Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie XXVII Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2018 r. w Warszawie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. Ś. (1), M. Ś. (2) i A. Ś.

przeciwko (...) S.A. w W.

o zapłatę

na skutek apelacji powodów

od wyroku Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie

z dnia 30 sierpnia 2017 r., sygn. akt II C 671/17

1.  oddala apelacje;

2.  zasądza od M. Ś. (1), M. Ś. (2) i A. Ś. na rzecz (...) S.A. w W. kwoty po 40 zł (czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

SSO Piotr Wojtysiak

Sygn. akt XXVII Ca 937/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 12 stycznia 2017 r. M. Ś. (1) i M. Ś. (2) wnieśli o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 500 euro (250 euro x 2) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

Równocześnie pozwem z dnia 12 stycznia 2017 r. A. Ś. wniosła o zasądzenie od (...) S.A. w W. kwoty 250 euro wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 15 sierpnia 2014 r. do dnia zapłaty oraz kosztów procesu według norm przepisanych.

Postanowieniem z dnia 16 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie połączył sprawę II C 672/17 ze sprawą II C 671/17 do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia.

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych, podnosząc zarzut przedawnienia roszczenia odsetkowego oraz spełnienie świadczenia głównego.

Pismem z dnia 31 lipca 2017 roku pełnomocnik powodów cofnął pozwy M. Ś. (1), M. Ś. (2) i A. Ś. o zasądzenie kwot po 250 euro. Nadto wniesiono o zasądzenie kwoty 46,59 euro wraz z odsetkami ustawowymi w wysokości za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2017r. do dnia zapłaty oraz zasądzenie kosztów procesu według spisu kosztów.

Wyrokiem z dnia 30 sierpnia 2017 r. Sąd Rejonowy dla miasta stołecznego Warszawy w Warszawie:

I.  umorzył postępowanie w zakresie należności głównych trzech powództw, tj. co do kwot 250,00 €;

II.  oddalił powództwa w pozostałym zakresie;

III.  zasadził od pozwanego na rzecz M. Ś. (1) kwotę 306,34 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 270,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

IV.  zasadził od pozwanego na rzecz M. Ś. (2) kwotę 306,33 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 270 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

V.  zasadził od pozwanego na rzecz A. Ś. kwotę 308,93 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 270 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego;

VI.  nakazał Skarbowi Państwa - kasie Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy w Warszawie zwrócić każdemu z powodów kwoty po 15 zł tytułem połowy opłaty od cofniętych części pozwu.

Od powyższego orzeczenie powodowie wnieśli apelację zaskarżając je w zakresie pkt II i VI oraz zarzucając naruszenie:

1.  art. 117 § 2 zd. 2 k.c. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji, w której poprzez złożenie oświadczenia z dnia 24 stycznia 2017 roku oraz poprzez realizację płatności pozwana zrzekła się zarzutu przedawnienia;

2.  art. 778 Kodeksu cywilnego poprzez błędne zastosowanie terminu przedawnienia dla roszczeń wynikających z nieprawidłowej realizacji umowy o imprezę turystyczną;

3.  art. 118 k.c. poprzez jego niezastosowanie w zw. z odesłaniem do jego stosowania treścią art. 11 ustawy o usługach turystycznych, w zw. z treścią art. 3 ust.
5 i 6 rozporządzenia (WE) 261/2004 co doprowadziło do błędnego uwzględnienia podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia.

4.  art. 118 k.c. poprzez niezastosowanie trzyletniego terminu przedawnienia roszczenia odsetkowego, w sytuacji spełnienia świadczenia głównego przez pozwaną;

5.  art. 233 §. 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów, w sposób wadliwy, tj.: z pominięciem treści oświadczenia woli (korespondencja e-mail z dnia 24 stycznia 2017 r.) oraz czynności prawnych dokonanych przez pozwaną (realizacja transakcji w dniu 27 stycznia 2017 r.), stanowiących o uznaniu roszczenia oraz zrzeczeniu się przez pozwaną zarzutu przedawnienia;

6.  art. 28 ust. 1 ustawy o opłatach sądowych, w sprawach cywilnych, poprzez niedokonanie powodom M. Ś. (2) i M. Ś. (3) zwrotu nadpłaconych opłat od złożonych pozwów.

Wskazując na powyższe zarzuty powodowie wnieśli o zmianę zaskarżonego wyroku w jego pkt II poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz strony powodowej kwot po 46,59 euro wraz z ustawowymi odsetkami w wysokości za opóźnienie liczonymi od dnia 28 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty oraz w jego pkt VI poprzez nakazanie zwrotu z kasy Sądu Rejonowego dla m.st. Warszawy: każdemu z powodów po 15 złotych tytułem połowy opłaty od pozwu, w związku z cofnięciem pozwu, w toku postępowania i po 20 zł na rzecz M. Ś. (1) i M. Ś. (2) tytułem nadpłaconej opłaty od pozwu przez powodów, a także wnieśli o zasądzenie na ich rzecz kosztów postępowania apelacyjnego wg norm przepisanych z uwzględnieniem opłaty pocztowej 1/3 opłaty pocztowej, to jest po: 1,73 zł. Alternatywnie powodowie wnieśli o uchylenie wyroku w zaskarżonej części i w tym zakresie przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd pierwszej instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy podziela w całości ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd Rejonowy oraz wywiedzione na ich gruncie rozważania prawne.

Wskazać należy, iż roszczenie główne dochodzone przez powodów w niniejszej sprawie uległo przedawnieniu przed wytoczeniem niniejszego powództwa. Stosownie bowiem do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r. „roszczenie o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) nr 295/91, przedawnia się w terminie rocznym na podstawie art. 778 k.c.” (vide: uchwała Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2017 r., sygn. akt III CZP 111/16).

Jak wynika z pisma procesowego strony powodowej z dnia 25 lipca 2017 r. powodowie cofnęli częściowo powództwo o zapłatę z uwagi na jego częściowe spełnienie przez pozwanego. Dokonaną wpłatę zaliczono częściowo na poczet odsetek ustawowych za okres 2 października 2014 – 27 stycznia 2017 r., zaś w pozostałym zakresie na zapłatę należności głównej. Ostatecznie powodowie popierali żądanie zapłaty kwoty 46,59 euro, jako niezapłaconej części należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 28 stycznia 2017 r. do dnia zapłaty.

Skoro powodowie dochodzą zapłaty części odszkodowania z tytułu opóźnionego lotu, zaś pozwany skutecznie podniósł zarzut przedawnienia, powództwo w tym zakresie prawidło zostało oddalone.

Strona powodowa dochodziła odszkodowania za opóźnienie lotu, który miał miejsce w dniu 15 sierpnia 2014 r. Natomiast, z powództwem o jego zasądzenie powodowie wystąpili dopiero w dniu 12 stycznia 2017 r., a zatem po upływie dwóch lat i pięciu miesięcy. Dlatego też powództwo nie mogło zostać uwzględnione co do części należności głównej z tytułu odszkodowania z uwagi na skutecznie podniesiony w apelacji zarzut przedawnienia.

Jednocześnie w tym miejscu należy zauważyć, iż dokonanie przez pozwanego na rzecz powodów zapłaty w dniu 27 stycznia 2017 r. nie prowadziło do przerwania biegu przedawnienia roszczenia głównego, a co za tym idzie również roszczenia o zasądzenie świadczenia ubocznego w postaci odsetek. Podjęta przez pozwanego czynność nie mogła wywołać skutku prawnego w postaci niewłaściwego uznania roszczenia, skoro termin jego przedawnienia już upłynął. Przerwaniu podlegać może bowiem wyłącznie termin, który jeszcze biegnie, a nie ten, który już upłynął (vide: wyrok SA w Szczecinie z dn. 13 października 2016 r., sygn. akt I ACa 1094/15).

Sąd Okręgowy wskazuję, że treść art. 117 § 2 zd. 2 k. c. nie zastrzega specjalnej formy zrzeczenia się zarzutu przedawnienia i może ono nastąpić zarówno poprzez zachowanie dłużnika, które wprost wyraża wolę zrzeczenia się tego zarzutu, jak i w drodze wykładni, jeśli w zachowaniu dłużnika w stopniu dostatecznym można dopatrzeć się woli zrzeczenia się zarzutu przedawnienia (vide: wyrok SN z dn. 12 października 2006, sygn. akt I CSK 119/06; wyrok SN z dn. 16 lutego 2012 r., sygn. akt III CSK 208/11). W przypadku dorozumianego zrzeczenia się zarzutu przedawnienia, należy uwzględnić czy działanie dłużnika skierowane było na wywołanie skutku w postaci zrzeczenia się tego zarzutu (vide: wyrok SN z dnia 19 marca 2002 r., sygn. akt IV CKN 917/00).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że nie sposób było uznać zapłaty 250 euro na rzecz każdego z powodów za zrzeczenie się zarzutu przedawnienia czy to roszczenia głównego czy ubocznego w postaci odsetek. Z treści korespondencji mailowej z dnia 24 i 25 stycznia 2017 r. wynika, że pozwana po przeanalizowaniu sprawy opóźnionego lotu (...) w dniu 15 sierpnia 2014 r. uznał za zasadne wypłacenie zadośćuczynienie I. T., K. T., A. T. i T. T.. Brak jest analogicznego oświadczenia co do powodów w niniejszej sprawie. Zatem wypłata na ich rzecz kwoty zadośćuczynienia z tego tytułu było wyłącznie dobrowolnym spełnieniem przedawnionego świadczenia głównego, a nie zrzeczeniem się zarzutu przedawnienia co do niego i świadczeń ubocznych z nim związanych.

Podkreślenia również wymaga, że przepisy rozporządzenia (WE) nr 261/2004 mają zastosowanie również w przypadkach, gdy lot wykonywany był na podstawie umowy, która nie została zawarta bezpośrednio z przewoźnikiem. Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 11 maja 2017 r. (w sprawie C- 302/16) jednoznacznie wskazał, że Rozporządzenie nr 261/2004 obejmuje zarówno przewoźników lotniczych wykonujących lub zamierzających wykonać lot zgodnie z umową zawartą z pasażerem lub działającej w jego imieniu innej osoby prawnej lub fizycznej, mającej umowę z tym pasażerem. Celem rozporządzenia jest bowiem zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów poprzez ustanawianie wspólnych zasad systemu należnych im odszkodowań w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lotu lub jego dużego opóźnienia dla pasażerów lotów regularnych, ale również pasażerów lotów nieregularnych, w tym także stanowiących część zorganizowanych wycieczek.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, że termin przedawnienia roszczeń o odszkodowanie przewidziane w art. 7 rozporządzenia (WE) nr 261/2004 znajdzie zastosowanie jednakowo w stosunku do wszystkich pasażerów spełniających przesłanki w nim określone, bez względu na to, czy przewóz odbywał się na podstawie samodzielnej umowy przewozu zawartej pomiędzy pasażerem a przewoźnikiem, czy na podstawie umowy mieszanej o usługę turystyczną w ramach lotu czarterowego. Tym samym, za bezzasadny uznać należało zarzut naruszenia art. 3 pkt 6 rozporządzenia (WE) 261/2004, w zw. z art. 11 ustawy o usługach turystycznych.

Opisane wyżej okoliczności prowadzą również co stwierdzenia bezzasadności zarzutów naruszenia przepisów prawa procesowego w postaci art. 233 §. 1 w zw. z art. 328 § 2 k.p.c. poprzez dokonanie oceny dowodów, w sposób wadliwy. Treść oświadczenia zawarta w korespondencji mailowej z dnia 24 stycznia 2017 r. nie obejmowała swoim zakresem powodów, a jedynie innych pasażerów opóźnionego lotu. Dlatego nie możliwym było na jego podstawie powodowie nie mogli wywieść pozytywnych skutków prawnych dla siebie.

Zarzut naruszenia art. 28 ust. 1 ustawy o opłatach sądowych także nie zasługiwał na uwzględnienie, gdyż do momentu złożenia apelacji, roszczenie o zwrotu nadpłaconych opłat od pozwów M. Ś. (2) i M. Ś. (3) nie było zgłoszone. Sąd Rejonowy nie jest zobligowany do działania w tym zakresie z urzędu. Nadpłacona kwota winna zostać zwrócona na rzecz powód po zgłoszeniu stosownego roszczenia do Sądu pierwszej instancji.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. orzekł, jak w sentencji.

W przedmiocie kosztów postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy określoną w art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Koszty te obejmowały wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w łącznej wysokości jednej stawki minimalnej określonej w § 2 pkt 1 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, w brzmieniu obowiązującym w chwili wniesienia apelacji (120 zł), podzielonej równo między wszystkich powodów.

SSO Piotr Wojtysiak