Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 16 lipca 2018 roku, Sąd Rejonowy dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi oddalił powództwo W. Z. przeciwko K. W. o zapłatę.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł powód, zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1.  naruszenie norm prawa procesowego, tj.:

a)  art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozpatrzenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, rzutujący na wydany wyrok oraz poprzez wadliwą jego ocenę i uznanie, że zgromadzony materiał dowodowy nie jest wystarczający do uwzględnienia powództw we wszystkich rozpoznawanych łącznie sprawach, w sytuacji, gdy całokształt okoliczności sprawy prowadzi do odmiennych wniosków;

b)  art. 232 k.p.c. poprzez dokonanie ustaleń faktycznych sprzecznych z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów, co w szczególności polegało na nie uznaniu twierdzeń strony powodowej i tym samym, na oddaleniu powództw, a także na bezpodstawnym uznaniu, że dowody przedstawione przez powoda były niewystarczające do uznania roszczeń we wszystkich wytoczonych sprawach;

2.  naruszenie norm prawa materialnego, tj.:

a)  art. 6 k.c. poprzez błędne uznanie, że powód nie sprostał ciężarowi dowodowemu i nie wykazał, jakoby przysługiwało mu względem pozwanej roszczenie o zapłatę zaległych odsetek od należności głównej oraz pozostałej należności głównej;

b)  art. 481 § 1 k.c. w zw. z art. 482 § 1 k.c. poprzez jego niezastosowanie i uznanie, że powód nie posiada względem pozwanej roszczenia o zapłatę zaległych odsetek od należności głównej wedle sposobu ich wyliczenia przez powoda;

c)  art. 366 § 1 k.c. w zw. z art. 353 ¹ k.c. poprzez błędne uznanie, że pozwana, zawierając ugodę z powodem, nie przystąpiła do długu swoich rodziców – mając na uwadze zasadę wolności kontraktowania;

d)  art. 353 § 1 k.c. w zw. z art. 354 § 1 k.c. poprzez ich błędną wykładnię i ich niezastosowanie w sytuacji, gdy pozwana przystąpiła do długu swoich rodziców i zobowiązała się do spłaty na rzecz powoda istniejącego zadłużenia.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty, apelujący domagał się zmiany zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództw w całości, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Ponadto, apelujący wniósł o zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania we wszystkich sprawach osobno, w tym kosztów zastępstwa procesowego za postępowanie przed Sądem II instancji, w wysokości prawem przewidzianej oraz zasądzenia na rzecz powoda kosztów postępowania pierwszoinstancyjnego we wszystkich połączonych sprawach z osobna, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych, względnie, w przypadku przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania, orzeczenie, że rozstrzygnie on o kosztach postępowania przed Sądem II instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna, w związku z czym podlega oddaleniu.

W ocenie Sądu odwoławczego, rozstrzygnięcie Sądu I instancji odpowiada prawu i w konsekwencji, musi się ostać.

Dnia 30 maja 2016 r. przed Sądem Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, w sprawie o sygn. akt III C 547/15, W. Z. i K. W. zawarli ugodę, na mocy której pozwana K. W. oświadczyła, że przystępuje do długu swoich rodziców względem W. Z., do kwoty 5.250,28 zł tytułem należności głównej, wynikającej z tytułu wykonawczego – nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym (sygn. akt XIII GNc 4421/11) wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 4.979,74 zł od dnia 20 sierpnia 2011 r. do dnia zapłaty i od kwoty 270,54 zł od dnia 18 listopada 2011 r. do dnia zapłaty oraz do kwoty 8.650,23 zł tytułem kosztów dochodzenia przedmiotowej wierzytelności.

Wskazane wyżej kwoty pozwana zobowiązała się uiścić w trzech ratach, przy czym pierwsza rata – w kwocie 5.000 zł – miała być płatna do dnia 30 czerwca 2016 r., druga rata – w kwocie 5.000 zł – miała być płatna do dnia 31 lipca 2017 r., zaś termin płatności trzeciej raty – której wysokość miała zostać ustalona w przyszłości – określono na dzień 30 sierpnia 2016 r. Uchybienie terminowi płatności miało skutkować możliwością ponownego skierowania sprawy na drogę sądową, później zaś – ewentualnie – na drogę postępowania egzekucyjnego.

Równowartość należności głównej z dwóch pierwszych rat ugody została wyegzekwowana w drodze postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Brzezinach L. Z. pod sygn. Km 542/17.

Ustosunkowując się do roszczeń powoda, zgłoszonych w sprawie, będącej przedmiotem kontroli instancyjnej, objętych treścią opisanej wyżej ugody, pozwana domagała się ich oddalenia. W ten sposób – na co trafnie zwrócił uwagę Sąd I instancji – w sposób konkludentny zgłosiła zarzut rzeczy ugodzonej.

Zgodnie z ugruntowanym zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie poglądem, ugoda zawarta przed sądem nie wywołuje skutku powagi rzeczy osądzonej ( res iudicata). W razie wszczęcia nowego postępowania spornego w sprawie zakończonej ugodą, strona może jednak podnieść zarzut rzeczy ugodzonej ( res transacta), który jest zarzutem merytorycznym. Konsekwencją jego podniesienia jest oddalenie powództwa (por. m. in. R. Morek, Komentarz do art. 917 Kodeksu cywilnego [w:] Osajda K. [red.] Kodeks cywilny. Komentarz, C.H.Beck 2019, LegalisOnline, czy J. Bodio, Komentarz do art. 199 Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Bodio J., Demendecki T., Jakubecki A. [red.] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Oficyna, 2008, wyd. III).

Wobec powyższego, rację ma Sąd Rejonowy, gdy stwierdza, że powód nie może dochodzić od pozwanej zaspokojenia roszczeń, objętych treścią ugody, zawartej przez strony w postępowaniu o sygn. akt III C 547/15 Sądu Rejonowego dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi, na drodze sądowej. Przedmiotowych roszczeń powód może dochodzić jedynie w postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym w oparciu o protokół ugody, zaopatrzony w klauzulę wykonalności. W sytuacji bowiem, gdy pozwana podniosła zarzut rzeczy ugodzonej – który to zarzut okazał się zasadny – sąd zobowiązany jest oddalić powództwo.

Przechodząc z kolei do kwestii odsetek, których powód również domagał się od pozwanej, a które nie były objęte treścią ugody, podkreślenia z całą stanowczością wymaga, że Sąd Okręgowy stoi na stanowisku, iż żadna ze stron nie może oczekiwać, że dowody albo czynności, które mogłyby doprowadzić do korzystnego dla niej rozstrzygnięcia, zostaną powołane albo podjęte przez sąd z urzędu. Postępowanie cywilne rządzi się bowiem zasadą kontradyktoryjności, przejawiającą się w tym, że obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), zaś ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie spoczywa na stronie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 grudnia 1996 r. (I CKU 45/96, L.) wskazał, że przy rozpoznawaniu sprawy na podstawie przepisów KPC, rzeczą sądu nie jest zarządzenie dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też sąd nie jest zobowiązany do przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 232 k.p.c.). Sąd ma co prawda możliwość wsparcia stron, jednakże może to nastąpić jedynie w wyjątkowych wypadkach. Działanie sądu z urzędu może być bowiem odbierane jako naruszenie równości stron biorących udział w postępowaniu oraz prawa do rozpatrzenia sprawy przez bezstronny sąd.

W następstwie powyższego wywodu stwierdzić należy, że w sytuacji, gdy powód nie wyodrębnił konkretnej kwoty, należnej tytułem odsetek naliczonych od odsetek, objętych ugodą i nie wskazał jej podstawy faktycznej, powództwo także i w tym zakresie nie mogło zostać uwzględnione, albowiem rolą sądu nie jest przeprowadzanie wyliczeń za stronę.

Mając na uwadze powyższe, Sąd II instancji, nie znalazłszy podstaw do uwzględnienia apelacji, na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił ją jako bezzasadną.