Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 czerwca 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący SSO Katarzyna Powalska (spr.)

Sędziowie SO Elżbieta Zalewska-Statuch

SO Joanna Składowska

Protokolant sekr. sąd. Justyna Raj

po rozpoznaniu w dniu 12 czerwca 2019 roku w Sieradzu

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy M. S.

przeciwko K. O., M. O., S. M., D. M. i A. O. (1)

o opróżnienie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanej K. O.

od wyroku Sądu Rejonowego w Sieradzu

z dnia 18 stycznia 2019 roku, sygnatura akt I C 570/18

I.  oddala apelację,

II.  nie obciąża pozwanej K. O. kosztami zastępstwa procesowego powoda w postępowaniu apelacyjnym.

Sygn. akt I Ca 213/19

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 18 stycznia 2019 r. Sąd Rejonowy w Sieradzu w sprawie z powództwa Gminy M. S. reprezentowanej przez Przedsiębiorstwo (...) Sp. z o.o. w S. przeciwko K. O., M. O., S. M., D. M. oraz małoletniej A. O. (1) reprezentowanej przez przedstawiciela ustawowego K. O. o opróżnienie lokalu mieszkalnego nakazał pozwanym K. O., D. M. oraz A. O. (1) opróżnienie wraz z mieniem lokalu mieszkalnego nr (...) w budynku położonym w S. przy ulicy (...) r. nr (...), oddalił powództwo w stosunku do M. O. i S. O., orzekł o uprawnieniu pozwanych K. O. i A. O. (1) do otrzymania lokalu socjalnego, orzekł o braku uprawnienia D. M. do otrzymania lokalu socjalnego, nakazał wstrzymanie opróżnienia lokalu do czasu złożenia przez Gminę M. S. pozwanym K. O. i A. O. (1) oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, przyznał S. K. tytułem wynagrodzenia kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. O. kwotę 96,00 zł i nakazał wypłacić wymienioną kwotę z zaliczki wpłaconej na ten cel w dniu 13 listopada 2018 roku zaksięgowanej pod pozycją nr (...). Nadto Sąd zasądził solidarnie od pozwanych K. O., S. M., D. M. na rzecz powoda Gminy M. S. kwotę 457,00 złotych tytułem kosztów procesu oraz nakazał zwrócić powódce Gminie M. S. kwotę 22,08 złotych tytułem niewykorzystanej zaliczki uiszczonej w dniu 13 listopada 2018 roku zaksięgowanej pod pozycją nr (...).

Powyższe orzeczenie zapadło w oparciu o następujące ustalenia i wnioski:

Gmina M. S. jest właścicielem lokalu numer (...) mieszącego się w S. przy ul. (...)r. nr (...). Uchwałą nr (...)Rada Miejska w S. z dnia (...) czerwca 2017 roku w sprawie zmiany nazwy ulic położonych na terenie miasta S. dokonała zmiany nazwy ulicy z ulicy (...) na ulicę (...) roku. Umową najmu lokalu mieszkalnego zawartą w dniu 27 maja 2010 roku Gmina M. S. w imieniu i na rzecz której działało Przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o. w S. oddała K. O. lokal mieszkalny o nr (...) położony w S. przy ul. (...) (aktualnie ul. (...) roku nr (...)) o powierzchni 52,60 m2. Do zamieszkania z najemcą lokalu uprawnieni byli: M. O., D. M., S. M. i Z. U.. Najemca K. O. zobowiązana była do opłacania na rzecz wynajmującego czynszu miesięcznego w wysokości wskazanej w umowie oraz opłat dodatkowych. Czynsz i opłaty za świadczenia dodatkowe płatne były z góry do dnia 10 każdego miesiąca na konto wynajmującego. W sprawach nieuregulowanych w umowie najmu zastosowanie znaleźć miały przepisy ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu Cywilnego. Z uwagi na nieterminowe regulowanie przez najemcę zobowiązań czynszowych i opłat za świadczenia pismem z dnia 14 listopada 2017 roku powódka wezwała pozwaną K. O. do zapłaty w ciągu 30 dni od otrzymania wezwania kwoty 5.518,85 zł. Na skutek niespłacenia zadłużenia powódka w dniu 31 stycznia 2018 roku złożyła pozwanej oświadczenie o wypowiedzeniu umowy najmu z dniem 28 lutego 2018 roku. Jako przyczynę wypowiedzenia powódka wskazała zwłokę z zapłatą czynszu za okres ponad 3 okresy płatności. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało przesłane na adres miejsca zamieszkania pozwanej, a pozwana miała możliwość zapoznania się z treścią pisma. Pozwana K. O. uregulowała zaległości w opłacaniu czynszu i świadczeń dodatkowych. Pomimo wypowiedzenia umowy najmu pozwana K. O. nie opuściła przedmiotowego lokalu. Nadal w lokalu zamieszkuje wspólnie z małoletnią A. O. (1), wobec której postanowieniem Sądu Rejonowego w Sieradzu III Wydziału Rodzinnego i Nieletnich z dnia 29 stycznia 2016 roku w sprawie III Nsm 18/16 powierzono pozwanej wykonywanie opieki, a także wspólnie z dorosłą córką D. M., która od drugiego dnia Świąt Bożego Narodzenia przebywa za granicą gdzie wyjechała do pracy. W przedmiotowym lokalu nie zamieszkuje pozwany M. O., który od ponad roku przebywa za granicą, jednakże przed wyjazdem nie zamieszkiwał w już w tym lokalu. Od sierpnia 2018 roku w lokalu nie zamieszkuje także S. M., który aktualnie zamieszkuje w wynajmowanym mieszkaniu do którego przeniósł swoje rzeczy i nie planuje powrotu do lokalu przy ul. (...)r. (...)/(...). Powyżej określony stan faktyczny Sąd I instancji ustalił w oparciu o powołane powyżej dowody z dokumentów oraz zeznania pozwanych. Wymieniony materiał dowodowy, w ocenie Sądu I instancji korespondował ze sobą, żadna ze stron nie kwestionowała dokumentów zgromadzonych w niniejszej sprawie jak i w załączonych aktach, a także Sąd nie znalazł żadnych podstaw, aby czynić to z urzędu.

W ocenie Sądu I instancji powództwo należało uznać za uzasadnione w stosunku do pozwanych K. O., D. M. i A. M.. W stosunku do pozostałych pozwanych powództwo jako niezasadne podlegało oddaleniu. Niewątpliwie pozwani swoje prawo do władania lokalu nr (...) położonego w S. przy ul. (...)r. nr (...) wywodzili z umowy najmu lokalu zawartej pomiędzy powódką, a pozwaną K. O.. W ocenie Sądu I instancji pozwani utracili prawo zajmowania przedmiotowego lokalu z chwilą wypowiedzenia im umowy najmu. Nie sposób przy tym zgodzić się z początkowo prezentowanym stanowiskiem pozwanej K. O. jakoby wypowiedzenie to było nieskuteczne. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. z 2014 roku, poz. 150 – j.t.), jeżeli lokator jest uprawniony do odpłatnego używania lokalu, wypowiedzenie przez właściciela stosunku prawnego może nastąpić tylko z przyczyn określonych w ust. 2-5 oraz w art. 21 ust. 4 i 5 tej ustawy. Wypowiedzenie powinno być pod rygorem nieważności dokonane na piśmie oraz określać przyczynę wypowiedzenia. W myśl art. 11 ust. 2 pkt 2 w/w ustawy, który stanowi, że nie później niż na miesiąc naprzód, na koniec miesiąca kalendarzowego, właściciel może wypowiedzieć stosunek prawny, jeżeli lokator jest w zwłoce z zapłatą czynszu lub innych opłat za używanie lokalu co najmniej za trzy pełne okresy płatności, pomimo uprzedzenia go na piśmie o zamiarze wypowiedzenia stosunku prawnego i wyznaczenia dodatkowego, miesięcznego terminu do zapłaty zaległych i bieżących należności.

W niniejszej sprawie na moment złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy istniało zadłużenie z powodu zwłoki w płatności czynszu za okres ponad trzech miesięcy. Ogółem należność z tytułu czynszu i opłat za świadczenia wynosiła 5.037,32 zł. Jednocześnie wypowiedzenie umowy zostało dokonane z zachowaniem wymogów określonych w przepisie art. 11 ust. 2 pkt 2 w/w ustawy. W końcowym etapie postępowania pozwana K. O. nie kwestionowała skuteczności wypowiedzenia, nie podjęła także próby wykazania, iż w dacie złożenia wypowiedzenia nie istniało zadłużenie w uiszczaniu czynszu za okres ponad trzech miesięcy. Z tych też względów w ocenie Sądu I instancji złożone wypowiedzenie należało uznać za skuteczne. Jedynie na marginesie zauważyć wymaga, iż powódka wypowiedziała umowę najmu pismem nadanym na adres miejsca zamieszkania pozwanej K. O., zaś adresat miał możliwość zapoznana się z jego treścią (art. 61 § 1 k.c.) Konsekwencją wypowiedzenia umowy najmu była utrata przez pozwanych prawa do skutecznego powoływania się względem powódki na przysługujące im prawo do zajmowania lokalu. Podkreślenia jednakże wymaga, iż żądanie powódki zasługuje na uwzględnienie jedynie w stosunku do K. O., A. O. (2) i D. M., bowiem tylko te osoby nadal zajmują przedmiotowy lokal nie mając do tego żadnego uprawnienia. W stosunku do pozwanych M. O. i S. M. powództwo podlegało oddaleniu bowiem pozwani opuścili lokal najpóźniej przed zamknięciem rozprawy. Fakt opuszczenia lokalu wraz ze swoimi rzeczami spowodował, iż roszczenie wobec nich nie zasługiwało na uwzględnienie. Podkreślenia wymaga, iż żadna z pozwanych wobec których powództwo jest zasadne nie posiada prawa do używania innego lokalu niż dotychczas używany. W oparciu o powołane przepisy Sąd I instancji stwierdził, iż pozwana K. O. oraz A. O. (2) spełniają ustawowe przesłanki uprawniające do stwierdzenia, iż wymienionym przysługuje prawo do lokalu socjalnego. A. O. (2) jest osobą małoletnią, zaś pozwana K. O. sprawuje opiekę nad małoletnią, a nadto jest osoba bezrobotną. Spełnienie ustawowych przesłanek skutkować musiało stwierdzeniem przez Sąd uprawnienia pozwanych do otrzymania lokalu socjalnego oraz w oparciu o ust. 6 art. 14 u.o.p.l. nakazania wstrzymania opróżnienia lokalu co czasu złożenia przez Gminę M. S. pozwanym oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego. W ocenie Sądu I instancji brak jest natomiast podstaw do przyznania prawa do lokalu socjalnego dla D. M.. Pozwana nie spełnia żadnej z ustawowych przesłanek przyznania lokalu socjalnego określonych w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., ale także wskazanych w uchwale nr (...) Rady Miejskiej w S. z dnia 17 marca 2016 roku w sprawie zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy miasto S.. Brak jest również w ocenie Sądu I instancji podstaw do uznania, iż wobec pozwanej D. M. zachodzi szczególna sytuacja materialna bądź rodzinna uzasadniająca przyznanie lokalu socjalnego. Pozwana nie posiada nikogo na utrzymaniu, nadto jest osobą zdrową która podejmuje pracę zarobkową poza granicami kraju. W ocenie Sądu I instancji powyższe okoliczności uzasadniają podstawę do ustalenia braku pozwanej D. M. do otrzymania lokalu socjalnego. Z uwagi, iż dla pozwanego M. O. jako nieznanego z miejsca pobytu ustanowiony był kurator w osobie pracownika tutejszego Sądu starszego sekretarza S. K. należało przyznać kuratorowi tytułem wynagrodzenia kwotę 96,00 zł i nakazać jej wypłatę z zaliczki wpłaconej na ten cel w dniu 13 listopada 2018 roku a zaksięgowanej pod pozycją nr (...). Wynagrodzenie kuratora ustanowionego dla strony w sprawie cywilnej ustalane jest na podstawie Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej z dnia 09 marca 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 536). Należne wynagrodzenie kuratora dla nieznanego z miejsca pobytu pozwanego M. O. należało określić na kwotę 96 zł (240 zł x 40%). Pozostałą część zaliczki należało nakazać zwrócić powódce. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik postępowania.

Apelację od powyższego wyroku w ustawowym terminie wywiodła pozwana K. O., która zaskarżyła orzeczenie w części, to jest co do pkt. 3 i 5 wyroku i zarzuciła rozstrzygnięciu naruszenie art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c., co w ocenie skarżącego nie stoi na przeszkodzie, aby zgodnie z prawem zawarli umowę najmu lokalu socjalnego w dotychczasowym miejscu zamieszkania, to jest S. ul. (...) nr (...)/(...) tym bardziej, że strona powodowa włożyła własny wkład finansowy remont mieszkania oraz że w lokalu zamieszkuje nieletnie dziecko. Skarżąca podniosła, że sprawa winna być umorzona, albowiem zaległa kwota została uregulowana. W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżąca wniosła o przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz o zawarcie ugody sądowej poprzez zawarcie nowej umowny najmu tego samego lokalu lub o umorzenie postępowania albowiem należna kwota zadłużenia została uregulowana.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja pozwanej K. O. nie zasługuje na uwzględnienie.

Skarżąca podniosła w wywiedzionym środku odwoławczym jedynie zarzuty naruszenia norm prawa procesowego, koncentrując się na występujących – w jej ocenie – uchybieniach w zakresie postępowania dowodowego i oceny dowodów. Strona podniosła w swym środku odwoławczym zarzut naruszenia treści art. 217 § 1 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. oraz art. 232 k.p.c., przy czym z treści sformułowanego zarzutu wynika, że w istocie sprowadza się on do odmiennego poglądu, co do oceny poszczególnych dowodów. Podkreślić w tym miejscu należy, że forsowanie odmiennej oceny dowodów jest prawem strony, jednakże możliwość przedstawienia innej wersji stanu faktycznego, nie świadczy jeszcze o nadużyciu swobodnej oceny dowodów przez organ prowadzący postępowanie sądowe. Jeżeli z określonego materiału dowodowego Sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena Sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów i musi się ostać, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Apelacja skarżącej, w przekonaniu Sądu II instancji, w tym zakresie ma charakter wyłącznie polemiczny. Skarżąca przedstawia i próbuje narzucać własną ocenę dowodów, subiektywną prezentację faktów, co nie uzasadnia podważenia oceny Sądu pierwszej instancji w sytuacji, gdy jednocześnie skarżąca nie podaje argumentów wskazujących, że wnioskowanie Sądu uchybia zasadom oceny dowodów. Odnosząc się do podniesionego zarzutu przyjąć trzeba, że ogół zgromadzonych w sprawie dowodów w pełni uprawniał Sąd I instancji do przyjęcia, że w dniu 27 maja 2010 r. doszło do skutecznego zawarcia umowy najmu lokalu mieszkalnego pomiędzy Gminą M. S. w imieniu i na rzecz której działało Przedsiębiorstwo (...), że miało miejsce wydanie skarżącej lokalu mieszkalnego położonego w S. przy ul. (...) o powierzchni 52,60 m ² oraz że nieterminowe regulowanie przez najemcę zobowiązań czynszowych i opłat za świadczenia stało się przyczyną wypowiedzenia umowy najmu z dniem 28 lutego 2018 r. jako że pozwana pozostawała w zwłoce z zapłatą czynszu za ponad trzy okresy płatności. W oparciu o tak poczynione ustalenia faktyczne Sąd I instancji prawidłowo zastosował normy prawa materialnego zawarte w ustawie z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2014 poz. 150 j.t.). Wbrew sugestii skarżącej Sąd I instancji nie pominął w zakresie ustaleń faktycznych okoliczności, że pozwana K. O. uregulowała zaległości w opłacaniu czynszu i świadczeń. Nie mniej jednak ustalenia te nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy i nie mogły stać się podstawą umorzenie postępowania, czego domagała się skarżąca w swoim środku odwoławczym. Dla Sądu istotna bowiem była okoliczność istnienia zadłużenia z powodu zwłoki w płatności za okres ponad trzech miesięcy na moment złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu zawartej umowy, zaś ze zgromadzonych dowodów w sposób niebudzący wątpliwości wynika, że taka zaległość wówczas faktycznie istniała. Skoro wypowiedzenie niniejszej umowy najmu było skuteczne i pozwana zajmowała lokal bez tytułu prawnego, zasadnym było orzeczenie opróżnienia lokalu zarówno wobec K. O., D. M. jak i A. O. (1), jak to prawidłowo uczynił Sąd Rejonowy.

Fakt zaś, że skarżąca uregulowała zaległości w opłacaniu czynszu i świadczeń może stać się podstawą zawarcia przez strony kolejnej umowy najmu w/w lokalu, ale dopiero po prawomocnym zakończeniu niniejszego postępowania.

Mając powyższe na uwadze, apelacja pozwanej K. O. z mocy art. 385 k.p.c. jako bezzasadna podlegała oddaleniu.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono z uwzględnieniem treści art. 102 k.p.c.. Stosownie do brzmienia tego przepisu w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Ustalenie, czy w danej sprawie zachodzą „wypadki szczególnie uzasadnione”, ustawodawca pozostawił swobodnej, choć nie dowolnej ocenie sądu. Sama treść przepisu mówiąca o wypadkach szczególnie uzasadnionych przemawia za tezą, że wyłącza się stosowanie wykładni rozszerzającej (tak też SN w postanowieniach z dnia 16 lutego 1981r., IV PZ 11/80 i dnia 13 października 1976 r., IV PZ 61/76). W postanowieniu z dnia 11 marca 2011 r., sygn. akt II CZ 104/10, opubl. LEX nr 784918 Sąd Najwyższy stwierdził nadto, że urzeczywistniający zasadę słuszności art.102 k.p.c. związany jest z obowiązkiem strony podania okoliczności zezwalających na przyjęcie, że zachodzi „szczególnie uzasadniony wypadek”. Należy jednocześnie zaznaczyć, że w orzecznictwie dominuje pogląd, że okoliczności dotyczące złego stanu majątkowego strony i istnienia w związku z tym przesłanek do przyznania zwolnienia od kosztów sądowych, nie stanowią wyłącznie o względach słuszności, które przemawiają za zastosowaniem art. 102 k.p.c. (tak m.in. postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach, sygn. akt I Acz 27/07, LEX nr 337333). Podstawę do jego zastosowania stanowią konkretne okoliczności danej sprawy, przekonujące o tym, że w danym przypadku obciążenie strony przegrywającej kosztami procesu na rzecz przeciwnika byłoby niesłuszne, niesprawiedliwe. Według Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie zachodził szczególnie uzasadniony przypadek do zastosowania art.102 k.p.c.. Należało mieć na uwadze przede wszystkim usprawiedliwione subiektywne przekonanie pozwanej o zasadności swojego stanowiska co do żądania umorzenia postępowania oparte na spłacie wierzytelności oraz jej trudną sytuacją majątkową oraz życiową.