Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 lipca 2019 r.

Sąd Okręgowy - Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Legnicy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mirosława Molenda-Migdalewicz

Protokolant: star. sekr. sądowy Katarzyna Awsiukiewicz

po rozpoznaniu w dniu 3 lipca 2019 r. w Legnicy

sprawy z wniosku S. N.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

przy udziale M. R.

o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania S. N.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

z dnia 3 sierpnia 2018 r.

znak (...) nr (...)

I.  zmienia decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 3 sierpnia 2018 r. znak (...) nr (...) i stwierdza, że S. N. jako pracownik u płatnika składek (...)podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu od 04 stycznia 2018 r. i ustala, że podstawa wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe dla S. N. jako pracownika zatrudnionego w wymiarze czasu pracy ½ etatu wynosiła 1000 zł (tysiąc złotych) brutto miesięcznie,

II.  oddala dalej idące odwołanie.

Sygn. akt V U 641/18

UZASADNIENIE

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. decyzją z dnia 3 sierpnia 2018 r. nr (...), że wnioskodawczyni S. N. jako pracownik
u płatnika składek (...) nie podlega: obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 4 stycznia 2018 r.

W uzasadnieniu wskazał, że strony nie przedstawiły dowodów potwierdzających rzeczywiste wykonywanie pracy przez wnioskodawczynię, a wiele okoliczności niniejszej sprawy wskazywało na pozorność zatrudnienia wnioskodawczyni przez firmę (...) w tym przede wszystkim:

- brak odpowiednich kwalifikacji do zajmowanego stanowiska
przez wnioskodawczynię,

-fakt korzystania przez ubezpieczoną z długotrwałego zwolnienia lekarskiego
tuż po zawarciu urnowy o pracę,

-brak realnych efektów pracy wnioskodawczyni,

-fakt, że ani wcześniej, ani później (...)
nie zatrudniał pracownika na danym stanowisku pracy.

Organ rentowy wskazał, iż analiza zebranego w trackie postępowania wyjaśniającego materiału dowodowego stanowiła podstawę do stwierdzenia, że wnioskodawczyni
nie wykonywała obowiązków pracowniczych wynikających z zawartej umowy o pracę. Zdaniem organu rentowego przedłożone w sprawie dokumenty, m.in. umowa o pracę, orzeczenie lekarskie, nie były niepodważalnym dowodem na to, że doszło do zatrudnienia oraz faktycznego świadczenia pracy przez wnioskodawczynię. Dokumenty powyższe mogły zostać sporządzone w celu uprawdopodobnienia wykonywania przez ww. pracy.
W ocenie organu okoliczności niniejszej sprawy wskazywały na to, że działania pracodawcy
i zainteresowanej, miały na celu świadome osiągnięcie nieuzasadnionych korzyści z systemu ubezpieczeń społecznych pod pozorem nawiązania stosunku pracy. Zdaniem organu rentowego, powyższe dowodziło, że oświadczenia woli złożone przez strony stanowiły dokonanie pozornej czynności prawnej, a jedynym w celem było osiągnięcie przez wnioskodawczynię korzyści w postaci zasiłku chorobowego i zasiłku macierzyńskiego.
W ocenie Zakładu okoliczności sprawy wskazywało, że obie strony posiadały świadomość zawierania umowy w takiej sytuacji, gdy wnioskodawczyni w niedalekiej przyszłości skorzysta ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego.

Wnioskodawczyni odwołała się od przedmiotowej decyzji. Wniosła o jej zmianę i ustalenie , że podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym – jako pracownik u płatnika składek (...).

W uzasadnieniu wnioskodawczyni wskazała, że jej głównym zadaniem z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę była modernizacja lokalu gastronomicznego pod wymagania Sanepidu, podniesienie standardu sali (...) wykorzystywanej do organizacji różnego rodzaju imprez kulturalnych. Wnioskodawczyni podniosła, że posiada bardzo duże doświadczenie w branży gastronomicznej i w sprawach związanych z tworzeniem i organizacją placówek gastronomicznych. Wnioskodawczyni nadmieniła, że zgodnie z założeniami przy zatrudnianiu - mimo krótkiego czasu wykonywania pracy - udało się jej część planowanych zadań wykonać. Wnioskodawczyni zauważyła, że jej pomysłem było postawienie wiaty, która podniosła standard sali (...). Wnioskodawczyni brała czynny udział przy jej powstawaniu. Organizowała zakup materiałów, doglądała powstawanie i zakończenie projektu. Wnioskodawczyni wskazała, że kolejnym zadaniem, które zrealizowała w ramach wykonywania umowy o pracę była modernizacja, ulepszenie (...) pod ustalenia i wymagania Sanepidu. W tym celu wnioskodawczyni wykorzystała znajomość tematu, przeanalizowała wszystkie aspekty związanie z gospodarką wodną i bezpieczeństwem związanym z przestrzeganiem przepisów związanych z zachowaniem czystości, ładu
i porządku w placówce gastronomicznej.

W odpowiedzi na odwołanie organ wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego

W uzasadnieniu wskazał na te same przyczyny co w skarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Płatnik składek M. R. od 1 sierpnia 2014 r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) . Miejscem prowadzenia działalności gospodarczej przez płatnika składek są G..

Przedmiotem działalności jest prowadzenie lokalu gastronomiczno-usługowego.

Wnioskodawczyni S. N. w dniu 4 stycznia 2018 r. zawarła z płatnikiem składek umowę o pracę na czas określony od 4 stycznia 2018 r. do 3 stycznia 2022 r. Zgodnie z zapisami przedmiotowej umowy wnioskodawczyni została zatrudniona na stanowisku menadżera sali, w wymiarze ½ etatu, za wynagrodzeniem 2.000 zł brutto. Od 12 marca
2018 r. wnioskodawczyni stała się niezdolna do pracy z powodu ciąży. Płatnik składek
po dokonaniu wypłaty wynagrodzenia za czas choroby od 12 marca 2018 r. do 13 kwietnia
2018 r. przekazał dalszą wypłatę zasiłku chorobowego celem realizacji przez ZUS.

/ Bezsporne a nadto akta ubezpieczeniowe /

Lokal usługowo gastronomiczny - (...) był własnością matki płatnika składek. Jeszcze przed rozpoczęciem działalności gospodarczej w 2014 r. lokal został przepisany w formie darowizny na płatnika składek. W momencie przejęcia lokalu żona płatnika składek Ż. R. zaciągnęła kredyt w kwocie 90.000 zł
( przy dotacjach unijnych ) na remont lokalu. Remont trwał ok. 2-3 miesięcy. Kredyt został spłacony w przeciągu 5 lat. W tym czasie nie było dużo imprez okolicznościowych więc spłata tego kredytu następowała częściowo z zarobków osiąganych przez płatnika składek
i jego żonę. Początkowo działalność gospodarczą prowadziła żona płatnika składek. Po około dwóch latach działalność gospodarcza została przepisana na płatnika składek.

Podczas jednej z wizyt u wnioskodawczyni , Ż. R. wskazała, że potrzebuje osoby, która będzie menadżerem lokalu ,zajmującym się pozyskiwaniem klientów
i organizacją imprez. Zatrudnienie wnioskodawczyni było samodzielną inicjatywą żony płatnika składek. Po wizycie u wnioskodawczyni Ż. R. wróciła do domu przedstawiła sytuację płatnikowi składek. Wskazała, że wnioskodawczyni jest chętna do pomocy i jest osoba rzetelną. Wnioskodawczyni i żona płatnika składek, wstępnie ustaliły, że punktem wyjścia do podjęcia pracy będzie najniższa pensja krajowa tj. wówczas 2.000 zł. Wnioskodawczyni powiedziała, że prowadzi własną działalności nie może pracować na pełnym etacie, wobec powyższego ustalono, że wnioskodawczyni będzie pracować na pół etatu.

W lokalu płatnika składek wnioskodawczyni pracowała
na małej sali. Głównym obowiązkiem wnioskodawczyni - z uwagi na znajomości
w środowisku gastronomicznym, restauratorów - było pozyskiwaniem klientów, przygotowywanie sali na uroczystości, dbałość o menu , które układała razem z klientami,
potem dopilnowanie przygotowania menu na kuchni, rozmowy z dekoratorką weselną. Wnioskodawczyni zaproponowała płatnikowi składek i jego żonie rozszerzenie lokalu o taras i odświeżenie sali. Wnioskodawczyni podjęła pracę , wykonując wyżej opisane obowiązki . W czasie kiedy ubezpieczona pracowała u płatnika składek były organizowane dwie imprezy. Wnioskodawczyni dopilnowała organizacji dwóch imprez .W późniejszym czasie było jeszcze kilka imprez urodzinowych, rocznice ślubów.

Wnioskodawczyni była w pracy codziennie w różnych godzinach. Gdy
w lokalu był płatnik składek to razem z wnioskodawczynią uzgadniali szczegóły remontu lokalu. Sala remontowana była ok. 3 tygodni, a taras był robiony na raty w przerwach między imprezami. Wnioskodawczyni pracowała 4 godziny dziennie. Pomysł wnioskodawczyni z remontem lokalu i z wyremontowaniem tarasu przyciągnął klientów. Obłożenie na sali było większe. Efekty pracy wnioskodawczyni były widoczne w późniejszym czasie.

Dowód:

- przesłuchanie świadka E. B., e-protokół z dnia 20 lutego 2019 r. 00:13:41 i nast.
( k. 24v-25 );

- przesłuchanie świadka Ż. R., e-protokół z dnia 3 lipca 2019 r. 00:03:37 i nast. ( k.30-31 ).

Wnioskodawczyni z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności,
podlegała ubezpieczeniom społecznym i była zgłoszona:

- od 2 stycznia 2008 r. do 15 września 2015 r. - do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych,

- od 14 września 2016 r. do 17 lipca 2018 r. - do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych,

- od 16 września 2015 r. do 13 września 2016 r. - do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego,

- od 18 lipca 2018 r, do nadal jest zgłoszona do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego.

Przed 12 marca 2018 r ., kiedy ubezpieczona rozpoczęła korzystanie ze świadczeń
z ubezpieczenia chorobowego w związku ze stanem ciąży, składki na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe – z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej - zostały przez nią zadeklarowane od podstaw wynoszących w styczniu i lutym 2018 r. po 11.107,50 zł . Wcześniej odwołująca z tytułu prowadzenia działalność gospodarczą deklarowała niższe podstawy wymiaru składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Dochody wnioskodawczyni z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w 2017 r. wyniosły 102.441,96 zł ( średni miesięczny dochód wnioskodawczyni w 2017r. wynosił 8536,83zł ).

Dowód:

- pismo procesowe organu rentowego z 19 października 2018 r. ( k.9-10 );

- zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu za rok 2017.

Sąd zważył co następuje

Odwołanie zasługiwało na częściowe uwzględnienie.

Zgodnie z przepisem art. 6 ust. l pkt l, art. 8 ust. l ustawy z 13 października 1998 r.
o systemie ubezpieczeń społecznych ( Dz.U. z 2016 r., poz. 1442 ze zm. ), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9 osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są miedzy innymi pracownikami,
z wyłączeniem prokuratorów. Za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a. Osoby będące pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu ( art. 11 ust. l ustawy ). Osoby podlegające obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu ( art. 12 ust. l ustawy ). Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych w terminie
7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia ( art. 36 ust. 1,2 i 4 ustawy systemowej ).

Stosownie do art. 13 pkt. l ustawy systemowej obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają pracownicy - od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku.

W sprawie przedmiotem sporu było to czy wnioskodawczyni w okresie
od 4 stycznia 2018 r. była zatrudniona u płatnika składek (...) i czy z tego tytułu podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu od 4 stycznia 2018 r.

Sąd uznał, że po stronie wnioskodawczyni zostały spełnione przesłanki do objęcia
jej ubezpieczeniami społecznymi z tytułu zatrudnienia u płatnika składek. Swoje stanowisko Sąd oparł przede wszystkim na zeznaniach świadków. Świadek Ż. R. będąc słuchana na rozprawie w dniu 03 lipca 2019r. wskazała na okoliczności zatrudnienia wnioskodawczyni- opisane w ustaleniach faktycznych niniejszego uzasadnienia .

Ww. świadek zeznał ,że to z jego inicjatywy wnioskodawczyni została zatrudniona u płatnika składek. Także zakres obowiązków wnioskodawczyni wynikał z wcześniejszych ustaleń z Ż. R.. Świadek Ż. R. zeznając podniosła także, iż to wnioskodawczyni po podjęciu zatrudnienia zaproponowała płatnikowi składek remont sali i tarasu. To wnioskodawczyni pozyskiwała dodatkowe zlecenia. Sama przeprowadzała rozmowy z klientami dotyczące menu i dekoracji. Wnioskodawczyni prowadziła również bezpośrednie rozmowy z organizatorami uroczystości. Z zeznań tego świadka wynikało , że od daty zatrudnienia u płatnika składek na podstawie umowy o pracę to wnioskodawczyni samodzielnie przeprowadziła dwie uroczystości. Praca wnioskodawczyni była tak zaplanowana, że większość jej efektów widać było dopiero po czasie , bowiem już po remoncie tarasu i sali odbyły się liczne imprezy zaplanowane uprzednio przez wnioskodawczynię.

W ocenie Sądu w sprawie brak jest ze strony płatnika składek jak i wnioskodawczyni prób obejścia prawa jak i działań wykonywanych jedynie dla pozoru. Należy przy tym zwrócić uwagę na fakt, że wnioskodawczyni prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i z tego tytułu opłacała składki w maksymalnej wysokości.

W tym miejscu przypomnienia wymaga, że zgodnie z najnowszym orzecznictwem Sądu Najwyższego w razie potencjalnego sądowego ustalenia podlegania spornemu tytułowi ubezpieczeń społecznych dopuszczalna, jest w tym samym postępowaniu sądowa weryfikacja zadeklarowanej, a w szczególności oczywiście zawyżonej podstawy wymiaru składek, która decyduje o wysokości świadczeń z ustalonego ubezpieczenia w sposób respektujący nie tylko przepisy i zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym, ale także zasady solidaryzmu, transparentności i przejrzystości sprawiedliwego systemu oraz funduszu ubezpieczeń społecznych. Jeżeli zatem materiał dowodowy zawiera istotne elementy wymagane
do sądowego zweryfikowania kontrowersji dotyczących podlegania spornemu określonemu tytułowi ubezpieczeń społecznych z deklarowaną podstawą wymiaru składek
i spodziewanymi z tego tytułu wysokimi świadczeniami z ubezpieczenia społecznego, to sądy ubezpieczeń społecznych są uprawnione do korygowania zadeklarowanej wysokości składek, jeżeli okoliczności sprawy wskazują, że zostały one opłacone w ewidentnie zawyżonej wysokości z zamiarem oczywistego obejścia prawa w celu nabycia świadczeń w nienależnej wysokości ( por. wyrok SN z dnia 5 września 2018 r. sygn. akt I UK 208/17 ).

W sprawie Sąd ustalił podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia w kwocie 1.000 zł albowiem uznał, że płatnik dopiero rozpoczął działalność gospodarczą w rozszerzonej formie zaproponowanej przez wnioskodawczynię czyli zaczął organizować regularnie bankiety i uroczystości rodzinne i okolicznościowe itp. . Ponadto płatnik składek spłacał kredyt w kwocie 90.000 zł. W tym czasie nie było dużo imprez okolicznościowych więc spłata tego kredytu następowała częściowo z zarobków osiąganych przez płatnika składek i jego żonę. Brak było zatem wystarczających ekonomicznych przesłanek, aby ustalać wnioskodawczyni wynagrodzenie za pracę , stanowiące podstawę wymiaru składek – w kwocie wyższej niż ½ minimalnego wynagrodzenia za pracę w dacie zawarcia umowy o pracę .

Mając na uwadze powyższe w pkt I wyroku Sąd - na podstawie art. 477 ¹⁴§ 2 k.p.c.-zmienił decyzję organu w sposób określony w jej sentencji a jednocześnie – na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. - oddalił dalej idące odwołanie , gdyż nie było podstaw do jego uwzględnienia z przyczyn wskazanych w niniejszym uzasadnieniu .