Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 29 października 2018 roku

Sąd Apelacyjny w Krakowie, I Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący : SSA Jan Kremer

Sędziowie : SSA Hanna Nowicka de Poraj

SSA Marek Boniecki

po rozpoznaniu w dniu 29 października 2018 roku w Krakowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z wniosku A. (...) Ltd, R. S., Izrael

przy uczestnictwie (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia roszczenia

na skutek zażalenia uczestniczki na postanowienie Sądu Okręgowego w Krakowie z dnia 21 maja 2018 r. IX GCo81/18

postanawia:

oddalić zażalenie

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Jan Kremer SSA Marek Boniecki I

IAGz 391/18

UZASADNIENIE

Wnioskodawca wystąpił o zabezpieczenie roszczenia o zwrot pożyczek w wysokości 3.492,000 zł z odsetkami umownymi w wysokości 10 % i kosztami procesu, w związku ze sprawą która została wszczęta przed Sądem Polubownym - Sądem Arbitrażowym przy Krajowej Izbie Gospodarczej w W. w dniu 24 lutego 2018 r., domagając się obciążenia wskazanych nieruchomości do wysokości sumy zabezpieczenia tj. łącznie do kwoty 4.050.485,44 zł. Uzasadniając interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia wskazał, że sytuacja finansowa spółki, pomimo iż ta uznaje roszczenie powódki, nie pozwala na spłatę zadłużenia. Zobowiązana spółka zaciągnęła bowiem również pożyczki od dwóch udziałowców tj. K. A. oraz A. J., których łączna wartość – bez odsetek – wynosi 9.569.029,87 zł. Wnioskodawca wskazał na majątek obowiązanej w skład którego wchodzą wymienione we wniosku nieruchomości lokalowe wycenione na sumę 15.000.000 zł, jednak przy założeniu sprzedaży lokali za kwotę 20.000 zł za m ², która to cena jest niezwykle wysoka jak na (...) realia rynku nieruchomości. Podniósł że przy założeniu uzyskania ceny sprzedaży 16 -18.000 zł za m ², wartość majątku obowiązanej nie pozwoli na pokrycie zobowiązań spółki względem wszystkich jej udziałowców. Suma zobowiązań z tytułu pożyczek przekracza rynkową wartość majątku spółki, która 2017 r. zakończyła stratą. Zyski generowane z tytułu wynajmu apartamentów nie pozwalają na spłatę zadłużenia.

Sąd Okręgowy wniosek uwzględnił w całości wskazując, że zgodnie z treścią art. 730 § 1 k.p.c. w każdej sprawie cywilnej podlegającej rozpoznaniu przez sąd lub sąd polubowny można żądać udzielenia zabezpieczenia. Sąd może udzielić zabezpieczenia przed wszczęciem postępowania lub w jego toku (§ 2). Udzielenia zabezpieczenia może żądać każda strona lub uczestnik postępowania, jeżeli uprawdopodobni roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia (art. 730 ¹ § 1 k.p.c.). Interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie (art. 730 ¹ § 2 k.p.c.). Obie z powołanych wyżej przesłanek muszą być spełnione kumulatywnie. Przy czym rozpoznając wniosek Sąd bierze pod uwagę materiał zebrany w sprawie. Zgodnie z dyspozycją art. 747 pkt 2 k.p.c. jednym ze sposobów zabezpieczenia roszczeń pieniężnych jest obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową.

Sąd ustalił, że strony w § 7 umowy pożyczki nr(...) z 16.06.2016 r. oraz § 7 umowy pożyczki nr (...) z 20.01.2017 r. zawarły zapis na sąd polubowny. Nie wyklucza to jednak, możliwości udzielenia przez sąd, który byłby właściwy do rozpoznania sprawy na zasadach ogólnych, zabezpieczenia roszczeń z uwagi na treść art. 1166 § 1 k.p.c., zgodnie z którym poddanie sporu pod rozstrzygnięcie sądu polubownego nie wyłącza możliwości zabezpieczenia przez sąd powszechny roszczeń dochodzonych przed sądem polubownym.

Nie przesądzając na obecnym etapie postępowania kwestii zasadności powództwa wskazać należy, że okoliczności faktyczne przedstawione we wniosku o zabezpieczenie i załączone kserokopie dokumentów, w tym umów pożyczki wraz z tłumaczeniami oraz uchwał Nadzwyczajnego zgromadzenia wspólników obowiązanej spółki uprawdopodabniają roszczenie o zapłatę.

Dla dokonania weryfikacji zasadności wniosku o zabezpieczenie powództwa koniecznym było także uprawdopodobnienie przez wnioskodawcę interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, które nie może jednak opierać się na ogólnikowych stwierdzeniach i powinno znajdować swoje uzasadnienie w konkretnych okolicznościach sprawy. W przypadku roszczenia o świadczenie pieniężne obawa co do egzekucyjnego wykonania przyszłego orzeczenia może płynąć przede wszystkim stąd, iż zagrożona jest wypłacalność obowiązanego, w szczególności w sytuacji, gdy nie dysponuje on dostatecznym majątkiem W ocenie Sądu wnioskodawca uprawdopodobnił swoje obawy co do wykonalności orzeczenia przedkładając pismo prezesa strony pozwanej zawierające proponowany porządek obrad zgromadzenia jej wspólników w tym dotyczących podjęcia uchwały o ogłoszeniu likwidacji spółki lub zgłoszeniu upadłości przypadku braku możności ustalenia przez wspólników sposobu finansowania dalszej działalności spółki. Jak wynika ze sprawozdania finansowego w 2016 r. spółka odnotowała stratę, również twierdzenia co do wartości zbawczej majątku spółki w zestawieniu z jej zadłużeniem usprawiedliwiają uznanie, że udzielenie ochrony roszczeniu uprawnionego jest konieczne, a brak zabezpieczenia uniemożliwi lub co najmniej poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie wszczętej przed Sądem Polubownym.

Żądany przez uprawnionego sposób zabezpieczenia jest zgodny z przewidzianymi w art. 747 k.p.c. sposobami zabezpieczenia roszczeń pieniężnych. Ustanowienie hipoteki przymusowej zapewni Uprawnionemu należytą ochronę i nie obciąży Obowiązanego ponad potrzebę. Suma zabezpieczenia poza kwotą roszczenia głównego wraz z odsetkami obejmuje również przewidywane koszty procesu i mieści się w granicach określonych w art. 736 § 3 k.p.c.

Postanowienie to zaskarżyła zażaleniem obowiązana Spółka w całości wnosząc o zmianę orzeczenia przez oddalenie wniosku i zasądzenie kosztów.

Obowiązana zarzuciła naruszenie prawa procesowego przez uznanie, że wnioskodawca legitymuje się interesem prawnym w zabezpieczeniu w sytuacji gdy majątek Spółki zdecydowanie przewyższa jego pasywa a wyliczenie uprawnionego nie znajduje odzwierciedlenia w faktach i realiach rynkowych; również nie zachodzi ryzyko niewypłacalności obowiązanego, który nie utracił zdolności do wykonywania zobowiązań pieniężnych, a nadto nie przekraczają one wartości majątku obowiązanego; ponadto zastosowany sposób zabezpieczenia, wbrew stanowisku Sądu I instancji, obciąża nadmiernie obowiązanego, obniża wiarygodność w oczach partnerów biznesowych w związku z prowadzonymi negocjacjami, zakwestionował także wysokość kosztów postępowania arbitrażowego wskazując, że stanowią one antycypację wynikającą w treści wydruku internetowego; powyższe zarzuty wywiedziono z odwołaniem się do art. 730 ¹§1 i 2 k.p.c., art. 11 ust. 1 i 3 ustawy prawo upadłościowe i art. 736 § 3 k.p.c. przy połączeniu zarzutów ze wskazanymi przepisami w różnych konfiguracjach.

Ponadto w zażaleniu zakwestionowano prawdziwość dokumentu przedstawionego przez uprawnionego jako umowa pożyczki nr (...) z dnia 16 czerwca 2016 r. i wniósł skarżący o przedłożenie tego dokumentu w oryginale.

W uzasadnieniu podniósł, że trwają negocjacje dotyczące przedłużenia terminu spłaty zobowiązań, przedstawił własną ocenę wartości poszczególnych lokali stanowiących majątek spółki, a działania uprawnionego ocenił jako mogące mieć znamiona działania na szkodę spółki.

Uprawniony wniósł o oddalenie zażalenia i zasądzenie kosztów wskazując na posiadanie interesu prawnego w zabezpieczeniu przedstawiając majątek Spółki i jej zobowiązania, oraz dokonując oceny przychodów Spółki i możliwości wygenerowania środków na spłatę zobowiązań. Wskazał, że obowiązana przyznaje, że jest dłużnikiem uprawnionego. Zastosowany sposób zabezpieczenia nie jest dla Spółki uciążliwy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie jest zasadne.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne i wywody prawne Sądu I instancji i przyjmuje je za własne.

Zarzut polegający na kwestionowaniu umowy pożyczki z dnia 16 czerwca 2016 r. i wniosek o przedłożenie jej oryginału nie ma znaczenie dla rozpoznania zażalenia, gdyż obowiązany stanowczo nie twierdzi, że umowy takiej nie zawarto a nawet w treści zażalenie przyznaje, że pożyczkę taką zaciągnął. Dodatkowo obok przedłożenia kwestionowanej kserokopii umowy, jej istnienie potwierdza uchwała nr (...)nadzwyczajnego zgromadzenie wspólników z dnia 19 grudnia 2016 r. ( k. 17 ), która umożliwiła zmianę terminu spłaty pożyczki. Z dalszej treści pisma wynika, że i w tym dłuższym terminie nie została ona zwrócona.

Prowadzenie negocjacji między Spółką a wspólnikiem odnośnie spłaty zobowiązań nie skutkuje pozbawieniem pożyczkodawcy możliwości dochodzenia wymagalnego według niego roszczenia, a tym samym wnioskowania jego zabezpieczenia. Okoliczność, że pożyczka nie została spłacona w terminie według przedłożonych dokumentów, ale i stanowiska Obowiązanej uzasadnia przyjęcie istnienia roszczenia, a więc jednej z przesłanek zabezpieczenia. Okoliczności sprawy wskazują także na istnienie interesu prawnego uprawnionego, poziom zadłużenia Spółki, nie spłacanie pożyczki w terminie oraz , co przyznano w zażaleniu negocjacje z podmiotami nie będącymi wspólnikami Spółki – zarzut utrudnienia negocjacji pkt. 3 zarzutów – uzasadniają interes prawny uprawnionego w zabezpieczeniu. Ocena wartości majątku Spółki nie jest decydująca dla zabezpieczenia, jednak należy wskazać, że realna wartość poszczególnych nieruchomości podlega wahaniom koniunktury i rynku nieruchomości, a nadto zależna jest od istnienia realnego nabywcy w konkretnym czasie. Argument o nie utraceniu zdolności do wykonywania zobowiązań, o tyle nie jest skuteczny, że według wnioskodawcy obowiązana nie reguluje już wymagalnego długu nawet w części, czemu skądinąd nie przeczy. W sprawie odniesienie do kosztów postępowania arbitrażowego ma minimalne znaczenie, nie wpływające na rozstrzygnięcie. Istotniejszy zarzut dotyczący nadmiernej uciążliwości sposobu zabezpieczenia, jest także chybiony. Zabezpieczenie w postaci wpisu hipoteki przymusowej nie wpływa w żaden sposób na kontynuowanie działalności Spółki polegającej na wynajmowaniu lokali. Wobec merytorycznego rozpoznania zażalenia nie zachodziła potrzeba odnoszenia się do wniosku pełnomocnika Obowiązanej.

Z przedstawionych przyczyn zażalenie uległo oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Jan Kremer SSA Marek Boniecki