Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 października 2013 r.

Sąd Okręgowy w Szczecinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Sławomir Krajewski

Sędziowie SO Marzenna Ernest (spr.)

SO Zbigniew Ciechanowicz

po rozpoznaniu w dniu 15 października 2013 r. w Szczecinie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa H. G.

przeciwko I. P.

o zapłatę

na skutek zażalenia powódki na postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin - Centrum w Szczecinie z dnia 14 lutego 2013 r., sygn. akt I C 1340/12

postanawia:

oddalić zażalenie.

Sygn. akt II Cz 546/13

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 14 lutego 2013 roku Sąd Rejonowy Szczecin - Centrum w Szczecinie w sprawie I C 1340/12 oddalił wniosek o zabezpieczenie powództwa.

W ocenie Sądu strona powodowa nie uprawdopodobniła roszczenia w dostatecznym stopniu. Wprawdzie twierdzenia zawarte w pozwie, a także załączone dokumenty uprawdopodobniają poniesienie nakładów przez powódkę na rzecz pozwanej, jednak z tych okoliczności nie wynika wprost roszczenie o ich zwrot. Według Sądu przedstawione przez stronę powodową okoliczności w żaden sposób nie pozwalają przyjąć, że powódka nie wiedziała, iż nie jest zobowiązana do spełniania dochodzonych pozwem świadczeń, stąd roszczenie o zwrot świadczenia jako nienależnego nie zostało uprawdopodobnione. Dodatkowo, Sąd w oświadczeniu pozwanej z dnia 30 grudnia 2011 r. stanowiącym załącznik do pozwu zauważył, że część dochodzonych świadczeń została wskazana jako przedmiot umowy pożyczki. Z oświadczenia tego wynika też, że pozostałe świadczenia spełniane przez powódkę na rzecz pozwanej są dokonywane w zamian za mieszkanie własnościowe należące do pozwanej. Powstała zatem wątpliwość, czy powódka nie spełniała świadczeń na rzecz pozwanej na podstawie zawartego porozumienia, które to okoliczności wykluczają przyjęcie istnienia bezpodstawnego wzbogacenia po stronie pozwanej. Sąd Rejonowy stwierdził zatem, że przedstawione przez stronę okoliczności nie uprawdopodobniają w wystarczającym stopniu dochodzonego pozwem roszczenia, a zatem nie zostały spełnione przesłanki z art. 730 ¹ § 1 k.p.c., które uzasadniałyby udzielenie zabezpieczenia roszczenia.

Zażalenie od powyższego rozstrzygnięcia wywiodła powódka. Skarżąca wniosła o zamianę zaskarżonego postanowienia poprzez udzielnie zabezpieczenia roszczenia pieniężnego zgłoszonego w pozwie o zapłatę z dnia 1 października 2012 r. wraz z kosztami procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego, poprzez obciążenie hipoteką przymusową w kwocie (...)zł nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny położony w S.przy ul. (...), dla której Sąd Rejonowy Szczecin - Prawobrzeże i Zachód w Szczecinie prowadzi księgę wieczystą nr (...)i która jest własnością I. P.. Skarżąca wniosła także o zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa według norm przepisanych.

Skarżąca w zażaleniu podniosła, iż w przedmiotowej sprawie powódka świadczyła na rzecz pozwanej w wykonaniu nieważnej - w myśl art. 1047 k.c. - umowy o spadek. W ocenie powódki w tym stanie rzeczy pozwana zobowiązana jest do zwrotu świadczenia powódce. Nadto fakt, że część dochodzonych świadczeń została wskazana jako przedmiot umowy pożyczki, jeszcze bardziej uprawdopodabnia roszczenia. Skarżąca podniosła również, iż pozwana otrzymuje niską emeryturę. Przedmiotowa nieruchomość położona w S. przy ul. (...) stanowi jedyny istotny składnik majątku pozwanej i jego zbycie może utrudnić czy wręcz uniemożliwić wyegzekwowanie zasądzonej w niniejszym postępowaniu dość wysokiej kwoty po uprawomocnieniu się wyroku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie okazało się niezasadne.

W art. 730 ¹ § 1 i 2 określono tzw. podstawy zabezpieczenia, zwane też warunkami zabezpieczenia. Wskazanymi podstawami są: istnienie wiarygodnego roszczenia podlegającego zabezpieczeniu oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia. Okoliczności powyższe nie wymagają udowodnienia, lecz uprawdopodobnienia. Wymóg uprawdopodobnienia roszczenia oznacza konieczność uprawdopodobnienia faktów, z których jest ono wywodzone. Należy zauważyć, iż w postępowaniu o udzielenie zabezpieczenia sąd nie bada kwestii merytorycznych dotyczących zgłoszonego żądania, a jedynie ocenia, czy uprawniony uprawdopodobnił istnienie roszczenia oraz interes prawny w uzyskaniu postulowanego zabezpieczenia (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 16 kwietnia 2012 r., sygn. akt I ACz 693/12).

Sąd Rejonowy oddalając wniosek o zabezpieczenie skupił się na ocenie spełnienia przez powódkę pierwszej z przesłanek tj. uprawdopodobnieniu roszczenia. Tymczasem powódka przede wszystkim nie podołała obowiązkowi uprawdopodobnienia, iż brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia. Do uprawdopodobnienia twierdzeń w postępowaniu zabezpieczającym odnoszą się ogólne reguły stosowane w postępowaniu cywilnym. Wykazanie prawdopodobieństwa interesu w udzieleniu zabezpieczenia może być przeprowadzone za pomocą niesformalizowanych środków jak np.: pisemne oświadczenie osób trzecich, nieformalne przesłuchanie stron lub świadków, dokumenty itp. (T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska Kodeks postępowania cywilnego-komentarz, t. 3, 2006). Sąd Odwoławczy zauważa, iż uprawniona w swoim wniosku o udzielenie zabezpieczenia podnosiła okoliczności uprawdopodabniające jej roszczenie przynajmniej w części, natomiast do drugiej z przesłanek udzielenia zabezpieczenia (art. 730 ¹ § 1 k.p.c.) odniosła się jedynie poprzez przytoczenie treści przepisu prawnego oraz wskazanie, że nieruchomość pozwanej (na której miałaby zostać ustanowiona w ramach zabezpieczenia hipoteka) stanowi jedyny składnik majątku pozwanej i jego zbycie może utrudnić czy wręcz uniemożliwić wyegzekwowanie zasądzonej kwoty. Jednakże ani z treści wniosku o zabezpieczenie ani z treści pozwu nie wynika aby istniało jakikolwiek zagrożenie zbycia nieruchomości przez pozwaną. Przeciwnie, nieruchomość stanowiła centrum życiowe pozwanej i jedyny składnik jej majątku.

W okolicznościach sprawy nie budzi wątpliwości, iż pozwana zmarła w toku procesu. Jego zawieszenie nie stanowi jednak przeszkody do rozpoznania przedmiotowego zażalenia. Zgodnie bowiem z art. 179 § 3 k.p.c. podczas zawieszenia sąd nie podejmuje żadnych czynności z wyjątkiem tych, które mają na celu podjęcie postępowania albo zabezpieczenie powództwa lub dowodu. Czynności podejmowane przez strony, a nie dotyczące tych przedmiotów, wywołują skutki dopiero z chwilą podjęcia postępowania.

Sąd Okręgowy ustalił, iż postanowieniem z dnia 29 maja 2013 r. w sprawie II Ns 253/13 Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie stwierdził, iż spadek po I. P., zmarłej w dniu 6 stycznia 2013 r. na podstawie testamentu notarialnego z dnia (...)r., otwartego i ogłoszonego w dniu (...)., nabyła H. G.– w całości. Co prawda aktualnie toczy się również postępowanie z wniosku R. B.o zmianę ww. postanowienia, jednakże powyższe przemawia za uznaniem, iż interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia na obecnym etapie postępowania nie został uprawdopodobniony.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy w Szczecinie, na podstawie art. 385 § 1 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c., orzekł jak w sentencji.

(...)

(...)

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)