Sygn. akt III Ca 1349/18
Dnia 12 kwietnia 2019 r.
Sąd Okręgowy w Gliwicach III Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:
Przewodniczący - Sędzia SO Leszek Dąbek (spr.)
Sędzia SO Barbara Braziewicz
Sędzia SO Marcin Rak
Protokolant Aldona Kocięcka
po rozpoznaniu w dniu 4 kwietnia 2019 r. w Gliwicach
na rozprawie
sprawy z powództwa U. M.
przeciwko J. M.
o zachowek
na skutek apelacji powódki
od wyroku Sądu Rejonowego w R.
z dnia 13 marca 2018 r., sygn. akt II C 852/15
1) oddala apelację;
2) zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 900 zł (dziewięćset złotych) z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.
SSO Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Barbara Braziewicz
Sygn. akt III Ca 1349/18
Sąd Rejonowy w R. w wyroku wydanym w dniu 13 03 2018r. oddalił powództwo U. M. o zasądzenie na jej rzecz od pozwanej J. M. kwoty 15.000zł z ustawowymi odsetkami od dnia 14 05 2015r. oraz zwrotu kosztów procesu, zasądził od powódki na rzecz pozwanej J. M. kwotę 2.417zł z tytułu zwrotu kosztów procesu i orzekł o nieuiszczonych kosztach sądowych.
W ustalonym stanie faktycznym w motywach orzeczenia przywołał regulację art. 991 § 1 k.c., art. 993 k.c., art. 995 k.c. i art. 1000 k.c. Następnie wyliczył, że powódce należałby się zachowek w kwocie 11.916,70zł, „gdyby nieruchomość podarowana przez Z. B. nie była dodatkowo obciążona służebnością mieszkania na rzecz Z. i J. B. (1)”. Wskazał, że zgodnie z wyliczeniami biegłego wartość tej służebności wynosiła 75.800zł i przyjął, że o tę wartość należało pomniejszyć wartość darowizny dokonanej na rzecz J. M.. Ocenił, że z tej przyczyny „substrat zachowku wyniósł zero” i uznał powództwo za bezzasadne. O kosztach procesu orzekał stosując regulację art. 98 k.p.c.
Orzeczenie zaskarżyła powódka U. M., która wnosiła o jego zmianę przez zasądzenie na jej rzecz od pozwanej kwoty 8.758zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 14 05 2015r. oraz zasądzenia na jej rzecz od pozwanej zwrotu kosztów procesu, bądź uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji „w celu uzupełnienia materiału dowodowego” .
Zarzucała, że przy ferowaniu wyroku naruszono prawo procesowe, regulację art. 233 § 1 k.p.c. porzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie jego błędnej oceny.
Ponadto zarzucała, że naruszono prawo materialne, regulacje art. 993 k.c. i art. 995 k.c. poprzez nieprawidłowe ustalenie substratu zachowku.
W uzasadnieniu apelacji między innym podnosiła, że Sąd Rejonowy obliczając wysokość należnego jej zachowku nieprawidłowo założył, że ustalona przez biegłego wartość służebności mieszkania (75.800zł) powinna być odjęta (pomniejszać) wartość dokonanej darowizny.
Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje :
Sąd pierwszej instancji trafnie zakwalifikował roszczenie powódki przyjmując, że ma ono źródło w regulacji art. 991 § 1 i 2 k.c. a następnie prawidłowo rozpoznał sprawę.
Ustalenia faktyczne składające się na podstawę faktyczną orzeczenia mają podstawę w informacjach zawartych we wskazanych w uzasadnieniu orzeczenia źródłach dowodowych, których ocena jest logiczna i mieści się w granicach swobodnej oceny dowodów.
Skarżąca w ramach zarzut naruszenia przy ferowaniu wyroku regulacji art. 233 § k.p.c. w istocie kwestionuje dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę prawną ustalonego stanu faktycznego.
Z tej przyczyny zarzut ten tylko werbalnie odnosi się do podstawy faktycznej orzeczenia i jako taki nie ma on wpływu na powyższą ocenę.
Z tych też względów Sad odwoławczy przyjął za własne ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji .
Zgodnie z prawidłowymi i nie kwestionowanymi ustaleniami Sądu Rejonowego Z. B. (mąż spadkodawczyni J. B. (1)) nabył nieruchomość gruntową o urządzonej księdze wieczystej prowadzonej przez Sąd Rejonowy w R. pod numerem Kw. 12.643w drodze darowizny dokonanej w umowie z dnia 12 10 1978r., stąd też stosownie do regulacji art. 33 pkt 2 k.r.o. prawo własności tej nieruchomości weszło w skład jego majątku odrębnego (w toku postępowania nie wykazano, że darczyńca inaczej postanowił).
Jakkolwiek w czasie małżeństwa Z. B. i J. B. (1) wybudowali na tej nieruchomości dom mieszkalny i zabudowania gospodarcze, to zgodnie z zasadą superficies solo cedit (znajduje ona swe normatywne odniesienie w regulacji art. 48 k.c.), z chwilą ich wybudowania stały się one częścią składową przedmiotowej nieruchomości a związane z ich wybudowaniem koszty można co najwyżej rozpatrywać jako nakłady z majątku wspólnego małżonków B. na majątek odrębny Z. B..
Te ostatnie nie były przedmiotem - przywoływanej w podstawie faktycznej powództwa - umowie darowizny zawartej w dniu 8 04 1999r., gdyż w jej ramach Z.munt B. darował pozwanej J. M. i jej mężowi Z. M. tylko wskazaną powyżej nieruchomość.
Tym samym - wbrew temu co twierdziła skarżąca - z mocy tej umowy nie doszło do żadnego przesunięcia majątkowego z majątku spadkodawczyni J. B. (1) do majątku pozwanej J. B. (2) i dokonana w niej darowizna nie podlega uwzględnieniu przy obliczeniu wartości substratu zachowku.
W następstwie tego - w materiale sprawy - przyjąć należy, że powódka otrzymała należny jej zachowek w postaci powołania jej do spadku po J. B. (1) (zgodnie z postanowieniem Sądu Rejonowego w R. z dnia 7 01 2015r. wydanym w sprawie o sygn. akt II Ns 868/14 powódka nabyła udział w spadku po J. B. (1)
udział odpowiadający udziałowi ustalonemu w ramach ustawowego porządku dziedziczenia) i powództwo było nieuzasadnione, co pomimo częściowo odmiennego uzasadnienia ostatecznie znalazło prawidłowe odzwierciedlenie w zaskarżonym wyroku.
Czyni to apelację bezzasadną w rozumieniu art. 385 k.p.c., a to z mocy zawartej w nim regulacji prowadziło do jej oddalenia.
R. zaskarżony wyrok odpowiada prawu i dlatego apelację jako bezzasadną oddalono w oparciu o regulację art. 385 k.p.c.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono stosując regulacje art. 98 k.p.c. biorąc pod uwagę, że powódka uległa w tym postępowaniu i dlatego powinna zw rócić pozwanej poniesione przez nią koszty zastępstwa procesowego
SSO Marcin Rak SSO Leszek Dąbek SSO Barbara Braziewicz