Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 listopada 2018 r. w Warszawie

sprawy S. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o wysokość kapitału początkowego i wysokość emerytury

na skutek odwołania S. K. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

z dnia 16 sierpnia 2017 r., znak: (...)-2006 i z dnia 2 października 2017 r., znak: (...)

oddala odwołania.

UZASADNIENIE

S. K. (1) w dniu 28 września 2017 r. złożył odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie od decyzji w/w organu rentowego z dnia 16 sierpnia 2017 r., znak: (...)-2006. Odwołujący wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie kapitału początkowego z uwzględnieniem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne
w okresach wskazanych w części V decyzji oraz uwzględnienie przy obliczeniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego faktu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne w czasie prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Ubezpieczony uznał, że stanowisko wyrażone przez organ rentowy jest błędne, ponieważ w spornym okresie czasu opłacał składki na ubezpieczenie społeczne, gdy prowadził działalność gospodarczą. W ocenie odwołującego organ rentowy obliczając wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego nie wybrał z okresu 20 lat poprzedzających dzień 1 stycznia 1999 r., 10 kolejnych lat, w których uzyskiwał najwyższe dochody, co spowodowało, że wskaźnik podstawy wymiaru kapitału początkowego jest niższy ( k. 2-3 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 24 października 2017 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że ustalona na dzień 1 stycznia 1999 r. wartość kapitału początkowego odwołującego wyniosła 116.665,89 złotych a do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1980 r. do 1989 r. Na podstawie przedłożonych dokumentów Oddział uznał, że w okresie od dnia 1 września 1965 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. ubezpieczony udowodnił 31 lat, 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych. Zdaniem organu rentowego przy ustalaniu wartości kapitału początkowego uwzględnił okresy prowadzenia przez odwołującego działalności gospodarczej, za które zostały opłacone składki na ubezpieczenie społeczne. Przy tym organ rentowy podkreślił, że decyzją z dnia 10 maja
2010 r., od której nie wnoszono odwołania, stwierdzono, iż ubezpieczony w okresie od dnia
1 kwietnia 1983 r. do dnia 28 lutego 1985 r. nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu
( k. 4 a. s.).

S. K. (2) złożył również odwołanie od decyzji organu rentowego z dnia
2 października 2017 r., znak: (...)powołując się na tożsame argumenty, jak
w sprawie głównej ( k. 2-3 a. s. VII U 1661/17).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 4 grudnia 2017 r. także wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Organ rentowy podniósł, że jedynym zarzutem podniesionym w odwołaniu jest kwestia uwzględnienia do ustalenia wartości kapitału początkowego składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, do której ustosunkowano się
w odpowiedzi na odwołanie od decyzji z dnia 16 sierpnia 2017 r. ( k. 5 a. s. VII U 1661/17).

Sąd zarządzeniem z dnia 8 stycznia 2018 r. na podstawie art. 219 k.p.c. połączył sprawę o sygn. akt VII U 1661/17 ze sprawą o sygn. akt VII U 1468/17 celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz prowadzenia dalej pod sygn. akt VII U 1468/17 ( k. 8 a. s. VII U 1661/17).

Sąd postanowieniem z dnia 27 lutego 2018 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości celem wyliczenia hipotetycznej wysokości kapitału początkowego i emerytury odwołującego na podstawie dokumentacji zawartej w aktach rentowych ubezpieczonego w sprawach o sygn. akt VII U 1468/17 i VII U 1661/17 oraz przy uwzględnieniu zastrzeżeń zgłoszonych przez strony postępowania w pismach procesowych
a dotyczących w szczególności podlegania bądź niepodlegania ubezpieczeniom społecznym w okresie od dnia 1 października 1982 r. do dnia 28 lutego 1985 r. oraz w okresach wskazanych w treści zaskarżonej decyzji ( k. 30 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zgodnie z zaświadczeniem o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 9 maja 2006 r. odwołujący w okresie od dnia 1 października 1982 r. do dnia 28 lutego 1985 r. był zatrudniony w Szpitalnym Ośrodku Szkolno- (...)-Rehabilitacyjnym w W. na stanowisku konserwatora urządzeń telefonicznych. Ubezpieczony otrzymywał wynagrodzenie w kwotach 2100,00 złotych za 1982 r., 10.400,00 złotych za 1983 r., 10.800,00 złotych za 1984 r. oraz 1800,00 złotych za 1985 r. ( k. 60 tom II akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. decyzją z dnia 10 maja 2010 r., znak: (...)/o/ (...) stwierdził, że odwołujący w okresie od dnia 1 kwietnia 1983 r. do dnia 28 lutego 1985 r. nie podlegał ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r.
o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą i ich rodzin. Powyższa decyzja uprawomocniła się, ponieważ ubezpieczony nie wniósł od niej środka zaskarżenia ( k. 35-37 tom II akt ZUS).

Odwołujący w dniu 1 sierpnia 2017 r. złożył wniosek do organu rentowego o ponowne przeliczenie kapitału początkowego z uwzględnieniem 20 lat i 10 lat pracy ( k. 61 tom II akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. po rozpoznaniu wniosku wydał zaskarżoną decyzję z dnia 16 sierpnia 2017 r., znak: (...)-2006, zgodnie z którą ustalił odwołującemu wartość kapitału początkowego. Do niej przyjął podstawę wymiaru w kwocie 710,31 złotych wyliczoną w oparciu o przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych od 1980 r. do 1989 r, gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 58,18%. Organ rentowy zaliczył odwołującemu 31 lat, 4 miesiące i 5 dni okresów składkowych oraz 2 miesiące okresów nieskładkowych. Kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 116.665,89 złotych ( k. 65-67 tom II akt ZUS).

Odwołujący również złożył wniosek do organu rentowego w dniu 5 września 2017 r.
o przyznanie prawa do emerytury ( tom IV akt ZUS).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał kolejną zaskarżoną decyzję z dnia 2 października 2017 r., znak: (...), zgodnie z którą przyznał odwołującemu emeryturę od dnia 1 października 2017 r. Organ rentowy wyliczył przedmiotowe świadczenie na kwotę 2498,43 złotych brutto ( tom IV akt ZUS).

Naliczenia kapitału początkowego nie mogą obejmować zapłaconych składek na rzecz organu rentowego od prowadzonej przez odwołującego działalności gospodarczej
w nakładającym się okresie czasowym od dnia 1 kwietnia 1983 r. do dnia 28 lutego 1985 r., ponieważ pierwszeństwo miało jego zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, co wiązało się z brakiem obowiązku opłacania składki z własnej działalności. Składek opłaconych ostatecznie nie zwrócono ubezpieczonemu. Przy uznaniu słuszności decyzji o niepodleganiu ubezpieczeniu przez odwołującego w w/w okresie czasu i braku zwrotu opłaconych składek, naliczenia kapitału początkowego są prawidłowe. Zgodnie z tym wskaźnik wysokości podstawy wymiaru pozostanie na dotychczasowym poziomie 58,18% a ustalona wysokość emerytury na kwotę 2498,43 złotych brutto jest prawidłowa ( opinia biegłego sądowego
z zakresu księgowości, k. 45-52 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych i w oparciu o opinię sporządzoną przez biegłego sądowego. Dokumenty znajdujące się w aktach nie były kwestionowane przez strony procesu, dlatego też stanowiły podstawę ustaleń w niniejszej sprawie. W ocenie Sądu opinia biegłego była wiarygodnym dowodem w niniejszej sprawie. Biegły w sposób jasny
i wyczerpujący odpowiedział na tezę dowodową zawartą w postanowieniu. Z opinii wynika, że wyliczenia organu rentowego w zakresie ustalenia kapitału początkowego i wysokości emerytury były prawidłowe. Sąd nie uwzględnił hipotetycznych wyliczeń biegłego
w wariancie I i II z uwagi na zebrany materiał dowodowy, co też zostanie wyjaśnione w części dotyczącej rozważań prawnych. Dlatego też w tym zakresie zastrzeżenia kierowane do opinii przez organ rentowy były nieistotne dla rozstrzygnięcia Sądu. Jednocześnie Sąd nie znalazł podstaw do dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej biegłego sądowego czy też o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego niezależnego od organu rentowego, o co wnosił odwołujący. Biegły zaznajomił się ze wszystkimi dokumentami znajdującymi się w niniejszej sprawie i na ich podstawie sporządził przedmiotową decyzję. Biegły sporządził opinię w kilku wariantach, skąd wzięły się różnice w przyjętych danych.
Na gruncie tej sprawy nie można uznać podwójnego opłacania składek przez odwołującego, ponieważ takie działanie byłoby wbrew obowiązującym przepisom prawa materialnego. Powołanie niezależnego biegłego od organu rentowego stanowiło jedynie subiektywny
i niczym nie uzasadniony wniosek odwołującego, gdyż wszyscy biegli dopuszczani do sprawy znajdują się na liście Sądu Okręgowego.

Sąd uznał tak zgromadzony materiał dowodowy za wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania S. K. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
(...)Oddział w W. z dnia 16 sierpnia 2017 r., znak: (...)-2006
oraz z dnia 2 października 2017 r., znak: (...) są niezasadne i jako takie podlegają oddaleniu.

Sąd zważył, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 z późn. zm.) kapitał początkowy ma być odtworzeniem kwoty składek na ubezpieczenie społeczne, opłaconych przed dniem 1 stycznia 1999 r. Zasady ustalania podstawy wymiaru emerytury zostały określone w art. 15 ustawy emerytalnej, a wysokość kapitału początkowego, zależy
od udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych, podstawy wymiaru świadczenia, współczynnika określonego przez proporcję wieku ubezpieczonego i ustawowo określonego wieku emerytalnego oraz stażu. Natomiast do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia uwzględnia się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych przez zainteresowanego z okresu ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok zgłoszenia wniosku o emeryturę
lub z dowolnych 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku. Ustalenie kapitału początkowego następuje poprzez obliczenie hipotetycznej emerytury, jaką ubezpieczony otrzymałby w dniu 1 stycznia 1999 r., tj. w dniu wejścia w życie ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a następnie pomnożenie tej kwoty przez średnie dalsze trwanie życia osób ustalone na dzień 1 stycznia 1999 r.

Zgodnie z art. 175 ust. 1 ustawy, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalenia prawa do świadczeń przewidzianych w tej ustawie, co w szczególności dotyczy katalogu środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jak i wysokości przychodów.

Sąd zważył, że w niniejszej sprawie przedmiotem sporu było ustalenie, czy organ rentowy w sposób prawidłowy wyliczył odwołującemu kapitał początkowy, który miał bezpośredni wpływa na ustaloną wysokość emerytury. Ubezpieczony żądał przy ustalaniu wartości kapitału początkowego okresu prowadzenia działalności gospodarczej i zaliczenia opłacania składek za okres od dnia 1 kwietnia 1983 r. do dnia 28 lutego 1985 r. Jednak, jak wynika z materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, odwołujący w okresie od dnia 1 października 1982 r. do dnia 28 lutego 1985 r. był zatrudniony w Szpitalnym Ośrodku Szkolno- (...)-Rehabilitacyjnym w W. na stanowisku konserwatora urządzeń telefonicznych. Z tego też względu Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. decyzją z dnia 10 maja 2010 r., znak: (...)/o/ (...) stwierdził,
że odwołujący w okresie od dnia 1 kwietnia 1983 r. do dnia 28 lutego 1985 r. nie podlega ubezpieczeniu społecznemu osób prowadzących działalność gospodarczą na podstawie ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą i ich rodzin. Z akt sprawy wynika, że decyzja ta nie została zaskarżona przez ubezpieczonego. Sąd doszedł do przekonania, że dla rozstrzygnięcia zaistniałego sporu znaczenie ma wynagrodzenie określone w umowie o pracę. Dodatkowo należy wskazać, że
w procesie bezspornym pozostawała okoliczność, iż wnioskodawca z tytułu umowy o pracę był zatrudniony w połowie pełnego wymiaru czasu pracy.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 18 grudnia 1976 r. ( Dz. U. z 1983 r., Nr 31, poz. 147) ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin obowiązującej w spornym okresie czasu, ubezpieczeniu nie podlegają osoby prowadzące działalność określoną w art. 1, które są równocześnie pracownikami zatrudnionymi w wymiarze czasu pracy nie niższym niż połowa wymiaru obowiązującego
w danym zawodzie albo są objęte odrębnymi przepisami w zakresie zaopatrzenia emerytalnego lub ubezpieczenia społecznego. Organ rentowy prawidłowo zastosował ten przepis w decyzji wyłączającej odwołującego z ubezpieczeń społecznych, która nie została
w żadnym zakresie zaskarżona. W związku z powyższym należało respektować rozstrzygnięcie zawarte w decyzji na gruncie niniejszej sprawy. Dlatego też poza sporem musiało zostać uznane, że ubezpieczony w spornym okresie nie podlegał ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Tak więc ten okres nie mógł zostać wliczony do wymiaru okresów składkowych, które mają bezpośredni wpływ na ustaloną wysokość kapitału początkowego. Również fakt opłacenia składek za ten okres pozostawał nieistotny w toczącym się postępowaniu sądowym. Jak trafnie wskazał organ rentowy, odwołujący nie występował o zwrot nienależnie opłaconych składek, które już nie podlegają zwrotowi z uwagi na ich przedawnienie.

Zgodnie z art. 35 pkt 5 ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych ( Dz. U. z 1986 r., Nr 42, poz. 202 z późn. zm.) zwrotu od Zakładu niezależnie opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne nie można dochodzić, jeżeli od daty ich opłacenia upłynęło 5 lat. W związku z powyższym składki te nie mogły w żaden sposób decydować o wysokości emerytury przyznanej odwołującemu.

Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., jak w sentencji wyroku.

Zarządzenie: (...)

MK