Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 12 lipca 2019 r.

Sąd Rejonowy w Szczytnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 28 czerwca 2019 r. w Szczytnie na rozprawie

sprawy z wniosku L. G.

z udziałem A. G. (1), C. B. (1), Skarbu Państwa – Gospodarstwo (...) Lasy Państwowe Nadleśnictwo W.

o zasiedzenie

postanawia:

I.  stwierdzić, że C. B. (1) oraz C. B. (1) na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej nabyli przez zasiedzenie z dniem 1 października 2008 r. prawo własności nieruchomości składającej się z działki nr (...) o pow. 3,0550 ha położonej w S. , dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...), której jako właściciel wpisany jest Skarb Państwa w zarządzie Lasów państwowych Nadleśnictwo W.,

II.  koszty postępowania wnioskodawczyni i uczestnicy ponoszą we własnym zakresie.

Sygn. akt. I Ns 4/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawczyni L. G. wniosła o stwierdzenie, że C. B. (1) i C. B. (1) na prawach wspólności majątkowej oraz L. G. i A. G. (1) na prawach wspólności majątkowej nabyli przez zasiedzenie własność nieruchomości, działki o nr (...), położonej w S., dla której prowadzona jest księga wieczysta nr (...).

W uzasadnieniu wniosku wskazała, że działka będące przedmiotem wniosku została wydzielona z działki nr (...) o pow. 37 arów, która od maja 1988 r. znajdowała się w samoistnym posiadaniu C. B. (1), a następnie wnioskodawczyni. Zdaniem wnioskodawczyni w momencie nabycia posiadania nieruchomości przez C. B. (1) znajdowała się on w dobrej wierze, gdyż nieruchomość tą otrzymał od Naczelnika Urzędu Gminy jako rekompensatę za mienie zabużańskie. W 1996 r. działka nr (...) została podzielona na dwie działki, nr 196/3 i nr (...). Działka nr (...) została sprzedana wnioskodawczyni, a działka nr (...) oddana w zarząd Nadleśnictwa W..

Uczestnicy A. G. (1) i C. B. (1) przychylili się do wniosku.

W odpowiedzi na wniosek Skarb Państwa Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe Nadleśnictwo W. wniósł o oddalenie wniosku. ( k. 24-26).

W uzasadnieniu swego stanowiska wskazał, że nie zostały spełnione ustawowe przesłanki nabycia nieruchomości przez zasiedzenie. Zakwestionował by C. B. (1) był samoistnym posiadaczem spornej nieruchomości w 1988 r. Ponieważ według wnioskodawczyni, jej ojciec objął we władanie całą działkę nr (...), a nie jej część, dlatego zdaniem uczestnika badając podstawę objęcia we władanie działki nr (...) należy odwołać się do podstawy objęcia działki nr (...). Obecna działka nr (...), w 1988 r. znalazła się w posiadaniu C. B. (1) na podstawie umowy dzierżawy. Należy zatem przyjąć, że C. B. (1) mógł władać działka nr (...) jak dzierżawca. Nie był zatem posiadaczem samoistnym. Przez okres obowiązywania umowy dzierżawy nie mógł rozpocząć bieg terminu zasieczenia. Uczestnik zakwestionował również wskazany przez wnioskodawczynie czas objęcia nieruchomości we władanie przez C. B. (1), wskazując że mogło to nastąpić najwcześniej 29.09.1988 r. Zakwestionował również twierdzenia wnioskodawczyni o wejściu w posiadanie nieruchomości w dobrej wierze.

Wskazał, że najwcześniejszym momentem, w którym wnioskodawczyni mogła objąć sporną nieruchomość, było nabycie przez nią własności działki nr (...), a wiec 23.12.1996 r.

W dniu 29.12.2017 r. uczestnik wniósł do Sądu Rejonowego w Szczytnie pozew przeciwko wnioskodawczyni o wydanie części nieruchomości działki nr (...). W ten sposób został przerwany bieg terminu zasiedzenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 11.05.1988 r. C. B. (1), ojciec wnioskodawczyni, złożył w Urzędzie Gminy S. wniosek o przyznanie mu działki nr (...) o pow. 37 arów położonej w S. w zamian za mienie pozostawione w byłym ZSRR. Naczelnik Urzędu Gminy w S. wyraził na to zgodę. (dokument k.8) W dniu 10.09.1988 r. nastąpiło ustalenie granic działki nr (...) przez geodetę T. L.. Ustalenie granic działki odbyło się w obecności C. B. (1) i przedstawiciela Urzędu Gminy w S.. (protokół k.219-227) Rodzice wnioskodawczyni, C. B. (1) i C. B. (1) po tych czynnościach objęli całą działkę nr (...). Wykonali na niej prace porządkowe. W 1988 r. postawili ogrodzenie, ogradzając całą działkę nr (...). W dniu 29.09.1988 r. Naczelnik Gminy w S. działając w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa zawarł z C. B. (2) umowę dzierżawy na część działki nr (...) o pow. 0,18 ha położonej w S. na okres 10 lat. (umowa k.38)

W dniu 4.05.1989 r. C. B. (1) otrzymał od Naczelnika Gminy S. pozwolenie na budowę domu letniskowego na działce nr (...) położonej w S.. (dokument k.9-10).

Protokołem z dnia 30.11.1992 r. Skarb Państwa przekazał działkę nr (...) położona w S. – Lasom Państwowym Nadleśnictwo W.. W 1996 r. działka nr (...) uległa podziałowi na dwie działki, nr 196/3 o pow. 0,18 ha i obecnie nr (...) o pow.0,19 ha. Decyzją z dnia 22.10.1996 r. Urząd Rejonowy w S. orzekł o wygaśnięciu prawa zarządu Nadleśnictwa W. m.in. działki nr (...). (dokumenty k. 123-179)

Umową sprzedaży z dnia 23.12.1996 r. L. B. nabyła od Skarbu Państwa działkę nr (...) o pow. 18 arów położoną w S.. (umowa k. 1a-2 akt Kw nr 27969) C. B. (1) zmarł w dniu 7.11.2014 r., a spadek po nim w całości nabyła córka L. G.. (dokument k.16) Dla działki obecnie oznaczonej nr (...) o pow. 0,19 ha prowadzona jest księga wieczysta nr (...), jako właściciel wpisany jest Skarb Państwa w zarządzie Lasów Państwowych Nadleśnictwo W.. (dokumenty akt KW nr 26607 k. 1 do końca)

C. B. (1) i C. B. (1) z chwilą objęcia we władanie działki nr (...) ogrodzili ją, uporządkowali. Postawione przez nich ogrodzenie w kolejnych latach było naprawiane ale do chwili obecnej stoi w tym samym miejscu jak w momencie jego postawienia. Całą działkę małżonkowie B. wykorzystali rekreacyjnie. Dbali o czystość także na tej części obecnie oznaczonej nr (...), porządkowali ją, usunęli krzewy i krzaki- samosiewki, posadzili nowe drzewa. Na tej części nieruchomości C. B. (1) postawił budynek gospodarczy z płyty, który służy do przechowywania narzędzi i wózka inwalidzkiego brata wnioskodawczyni. Po śmierci C. B. (1) decyzje dotyczące działki nr (...) podejmują wspólnie C. B. (1), wnioskodawczyni i jej maż A. G. (1). W 2006 r. Nadleśnictwo W. na działce nr (...) dokonało zabiegu pielęgnacyjnego w postaci trzebieży wczesnej. Wejście na działkę udostępnili Nadleśnictwu jej użytkownicy. (dowód: dokumenty k. 237- 253, zeznania świadków: A. G. (2), K. J., S. K., T. L. płyta CD k. 112, L. R., G. P., uczestniczki C. B. (1) k.229- 231, wnioskodawczyni, uczestnika A. G. (1), za uczestnik SP – E. S. płyta CD k.300, zdjęcia k. 105-107, 180-182, 261-295)

Podatek od nieruchomości leśnych za lata od 2014 do 2018 opłaca uczestnik Nadleśnictwo W.. (dokumenty k.71-85) W dniu 29.12.2017 r. uczestnik wniósł do Sądu Rejonowego w Szczytnie pozew przeciwko wnioskodawczyni o wydanie części nieruchomości działki nr (...). (bezsporne)

Sąd zważył, co następuje:

W sprawie bezspornym było, iż wnioskodawczyni i jej poprzednicy posiadali przedmiotową nieruchomość. Strony pozostały zaś w sporze co do charakteru tego posiadania, uczestnik postępowania Skarb Państwa Nadleśnictwo W. podnosiło bowiem, że rodzice wnioskodawczyni byli jedynie posiadaczem zależnym, a zatem nie mogło dojść do zasiedzenia nieruchomości. Wnioskodawczyni wskazywała zaś, że jej rodzice, a następnie ona zarządzali nią tak jak właściciele.

W tym kontekście wskazać należy, iż zasiedzenie polega na nabyciu przez osobę nieuprawnioną prawa podmiotowego z mocy samego prawa i jest konsekwencją długotrwałego faktycznego wykonywania tego prawa.

Nabycie własności w drodze zasiedzenia uzależnione zostało od spełnienia dwóch podstawowych przesłanek: władanie nieruchomością jako posiadacz samoistny oraz upływ ustawowego terminu zasiedzenia. Dobra lub zła wiara posiadacza nie stanowi przesłanki uzyskania własności, a wpływa jedynie na długość terminu zasiedzenia.

Posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, jeżeli posiadacz włada rzeczą "jak właściciel" (art. 336). Posiadacz wykonuje zatem faktycznie uprawnienia składające się na treść prawa własności, stąd też posiadanie takie zwane jest również właścicielskim. O tym, czy posiadanie ma charakter posiadania samoistnego, decydują okoliczności faktyczne o charakterze przede wszystkim zewnętrznym (zachowanie się posiadacza względem przedmiotu posiadania dostrzegalne dla innych osób).

W postanowieniu z dnia 5 czerwca 2009r. Sąd Najwyższy stwierdził, że świadomość posiadacza, że wykonywane wobec rzeczy prawo nie przysługuje (albo przysługuje) ma znaczenie jedynie dla oceny jego złej lub dobrej wiary i w związku z tym decyduje o tym, jaki okres potrzebny jest do zasiedzenia (gdy chodzi o rzecz ruchomą rozstrzyga także o tym, czy zasiedzenie w ogóle może nastąpić). O tym natomiast, czy posiadanie jest samoistne (bowiem tylko takie może prowadzić do zasiedzenia), rozstrzyga stan woli posiadacza i jej uzewnętrznienie. Posiadacz, który wie, że nie jest właścicielem, ale chce posiadać nieruchomość tak jak właściciel i wolę swoją manifestuje, jest posiadaczem samoistnym. ( sygn. akt. I CSK 430/08, LEX nr 528169)

W świetle zebranego w sprawie materiału dowodowego, w ocenie sądu, C. B. (1) i C. B. (1) należy uznać za posiadaczy samoistnych działki oznaczonej obecnie nr (...).

Na wstępie należy zauważyć, że działka oznaczona obecnie nr (...) powstała w wyniku podziału działki nr (...). Podział działki nr (...), jak wynika z dokumentów – wykaz zmian gruntowych (k.174-176) miał miejsce w październiku 2006 r., wówczas działka nr (...) o pow. 0,37 ha została podzielona na działkę nr (...) o pow. 0,18 ha i działkę obecnie oznaczoną nr (...) o pow. 0,19 ha.

Z dokumentów zebranych w sprawie wynika, że C. B. (1), ojciec wnioskodawczyni, w dniu 11.05.1988 r. złożył w Urzędzie Gminy S. wniosek o przyznanie mu działki nr (...) o pow. 37 arów położonej w S. w zamian za mienie pozostawione w byłym ZSRR, na co Naczelnik Urzędu Gminy w S. wyraził na to zgodę. Z dokumentów wynika również, że w dniu 10.09.1988 r. nastąpiło ustalenie granic działki nr (...) przez geodetę T. L., które odbyło się w obecności C. B. (1) i przedstawiciela Urzędu Gminy w S.. Potwierdzają to zeznania świadka T. L..

Z zeznań uczestniczki C. B. (1) i wnioskodawczyni wynika natomiast, że w 1988 r. C. B. (1) i C. B. (1) objęli w posiadanie całą działkę nr (...), a wiec także działkę obecnie o nr (...). Postawili ogrodzenie, ogradzając całą działkę nr (...). Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 26.04.2017 r. w sprawie (...) wypowiedziała się, że ustalenie faktu posiadania rzeczy i jego charakteru odbywa się na podstawie manifestowanych przez posiadacza i widocznych na zewnątrz przejawów władania rzeczą i zawsze musi odnosić się do okoliczności konkretnego przypadku. Do zasiedzenia może prowadzić jedynie posiadanie jawne, widoczne dla otoczenia. Niewątpliwie manifestacją takiego posiadania może być wykonanie ogrodzenia działki gruntu.

Co prawda, uczestnik Skarb Państwa Nadleśnictwo W. przedstawił dowód w postaci umowy dzierżawy z dnia 29.09.1988 r. na podstawie, której Naczelnik Gminy w S. działając w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa oddał C. B. (2) w dzierżawę część działki nr (...) o pow. 0,18 ha położonej w S. na okres 10 lat. Ponieważ jednak, jak wynika z tej umowy dotyczy ona jedynie części działki nr (...) o pow. 0,18 ha, nie dotyczy pozostałej części nieruchomości o pow. 0,19 ha, a zatem nie można tylko i wyłącznie w oparciu o tą umowę wyprowadzać wniosku, że w zakresie posiadania części działki nie objętej umową, byli także posiadaczami zależnymi.

Mając na uwadze okoliczności w jakich odbyło się wprowadzenie małżonków B. w posiadanie, a także w oparciu o zeznania świadków oraz wnioskodawczyni i uczestników, zdaniem sądu należy przyjąć, że co do pozostałej części działki nr (...) byli samoistnymi posiadaczami.

C. B. (2) i C. B. (1) działka została oddana w posiadanie przez przedstawicieli ówczesnej władzy, nastąpiło okazanie jej granic. Z zeznań świadków A. G. (2), K. J., S. K., uczestniczki C. B. (1), wnioskodawczyni, uczestnika A. G. (1) wynika, że rodzice wnioskodawczyni uważali się za właścicieli działki obecnie nr (...), tak też byli postrzegani przez otoczenie. Z chwilą objęcia działki w posiadanie, korzystali z całej nieruchomości w ramach istniejącego ogrodzenia. Dbali także o tą część działki, obecnie nr (...), porządkowali ją, usunęli samosiewy, posadzili nowe drzewa. Wnioskodawczyni zeznała, że na tej części działki jej ojciec wzniósł budynek gospodarczy z płyty. Z zeznań tych wynika, że przebieg ogrodzenia postawionego w 1988 r. nie uległ zmianie. Ogrodzenie to było naprawiane przez C. B. (1), a po jego śmierci przez męża wnioskodawczyni – A. G. (1). Fakt istnienia ogrodzenia, w granicach jakie miała działka nr (...) potwierdzają także zeznania świadka L. R., G. P., E. S. przesłuchanego za uczestnik Skarb Państwa.

Na traktowanie państwa B. jak właścicieli działki obecnie nr (...) wskazują także zeznania świadka G. P., E. S. przesłuchanego za uczestnik Skarb Państwa. Stwierdzili oni bowiem, że gdy w 2006 r. miała miejsce trzebież wczesna lasu, to wejście na działkę odbyło się za zgodą właścicieli.

W ocenie sądu, C. B. (1) i C. B. (1) należy uznać za posiadaczy samoistnych w dobrej wierze. Przepis art. 7 k.c. wprowadza nakaz traktowania osoby, która wykazała status posiadacza, jako będącego w dobrej wierze. Domniemanie to jest wzruszalne, a ciężar jego obalenia spoczywa na osobie, która zmierza do przypisania posiadaczowi złej wiary. Przy czym dobrą lub złą wiarę posiadacza należy oceniać na datę rozpoczęcia biegu zasieczenia, uzyskania posiadania. (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14.03.2017 r. II CSK 463/16) Mając na uwadze przedstawiane wcześniej okoliczności dotyczące objęcia w posiadanie przez małżonków B. działki nr (...), a mianowicie oddanie jej w posiadanie przez organy władzy państwowej z okazaniem granic przedmiotowej nieruchomości, należy przyjąć, ze w momencie objęcia nieruchomości w posiadanie byli w dobrej wierze. Zdaniem sądu, uczestnik nie przedstawił żadnych dowodów by w momencie podważających te ustalenia, by w momencie obejmowania nieruchomości w posiadanie byli oni w złej wierze. Uiszczanie przez uczestnika Skarb Państwa Nadleśnictwo W. nie dyskwalifikuje uznania małżonków B. za posiadaczy samoistnych w dobrej wierze. Tym bardziej, ze przedstawione dokumenty dotyczą okresu od 2014 r. do 2018 r.

W ocenie sadu należy przyjąć, że objecie nieruchomości w posiadanie odbyło się nie wcześniej niż 1.10.1988 r. gdyż w dniu 10.09.1988 r. nastąpiło ustalenie granic działki nr (...) w obecności C. B. (1).

Nieruchomość, której dotyczy wniosek była nieruchomością Skarbu Państwa.

W dniu 1 października 1990r. weszła w życie ustawa z dnia 28 lipca 1990 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny .(Dz. U. z dnia 18 sierpnia 1990 r.), uchylająca z dniem 1 października 1990 r. przepis art. 177 k.c., który wyłączał zasiedzenie nieruchomości państwowych. Ustawa ta wprowadziła dłuższy 30 – letni termin zasiedzenia w przypadku posiadania w złej wierz. Zgodnie zaś z art. 9 wskazanej ustawy do zasiedzenia, którego bieg rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, stosuje się od tej chwili przepisy niniejszej ustawy; dotyczy to w szczególności możliwości nabycia prawa przez zasiedzenie. Jednocześnie też ustawą tą, ustawodawca unormował sytuację, iż jeżeli przed dniem wejścia w życie tej ustawy istniał stan rzeczy, który według przepisów dotychczasowych wyłączał zasiedzenie nieruchomości, a według przepisów obowiązujących po jej wejściu w życie prowadzi do zasiedzenia, zasiedzenie biegnie od dnia wejścia ustawy w życie, z tym że termin ten ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę. Wobec powyższego w sprawie należało przyjąć 20 letni termin zasiedzenia nieruchomości, którego bieg rozpoczął się od dnia 1.10.1990 r., i który ulega skróceniu o czas, w którym powyższy stan istniał przed wejściem w życie ustawy, lecz nie więcej niż o połowę, a więc w tym przypadku o 2 lata.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, iż do zasiedzenia nieruchomości opisanej we wniosku doszło na rzecz C. B. (1) i C. B. (1), na prawach wspólności ustawowej majątkowej małżeńskiej w dniu 1.10.2008 r. . Sąd uznał, że do nabycia własności tej nieruchomości przez zasiedzenie doszło jedynie na rzecz C. B. (1) i C. B. (1), gdyż jak wynika z zeznań uczestniczki C. B. (1), wnioskodawczyni i uczestnika A. G. (1), wnioskodawczyni i jej mąż zaczęli zarządzać tą nieruchomością dopiero po śmierci C. B. (1). Ponieważ do nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie doszło przed wniesieniem przez Skarb Państwa Nadleśnictwo W. pozwu o wydanie działki nr (...), nie doszło do przerwania biegu zasiedzenia.

W tym stanie rzeczy na mocy powołanych przepisów, art. 172 k.c. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postępowania orzeczono po myśli art. 520 § 1 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...) (...) W.,

3.  (...)