Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 23 lutego 2018 roku

W dniu 10 lipca 2017 roku (...) Finanse spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wniosła o zasądzenie od M. B. kwoty 2 635,53 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od kwoty 2 166,63 zł od dnia 6 lipca 2017 r. do dnia zapłaty. Powód wywodził swoje roszczenie z umowy pożyczki z dnia 10 lipca 2015 r. nr (...). Pozwana nie wywiązała się z warunków umowy, a niespłacona należność główna stała się wymagalna wraz z kwotą odsetek za opóźnienie w dniu 21 lipca 2016 r. ( pozew k. 1-3).

Pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu podniosła, że powód nie wykazał wysokości dochodzonego roszczenia, w szczególności nie wykazał sposobu wyliczenia roszczenia ani zasadności naliczania wysokości kosztów pożyczki. Wskazała również na abuzywność postanowienia w przedmiocie naliczenia opłaty przygotowawczej ( sprzeciw od nakazu zapłaty w epu k. 4v, pismo procesowe z dnia 2 lutego 2018 r. k. 37).

Na rozprawie w dniu 23 lutego 2018 r. pełnomocnik pozwanej podniósł zarzut braku legitymacji czynnej, wskazują, że pozwana zawarła umowę pożyczki z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową, gdy tymczasem pozew został wniesiony przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. Wskazał ponadto, że zapisy umowne są abuzywne, bowiem niedopuszczalne jest przy pożyczce na kwotę 4000 zł ustalenie opłaty przygotowawczej w wysokości 1 400 zł (protokół rozprawy z dnia 23 lutego 2018 r. k. 43).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 lipca 2015 roku pomiędzy (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytową z siedzibą w N. a pozwaną M. B. została zawarta umowa pożyczki nr (...). Na mocy umowy pożyczkodawca udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 4 000 zł na okres od dnia 20 sierpnia 2015 r. do 20 lipca 2017 r.

Zgodnie z § 2 w zw. z § 1 umowy na całkowitą kwotę pożyczki składały się następujące kwoty: kwota pożyczki, opłata przygotowawcza za udzielenie pożyczki w wysokości 1 344 zł. Dodatkowo pożyczkobiorca był zobowiązany do zapłaty na rzecz pożyczkodawcy w przypadku wystąpienia przesłanek określonych w umowie odsetek za opóźnienie w zwrocie pożyczki i kosztów powstałych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Zgodnie z § 3 pożyczka była nieoprocentowana, a co za tym idzie, stopa oprocentowania była stała i wynosiła 0,00 % w skali roku (umowa pożyczki k. 13-14).

Pismem datowanym na dzień 22 maja 2017 r. (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. skierowała do M. B. wezwanie do zapłaty kwoty 2595,58 zł wynikającej z umowy o nr (...) – w terminie 30 dni pod rygorem przekazania informacji o zobowiązaniach dłużnik do Krajowego Rejestru Długów Biura (...) S.A. ( pismo z 22 maja 2017 r. – k. 16)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych wyżej dowodów z dokumentów, a także twierdzeń samych stron, nie zakwestionowanych przez stronę przeciwną, które na podstawie art. 230 k.p.c. w zw. z art. 229 k.p.c. Sąd przyjął za udowodnione. Dokumenty te Sąd uznał za wiarygodne, gdyż składają się one na spójny obraz stanu faktycznego i nie pozostają ze sobą w sprzeczności.

S ąd zważył, co następuje:

Powództwo podlegało oddaleniu w całości.

Powód wywodził swoje roszczenie z umowy pożyczki nr (...). Zgodnie z art. 720 § 1 k.c. przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść własność na biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W pierwszej kolejności w związku ze zgłoszonym przez pozwaną zarzutem należało rozstrzygnąć kwestie posiadania przez powoda legitymacji do wystąpienia z niniejszym powództwem. Strona ma legitymację procesową wówczas, gdy na podstawie przepisów prawa materialnego jest uprawniona do występowania w określonym procesie cywilnym w charakterze powoda lub pozwanego, to jest gdy z wiążącego strony procesu stosunku prawnego wynika zarówno uprawnienie powoda do zgłoszenia konkretnego żądania, jak również obowiązek pozwanego do jego spełnienia. Legitymacja procesowa stanowi przesłankę materialnoprawną, sąd dokonuje oceny jej istnienia w chwili orzekania co do istoty sprawy (wyrokowania), a brak legitymacji procesowej - czynnej bądź biernej – prowadzi do oddalenia powództwa. Przy czym Sąd zobowiązany jest z urzędu badać legitymację stron do występowania w procesie na każdym etapie postępowania.

Powód (...) Finanse spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. wywodził swe żądanie z umowy pożyczki nr (...). Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało jednak, że stroną umowy pożyczki nr (...) była (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółką komandytowa z siedzibą w N.. Przy tym powód nie twierdził, a tym bardziej nie wykazał, aby wierzytelność objęta pozwem względem pozwanej przeszła na jego rzecz. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala również na przyjęcie, że powód działa w charakterze komplementariusza pożyczkodawcy, zwłaszcza że dochodzi zasądzenia należności na swoją rzecz.

W tym miejscu podkreślić należy, że Sąd nie ma obowiązku dążenia do wszechstronnego zbadania wszystkich okoliczności sprawy oraz nie jest zobowiązany do zarządzania dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie. Mając natomiast na uwadze pełną samodzielność stron w podejmowaniu czynności procesowych, oraz to że strona powodowa była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, należało oczekiwać większej aktywności podczas postępowania, która w pierwszej kolejności winna była zrealizować się w dostarczeniu dowodów, które mogłyby potwierdzić prezentowane przez nią twierdzenia.

Z tych względów Sąd uznał, że powód nie udowodnił, że przysługuje mu przedstawiona pod osąd wierzytelność przeciwko pozwanej. Już tylko z tej przyczyny powództwo zasługiwało na oddalenie a limine bez konieczności rozstrzygania pozostałych zgłoszonych przez pozwaną zarzutów.

Niezależnie od powyższego, już tylko ubocznie można dodać, że zasługiwałby na uwzględnienie zarzut pozwanej, że przedstawiona umowa pożyczki zawierała elementy stanowiące obejście przepisów prawa. Zgodnie z art. 385 1 § 1 k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). W ocenie Sądu zapis umowy pozwalający stronie powodowej na pobranie opłaty przygotowawczej za udzielenie pożyczki w wysokości 1344 zł (przy kwocie udzielonej pożyczki 4 000 zł) godzi w dobre obyczaje oraz narusza w sposób rażący interes konsumenta. Opłatę tę należy uznać za rażąco wygórowaną i nie mieszczącą się w granicach swobody kontraktowania, określonej w art. 3531 k.c.. Wskazać należy, że opłata operacyjna stanowi ponad 33% kwoty udzielonej pożyczki, a umowa nie przewiduje żadnego świadczenia wzajemnego pożyczkodawcy odpowiadającego obowiązkowi zapłaty tej kwoty. Świadczy to jednoznacznie o tym, że zastrzeżona ona została jedynie w celu maksymalizacji zysków wierzyciela, co prowadzi do obejścia przepisów o odsetkach maksymalnych i nie może korzystać z ochrony prawnej. Opłata ta przysporzyłaby nadmiernych i nieusprawiedliwionych zysków wierzycielowi i jednocześnie stanowiłaby nieuzasadnione pokrzywdzenie dłużnika i prowadziła do jego znacznego zubożenia. Jednocześnie, ponieważ postanowienie umowne dotyczące tej opłaty nie zostało indywidualnie uzgodnione z pozwaną, z mocy art. 3851 § 1 k.c. nie wiąże ono stron. Nie prowadzi to jednocześnie do nieważności pozostałych postanowień umowy, zgodnie bowiem z art. 385 1 § 2 k.c. strony są związane umową w pozostałym zakresie.

Należy również zauważyć, że w tej konkretnej sytuacji, to na powodzie spoczywał obowiązek udowodnienia zarówno zasadności, jak i wysokości roszczenia w stosunku do pozwanego. Obowiązek ten ma charakter procesowy, co oznacza, że nie może być on od strony egzekwowany. Strona, która nie wykazuje inicjatywy dowodowej, powinna się liczyć z mogącymi wystąpić sankcjami, nawet w postaci niekorzystnego dla tej strony wyniku procesu. Jeżeli materiał dowodowy zgromadzony w sprawie nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych w myśl twierdzeń jednej ze stron, Sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z braku udowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. Należy to rozumieć w ten sposób, że strona, która nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń ponosi ryzyko niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, o ile ciężar dowodu, co do tych okoliczności na niej spoczywał ( wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 18 stycznia 2012 roku sygn. akt I ACa 1320/11).

Mając powyższe na względzie należy wskazać, że powód nie wykazał zasadności naliczenia tak wysokiej opłaty operacyjnej.

Dodatkowo należy wskazać, że wierzytelność dochodzona niniejszym pozwem nie była jednorodna, gdyż stanowiła kapitał, odsetki oraz wskazaną opłatę operacyjną. Powód w toku postępowania jednak nie przedstawił szczegółowego wyliczenia, z którego wynikałoby, które spłaty zaliczał na konkretne zobowiązania. Nie było natomiast rzeczą pozwanej wykazywanie zgłoszonego przez powoda roszczenia. Negatywne skutki nieudowodnienia powyższej okoliczności mogą obciążać jedynie stronę powodową. Tymczasem do pozwu zostały dołączone jedynie umowa pożyczki oraz wezwanie do zapłaty. Przedstawiona przez powoda dokumentacja co do zasady nie mogła służyć jako dowód na okoliczność wysokości zobowiązania pozwanej względem powoda. Wymaga podkreślenia, że powód nie przedstawił żadnej dokumentacji o charakterze księgowym, z której wynikałoby, jakie kwoty uiściła pozwana na poczet spłaty swojego zobowiązania oraz w jaki sposób powód wyliczył kwotę pozostałą do zapłaty, zważywszy że nie dochodził całkowitej kwoty do zapłaty wskazanej w umowie, co świadczy z kolei o dokonywanych przez pozwaną spłatach rat w trakcie trwania umowy.

Mając powyższe na uwadze, powództwo podlegało oddaleniu w całości, na podstawie powołanych przepisów, o czym Sąd orzekł w pkt I sentencji wyroku.

Wobec nieuwzględnienia powództwa o kosztach procesu orzeczono w myśl zasady finansowej odpowiedzialności za wynik sprawy na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. Sąd obciążył kosztami poniesionymi przez pozwaną w całości powoda, jako stronę przegrywającą sprawę. Na koszty te złożyły się: wynagrodzenie pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym w kwocie 900 zł ustalone na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

S. P. ł S.

ZARZĄDZENIE

odpis wyroku wraz z uzasadnieniem dor ęczyć pełnomocnikom stron.