Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 21 grudnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Częstochowie II Wydział Karny w składzie :

Przewodnicząca: SSO Urszula Adamik

Protokolant: Emilia Janik

Przy udziale prokuratora Prokuratury Rejonowej w Częstochowie Iwony Małyski

po rozpoznaniu w dniach 08.11.2018 r., 06.12.2018 r., 10.12.2018 r. w Częstochowie

sprawy:

M. K. (1)

s. M. i C. zd. D., urodzonego (...) w C.,

oskarżonego o to, że:

1. W okresie od dnia 21 kwietnia 2013 r. do dnia 7 lutego 2014 r. w R. woj. (...), w (...) woj. (...) i w G. woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej wspólnie i w porozumieniu z A. M., prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą Towarzystwo Handlowe (...) Sp. J. M. K. (1), A. M. z/s w T. – wprowadził w błąd właścicieli podmiotów (...) Sp. z o. o. z/s w R., (...) Sp. z o. o. z/s w G. oraz (...) Sp. z o. o. z/s w (...), co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zapłaty za zakupione towary opisane szczegółowo w fakturach VAT z odroczonymi terminami płatności tj.

- ze spółki (...) Sp. z o. o. Faktury VAT nr (...)-KR, (...), FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, (...) na łączną kwotę 16 125,96 zł pomniejszoną o częściową zapłatę w wysokości 741,95 zł,

- ze spółki (...) Sp. z o. o. Faktury VAT nr (...) na łączną kwotę 59 502,79 zł pomniejszoną o częściowe zapłaty w wysokości 9 482,91 zł,

- ze spółki (...) Sp. z o. o. Faktury VAT nr (...) na łączną kwotę 177 294, 72 zł pomniejszoną o dokonane kompensaty w wysokości 12 969, 71 zł,

czym doprowadził wymienione wyżej spółki do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwotach 15 348,01 zł spółkę (...) Sp. z o. o., 50 019,88 zł spółkę (...) Sp. z o. o., jak również 164 325,01 zł spółkę (...) Sp. z o. o. powodując przy tym straty wszystkich spółek na łączną kwotę 229 728,90 zł,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk przy zast. art. 12 kk

2. W dniach 30 grudnia 2013 r. oraz 15 stycznia 2014 r. w T., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu udaremnienia zaspokojenia wierzycieli – tj. spółki (...) Sp. z o. o., spółki (...) Sp. z o. o. oraz spółki (...) Sp. z o. o. – spółki jawnej pod nazwą Towarzystwo Handlowe (...) Sp. J. M. K. (1), A. M. z/s w T., której był wspólnikiem i odpowiadał za zobowiązania tej spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem, dokonał darowizny samochodu ciężarowego marki V. (...) o nr rej. (...) i nr (...) (...) na rzecz swojego syna M. K. (2) na mocy umowy darowizny samochodu z dnia 15 stycznia 2014 r. oraz na mocy umowy kupna – sprzedaży przyczepy z dnia 30 grudnia 2013 r., działając wspólnie i w porozumieniu z A. M. dokonał sprzedaży przyczepki Z. rok produkcji 1989 o nr rej. (...) na rzecz spółki (...) S.C. z/s w T. przy u. (...) wiedząc przy tym, iż prowadzona przez niego spółka znajduje się w sytuacji grożącej niewypłacalnością,

tj. o czyn z art. 300 § 1 kk przy zast. art. 12 kk

2.  A. M.

s. H. i M. zd. (...), ur. (...) w T.,

1.iW okresie od 21 kwietnia 2013 r. do dnia 7 lutego 2014 r. w R. woj. (...), w (...) woj. (...) i w G. woj. (...), działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, wspólnie i w porozumieniu z M. K. (1), prowadząc działalność gospodarczą pod nazwą Towarzystwo Handlowe (...) Sp. J. M. K. (1), A. M. z/s w T. – wprowadził w błąd właścicieli podmiotów (...) Sp. z o. o. z/s w R., (...) z/s w G. oraz (...) Sp. z o. o. z/s w (...), co do zamiaru i możliwości wywiązania się z zapłaty za zakupione towary opisane szczegółowo w fakturach VAT z odroczonymi terminami płatności tj.

- ze spółki (...) Sp. z o. o. Faktury VAT nr (...)-KR, (...), FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, (...) na łączną kwotę 16 125,96 zł pomniejszoną o częściową zapłatę w wysokości 741,95 zł,

- ze spółki (...) Sp. z o. o. Faktury VAT nr (...) na łączną kwotę 59 502,79 zł pomniejszoną o częściowe zapłaty w wysokości 9 482,91 zł,

- ze spółki (...) Sp. z o. o. Faktury VAT nr (...) na łączną kwotę 177 294, 72 zł pomniejszoną o dokonane kompensaty w wysokości 12 969, 71 zł,

czym doprowadził wymienione wyżej spółki do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwotach 15 348,01 zł spółkę (...) Sp. z o. o., 50 019,88 zł spółkę (...) Sp. z o. o., oraz 164 325,01 spółkę (...) Sp. z o. o. powodując przy tym straty wszystkich spółek na łączną kwotę 229 728,90 zł,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk przy zast. art. 12 kk

2. W dniach 19 grudnia 2013 r. oraz 30 grudnia 2013 r. w T., działając w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru w celu udaremnienia zaspokojenia wierzycieli, tj. spółki (...) Sp. z o. o., spółki (...) Sp. z o. o. oraz spółki (...) Sp. z o. o. – spółki jawnej pod nazwą Towarzystwo Handlowe (...) Sp.(...). M. K. (1), A. M. z/s w T., której był wspólnikiem i odpowiadał za zobowiązania tej spółki bez ograniczeń całym swoim majątkiem, dokonał darowizny nieruchomości położonej w T. przy ul. (...) (...), dla której prowadzono KW nr (...) na rzecz swojej córki A. Ł. na mocy Aktu Notarialnego Rep. A nr (...) z dnia 19 grudnia 2013 r., jak również na mocy umowy kupna – sprzedaży przyczepy z dnia 30 grudnia 2013 r., działając wspólnie i w porozumieniu z M. K. (1) dokonał sprzedaży przyczepki Z. rok produkcji 1989 o nr rej. (...) na rzecz spółki (...) S.C. z/s w T. przy ul. (...), wiedząc przy tym, iż prowadzona przez niego spółka znajduje się w sytuacji grożącej niewypłacalnością,

tj. o czyn z art. 300 § 1 kk w zw. z art. 12 kk

orzeka:

1.  uznaje oskarżonego M. K. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt 1 aktu oskarżenia i oskarżonego A. M. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt 1 aktu oskarżenia, które to czyny wyczerpują znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i na mocy art. 294 § 1 kk wymierza im kary po 1 (jeden) roku i 6 (sześć) miesięcy pozbawienia wolności,

2.  uznaje oskarżonego M. K. (1) za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt 2 aktu oskarżenia i oskarżonego A. M. za winnego popełnienia czynu opisanego w pkt 2 aktu oskarżenia, które to czyny wyczerpują znamiona przestępstwa z art. 300 § 1 kk w zw. z art. 12 kk i na mocy art. 300 § 1 kk wymierza im kary po 10 (dziesięć) miesięcy pozbawienia wolności,

3.  na mocy art. 85 § 1 i 2 kk oraz art. 86 § 1 kk łączy wymierzone oskarżonym M. K. (1) i A. M. kary pozbawienia wolności i orzeka kary łączne pozbawienia wolności w wymiarze po 1 (jeden) rok i 6 (sześć) miesięcy,

4.  na mocy art. 69 § 1 kk i art. 71 § 1 pkt 1 kk – w brzmieniu obowiązującym przed 1.07.2015 r., przy zastosowaniu art. 4 § 1 kk wykonanie wymierzonych oskarżonym M. K. (1) i A. M. kar łącznych pozbawienia wolności warunkowo zawiesza na okres 3 (trzech) lat tytułem próby,

5.  na mocy art. 624 § 1 kpk zasądza od oskarżonych M. K. (1) i A. M. część wydatków postępowania w kwotach po 1 000 zł (tysiąc złotych), przy czym zwalnia ich od pozostałej należności z tytułu wydatków postępowania oraz opłat sądowych i obciąża nimi Skarb Państwa,

6.  zasądza od oskarżonych M. K. (1) i A. M. na rzecz oskarżycieli posiłkowych (...) Sp. z o. o. z/s w R., (...) Sp. z o. o. z/s w G. oraz (...) Sp. z o. o. z/s w (...) kwoty po 420 zł (czterysta dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu poniesionych przez nich wydatków wynikających z ustanowienia pełnomocnika,

7.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. T. K. i adw. S. K. kwoty po 1 033,20 zł (jeden tysiąc trzydzieści trzy złote dwadzieścia groszy) tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wraz z sumą podatku VAT.

sygn. akt II K 115/18

UZASADNIENIE

Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego,

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 18.12.1992 r., M. K. (1), A. M. i A. Z. zawarli umowę spółki cywilnej o nazwie Towarzystwo Handlowe (...), a następnie uchwałą z dn. 26.03.2001 r. przekształcili ten podmiot w spółkę jawną. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wspólnicy zajmowali się sprzedażą hurtową i detaliczną, m.in. farb, wyrobów metalowych, porcelanowych, ceramicznych, szklanych, środków czyszczących.

W dniu 31.12.2011 r. zrezygnował z udziału w firmie (...), z tym że nie uzyskał z tego powodu żadnej spłaty.

Uchwałą z dnia 30.09.2014 r. M. K. (1) i A. M. zdecydowali o rozwiązaniu spółki bez przeprowadzenia jej likwidacji.

(dowody:

wydruk KRS k.400-410;

kserokopia uchwały nr 1/2014 z 30.09.2014 r. k.20;

kserokopia postanowienia Sądu Rejonowego (...) z dn. 13.11.2014 r. k 21;

wyjaśnienia M. K. (1) k.522-524, k.643-652;

wyjaśnienia A. M. k.528-530, k.652-656;

zeznania A. Z. k.442-443, k.699-705)

Towarzystwo Handlowe (...) było spółką dochodową i w okresie ponad 20 lat działalności nawiązało współpracę z wieloma podmiotami, od których był kupowany towar. Rozliczanie należności odbywało się na zasadzie przedłużonego terminu płatności. Kontrahenci wydawali kolejną partię towaru po uprzednim zapłaceniu choćby w części należności za wcześniejszą dostawę.

Mimo spadku obrotów w ostatnich latach działalności, spółka (...) przynosiła znaczące korzyści – w 2012 r. wspólnicy wykazali przychód w wysokości 1 638 575,89 zł i dochód w wysokości po 22 463,44 zł, a w 2013 r. przychód w wysokości 1 454 415,50 zł i dochód w wysokości po 206 625,21 zł.

(dowody:

informacja z Urzędu(...) w T.

i deklaracje podatkowe oskarżonych k.374-393)

W okresie od kwietnia 2013 r. do stycznia 2014 r. M. K. (1) i A. M. składali zamówienia i pobierali towar nie mając możliwości ani zamiaru uregulowania wymaganej należności.

W odniesieniu do spółki (...) powstała zaległość w łącznej kwocie 15 384,01 zł wynikająca z nierozliczenia faktur VAT nr (...)-KR, (...), FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, (...). Spółka (...) poniosła szkodę w łącznej wysokości 50 019,88 zł z powodu niezapłacenia za towar wyszczególniony w fakturach VAT nr (...). Oskarżeni nie przekazali również spółce (...) należności w łącznej kwocie 164 325,01 zł z transakcji udokumentowanych fakturami VAT nr (...).

(dowody:

zamówienia i faktury k.134-191, k.347-351;

odpisy orzeczeń wydanych w sprawach cywilnych

z powództw pokrzywdzonych spółek k.16-19;

i załączone akta spraw)

Według stanu na dzień 31.12.2011 r. firma (...). j. posiadała 6 samochodów, w tym 2 dostawcze F. (...), 2 dostawcze F. (...), S. (...) i F. (...).

W okresie od 19.12.2013 r. do 15.01.2014 r. oskarżeni sukcesywnie zaczęli wyzbywać się swojego majątku. W dniu 19.12.2013 r. A. M. dokonał darowizny mieszkania własnościowego na rzecz swojej córki A. Ł.. Następnie w dniu 30.12.2013 r. wspólnicy sprzedali przyczepę (...) na rzecz spółki (...), która to firma została przez nich założona, a następnie przekazana członkom rodziny. Aktem notarialnym z dn. 15.01.2014 r. M. K. (1) przekazał swojemu synowi M. K. (2) na mocy umowy darowizny (...). Rozdysponowany został także majątek spółki (...). j.

(dowody:

wypisy aktów notarialnych k.506-507, k. 511, k.512;

odpis umowy sprzedaży k.514;

pisma Urzędu (...) T. k.503, k.509;

zeznania A. Z. k.442-443,k.699-705)

Oskarżony M. K. (1) nie przyznał się do winy.

Składając wyjaśnienia na etapie śledztwa (k.522-524), M. K. (1) podjął nieudolną próbę wykazania, że nie ponosi winy za nierozliczenie należności za pobrany od kontrahentów towar, zaś okoliczności przytoczone w II zarzucie były podyktowane względami rodzinnymi. Oskarżony starał się usprawiedliwić zaniechanie płatności wynikających z zawartych umów, przypisując winę za ten stan rzeczy A. Z.. Według jego twierdzeń odejście z firmy trzeciego ze wspólników spowodowało negatywne konsekwencje wynikające m.in. z faktu, że pobrał ze wspólnej kasy zaliczkę z tytułu udziału w zyskach, zostawił po sobie 1/3 długów, nadto z powodu jego wycofania się ze współpracy bank obniżył im limit kredytu obrotowego.

Przesłuchiwany na rozprawie M. K. (1) podtrzymał wersję o rzekomej winie A. Z. za pogorszenie sytuacji finansowej firmy, z tym że wypytywany na okoliczność podanej linii obrony, nie potrafił podać żadnych przekonujących argumentów na poparcie swojej wersji. Oskarżony zdawał się także nie dostrzegać negatywnego aspektu wyzbycia się składników jego majątku kosztem interesów jego wierzycieli. Wypytywany przez Sąd przyznał, że jego pretensje do A. Z. zasadniczo ograniczają się do negatywnych skutków jego decyzji o rozwiązaniu współpracy, co skutkowało obniżeniem limitu kredytu obrotowego, a nadto uznał za szkodliwe dla firmy, zaangażowanie byłego wspólnika w utworzenie spółki ukierunkowanej na podobną działalność gospodarczą. Z ujawnionych przez oskarżonego okoliczności wynikało, że już po odejściu A. Z., wspólnie z A. M. podjęli decyzję o utworzeniu spółki (...), którą następnie przenieśli na spokrewnione z nimi osoby, z tym że w dalszym ciągu pozostają z firmą związani jako jej pracownicy pobierający minimalne wynagrodzenia. Przyznał, że po utworzeniu spółki (...) i przeniesieniu na inne osoby udziałów, razem z A. M. zdecydowali o likwidacji firmy (...)Sp. j., która była obciążona długami. Samochody (...) i (...) należące do majątku (...) Sp. j. sprzedali spółce (...), a pozostały majątek przeznaczyli na spłatę kredytu obrotowego w kwocie 130 000 zł w Banku (...). Ostatecznie stwierdził, że „tego nie da się odpowiedzieć” z jakiego powodu nie płacili należności za kupiony towar. Po zlikwidowaniu firmy (...). j. w listopadzie 2014 r., nie przekazali żadnej kwoty tytułem spłaty długów. Według jego rozeznania, to „chyba” jest 7 lub 8 wyroków i nakazów zapłaty obciążających (...) Sp. j.

Oskarżony A. M. również nie uznał zasadności stawianych mu zarzutów.

Przesłuchiwany w postępowaniu przygotowawczym (k.528-530) nawiązał do linii obrony wspólnika, z tym że przedstawił odmienną interpretację okoliczności, które miały usprawiedliwić zachowania ujęte w ramy zarzutów. Podobnie jak M. K. (1) starał się przerzucić na A. Z. odpowiedzialność za pogorszenie kondycji (...) Sp. j., z tym że upatrywał negatywnych konsekwencji w założeniu konkurencyjnej firmy przez żonę byłego wspólnika. Nawiązując do problemu zmniejszenia kredytu ujawnił, że decyzja banku wynikała ze spadku obrotów. Oskarżony stwierdził, że decyzja o podarowaniu córce mieszkania wynikała z jego troski o wygodę dziecka i wnuków, zaś przyczepa została sprzedana, bo była stara i zużyta.

Przed Sądem oskarżony zaakcentował, że wina leży po stronie A. Z. i wynika z faktu założenia przez niego konkurencyjnej firmy, zaś przekazanie mieszkania córce „było spontaniczne a nie z wyrachowania”. W przeciwieństwie do M. K. (1), nie doszukiwał się w zachowaniu byłego wspólnika innych przewinień, które mogły wpłynąć na sytuację spółki (...). j. („innych skutków odejścia pana Z. nie było”). Potwierdził, że udziały w drugiej spółce o nazwie S. (...), przekazał swojej żonie, zaś M. K. (1) przekazał swojemu synowi. Zasadniczo nie kwestionował okoliczności przytoczonych w zarzutach, z tym że nie podzielał stanowiska prokuratora odnośnie ich oceny prawnej. Pamiętał, że nie spłacili „chyba” 5-6 firm, jednak nie był w stanie podać precyzyjnych informacji w tym przedmiocie.

Zarówno M. K. (1), jak i A. M. tłumaczyli pogorszenie kondycji firmy (...). j. odejściem wspólnika A. Z., z tym że właściwie nie potrafili podać argumentów, które uzasadniałyby tego rodzaju zarzuty. Odnosząc się do podanych przez nich okoliczności, trudno podzielić opinię, iż udział byłego wspólnika w założeniu firmy o podobnym do (...) Sp. j. profilu działalności, zdecydował o jej upadku. Wymaga zwrócenia uwagi, że jeszcze w okresie funkcjonowania na rynku (...) Sp. j. oskarżeni utworzyli spółkę (...), która wpisywała się w profil starej firmy, a jednak nie uznali nowego podmiotu za konkurencyjny.

Depozycje A. Z. (k.442-443, k.699-705) zasadniczo korelują z wyjaśnieniami oskarżonych, z tym że zawierają większy dystans do problemu, który rzekomo miał decydujące znaczenie dla firmy (...) prowadzonej przez nich przez prawie 20 lat. Świadek przyznał, że nie układała mu się współpraca z oskarżonymi i z tego powodu podjął decyzję o odejściu z firmy. Nie odniósł wrażenia, by któryś ze wspólników był zainteresowany zatrzymaniem go w spółce. Wycofując się ze współpracy z oskarżonymi nie otrzymał żadnej odprawy, ani zadośćuczynienia za swój wkład w budowanie firmy. Oskarżeni rościli do niego pretensje, że przed odejściem pobrał zbyt dużą kwotę tytułem zaliczki udziału w zyskach, jednak wytoczony przez nich proces sądowy wykazał bezpodstawność ich roszczeń. Świadek przyznał, że pomógł żonie w utworzeniu firmy (...), przy czym zastrzegł, iż ze względu na stan zdrowia sam nie może aktywnie uczestniczyć w nadzorowaniu spraw spółki. Potwierdził także swój udział w poręczeniu kredytu obrotowego przyznanego firmie (...). j. – ze zrozumiałych względów nie mógł angażować się w sprawy tej spółki po zerwaniu współpracy z oskarżonymi. Według wiedzy A. Z., (...) Sp. j. była firmą dochodową i przynosiła wspólnikom wymierne zyski. W dacie jego odejścia ze spółki, oskarżeni dysponowali majątkiem w postaci 6 samochodów.

Przedstawiciele pokrzywdzonych firm: P. H. (k.122-125, k.220-221, k.658-661), D. O. (k.337-338, k.663-665) i P. N. (k.445-446, k.661-663) przedstawili okoliczności współpracy biznesowej z oskarżonymi i swoich roszczeń z tytułu nierozliczonych transakcji. Oskarżeni nie kwestionowali przytoczonych w zarzutach faktów, w związku z czym informacje podane przez tych świadków nie pozostają w opozycji do wersji podanych przez M. K. (1) i A. M.. Wymaga jedynie zaakcentowania, że pokrzywdzeni opierali współpracę z oskarżonymi na zaufaniu wynikającym z wieloletniej współpracy. Mimo podjęcia środków ostrożności w postaci zastrzeżenia, iż wydanie nowej partii towaru wymaga rozliczenia przynajmniej w części poprzedniej dostawy, ostatecznie nie byli w stanie przewidzieć sytuacji, która skłoniła ich wpierw do wystąpienia z powództwami cywilnymi, a następnie do złożenia doniesienia w Prokuraturze. Według zgodnych twierdzeń świadków, oskarżeni nie poinformowali ich o złej kondycji swojej firmy, a jedynie powołując się na przejściowe problemy, wynegocjowali dłuższe niż dotychczas terminy płatności. Pokrzywdzeni wykazywali gotowość do negocjowania warunków spłaty zaległości, jednak oskarżeni nie podjęli żadnego wysiłku by uregulować wymagane płatności.

W postępowaniu przygotowawczym, prokurator zdecydował o przesłuchaniu w charakterze świadków żony, syna i córki oskarżonego A. M. oraz syna oskarżonego M. K. (1). W postępowaniu sądowym osoby te skorzystały z prawa odmowy zeznań. Na uwagę zasługują informacje udzielone przez synów oskarżonych M. K. (2) i M. M. (3), z których jednoznacznie wynika, że spółka (...) przynosi wymierne dochody.

Wymaga przypomnienia, że firma (...) została założona przez oskarżonych na początku 2013 r., a następnie przekazana ich najbliższym członkom rodziny, z tym że M. K. (1) i A. M. rezygnując z pozycji właścicieli, pozostali w spółce na etatach pracowników z najniższym krajowym wynagrodzeniem.

Sąd ustalił i zważył, co następuje:

W dniu 10.08.2016 r. pełnomocnik firmy (...) w R., N. w (...) i (...) w G. złożył do Prokuratury doniesienie przeciwko M. K. (1) i A. M., którzy prowadząc działalność gospodarczą pod szyldem firmy Towarzystwo Handlowe (...). j., nie rozliczyli należności wynikających z transakcji zakupu towaru z przedłużonym terminem płatności i nie wykonali prawomocnych orzeczeń sądów cywilnych zobowiązujących ich do zapłaty zaległych zobowiązań, przy czym wyzbyli się majątku, który mógłby zaspokoić roszczenia wierzycieli w postępowaniu egzekucyjnym (doniesienie k.1-9). Okoliczności podane w doniesieniu znalazły potwierdzenie orzeczeniami wydanymi z powództwa pokrzywdzonych spółek przeciwko (...) Sp. j., w szczególności nakazie zapłaty wydanym w dniu 15.04.2015 r. sygn.(...) przez Sąd Rejonowy w. C., zasądzającym od M. K. (1) i A. M. na rzecz Przedsiębiorstwa (...) w R. kwotę 15 384,01 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 30.08.2013 r., wyroku Sądu Rejonowego w T. z dnia 21.06.2016 r., sygn.(...) zasądzającym od oskarżonych na rzecz (...)w G. kwotę 50 019,88 zł z ustawowymi odsetkami od 1.11.2013 r. i nakazie zapłaty Sądu Okręgowego w K. z dnia 13.06.2015 r., sygn.(...) zasądzającym od oskarżonych na rzecz spółki (...) w (...) kwotę 164 325,01 zł z ustawowymi odsetkami od 22.04.2013 r. (m.in.k.16-19). Obciążające oskarżonych tytuły wykonawcze dotyczyły zobowiązań powstałych w okresie prowadzenia przez nich działalności w ramach Towarzystwa Handlowego (...). j. i wynikały z nierozliczenia faktur nr (...)-KR, (...), FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, FS- (...)-KR, (...)/(...)-KR wystawionych przez spółkę (...), nr (...),(...), (...)/(...), (...), (...) wystawionych przez spółkę (...) i nr (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...) wystawionych przez spółkę (...) (dowód: k.134-191). Zaległe płatności dotyczyły transakcji przeprowadzonych w okresie od marca 2013 r. do stycznia 2014 r. Oskarżeni korzystali z przedłużonych terminów płatności, przy czym pobranie od kontrahenta kolejnej partii było uzależnione od zapłaty przynajmniej w części wcześniej zakupionego towaru. Udogodnienia wynikające z tego rodzaju formy rozliczeń, sprzyjały wyłudzeniu towaru bez uregulowania wymaganej należności. Kontrahenci nie byli świadomi pogarszania się kondycji finansowej (...) Sp. j., przy czym długoletnia współpraca handlowa z oskarżonymi i stwarzanie przez nich pozorów rzetelnych partnerów biznesowych poprzez częściowe spłaty wcześniejszych zobowiązań, w ogólnej ocenie pomagała wytworzyć fałszywy obraz i warunki sprzyjające przestępczym manipulacjom. Mimo trudności z obsługą zobowiązań, oskarżeni zdecydowali o powstaniu spółki (...) o podobnym profilu działalności, przy czym mimo korzyści finansowych uzyskiwanych w ramach tego podmiotu, pod koniec 2013 r. przenieśli tytuł własności na członków rodziny, a sami zadowolili się statusem pracowników świadczących pracę na jej rzecz za minimalnym wynagrodzeniem. Nie sposób doszukać się racjonalnych powodów utworzenia konkurencyjnej firmy (...) w kontekście rzekomo nierentownej działalności (...) Sp. j., a jeszcze trudniej znaleźć wytłumaczenie wyzbycia się przez oskarżonych spółki (...) i tym samym zrzeczenie się praw do udziału w zyskach i poprzestanie na etacie pracownika z minimalną pensją. Tłumaczenia oskarżonych o rzekomym przyczynieniu się A. Z. do pogorszenia kondycji (...) Sp. j., stanowią jedynie nieudolną próbę przeniesienia odpowiedzialności na byłego wspólnika, którego jedyną „winą” było wycofanie się ze współpracy, która nie przynosiła mu satysfakcji. Niedorzecznością było także oparcie linii obrony na twierdzeniu, że dotychczas dochodowa działalność (...) Sp. j., opierała się na środkach pobieranych z banku w ramach umowy kredytowej – z całą mocą należy podkreślić, że każda partia towaru była przez oskarżonych sprzedana z zyskiem, a zatem działalność dostarczała zasobów finansowych na bieżącą obsługę zaciągniętych zobowiązań. Swoistym wyznacznikiem braku odpowiedzialności oskarżonych za ciążące na nich długi jest fakt, iż mimo upływu kilku lat nie przekazali żadnej kwoty swoim wierzycielom, a nawet nie ogarniają pamięcią pełnej listy skrzywdzonych przez siebie firm.

Uchwałą z dnia 30.09.2014 r. M. K. (1) i A. M. rozwiązali Towarzystwo Handlowe (...). j. bez przeprowadzania likwidacji (dowód: k.20-21), a przed podjęciem uchwały wyzbyli się majątku firmy, jak również majątku własnego, co w rezultacie uniemożliwiło przeprowadzenie skutecznej egzekucji zaległych zobowiązań (dowód: k.26, k.239-302). Postępowanie karne zainicjowane doniesieniem pełnomocnika spółek (...) nie objęło wszystkich podmiotów pokrzywdzonych manipulacjami oskarżonych (m.in. k.490-494 i wyjaśnienia oskarżonych). Nie jest rzeczą Sądu prowadzenie poszukiwań innych niezapłaconych tytułów wykonawczych, jednak sygnalizowany problem dodatkowo dowodzi nierzetelności właścicieli (...) Sp. j.

Z wyjaśnień oskarżonych należy wnosić, że dokonali oceny powagi ciążących na ich zobowiązań i nie zważając na długi wynikające z niezapłaconych faktur, uznali za priorytetową obsługę kredytu bankowego.

Z całą mocą należy podkreślić, że nie zaistniały żadne obiektywne okoliczności, które niezależnie od starań oskarżonych mogły doprowadzić do załamania kondycji ich firmy (m.in. dowód: k.374). Faktem jest, że utworzona przez nich w 2013 r. firma (...) przynosi dochód i jej aktualni właściciele nie mają problemów z utrzymaniem na rynku prowadzonej działalności.

W celu rozeznania kondycji finansowej Towarzystwa Handlowego (...). j., powołany został dowód z opinii biegłego z zakresu księgowości (opinia k.454-477).

W opinii przedstawiono zestawienie stanów i obrotów firmy na rachunku bankowym w okresie od 1.01.2013 r. do 2.01.2015 r., z którego wynika, że w 2013 r. wpływy wynosiły 2 603 029,65 zł, zaś w 2014 r. zaledwie 481 212,29 zł. W okresie od 1.01.2013 r. do 18.05.2014 r. rachunek był prowadzony w saldzie debetowym, przy czym wysokość debetu nie przekraczała kwoty 200 000 zł i tylko w dn. 31.03.2013 r. saldo było poniżej tej kwoty o 220,29 zł. W dniu 19.05.2014 r. ujemne saldo rachunku zostało spłacone kwotą 130 347,36 zł. Na dzień 2.01.2015 r. saldo rachunku wynosiło 0 zł. W dacie zakupu towarów wyszczególnionych w fakturach wskazanych w akcie oskarżenia, firma (...) nie posiadała własnych środków na zapłacenie należności i dysponowała jedynie środkami pieniężnymi banku w granicach salda debetowego. Firma posiadała również inne zaległe zobowiązania, w szczególności za październik i listopad 2014 r. nie zapłacone zostały składki do ZUS w łącznej kwocie 540,80 zł, a nadto za luty 2013 r., kwiecień 2013 r. i okres od stycznia 2014 r. do września 2014 r. nie były przekazane należności w łącznej kwocie 97 399,60 zł z tytułu podatku VAT. Z ustaleń biegłej wynika, że w 2015 r. było prowadzone przeciwko(...)postępowań egzekucyjnych, w tym na rzecz spółek (...) – w każdym postępowaniu komornik stwierdził bezskuteczność egzekucji.

Przedmiotem badania biegłej była dokumentacja finansowo – księgowa spółki (...) oraz historia rachunku bankowego firmy. Dokumenty przedstawione przez oskarżonych na rozprawie nie wnosiły do sprawy nowych treści.

Przestępstwo stypizowane w art. 286 kk polega na motywowanym celem korzyści majątkowej doprowadzeniu innej osoby do niekorzystanego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Istota tego przestępstwa polega więc na posłużeniu się fałszem jako czynnikiem sprawczym, który ma doprowadzić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej decyzji majątkowej. Wprowadzenie w błąd sprowadza się do podjęcia przez sprawcę podstępnych zabiegów doprowadzających pokrzywdzonego do mylnego wyobrażenia o określonym stanie rzeczy.

Sąd orzekający w niniejszej sprawie podziela stanowisko wyrażone przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w sprawie sygn. II Akr 2/95 (Orz. Prok. i Pr. 1995 nr 9 poz. 22), że w sytuacji gdy sprawca składa zamówienie na towar, który ma być mu dostarczony z odroczonym terminem płatności, z powziętym z góry zamiarem niedotrzymania terminu zapłaty i odłożenia go na czas bliżej nieokreślony oraz uzależnienia zapłaty od ewentualnego powodzenia inwestycji dokonanych za pieniądze uzyskane ze sprzedaży przedmiotowego towaru, takim działaniem wypełnia znamiona oszustwa.

W świetle dokonanych przez Sąd ustaleń, nie ulega wątpliwości, że zachowanie oskarżonych opisane w zarzutach z pkt 1 wypełniło znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 294 § 1 kk i art. 12 kk.

Wymaga przypomnienia, że przynosząca wymierne zyski spółka (...), od dn. 1.01.2013 r. opierała płatność zobowiązań na kredycie debetowym. Do podjęcia we wrześniu 2014 r. decyzji o zlikwidowaniu firmy, oskarżeni prowadzili działalność gospodarczą, która przynosiła dochód. Nie zaistniały żadne obiektywne zdarzenia, które mogły mieć wpływ na załamanie kondycji finansowej spółki. Wbrew zarzutom podniesionym przez oskarżonych, odejście ze spółki (...) nie wywołało żadnych negatywnych konsekwencji dla spółki. Trudno znaleźć przekonujące uzasadnienie załamania gospodarki (...) w sytuacji, gdy prowadząca podobny profil działalności spółka (...) przynosiła wymierne korzyści. Nie można również doszukać się racjonalnego uzasadnienia utworzenia nowej spółki ( (...)) w sytuacji pogarszania się kondycji (...) Sp. j. Wspólnicy mieli świadomość, że począwszy od 2013 r. na rachunku bankowym nie mieli własnych środków finansowych, a jednak w dalszym ciągu pobierali towar na przedłużony termin płatności. Nawet jeśli realizowali część wymaganych należności, to kierowali się zamiarem wywołania fałszywego wrażenia o swojej wypłacalności i tym samym zachęcali kontrahentów do wydania im kolejnej partii towaru, który nie miał być już rozliczony.

Na przełomie 2013/2014 r. oskarżeni wyzbyli się majątku (...), jak również majątku własnego. Zasługuje na podkreślenie, że ich spółka posiadała 6 samochodów, a zatem dysponowała majątkiem, który mógł posłużyć do obsługi zaległych długów. Prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki jawnej, rodziło konsekwencje prawne dla całego majątku oskarżonych, który mógł być objęty egzekucją w celu zaspokojenia wierzycieli. Mając świadomość niespłaconych należności oskarżeni doprowadzili do sytuacji, gdy wierzyciele nie są w stanie wyegzekwować należytych im płatności.

Norma art. 300 kk chroni gospodarczy interes wierzyciela, który jest narażony w wyniku postępowania sprawcy tego przestępstwa. Zachowanie sprawcy polega m.in. na zbywaniu i darowaniu składników swojego majątku w sytuacji grożącej niewypłacalnością lub upadłością. Pokrzywdzonym w wyniku działania sprawcy jest każdy, kto jest jego wierzycielem żądającym spełnienia określonego świadczenia. Udaremnienie zaspokojenia wierzyciela ma miejsce w sytuacji całkowitego uniemożliwienia zaspokojenia jego roszczenia, natomiast przez uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela należy rozumieć uniemożliwienie zaspokojenia jego roszczenia w jakiejkolwiek części (por. wyrok SN z 3.07.2007 r., II KK 336/06, LEX nr 299185). W przypadku wyrządzenia szkody wielu wierzycielom ma zastosowanie § 3 art. 300 kk. Znamię kwalifikujące występek należy interpretować w kontekście art. 301 kk, który mówi o „kilku” wierzycielach. Porównanie obu przepisów pozwala na wyciągnięcie wniosku, że „wielu” znaczy więcej niż „kilku”, a zatem to przynajmniej kilkunastu wierzycieli. W ramach niniejszej sprawy postępowanie dowodowe wykazało uzasadnione roszczenia 3 wierzycieli, przy czym faktycznie jest ich więcej, co wynika m.in. z ustaleń biegłej z zakresu księgowości (k.475-476). W ocenie Sądu, ustalona grupa 11 wierzycieli nie uprawnia do przyjęcia kwalifikowanego typu przestępstwa.

Zdarzenia opisane w zarzutach zaistniały w tych samych warunkach i były objęte tym samym zamiarem oskarżonych, a nadto zaistniały w krótkich odstępach czasu. Zważywszy na okoliczności sprawy, uzasadnione było uznanie zachowań oskarżonych w kontekście zasad definiujących czyn ciągły w rozumieniu art. 12 kk.

Oskarżeni nie byli dotychczas karani. Przypisane im przestępstwa cechuje stosunkowo duży stopień społecznej szkodliwości ze względu na rozmiar przestępczej działalności i wysokość szkody, jednak zważywszy na dotychczasowy tryb życia oskarżonych, uprawniona jest teza, iż nie wymagają resocjalizacji w warunkach kary izolacyjnej. Niewątpliwie dolegliwość wynikająca ze skazania musi im uświadomić naganność zachowania i nieopłacalność manipulowania pokrzywdzonymi dla własnych korzyści. Cele postępowania zostaną osiągnięte jeśli sprawcy doświadczą skutków napiętnowania ich postępków i podejmą wysiłek naprawienia szkody.

Wymierzając oskarżonym kary, Sąd miał na względzie rodzaj i okoliczności popełnienia przestępstw, a nadto warunki i właściwości osobiste sprawców.

Wniosek pełnomocnika pokrzywdzonych w przedmiocie nałożenia na oskarżonych obowiązku naprawienia szkody, w realiach niniejszej sprawy nie znajduje podstaw faktycznych i prawnych. Wobec treści art. 415 § 1 kpk, Sąd nie może orzekać o środku kompensacyjnym przewidzianym w art. 46 § 1 kk w sytuacji, gdy zachodzi tożsamość roszczenia, którego dotyczy wniosek o naprawienie szkody bądź zapłatę zadośćuczynienia, o którym wcześniej już orzeczono prawomocnie. Wszystkie należności przysługujące pokrzywdzonym zostały już prawomocnie na ich rzecz zasądzone w sprawach sygn.(...) Sądu Rejonowego w(...),(...) Sądu Rejonowego w (...)i (...) sądu Okręgowego w (...).

Ustalając wysokość wynagrodzenia dla obrońców z urzędu Sąd kierował się zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu, w szczególności §4 ust. 3, §17 ust. 2 pkt 3 i 5, §20 – przy uwzględnieniu liczby terminów rozprawy i nakładu pracy adwokata.

Stosownie do art. 627 kpk, uzasadnione było zasądzenie od oskarżonych na rzecz oskarżycieli posiłkowych zwrotu poniesionych przez nich kosztów, w szczególności wynikających z ustanowienia pełnomocnika. Wydając orzeczenie w tym przedmiocie Sąd dodatkowo miał na względzie zasadę wyrażoną w § 7 cyt. rozporządzenia.

Oskarżeni pracują w założonej przez siebie firmie (...) i z tego tytułu otrzymują wynagrodzenie. Ze względu na charakter sprawy, starali się usprawiedliwić wytknięte im manipulacje złą sytuacją majątkową. Faktem jednak jest, że z własnej inicjatywy wyzbyli się majątku, a także prawa do udziału w zyskach firmy (...). W ocenie Sądu, aktualna sytuacja M. K. (1) i A. M. nie stanowi przekonującego uzasadnienia do całkowitego zwolnienia ich od należności z tytułu kosztów procesu, a względy słuszności dodatkowo przemawiają za obciążeniem ich przynajmniej częścią wydatków postępowania, na które składają się m.in. koszty pomocy prawnej obrońców z urzędu, opłata za karty karne, ryczałt za doręczane wezwania, koszt opinii biegłej z zakresu księgowości.