Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 25 czerwca 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSA Urszula Iwanowska (spr.)

Sędziowie: SSA Romana Mrotek

SSA Anna Polak

Protokolant: St. sekr. sąd. Elżbieta Kamińska

po rozpoznaniu w dniu 11 czerwca 2019 r. w Szczecinie

sprawy N. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w S.

o składki

na skutek apelacji ubezpieczonej i organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie VI Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 20 czerwca 2019 roku w sprawie VI U 61/18

postanawia:

1.  odrzucić obie apelacje,

2.  znieść wzajemnie między stronami koszty postępowania apelacyjnego.

SSA Romana Mrotek SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak

Sygn. akt III AUa 381/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 listopada 2017 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w S. stwierdził, że N. Ł. (1) jest dłużnikiem z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne, a zadłużenie to wraz z należnymi odsetkami za okres od sierpnia 2012 r. do września 2017 r. wyniosło łącznie 19.699,50 zł. W uzasadnieniu decyzji organ opisał wynik przeprowadzonego przez siebie postępowania wyjaśniającego wskazując, że płatnik nie dopełnił obowiązku określonego w art. 46 ust. 1 co skutkowało powstaniem na koncie płatnika zadłużeniem z tego tytułu i wydaniem decyzji określającej wysokość zaległości z tytułu składek.

W odwołaniu od powyższej decyzji N. Ł. (2) wniosła o jej zmianę poprzez uznanie, że nie jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne wskazując, iż w dniu 1 grudnia 2013 r. odbyło się posiedzenie wspólników spółki jawnej (...), podczas którego została jednogłośnie przyjęta uchwała w sprawie rozwiązania i przeprowadzenia likwidacji spółki jawnej (...) z siedzibą w S.. Z uwagi na brak doświadczenia wspólników spółki w przygotowaniu dokumentów i wniosku o likwidacji spółki jak i złożenia pełnej dokumentacji do Sądu Rejonowego Szczecin Centrum w Szczecinie XIII Wydziału Gospodarczego KRS czynności te powierzono kancelarii radców prawnych. Wniosek został złożony w dniu 27 stycznia 2014 r. Jednocześnie N. Ł. wyjaśniała, iż w dniach 30 października 2014 r. i 30 października 2016 r. podejmowane były uchwały przedłużające okres zawieszenia działalności gospodarczej, które tylko i wyłącznie z uwagi na brak znajomości w sprawach związanych z procedurami przez wspólników spółki nie zostały złożone przed żadnym organem administracji państwowej w celu sformalizowania tego faktu. Wniosek o wykreślenie spółki z rejestru przedsiębiorców została złożony do Sądu Rejonowego Szczecin Centrum dopiero w dniu 13 listopada 2017 r.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie podnosząc, że z obowiązku opłacania składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej zwolnione są wyłącznie osoby, które formalnie złożyły wniosek o zawieszenie wykonywania tej działalności i informacja o tym fakcie została wpisana do stosownego rejestru. Tymczasem N. Ł. (2) takiego wniosku w okresach wskazanych w decyzji nie złożyła. Organ rentowy podkreślił przy tym, iż z faktu figurowania danej osoby w stosownym rejestrze oraz zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego jako prowadzącej działalności gospodarczą wynika domniemanie faktyczne i prawne, iż była ona wykonywana w całym okresie w jakim dana osoba była wpisana do rejestru i zgłoszona do ubezpieczeń.

Wyrokiem z dnia 20 czerwca 2018 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i stwierdził, że N. Ł. (2) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne za okres od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r. (punkt I), w pozostałym zakresie oddalił odwołanie (punkt II) oraz zniósł wzajemnie między stronami koszty zastępstwa procesowego (punkt III).

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

N. Ł. i A. Ł. zawarły w dniu 3 września 2009 r. umowę spółki jawnej, która działała pod firmą (...) spółka jawna. Spółka ta została wpisana do Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 17 września 2009 r. Przedmiotem działalności spółki było m.in.: sprzedaż hurtowa i detaliczna samochodów osobowych i furgonetek, konserwacja i naprawa pojazdów samochodowych, z wyłączeniem motocykli, działalność usługowa wspomagająca transport lądowy, sprzedaż hurtowa paliw i produktów pochodnych, leasing finansowy, wynajem i dzierżawa samochodów osobowych i furgonetek itd.

W dniu 1 grudnia 2013 r. odbyło się posiedzenie wspólników spółki (...) spółka jawna, w trakcie którego jednogłośnie podjęto uchwałę wspólników w sprawie rozwiązania i przeprowadzenia likwidacji spółki (...) spółka jawna z siedzibą w S.. Zgodnie § 1 uchwały wspólnicy rozwiązali spółkę. Postanowiono, że likwidacja spółki będzie prowadzona pod firmą (...) (§ 2). Na likwidatorów spółki powołano A. Ł. i N. Ł. (2), zobowiązując je jednocześnie do podjęcia czynności likwidacyjnych oraz zgłoszenia otwarcia likwidacji do KRS. Każdy z likwidatorów został upoważniony do samodzielnej reprezentacji (§ 3).

W dniu 13 listopada 2017 r. pełnomocnik spółki złożył w Sądzie Rejonowym Szczecin Centrum w Szczecinie XIII Wydziale Gospodarczym KRS wniosek o wykreślenie spółki z rejestru.

N. Ł. (2) od 16 marca 1998 r. zatrudniona jest firmie (...) spółka jawna w S. na umowę o pracę w wymiarze 1 etatu.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie art. 13 pkt 4, art. 32, art. 46 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778; powoływana dalej jako: ustawa systemowa) Sąd Okręgowy uznał, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w przeważającej części.

Sąd meriti wyjaśnił, że ubezpieczona jako wspólnik spółki jawnej podlegała obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym i była płatnikiem składek na własne ubezpieczenie (art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 16 ust. 4 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej). Zgodnie zaś z treścią art. 66 ust. 1 punkt 1c ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz.1793) obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Z kolei, stosownie do treści art. 82 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1 ww. ustawy, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

Następnie sąd meriti uznał, że z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż działalność gospodarcza w postaci spółki jawnej była prowadzona jedynie w okresie do 1 grudnia 2013 r., kiedy to wspólnicy spółki podjęli uchwałę o rozwiązaniu i przeprowadzeniu (...) spółka jawna z siedzibą w S..

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy podkreślił, że jakkolwiek N. Ł. (2) prowadziła swoje sprawy bez należytej staranności, w szczególności bez dbałości o ich stronę formalną o czym świadczy m.in. niezłożenie w odpowiednim terminie wniosku o wpis o zawieszeniu wykonywania działalności gospodarczej, niemniej było to spowodowane splotem różnych okoliczności oraz przekonaniem o prawidłowym działaniu ustanowionego pełnomocnika. Niemniej zdaniem tego Sądu w świetle przytoczonych okoliczności oraz wobec treści dokumentów przedstawionych przez ubezpieczoną, brak jest podstaw do przyjęcia, by działalność gospodarcza faktycznie była przez ubezpieczoną prowadzona po 31 listopada 2013 r. (uwaga SA - winno być: 30 listopada, bowiem dzień 31 listopada w kalendarzu nie występuje). Jednocześnie - zdaniem sądu pierwszej instancji - brak jest jakiegokolwiek materiału dowodowego, który pozwałaby przyjąć, że w okresie od sierpnia 2012 r. do 31 listopada 2013 r. (uwaga SA j.w.) działalność spółki nie była prowadzona, co w konsekwencji skutkowało obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wobec powyższego, Sąd Okręgowy na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdził, iż N. Ł. (2) jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie społeczne za okres od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r., oddalając odwołanie w pozostałym zakresie.

Z uwagi zaś na częściowe uwzględnienie odwołania Sąd ten na mocy art. 100 k.p.c. wzajemnie zniósł między stronami koszty zastępstwa procesowego.

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Szczecinie nie zgodziły się obie strony postępowania.

N. Ł. (2), działając przez pełnomocnika, w wywiedzionej apelacji zaskarżyła wyrok w pkt. 1 i 3 wnosząc o:

- jego zmianę poprzez uwzględnienie odwołania z dnia 12 grudnia 2017 r. w całości i ustalenie, że N. Ł. (2) nie jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i stosowne do tej zmiany orzeczenie o kosztach procesu przed sądem pierwszej instancji,

- zasądzenie kosztów procesu przed sądem drugiej instancji.

Skarżonemu orzeczeniu apelująca zarzuciła:

1.  błąd w ustaleniach faktycznych, mający istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, poprzez całkowite pominięcie uchwał wspólników (...) spółka jawna w S. nr (...)o zawieszeniu działalności gospodarczej spółki, w sytuacji gdy świadczą one jednoznacznie o tym, że działalność spółki była zawieszona od dnia 30 października 2012 r. do chwili obecnej i w tym okresie nie istniał obowiązek płatnika uiszczania składek zdrowotnych;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 i 36a ust. 1 w zw. z art. 32 ustawy systemowej oraz w zw. z art. 14a ust. 1-1b ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r., poprzez:

- nieuzasadnione przyjęcie, że obowiązek uiszczania przez płatnika składek na ubezpieczenie zdrowotne ustał dopiero z chwilą podjęcia uchwały wspólników (...) spółka jawna w S. o likwidacji spółki, w sytuacji gdy obowiązek ten ustał z momentem zawieszenia działalności spółki,

- błędne uznanie, że spółka wykonywała swoją działalność w okresie od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r., pomimo że płatnik zaprzeczając temu przedstawił stosowne dokumenty potwierdzające jego stanowisko, natomiast organ rentowy nie kwestionował tych dokumentów, a jedynie przedstawiał odmienną interpretacji przepisów prawa.

W uzasadnieniu omawiając poszczególne zarzuty skarżąca między innymi podniosła, że wbrew ustaleniom sądu pierwszej instancji z przedstawionych przez stronę dokumentów jednoznacznie wynika, że dopiero od momentu podjęcia pierwszej uchwały nr 1/10/2012 o zawieszeniu prowadzenia działalności gospodarczej, zaprzestano uiszczania składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nadto, okres zawieszenia działalności trwał już w momencie podejmowania uchwały o jej likwidacji, jak i w czasie orzekania w niniejszej sprawie.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, działając przez pełnomocnika, w wywiedzionej apelacji zaskarżył powyższy wyrok przyznający ubezpieczonemu rentę z tytułu całkowitej okresowej niezdolności do pracy w całości zarzucając mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia a mający wpływ na jego treść, polegający na przyjęciu, że płatnik nie jest zobowiązany do zapłaty składek z ubezpieczenie zdrowotne od listopada 2013 r. do września 2017 r. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w ramach spółki (...) sp. j.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o: Z

- zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie odwołania

ewentualnie

- uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji,

- zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancję.

W uzasadnieniu omawiając szczegółowo podniesiony zarzut.

W odpowiedź na apelację organu rentowego N. Ł. (2) wniosła o jej oddalenie w całości oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego przed sądem drugiej instancji podnosząc, że wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie w skarżonej przez organ rentowy części odpowiada prawu, został wydany w oparciu o obszerny materiał dowodowy zaoferowany przez ubezpieczoną jak i organ rentowy, prawidłowo i wnikliwie oceniony przez sąd pierwszej instancji, i jako taki winien ostać się w obrocie prawnym.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacje obu strony podlegały odrzuceniu.

W sprawie obie strony reprezentowane przez profesjonalnych pełnomocników zaskarżyły wyrok Sądu Okręgowego w sposób uniemożliwiający merytoryczne rozpoznanie sprawy przez sąd odwoławczy.

Zgodnie z art. 368 § 1 k.p.c. apelacja powinna czynić zadość wymaganiom przewidzianym dla pisma procesowego, a ponadto zawierać:

1) oznaczenie wyroku, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest on zaskarżony w całości czy w części;

2) zwięzłe przedstawienie zarzutów;

3) uzasadnienie zarzutów;

4) powołanie, w razie potrzeby, nowych faktów i dowodów oraz wykazanie, że ich powołanie w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji nie było możliwe albo że potrzeba powołania się na nie wynikła później;

5) wniosek o zmianę lub o uchylenie wyroku z zaznaczeniem zakresu żądanej zmiany lub uchylenia.

W niniejszej sprawie formułując zakres zaskarżenia wyroku Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 20 czerwca 2018 r.

- pełnomocnik ubezpieczonej zaskarżył wyrok w części co do punktu 1oraz 3,

- pełnomocnik organu rentowego zaskarżył w całości wyrok przyznający ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej okresowej niezdolności do pracy.

Odnośnie zakresu zaskarżenia jednoznacznie określonego przez obie strony należy wyjaśnić, że punkt I. wyroku Sądu Okręgowego stanowi o uwzględnieniu odwołania ubezpieczonej w przeważającej części bowiem z całego okresu objętego przez organ rentowy zaskarżoną decyzją (od sierpnia 2012 r. do września 2017 r.) sąd uznał, że ubezpieczona jest dłużnikiem za okres od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r., natomiast w punkcie 2 oddalił odwołanie w pozostałym zakresie czyli pozostawił ubezpieczoną jako dłużnika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych za okres od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r., bowiem oddalenie odwołania stanowi o przegraniu sprawy w tym zakresie. Zdaniem sądu odwoławczego zaskarżenie punktu 1 bez zaskarżenia punktu 2 tego wyroku nie poddaje się merytorycznej ocenie. To bowiem w punkcie 2 zostało oddalone odwołanie ubezpieczonej czyli oddalone żądanie ustalenia, że nie jest dłużnikiem wobec organu rentowego z tytułu składek za cały okres, a więc także za okres od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r. W ocenie Sądu Apelacyjnego nie budzi wątpliwości interpretacyjnych fakt, że nieuwzględnienie roszczenia strony (w części lub w całości) jest podstawą do zaskarżenia tej części orzeczenia i żądania uwzględnianie odwołania (powództwa) w całości. To dopiero oddalenie odwołanie od decyzji z dnia 15 listopada 2017 r. w części obejmującej także okres od sierpnia 2012 r. do listopada 2013 r. stwarza podstawę dla ubezpieczonej do zaskarżenia tej części wyroku. Brak zaskarżenia rozstrzygnięcia o oddaleniu odwołania we wskazanej części uniemożliwił sądowi odwoławczemu merytoryczne ustosunkowanie nie się do sprawy.

Z kolei apelacja organu rentowego skierowana do wyroku przyznającego ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu całkowitej okresowej niezdolności do pracy w ogóle nie dotyczy niniejszej sprawy, która jest sprawą o ustalenie dłużnika z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Powyższe legło u podstaw odrzucenia apelacji obu stron (art. 373 w związku z art. 370 i art. 368 § 1 pkt. 1 i 5 k.p.c.) oraz wzajemnego zniesienia kosztów postępowania apelacyjnego między stronami (art. 100 k.p.c.)

SSA Romana Mrotek SSA Urszula Iwanowska SSA Anna Polak