Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 18 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XXIII Wydział Gospodarczy Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Wiktor Piber (spr.)

Sędziowie: SO Monika Skalska

SO Paweł Kieta

Protokolant: Sekr. Sąd. Arkadiusz Bogusz

po rozpoznaniu w dniu 18 grudnia 2018 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego

z udziałem zamawiającego (...) w W.

na skutek skargi (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

od wyroku Krajowej Izby Odwoławczej w W. z dnia 18 kwietnia 2018 r., sygn. akt (...)

postanawia:

I.  oddalić skargę,

II.  zasądzić od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz (...) w W. 900 zł (dziewięćset złotych) tytułem kosztów postępowania skargowego.

Sygn. akt XXIII Ga 830/18

UZASADNIENIE

Krajowa Izba Odwoławcza w W. (dalej skrótowo jako KIO lub Izba) rozpoznawała m.in. odwołanie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. (sygn. akt (...)).

Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2018 r., KIO uwzględniła odwołanie ww. spółki w części dotyczącej warunku udziału w postępowaniu w zakresie wartości robót wymaganej dla dyrektora budowy i nakazała Zamawiającemu modyfikację specyfikacji SIWZ w ten sposób, aby wartość robót wymagana dla dyrektora budowy wynosiła 70 mln zł netto (pkt. 1 wyroku).

W punkcie 2 wyroku, Izba oddaliła w pozostałym zakresie odwołanie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P..

Jednocześnie, KIO orzekła także o kosztach postępowania w sprawie prowadzonej pod sygn. akt (...) i obciążyła tymi kosztami Zamawiającego w części 1/4 oraz odwołującą się spółkę (...) w części 3/4 (pkt 6 wyroku).

W podpunkcie 6.1 wyroku, Izba zaliczyła w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 20 000,00 zł – uiszczony przez (...) wpis od odwołania oraz dwukrotnie kwotę 3 600,00 zł – wynagrodzenie pełnomocnika odwołującego i pełnomocnika zamawiającego.

Natomiast w podpunkcie 6.2 wyroku zasądziła od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 3 200,00 zł.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia o kosztach postępowania odwoławczego, Izba powołała się na treść art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Prawo zamówień publicznych (dalej Pzp) oraz § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania.

KIO wskazała jednocześnie, w jaki sposób nastąpiło rozliczenie kosztów procesu, przy przyjęciu proporcji 1/4 i 3/4, nie uzasadniając dlaczego taki wynik postępowania został przez nią przyjęty (vide – strona 30 uzasadnienia).

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. nie zaakceptował wyroku Izby i wywiódł do tut. Sądu Okręgowego skargę.

Jako wartość zaskarżenia wskazano kwotę 20 400,00 zł.

Jednocześnie w skardze wnioskowano o:



zmianę zaskarżonego wyroku w pkt. 1. w taki sposób, aby jego treść odpowiadała wymogom art. 192 ust. 2 Pzp;



wykreślenie pkt. 2 wyroku, z uwagi na jego formalną sprzeczność z art. 192 ust. 2 Pzp;



zmianę punktu 6 wyroku w ten sposób, że kosztami postępowania w sprawie rozpoznawanej pod sygn. akt (...), obciąża się w całości Zamawiającego i w konsekwencji zasądza się od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kwotę 20 000,00 zł tytułem wpisu od odwołania oraz kwotę 3 600,00 zł tytułem kosztów wynagrodzenia pełnomocnika.

Ponadto wnioskowano w skardze o zasądzenie kosztów postępowania wywołanego wniesieniem skargi.

Strona skarżąca uiściła opłatę od skargi w wysokości 204,00 zł, zgodnie z art. 19 ust. 3 pkt. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (k. 167 i 170).

Na rozprawie w dniu 04 października 2018 r., Sąd Okręgowy – z uwagi na podtrzymywanie skargi w całości, wszystkich zarzutów i wniosków – zobowiązał pełnomocnika Odwołującego/Skarżącego do uiszczenia brakującej opłaty od skargi. Uznał bowiem, że przedmiotem zaskarżenia są nie tylko koszty postępowania ale także merytoryczna część wyroku, tj. pkt. 1 i 2.

W odpowiedzi na zobowiązanie, pełnomocnik wyjaśnił, iż od początku celem skargi było zaskarżenie wyroku KIO, wyłącznie w zakresie orzeczenia o kosztach postępowania, a sformułowane zarzuty dotyczące naruszenia art. 192 ust. 1 i 2 Pzp oraz wnioski o zmianę pkt. 1 i 2 wyroku, tylko w kontekście w jakim doprowadziły do wadliwego (w ocenie Skarżącego) orzeczenia kosztowego (k. 207).

Pełnomocnik Zamawiającego wniósł o oddalenie skargi i zasądzenie od przeciwnika kosztów postępowania wywołanego skargą (k. 209 verte). Na rozprawie wnioski zostały podtrzymane, a ponadto wskazano na możliwość odrzucenia skargi jako nieopłaconej w należytej wysokości (k. 219).

Skarżący podtrzymał skargę, po modyfikacjach/sprecyzowaniu jej zakresu (k. jw.)

Rozważania Sądu Okręgowego:

Skarga była bezzasadna, a przedmiotowy wyrok Krajowej Izby Odwoławczej w zakresie poddanym rozstrzygnięciu tut. Sądu Okręgowego jest w pełni trafny i zasługiwał na pozostawienie go w obrocie prawnym w niezmienionej treści.

Na wstępie wyjaśnić należy brak podstaw prawnych do odrzucenia skargi, z uwagi na jej nieopłacenie.

Sąd Okręgowy przyjął argumentację Skarżącego odnośnie rzeczywistego/faktycznego przedmiotu zaskarżenia, dotyczącego wyłącznie kosztów postępowania odwoławczego zawartych w pkt. 6 wyroku. Opłata uiszczona przez Skarżącego jak od zażalenia na koszty była zgodna z ugruntowanym stanowiskiem tut. Sądu Okręgowego, opartym na słusznej uchwale Sądu Najwyższego z dnia 06 czerwca 2012 r., sygn. akt III CZP 23/12.

Wyjaśnienia odnośnie przedmiotu zaskarżenia potwierdziły czy wręcz uwypukliły jednocześnie wadliwość samej skargi, której zasadnicza argumentacja opierała się twierdzeniu – całkowicie chybionym – jakoby Odwołujący (...) był stroną wygrywającą postępowanie w całości.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wywodziła ww. stanowisko na podstawie dwóch przesłanek:



po pierwsze – w sentencji wyroku KIO znalazło się sformułowanie „uwzględnia odwołanie w sprawie”;



po drugie – z art. 192 ust. 1 i 2 Pzp wynika, że odwołanie zostaje uwzględnione jeśli Izba stwierdzi naruszenie przepisów ustawy.

W ocenie Skarżącej spółki, ustawa Pzp normuje kwestię jednoznacznie (można rzecz zerojedynkowo), tj. albo KIO odwołanie uwzględnia w całości albo je w całości oddala. Tym samym nie istnieje możliwość uwzględnienia odwołania w części i w konsekwencji oddalenia odwołania w pozostałym zakresie. Dlatego Skarżący wskazywał, że wyrok Izby w pkt. 1 i 2 nie odpowiada formalnym wymogom Pzp.

Wywód powyższy nie jest trafny i nie mógł zostać zaakceptowany. Gdyby przyjąć argumentację Skarżącego to w zwykłym postępowaniu cywilnym, Sąd drugiej instancji także musiałby albo oddalać w całości apelację (art. 385 k.p.c.) albo uwzględniać apelację tylko w całości i w całości zmieniać zaskarżony wyrok orzekając co do istoty sprawy (art. 386 § 1 k.p.c.). Nie ma bowiem przepisu, który mówi o częściowym oddaleniu i częściowym uwzględnieniu. O tym, że jest inaczej nie trzeba jednak nikogo przekonywać, fakty i wieloletnia praktyka orzecznicza są znane z urzędu nie tylko sądowi ale każdemu praktykowi postępowań apelacyjnych, do których z całą pewnością można zaliczyć radców prawnych.

Przypomnieć należy, że art. 198f ust. 2 Pzp (zdanie pierwsze i drugie) jest odpowiednikiem ww. przepisów k.p.c., w zasadniczej części posiada wręcz analogiczną treść.

Gwoli sprawiedliwości, stanowisko Skarżącego było przez jakiś czas prezentowane przez KIO (nie przez wszystkie składy orzekające) i artykułowane w licznych orzeczeniach. Izba w takich wypadkach, jeśli w sentencji zawierała sformułowanie „uwzględnia odwołanie”, to bez względu na zakres tego uwzględnienia nie odnosiła się w wyroku do pozostałej części odwołania. Odnosiła się natomiast w uzasadnieniu, co powodowało utratę substratu zaskarżenia, a przynajmniej tak się stronom wydawało.

Powyższe stanowisko zostało skutecznie zakwestionowane przez Sąd Najwyższy, w uchwale z dnia 17 lutego 2016 r. (sygn. akt III CZP 111/15) będącej odpowiedzią na pytanie prawne zadane przez Sąd Okręgowy w Warszawie, tut. Wydział XXIII.

To ze wszech miar trafne stanowisko SN wywołało prawidłową reakcję KIO, polegającą na zmianie dotychczasowej praktyki i formułowania prawidłowej sentencji wyroku poprzez wskazywanie w jakiej części odwołanie jest uwzględniane i jednoczesne dodawanie w niej zwrotu „oddala w pozostałym zakresie/części”. Pozwalało to na wywiedzenie skargi przez Odwołującego w zakresie nieuwzględnionej części skargi.

Uwaga ta dotyczy także Sądu Okręgowego, aczkolwiek w mniejszym stopniu z uwagi na ustawową niedopuszczalność wywiedzenia skargi kasacyjnej przez strony postępowania, za wyjątkiem jednego podmiotu, tj. Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych.

Odnosząc się więc do treści odwołania wskazać należy jego zakres. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w P. zarzuciła Zamawiającemu postawienie warunków udziału w postępowaniu, w zakresie potencjału osób skierowanych przez wykonawcę do realizacji zamówienia, w sposób nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia i nadmierny dla zweryfikowania zdolności wykonawcy do należytego wykonania zamówienia.

Dotyczyło to:

1)  Dyrektora budowy – w zakresie posiadanego doświadczenia zawodowego (m.in. wartość robót nie mniejsza niż 200 mln zł netto oraz posiadania biegłej znajomości języka angielskiego w mowie i piśmie. Zamawiający dopuszczał, aby osoba pełniąca tę funkcję nie była obywatelem polskim i posługiwała się wyłącznie wymaganym językiem angielskim;

2)  Kierownika budowy – w zakresie posiadanego doświadczenia zawodowego;

3)  Kierownika robót w zakresie technologii Betonu Architektonicznego – w zakresie posiadanego doświadczenia zawodowego.

Odwołujący oczekiwał więc od KIO wymuszenia na Zamawiającym (mocą swego wyroku) zmian w zakresie SIWZ, obejmujących 4 postawione zarzuty: dwa zarzuty dotyczyły Dyrektora budowy a po jednym zarzucie pozostałych dwóch osób zajmujących kierownicze stanowiska na budowie.

Krajowa Izba Odwoławcza – bezsporne – uwzględniła jedynie jeden zarzut dotyczący Dyrektora budowy i to wyłącznie w zakresie wymaganego doświadczenia zawodowego, obniżając wymóg wartości robót wymaganej przez Zamawiającego w wysokości 200 mln zł netto do 70 mln netto (k. 123 verte).

Nie sposób więc było zaaprobować rozumowania Skarżącego, iż w takiej sytuacji procesowej był wygrywającym postępowanie odwoławcze w całości. Jeśli został uwzględniony tylko 1 zarzut z 4 postawionych to logicznym jest, iż Odwołujący wygrał sprawę zaledwie w 1/4.

Nie doszło więc do naruszenia przywołanych w skardze przepisów Pzp.

Sąd Okręgowy w pełni także zaaprobował dodatkową podstawę prawną wskazaną przez Izbę, tj. § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania.

Rzeczywiście, wcześniejsze ustępy ww. paragrafu rozporządzenia, regulujące zasady orzekania o kosztach postępowania odwoławczego nie odnoszą się do stanu faktycznego istniejącego w przedmiotowej sprawie. Zdaniem Sądu Okręgowego, § 1 dotyczy sytuacji umorzenia postępowania odwoławczego, § 2 dotyczy uwzględnienia odwołania w całości, natomiast § 3 dotyczy odrzucenia lub oddalenia odwołania w całości.

Dlatego też ustawodawca wiedząc, że może dojść do częściowego uwzględnienia odwołania przewidział – słusznie – możliwość rozliczenia kosztów stosownie do jego wyniku. Zawarł tę normę prawną w § 5 ust. 4 rzeczonego rozporządzenia. W innym przypadku ten zapis byłby zbędny i nielogiczny gdyż wynik (jak chciał tego Skarżący) w postaci uwzględnienia odwołania lub jego oddalenia byłby już unormowany w ust. 2 i 3.

Abstrahując od faktu niezakwestionowania przez skarżącego wysokości zasądzonych i rozliczonych przez Izbę kosztów w pkt. 6 wyroku, Sąd Okręgowy z urzędu (z uwagi na przedmiot i zakres zaskarżenia) dokonał sprawdzenia i nie doszukał się żadnych błędów, zarówno formalnych jak i matematycznych.

Mając powyższe na uwadze, należało orzec jak w pkt. I. sentencji.

Podstawa prawna – art. 198f ust. 2 Pzp.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 198f ust. 5 Pzp, przyjmując konsekwentnie przedmiot skargi jako odpowiednik zażalenia na koszty postępowania w zwykłym postępowaniu cywilnym.

Zgodnie z ww. przepisem ustawy, sąd rozstrzygał o kosztach postępowania między stronami, którymi w tym zakresie byli wyłącznie Odwołujący/Skarżący i Zamawiający (Przeciwnik skargi).

Na koszty z punktu II. wyroku Sądu Okręgowego składały się tylko koszty zastępstwa prawnego przeciwnika skargi w wysokości 900,00 zł. Jest to koszt jednego pełnomocnika – wynagrodzenia radcy prawnego, którego wysokość w postępowaniu sądowym Sąd Okręgowy ustalił, mając na uwadze wartość przedmiotu sporu w niniejszej sprawie. Gwoli przypomnienia, wartość przedmiotu zaskarżenia to 20 400,00 zł.

W Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, brak jest regulacji dotyczących stawek wynagrodzenia w sprawach ze skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej, jak też w sprawach o zbliżonym charakterze. Z całą pewnością nie jest to postępowanie zbliżone do postępowania w przedmiocie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego.

Dlatego też podstawę stanowił § 2 pkt. 5 w zw. z § 10 ust. 2 pkt 1 ww. Rozporządzenia (stan prawny obowiązujący w chwili wniesienia skargi).

Na samym zaś końcu, Sąd Okręgowy wskazuje, iż z uwagi na charakter skargi w przedmiocie wyłącznie kosztów postępowania, zasadą powinno być rozpoznanie jej na posiedzeniu niejawnym (jak zażalenia), bez angażowania stron i uczestników postępowania.

W tym wypadku nastąpiło odstąpienie od tej zasady, które należy traktować jako wyjątek. Spowodowane to było wątpliwościami sądu odnośnie zakresu skargi, o czym już wspomniano na początku uzasadnienia, w kontekście omawiania wniosku o odrzucenie skargi.

SSO Monika Skalska SSO Wiktor Piber SSO Paweł Kieta