeksu pracy, cechami charakteryzującymi stosunek pracy są: wykonywanie przez pracownika pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy, wykonywanie tej pracy osobiście i pod kierownictwem pracodawcy, a także wyznaczenie przez pracodawcę miejsca i czasu pracy, zaś sam pracodawca zobowiązuje się w ramach tego stosunku do zapłaty pracownikowi wynagrodzenia. Mając na uwadze powyższe, Sąd Rejonowy uznał, powód wykonywał pracę w Biurze Attaché Kulturalnego przy ul. (...) w W., ale de facto również w budynku Ambasady przy ul. (...) i w całej Polsce.

Sąd Rejonowy zważył, że cechą umowy o pracę jest także pozostawanie w dyspozycji pracodawcy i wykonywanie pracy podporządkowanej. Dla stwierdzenia, że cecha ta występuje w treści stosunku prawnego z reguły wskazuje się na takie elementy, jak: określony czas i miejsce wykonywania czynności, podpisywanie listy obecności, podporządkowanie pracownika regulaminowi pracy oraz poleceniom kierownictwa, co do miejsca, czasu i sposobu wykonywania pracy oraz obowiązek przestrzegania norm pracy, obowiązek wykonywania poleceń przełożonych, stała dyspozycyjność, dokładne określenie miejsca i czasu realizacji powierzonego zadania oraz ich wykonywanie pod nadzorem kierownika. Sąd I instancji podał, że wykonywana przez powoda praca mieściła się w zakresie umowy o pracę. Powód J. A.-R. wykonywał pracę podporządkowaną, albowiem podlegał poleceniom przełożonego, przy czym bez znaczenia pozostaje fakt, czy polecenia te wydawał Ambasador, czy też jego przedstawiciel w osobie Attaché. Jednocześnie praca wykonywana była, co do zasady w stałych godzinach, od 8:00 do 15:00 przez 5 dni w tygodniu. Z uwagi na charakter pracy kierowcy samochodu, miejsce jej wykonywania należało ocenić w sposób adekwatny do jej cech. Co do zasady powód rozpoczynał pracę w budynku Biura Kulturalnego przy ul. (...) w W., jednak, zgodnie z otrzymywanymi poleceniami, przebywał także w budynku Ambasady lub w innych miejscach, stosownie do potrzeb. Z materiału dowodowego wynika również, że za wykonywaną pracę miał otrzymywać ustalone wynagrodzenie.

W ocenie Sądu Rejonowego cech stosunku pracy nie pozbawiał fakt, że powód nie podpisywał listy obecności znajdującej się w Ambasadzie. Zasady logiki wskazują, że lista ta obejmowała wyłącznie pracowników wykonujących swoje obowiązki w tym budynku. Nielogiczne byłoby, zatem oczekiwanie od pracowników Biura Kulturalnego udawania się do innej siedziby tylko w celu podpisania listy obecności. Sąd Rejonowy zaakcentował przy tym, że w sposobie wykonywania zatrudnienia przez powoda charakterystyczne było to, że zgłaszał się do pracy i wykonywał przydzielone mu przez pracodawcę czynności, podczas wykonywania których pozostawał w dyspozycji osób, które przebywały w Biurze Attaché Kulturalnego. Takie podporządkowanie nie miało zwykłych cech koordynacji wykonania z góry określonych czynności, lecz było typowym podporządkowaniem pracowniczym, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy i wykonuje wydane mu polecenia. Pod nieobecność Attaché Kulturalnego jego obowiązki wykonywała natomiast osoba z Ambasady. Jednocześnie zdarzało się, że powód realizował polecenia pochodzące bezpośrednio z Ambasady. Co istotne, widoczne to było w szczególności w sytuacji, gdy powód przewoził jednocześnie Ambasadora i Attaché, kiedy to osobą wydającą polecenia był wyłącznie ten pierwszy. Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Rejonowy podzielił stanowisko strony powodowej, że w okresie objętym żądaniem pozwu, tj. przez 8 miesięcy od czerwca 2014 r. do stycznia 2015 r. powód J. A.-R. był zatrudniony w Ambasadzie (...) w Polsce. Powództwo o zapłatę wynagrodzenia nie mogło jednak zostać uwzględnione w całości. Sąd Rejonowy wskazał bowiem, że powód dochodził zapłaty 8.800,00 USD, wskazując jednocześnie, że kwota ta stanowi wynagrodzenie za okres od czerwca 2014 r. do stycznia 2015 r. W petitum pozwu powód wskazał, że dochodzi wynagrodzenia za okres do grudnia 2014 r., jednak w uzasadnieniu wskazał, że roszczenie obejmuje również styczeń 2015 r. W ocenie Sądu Rejonowego określenie zakresu żądania, jako wynagrodzenie za okres od czerwca do grudnia 2014 r. miało charakter omyłki pisarskiej, na co wskazuje fakt, że dochodzona kwota obejmuje wynagrodzenie za 8 miesięcy, czyli łącznie ze styczniem 2015 r., a ponadto powód dochodzi odsetek również od kwoty 1.100,00 USD za okres od dnia 1 lutego 2015r. Potwierdzenie tej omyłki znalazło swoje odzwierciedlenie także na rozprawie w dniu 19 marca 2018 r.

Zdaniem Sądu Rejonowego, zgromadzony materiał dowodowy pozwala na uznanie, że powód udowodnił wysokość swojego miesięcznego wynagrodzenia jedynie do kwoty 1.000,00 USD. Wskazana kwota wynika z zeznań świadka P. Z., który wskazał, że pensja kierowcy wynosiła 1.000,00 USD miesięcznie i miała rosnąć o 10% z każdym rokiem zatrudnienia. Jednocześnie powód nie zaoferował żadnego innego dowodu, z którego wynikałaby wyższa wysokość wynagrodzenia. Za taki nie można było uznać zeznań świadka M. G., która wszystkie informacje czerpała od powoda i nie posiadała żadnej własnej wiedzy w tym zakresie. Jednocześnie Sąd Rejonowy miał na uwadze, że różnica w kwotach wskazanych w pozwie oraz w treści zeznań P. Z. mogłaby wynikać z podwyższenia wynagrodzenia o 10%. Jednakże w przypadku powoda nie mogło to mieć miejsca, albowiem w okresie od czerwca 2014 r. do stycznia 2015 r. nie przepracował on jeszcze pierwszego roku, zatem nie miał prawa do podwyżki. Z kolei brak było podstaw do uznania, że do okresów wymaganych dla podwyższenia wynagrodzenia strony ustaliły, że wliczać się będzie poprzedni okres zatrudnienia, tj. lata 2007-2012.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd Rejonowy w pkt 1 wyroku zasądził od Ambasady (...) w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powoda J. A.-R. kwotę 8.000,00 dolarów amerykańskich, tj. wynagrodzenie za pracę za okres od czerwca 2014 r. do grudnia 2015 r. po 1.000,00 USD miesięcznie wraz z odsetkami ustawowymi od kwot wskazanych szczegółowo w sentencji. W pozostałym zakresie, tj. w zakresie kwoty 800,00 USD Sąd Rejonowy powództwo oddalił, o czym orzekł w pkt 2 wyroku.

O odsetkach Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. w zw. z art. 300 k.p., biorąc pod uwagę nowelizację tego przepisu dokonaną z dniem 1 stycznia 2016 r. Powód wnosił o zasądzenie odsetek ustawowych za opóźnienie od kwot stanowiących miesięczne wynagrodzenie od 1 dnia każdego następnego miesiąca i Sąd I instancji w tym zakresie to żądanie uwzględnił w całości, biorąc pod uwagę, że wynagrodzenie miało być płatne do końca każdego miesiąca. Sąd Rejonowy nie uwzględnił z kolei żądania i oddalił powództwo w zakresie, w jakim strona powodowa dochodziła odsetek od kwot powyżej 1.000,00 USD miesięcznie.

O kosztach procesu w pkt 3 wyroku Sąd Rejonowy orzekł na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., zgodnie z którym sąd może nałożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego żądania. W sprawie niniejszej żądanie powoda zostało uwzględnione w ok. 91% (8.000,00 USD z 8.800,00 USD), zatem należało uznać, że to pozwany powinien ponieść całość kosztów procesu. Zasądzona kwota 2.700,00 zł obejmowała wynagrodzenie pełnomocnika powoda w osobie radcy prawnego, które to wynagrodzenie zostało ustalone na podstawie § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Jednocześnie Sąd Rejonowy nie widział podstaw do obciążania stron niniejszego procesu kosztami sądowymi.

W pkt 5 wyroku Sąd Rejonowy z urzędu, na podstawie przepisu art. 477 ² k.p.c., nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności w pkt 1 do wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia powoda, tj. do kwoty 1.000,00 USD.

Od powyższego wyroku strona pozwana, w dniu 23 maja 2018 r. złożyła apelację, zaskarżając w części, tj. w zakresie pkt 1 oraz pkt 3-5 orzeczenie Sądu Rejonowego dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie z dnia 30 marca 2018 r.

Strona apelująca wyrokowi zarzuciła nieważność postępowania w związku z prowadzeniem przedmiotowego postępowania pomimo braku jurysdykcji polskich sądów, ze względu na brak legitymacji biernej Ambasady (...) w Polsce w niniejszej sprawie.

Ponadto zaskarżonemu orzeczeniu pozwana zarzuciła naruszenie przepisów prawa procesowego, tj.

1.  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez dowolną i wybiórczą ocenę materiału dowodowego, która doprowadziła do przyjęcia, że

a)  powód miał wykonywać pracę w budynku Ambasady (...), w sytuacji gdy z zeznań powoda i świadków wynika, że do budynku tego przybywał jedynie przywieźć korespondencję z Attachatu albo korespondencję odebrać;

b)  Biuro Kulturalne nie miało zdolności do zatrudniania pracowników we własnym zakresie w sytuacji, gdy Biuro to było samorządną i samofinansującą się jednostką organizacyjną;

c)  skoro pozwany potwierdził w nocie dyplomatycznej z dnia 12 marca 2015 r., że Biuro Kulturalne jest częścią misji dyplomatycznej oznacza to, że pracodawcą powoda jest Ambasada, w sytuacji gdy z tej noty wynika jednoznacznie, że Ambasada wskazywała, że w rozumieniu Konwencji wiedeńskiej Biuro Kulturalne jest częścią misji, ale w rozumieniu polskiego Kodeksu pracy jest samodzielnym pracodawcą;

d)  zeznania świadka P. Z. mogą stanowić dowód tego z kim i na jakich warunkach umowę o pracę zawarł powód skoro świadek jednoznacznie zeznał, że nic mu nie wiadomo w sprawie powoda;

e)  wysokość wynagrodzenia powoda miała wynosić 1.000 dolarów amerykańskich miesięcznie, w sytuacji gdy powód, na którym, jak wskazał sam Sąd w uzasadnieniu, spoczywał ciężar dowodu, sam nie potrafił wskazać jaka była jego uzgodniona wysokość wynagrodzenia i za każdym razem podawał inną kwotę, a świadek P. Z., na zeznania którego ostatecznie Sąd powołał się ustalając wysokość wynagrodzenia należnego powodowi stwierdził, że nie posiada informacji na temat świadczenia przez powoda pracy w Biurze Attaché Kulturalnego, w tym warunków finansowych;

f)  Biuro Kulturalne miało nie zawierać samodzielnie umów kupna samochodów, przy czym w tym zakresie Sąd oparł się na zeznaniach świadka A. Z., w sytuacji, gdy świadek S. Al (...) potwierdziła, że w dowodach rejestracyjnych samochodów używanych przez Biuro Kulturalne było wpisane to Biuro;

g)  brak samodzielności w dokonaniu oceny prawnej dochodzonego roszczenia w zakresie legitymacji biernej pozwanej. a oparcie się w tym zakresie na opinii Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP sporządzonej na zlecenie powoda, a przyjętej, jako dowód w niniejszej sprawie;

2.  art. 328 § 2 k.p.c. poprzez nie wyjaśnienie w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku:

a)  dlaczego Sąd nie uznał, że pracodawcą powoda była Biuro Kulturalne, skoro okoliczność ta wynikała jednoznacznie z treści pisma Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego i Badań Naukowych z dnia 25 tycznia 2015 r., który to dokument Sąd uznał za dowód w sprawie,

b)  na podstawie, jakich „polskich przepisów" Sąd uznał, iż Biuro Attaché Kulturalnego nie stanowiło odrębnej jednostki organizacyjnej,

c)  na jakiej podstawie Sąd uznał, że przepisy Konwencji wiedeńskiej regulujące kwestię organizacji misji dyplomatycznej i zasad jej reprezentacji w stosunku do Państwa przyjmującego decydują o tym czy dana jednostka organizacyjna jest, czy też nie jest pracodawcą w rozumieniu art. 3 Kodeksu pracy.

Apelujący zarzucił również zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia poprzez uznanie, że powód był zatrudniony na stanowisku kierowcy na podstawie umowy o pracę u pozwanego, w sytuacji, gdy:

a)  okoliczność ta nie była pomiędzy stronami okolicznością bezsporną;

b)  z zeznań świadka S. A.-R.-C., pracownika pozwanej, jak również z zeznań samego powoda wynikało, że praca świadczona była na rzecz Biura Attaché Kulturalnego Ambasady (...) w Polsce, w siedzibie tego Biura na ul. (...) a nie w siedzibie Ambasady, zgoda na zatrudnienie powoda pochodziła z Ministerstwa Edukacji (...) i o tą zgodę występowało samodzielnie Biuro, a nie jak wskazał Sąd w uzasadnieniu Ambasada, wypłaty wynagrodzenia dokonywał Attache Kulturalny ze środków jakie otrzymał z tego Ministerstwa, to on ustalał z powodem warunki zatrudnienia, wydawał powodowi polecenia, kontakt powoda z Ambasadorem (...) był sporadyczny i wynikał jedynie z faktu, że Ambasador spotykał się z Attaché Kulturalnym w ramach wykonywania obowiązków służbowych;

c)  jeżeli nawet Ambasador kierował do powoda jakieś prośby, to z zeznań powoda nie sposób wywieźć, że były to rzeczywiście polecenia służbowe - to zawsze odbywało się to wtedy kiedy obok był Attaché Biura Kulturalnego;

d)  z zeznań świadka S. A.-R.-C. wynikało, że Biuro było jednostką samodzielną pod względem organizującym, samofinasującym się, zawierało samodzielnie umowy cywilnoprawne (vide, zakup samochodów), samodzielnie realizowało obowiązki podatkowe, a Ambasada jedynie przekazywała te dokumenty do Urzędu Skarbowego, a nadto Biuro samodzielnie decydowało o tym, kto i na jakich warunkach zostanie zatrudniony.

Mając na uwadze powyższą argumentację, pozwana wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i odrzucenie pozwu, a w przypadku, gdyby w ocenie Sądu nie był uzasadniony zarzut nieważności postępowania, o oddalenie powództwa w zaskarżonej części oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania za I i II instancję, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych. Jednocześnie w treści uzasadnienia apelacji strona pozwana przedstawiła argumentację na poparcie zgłoszonych twierdzeń (apelacja k. 183-188).

Pełnomocnik powoda w odpowiedzi na apelację z dnia 26 czerwca 2018 r. wniósł o oddalenie apelacji pozwanej w całości. W uzasadnieniu swojego stanowiska pełnomocnik powoda podniósł między innymi, że wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie jest prawidłowy, w związku, z czym apelacja pozwanej powinna zostać w całości oddalona (odpowiedź na apelację k. 298-211).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej nie zasługuje na uwzględnienie.

Istotą postępowania apelacyjnego jest zbadanie zasadności zarzutów skierowanych przeciwko orzeczeniu Sądu I instancji. Sąd odwoławczy orzeka jednak w oparciu o całokształt zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dokonując na nowo jego własnej, samodzielnej i swobodnej oceny, w tym oceny zgromadzonych w postępowaniu przed Sądami obu instancji dowodów.

W pierwszej kolejności, zdaniem Sądu Okręgowego, za niezasadny należało uznać zarzut nieważności postępowania z powodu braku jurysdykcji krajowej.

W tym miejscu wyjaśnienia wymaga, że z punktu widzenia prawa międzynarodowego, misja dyplomatyczna należy do organów państwa działających za granicą. Uczestnicząc w stosunkach międzynarodowych, dane państwo posługuje się swoimi organami wewnętrznymi, dysponującymi kompetencjami w zakresie polityki zagranicznej (głowa państwa i minister spraw zagranicznych) oraz organami zewnętrznymi, funkcjonującymi za granicą, którymi są w szczególności stałe misje dyplomatyczne. Istota działania misji dyplomatycznej sprowadza się do wykonywania pewnych funkcji państwowych przez państwo wysyłające na obszarze państwa przyjmującego i za jego zezwoleniem. Wskazany status eliminuje możliwość uznania misji dyplomatycznej nie tylko za osobę prawną, lecz także jednostkę organizacyjną lub organizację społeczną, o których mowa w art. 64 § ¹ i 2 k.p.c., analogicznie do stationes fisci organów osób prawnych, które ze wskazanymi wyjątkami pozbawione są w postępowaniu cywilnym statusu strony. Do odmiennego stanowiska nie skłaniają przy tym postanowienia Konwencji Wiedeńskiej, która w przepisie art. 23 stanowi co prawda o pomieszczeniach misji oraz środkach transportu misji, co mogłoby stwarzać wrażenie, że podmiotem praw do pomieszczeń i środków transportu może być samo przedstawicielstwo dyplomatyczne. Nie można też zaprzeczyć, że misje dysponują środkami pieniężnymi utrzymywanymi na ogół, na prowadzonych dla nich rachunkach bankowych, celem pokrywania wydatków związanych z bieżącym funkcjonowaniem. Tak jak działania misji jako organu są w istocie rzeczy działaniami obcego państwa, tak podmiotem praw do wskazanych przedmiotów jest jednak państwo wysyłające. Tę samą uwagę należałoby odnieść do środków pieniężnych, którymi misja dysponuje. Inaczej jednak sprawa przedstawia się w sprawach z zakresu prawa pracy. Według art. 460 § 1 k.p.c. w sprawach tych zdolność sądowa przysługuje także pracodawcy, chociażby nie posiadał on osobowości prawnej. Przepis ten interpretowany jest przez pryzmat pojęcia pracodawcy, którym w świetle art. 3 k.p. mogą być oprócz osób prawnych i fizycznych, także urzędy państwowe i samorządowe, takie jak ministerstwa, kancelarie naczelnych organów władzy państwowej, urzędy wojewódzkie, a także jednostki budżetowe. Prowadzi to do uznania za stronę w postępowaniu odrębnym w sprawach z zakresu prawa pracy szeregu podmiotów, którym w postępowaniu zwykłym status ten by nie przysługiwał. Zauważa się w szczególności, że w sprawach tych stroną procesu nigdy nie jest Skarb Państwa, lecz państwowa jednostka organizacyjna, która w postępowaniu zwykłym działałaby jako statio fisci. Przy założeniu, że zdolność sądowa ambasady podlega samodzielnej ocenie według polskiego prawa procesowego, zestawienie tych obserwacji ze statusem obcego przedstawicielstwa dyplomatycznego skłania do wniosku, że w sprawach, o których mowa, przedstawicielstwo to, jako pracodawca, może uzyskać przymiot strony ważnie prowadzonego postepowania. Kwalifikacja misji dyplomatycznej, jako pracodawcy w rozumieniu przepisów prawa pracy znajduje potwierdzenie w art. 6 k.p., który reguluje prawo właściwe dla stosunku pracy nawiązanego z przedstawicielstwem, misją, albo inną placówkę obcego państwa w Polsce. W rozpatrywanej sprawie niezasadne byłoby zatem narażanie strony powodowej na odrzucenie pozwu i konieczność poniesienia kosztów postępowania, jeżeli bez żadnych wątpliwości można ustalić, że powód zmierzał do pozwania podmiotu, który może być stroną ważnie toczącego się postępowania z zakresu prawa pracy.

Należy także podkreślić, zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, że Ambasada państwa obcego, jako pracodawca nie może powoływać się na immunitet jurysdykcyjny w sprawach z powództwa obywatela polskiego o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia umowy o pracę (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2000 r., sygn. akt I PKN 562/99). Pozwana w apelacji wskazała, co prawda, że orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2000 r. (sygn. akt I PKN 562/99) było pierwszym i ostatnim, które przyznaje polskim sądom pracy jurysdykcję krajową w sprawie z powództwa obywatela polskiego przeciwko Ambasadzie, jednakże w/w orzeczenie jest najbardziej aktualnym stanowiskiem Sądu Najwyższego. Co więcej, jak trafnie wskazał pełnomocnik powoda w odpowiedzi na apelację, orzeczenie z dnia 11 stycznia 2000 r. (sygn. akt I PKN 562/99) dotyczy Ambasady jako pracodawcy, a tym samym stricte koresponduje ze stanem faktycznym niniejszej sprawy. Z uwagi na powyższe nieaktualne pozostaje orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 26 września 1990 r. (III PZP 9/90), na które powoływała się strona pozwana w apelacji. Z kolei inne orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 18 marca 1998 r. (I OKN 26/98) dotyczy nie placówek dyplomatycznych, lecz konsula, a więc osoby korzystającej z immunitetu. Odnosząc się zaś do orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2007 r. (I CSK 6/07) wskazać należy, że przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego w w/w sprawie było zagadnienie jurysdykcji sądów krajowych w sprawach, w których stroną jest przedstawicielstwo państwa obcego w sprawie o zapłatę. Stan faktyczny opisanej sprawy dotyczył więc roszczenia o odszkodowanie za zniszczenie wynajmowanej na potrzeby strony pozwanej nieruchomości oraz z tytułu przedwczesnego wypowiedzenia umowy najmu. Pogłębiona analiza treści uzasadnienia ww. orzeczenia prowadzi jednak do wniosku, że w przypadku sporów dotyczących prawa pracy właściwa jest jurysdykcja krajowa sądów. Jak bowiem słusznie wskazał Sąd Najwyższy, wyjątek od ogólnych zasad określających zdolność sądową w postępowaniu cywilnym przewiduje przepis art. 460 k.p.c., w którym w sprawach z zakresu prawa pracy przyznano zdolność sądową określonym jednostkom organizacyjnym niemającym osobowości prawnej, zastosowanie tego przepisu nie znajduje zastosowania. Wszystkie te okoliczności świadczą zatem o tym, że stroną pozwaną w niniejszym postępowaniu jest Ambasada (...) w Polsce z siedzibą w W..

Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 18 grudnia 2018r. w sprawie przeciwko Ambasadzie (...) w Polsce o ustalenie istnienia stosunku pracy (sygn.. akt II PK 296/17) stwierdził, że nie budzi jakichkolwiek wątpliwości prawidłowo ustalona bierna legitymacja procesowa skarżącej (pozwanej) Ambasady, która w zakresie sporów wynikających z jej prywatnoprawnych kontraktów cywilnych, w tym umów prawa pracy, nie występuje w roli ani w imieniu suwerennego państwa, ale jako podmiot cywilnego prawa prywatnego, który nie może zasadnie powoływać się w sposób niezgodny z prawem międzynarodowym i polskim porządkiem prawnym na rzekomy brak polskiej jurysdykcji w rozumieniu art. 1099 k.p.c.

Na bezzasadność zarzutu strony pozwanej w zakresie braku jurysdykcji polskich sądów w przedmiotowej sprawie, wskazuje także stanowisko przedstawione w opinii Ministerstwa Spraw Zagranicznych z dnia 21 grudnia 2014 r., zgodnie z którym pozwanie przed sąd polski misji dyplomatycznej innego państwa jest nie tylko dopuszczalne w kontekście prawa międzynarodowego, ale jest również dopuszczalne na gruncie polskiego prawa, w związku ze stanowiskiem Sądu Najwyższego oraz piśmiennictwa dotyczącego art. 460 k.p.c. Ponadto należy wskazać, że sama pozwana w nocie dyplomatycznej z dnia 12 marca 2015 r. skierowanej do polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych potwierdziła, że Biuro Attaché Kulturalnego jest częścią misji dyplomatycznej (...) w Polsce w rozumieniu Konwencji Wiedeńskiej, której szefem jest ambasador (...) w Polsce.

W związku z powyższym, za bezzasadny należało uznać zarzut błędnego ustalenia przez Sąd Rejonowy, że to Ambasada (...) w Polsce była pracodawcą powoda. Podkreślenia wymaga, że sama Ambasada potwierdziła, że Biuro Attaché Kulturalnego jest częścią misji dyplomatycznej (...) w Polsce. Sąd Rejonowy w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy należycie, zatem ocenił, że w przedmiotowej sprawie Attaché Kulturalny działał w zastępstwie Ambasadora, jako pracodawcy powoda. Strona pozwana nie wykazała, aby Biuro Attaché Kulturalnego posiadało zdolność do zatrudniania pracowników we własnym imieniu oraz było jednostką organizacyjną samodzielną i odrębną finansowo. Jak słusznie wskazał Sąd Rejonowy, Biuro Attaché Kulturalnego mogłoby we własnym imieniu zatrudniać pracowników, jeżeli zdolność do ich zatrudniania zostałaby mu przyznana w akcie powołującym jego do życia. Przyznanie danej jednostce organizacyjnej zdolności do samodzielnego zatrudniania pracowników powinno być konsekwencją jej wyodrębnienia organizacyjno-technicznego i finansowego w stopniu umożliwiającym samodzielne realizowanie stosunków pracy oraz ponoszenie odpowiedzialności za zobowiązania z nich wynikające. W świetle powyższych ustaleń nie można uznać Biura Attaché Kulturalnego, jako samodzielnej organizacyjnie oraz finansowo jednostki, mogącej występować, jako pracodawca w niniejszej sprawie.

Ponadto, w ocenie Sądu II instancji, postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem Rejonowym wykazało, że charakter świadczonej przez powoda pracy wypełniał wszystkie wymogi wskazane w treści przepisu art. 22 k.p. Zgodnie z tym przepisem przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy, określonych w § 1. Stosunek pracy – to więź prawna o charakterze dobrowolnym, trwałym, łączącym pracownika i pracodawcę, której treścią jest obowiązek osobistego wykonywania pracy określonego rodzaju przez pracownika pod kierunkiem, na rzecz i na ryzyko pracodawcy oraz obowiązek pracodawcy zatrudnienia pracownika przy umownej pracy i wypłacenia mu wynagrodzenia. Zatem do istotnych cech stosunku pracy należy osobiste i w sposób ciągły świadczenie przez pracownika pracy, a ponadto świadczenie jej za wynagrodzeniem oraz pod kierownictwem pracodawcy i na jego ryzyko.

Jak prawidłowo ustalił Sąd Rejonowy, powód J. A.-R. wykonywał pracę na stanowisku kierowcy w stałych godzinach od 8:00 do 15:00 przez pięć dni w tygodniu, we wskazanym przez pracodawcę miejscu, tj. początkowo przy ul. (...), a następnie przy ul. (...). Zakres obowiązków powoda został mu wskazany przez pracodawcę i był przez niego realizowany pod ścisłym kierownictwem przełożonego. Słusznie również wskazał Sąd Rejonowy, że z uwagi na charakter pracy kierowcy samochodu, miejsce jej wykonywania należy oceniać w sposób adekwatny do jej cech. Z charakteru pracy kierowcy wynika, że miejsce pracy pracownika zatrudnionego na tym stanowisku nie powinno być określane jako stały punkt, np. siedziba pracodawcy. Praca kierowcy polega bowiem na ciągłym przemieszczaniu się, nie zaś na przebywaniu w jednym miejscu. Dlatego miejsce pracy kierowcy powinno być określone jako dany obszar. Zasięg terytorialny tego obszaru powinien być jednak określony na tyle precyzyjnie i wąsko, aby wskazywał faktyczny obszar, po którym kierowca będzie się poruszać stale w ramach wiążącej go umowy o pracę. W uchwale z dnia 19 listopada 2008 r. (II PZP 11/08) Sąd Najwyższy wskazał, że pracownikowi, który stale wykonuje transport na obszarze np. Unii Europejskiej, jako miejsce świadczenia pracy można wskazać właśnie Unię i każdorazowo pracownik wykonując pracę na tym obszarze nie będzie jej wykonywał w ramach podróży służbowej, lecz w miejscu pracy określonym w umowie o pracę. Powód rozpoczynał pracę w budynku Biura Kulturalnego przy ul. (...) w W., po czym zgodnie z otrzymanym poleceniem służbowym, udawał się samochodem także do budynku Ambasady, bądź do innych miejsc wskazanych przez przełożonego. Skoro zatem miejsce pracy kierowcy jest określane poprzez wskazanie konkretnego obszaru, po którym kierowca będzie się poruszać wykonując swoje obowiązki pracownicze, to wówczas uznać należy, że obszar ten, jako determinowany każdorazowo poleceniami pracodawcy, stanowi o miejscu świadczenia przez pracownika pracy na rzecz konkretnego podmiotu. Jednocześnie okres, w którym powód był zatrudniony u strony pozwanej został potwierdzony m.in. w piśmie z dnia 14 listopada 2014 r., w którym Ambasador (...) stwierdził, że powód jest zatrudniony w Biurze Kulturalnym w W.. Z treści powyższego pisma strony pozwanej wynika, zatem wprost, że w listopadzie, czyli w okresie, za jaki powód dochodzi wynagrodzenia, był on zatrudniony w Ambasadzie (...) w Polsce. W tym zakresie zaakcentować należy, że Biuro Kulturalne, którym kieruje Attache Kulturalny nie stanowi odrębnej od Ambasady jednostki organizacyjnej. Biuro to pod względem merytorycznym może podlegać Ministrowi Edukacji (...), jednak pod względem organizacyjnym stanowi jedną instytucję z Ambasadą (...) w Polsce. W przyjętej strukturze organizacyjnej Attache Kulturalny podlega służbowo Ambasadorowi w związku, z czym w tym zakresie bez znaczenia pozostaje okoliczność, czyje tak naprawdę polecenia realizował powód, tj. czy Ambasadora (...), czy też Attache Kulturalnego. Jak zostało przesądzone, pracodawcą powoda i tak była Ambasada (...) w Polsce, reprezentowana przez szefa misji – Ambasadora, który jednoosobowo odpowiada za działanie całej misji, którego z kolei reprezentuje Attache Kulturalny. Nie można także zgodzić się z twierdzeniami strony pozwanej, że Biuro Attache Kulturalne stanowi przedstawicielstwo Ministerstwa Edukacji (...). W przepisach z zakresu prawa międzynarodowego, brak jest takiej jednostki, która działa jako przedstawicielstwo danego ministerstwa i kieruje nim Attache. Attache jest stanowiskiem dyplomatycznym i wchodzi w skład misji dyplomatycznych. Oczywiście nie można całkowicie zaprzeczyć, że organizacje reprezentujące np. kulturalne sprawy danego państwa mogą działać na terenie innego państwa, jednak działają one wówczas jako instytuty kulturalne, naukowe i nie wchodzą w skład misji dyplomatycznych, a w szczególności nie mają do nich zastosowania przepisy prawa międzynarodowego. Ponieważ Biuro Attache Kulturalne wchodzi w skład misji dyplomatycznej, pogląd strony pozwanej, jakoby było ono odrębnym od Ambasady (...) podmiotem prawnym uznać należy za nietrafiony.

W ocenie Sądu Okręgowego, powód udowodnił zasadność zgłoszonego przez siebie roszczenia tak, co do zasady, jak i co do wysokości. W tym względzie należy odwołać się do dokumentu załączonego do pozwu z dnia 27 lutego 2017 r. skierowanego do powoda przez Ambasadę (...) Biuro Kulturalne w sprawie wypłaty na jego rzecz należności z tytułu zakończenia stosunku pracy. Wskazane pismo zawiera bowiem historię zatrudnienia powoda u pozwanej oraz wskazuje na wysokość ostatniego wynagrodzenia powoda w kwocie 1.410 USD. Przy uwzględnieniu faktu, że wynagrodzenie pracowników pozwanej wzrastało o 10% z każdym przepracowanym rokiem, należy uznać, że w pierwszym roku zatrudnienia powód otrzymywał kwotę 1.000 USD. Powyższe znalazło potwierdzenie także w zeznaniach świadków P. Z. i K. H., którzy wskazali, że pensja kierowcy wynosiła 1.000 USD miesięcznie i miała rosnąć o 10% z każdym rokiem zatrudnienia. Sąd Rejonowy prawidłowo również w tym zakresie wywiódł, że w okresie od czerwca 2014 r. do stycznia 2015 r. powód nie przepracował jeszcze pierwszego roku, co uprawniałoby go do podwyżki. Jednocześnie powód nie przedstawił żadnego innego dowodu, z którego wynikałoby, że do okresów wymaganych dla podwyższenia wynagrodzenia strony ustaliły, że wliczać się będzie także poprzedni okres zatrudnienia z lat 2007-2012. Z tych wszystkich względów zgłoszony przez skarżącego zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. okazał się bezzasadny.

Odnosząc się natomiast do naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. to należy zauważyć, że zarzut ten może być usprawiedliwiony tylko w tych wyjątkowych okolicznościach, w których treść uzasadnienia orzeczenia uniemożliwia dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16.10.2009 r., I UK 129/09). Dotyczy to więc sytuacji, gdy uzasadnienie zaskarżonego wyroku nie posiada wszystkich koniecznych elementów, bądź zawiera tak kardynalne braki, które uniemożliwiają kontrolę instancyjną. Naruszenie przepisu, określającego wymagania, jakim powinno odpowiadać uzasadnienie wyroku może być ocenione jako mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy sytuacjach tylko wyjątkowych, do których można zaliczyć takie, w których braki w zakresie poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej są tak znaczne, że sfera motywacyjna orzeczenia pozostaje nieujawniona w sposób uniemożliwiający poddanie jej kontroli instancyjnej. W przedmiotowej sprawie uzasadnienie wyroku zawiera wszystkie elementy przewidziane w komentowanym przepisie i na jego podstawie można odtworzyć tok rozumowania Sądu I instancji. W związku z powyższym zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. nie zasługiwał na uwzględnienie.

Z powyższych względów Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację, jako bezzasadną, o czym orzekł w pkt 1 sentencji wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu, a także w związku z § 9 ust. 1 pkt 2 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015 r., poz. 1804), zmienionego następnie rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1667) i rozporządzeniem z dnia 20 września 2017 r. (Dz. U. poz. 1799), zasądzając od pozwanej Ambasady (...) w Polsce z siedzibą w W. na rzecz powoda kwotę 2.460 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą w oparciu o spis kosztów, załączony do akt niniejszej sprawy (pkt 2 wyroku).

SSO Monika Rosłan-Karasińska SSO Marcin Graczyk SSO Małgorzata Jarząbek

(...)