Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 maja 2019 roku

Sąd Okręgowy w Lublinie II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Sądu Okręgowego Dariusz Iskra (sprawozdawca)

Sędziowie: Sędzia Sądu Okręgowego Dorota Modrzewska-Smyk

Sędzia Sądu Okręgowego Katarzyna Makarzec

Protokolant Sekretarz sądowy Przemysław Ochal

po rozpoznaniu w dniu 23 maja 2019 roku w Lublinie, na rozprawie

sprawy z powództwa M. C.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę kwoty 5500 zł z odsetkami ustawowymi od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia zapłaty

na skutek apelacji powódki od wyroku Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej z dnia 6 kwietnia 2018 roku, w sprawie I C 1032/16

I. oddala apelację;

II. nie obciąża M. C. kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W..

Sygn. akt II Ca 799/18

UZASADNIENIE

W pozwie z dnia 3 sierpnia 2016 roku, wniesionym w tym samym dniu do Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej, powódka – M. C. wniosła o zasądzenie od pozwanego – (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 5500 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę z odsetkami ustawowymi od dnia 30 listopada 2015 roku do dnia zapłaty oraz o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu powódka podniosła między innymi, że w dniu 8 lipca 2015 roku w miejscowości P., gmina K., miał miejsce wypadek drogowy. Kierujący samochodem osobowym marki C. (...), numer rejestracyjny (...) RC, J. M. najechał na tył samochodu osobowego marki P. (...), numer rejestracyjny (...)NB, kierowanego przez powódkę, na skutek czego powódka doznała obrażeń ciała w postaci potłuczenia ogólnego, w tym stłuczenia głowy i szyi, które spowodowały rozstrój zdrowia na okres poniżej 7 dni (k. 2-7).

*

W odpowiedzi na pozew pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na jego rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 52-54).

*

Wyrokiem z dnia 6 kwietnia 2018 roku Sąd Rejonowy w Białej Podlaskiej:

1. zasądził od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz M. C. kwotę 3000 zł tytułem zadośćuczynienia z odsetkami ustawowymi od dnia 4 grudnia 2015 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku oraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016 roku do dnia zapłaty;

2. oddalił powództwo w pozostałej części;

3. zasądził od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz M. C. kwotę 917,95 zł tytułem zwrotu kosztów procesu;

4. nakazał pobrać od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej kwotę 92,37 zł tytułem zwrotu części wydatków uiszczonych tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa;

5. nakazał pobrać od M. C. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Białej Podlaskiej kwotę 75,56 zł tytułem zwrotu części wydatków uiszczonych tymczasowo z sum budżetowych Skarbu Państwa (k. 265-265v).

W uzasadnieniu wyroku Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 8 lipca 2015 roku w miejscowości P., gmina K., doszło do wypadku komunikacyjnego. Kierujący pojazdem osobowym marki C. (...), numer rejestracyjny (...) RC, J. M. najechał na tył samochodu osobowego marki P. (...), numer rejestracyjny (...)NB, kierowanego przez powódkę. W wyniku uderzenia fotel kierowcy wypadł z szyn i przemieścił się do tyłu pojazdu. Powódka doznała obrażeń w postaci potłuczenia ogólnego, urazu głowy oraz kręgosłupa szyjnego. Na miejsce zdarzenia został wezwany oddział ratownictwa medycznego. Po przetransportowaniu do karetki powódka nie miała czucia w kończynach dolnych. Z miejsca wypadku powódka została przetransportowana do (...) Szpitala w M.. Po badaniach wykonanych w (...) została przyjęta do Oddziału Chirurgicznego, gdzie przebywała w dniach od 8 lipca do 10 lipca 2015 roku. Wykonane zostały badanie TK głowy bez kontrastu i TK kręgosłupa C bez kontrastu. W wyniku badania stwierdzono, że struktury mózgu i móżdżku są nieprzemieszczone, bez zmian ogniskowych, układ komorowy nieposzerzony, bez zniekształceń, zbiorniki podstawy i płynowe przestrzenie przymózgowe w normie, kości podstawy i pokrywy czaszki bez zmian ogniskowych i pourazowych. Nie uwidoczniono cech krwawienia wewnątrzczaszkowego. Stwierdzono zmiany zapalne w sitowiu po stronie lewej. W wyniku badania TK kręgosłupa nie stwierdzono zmian ogniskowych i przebudowy kostnej w kompleksie szczytowo-potylicznym i odcinku szyjnym. Stwierdzono zwyrodnieniowe zaostrzenie tylno-górnych krawędzi trzonów C4, C5. Stwierdzono, że wysokość trzonów kręgowych i krążków międzykręgowych jest prawidłowa, linie kręgosłupowe zachowane prawidłowo (nie stwierdzono cech niestabilności), struktury wewnątrzkanałowe niezmienione (nie stwierdzono cech stenozy kanałowej). Z oddziału powódka została wypisana na własne życzenie z powodu konieczności sprawowania opieki nad dziećmi. Przy wypisie zalecono powódce oszczędny tryb życia, noszenie kołnierza szyjnego przez okres około 2 tygodni, zalecono kontrolę w poradni chirurgicznej za około 2 tygodnie, zaś w razie niepokojących objawów wcześniejsze zgłoszenie się do poradni. Zalecono przyjmowanie leków nalgesin i mesopral. Wystawiono skierowanie do poradni specjalistycznej.

Sąd Rejonowy ustalił, że w związku z odczuwanymi silnymi bólami głowy i niedowładem kończyn dolnych i górnych powódka zgłosiła się w dniu 11 lipca 2015 roku do (...) Wojewódzkiego Szpitala (...) w B..

Sąd Rejonowy ustalił, że powódka przez okres trzech tygodni przebywała na zwolnieniu lekarskim. Powódka nosiła kołnierz ortopedyczny przez okres około siedmiu tygodni. W dacie zdarzenia powódka miała 30 lat, samotnie wychowywała dwoje dzieci w wieku 5 i 7 lat. Mąż powódki zginął w wypadku we W.. Powódka przed wypadkiem została zatrudniona w nowym miejscu pracy na czas określony na stanowisku przedstawiciela handlowego. W związku z tym, że praca wiązała się z codziennymi dojazdami w jedną stronę 25 km, powódka zrezygnowała z pracy z uwagi na stan zdrowia i obawę przed poruszaniem się samochodem. Powódka zatrudniła się w B. na stanowiska kierownika sklepu.

Sąd Rejonowy ustalił, że w listopadzie 2015 roku powódka przez dwa tygodnie korzystała z zabiegów rehabilitacyjnych na górny odcinek kręgosłupa, a następnie korzystała z takich zabiegów w styczniu 2016 roku. W okresie od 17 do 23 marca 2016 roku powódka była hospitalizowana z powodu utrzymujących się po wypadku objawów bólowych głowy w Oddziale Neurologicznym WSzS w B.. Powódka otrzymała skierowanie na leczenie uzdrowiskowe – rehabilitację uzdrowiskową z powodu utrzymujących się dolegliwości bólowych głowy i kręgosłupa C. W okresie od 9 września do 2 października 2016 roku powódka przebywała na leczeniu sanatoryjnym.

Sąd Rejonowy ustalił, że stosunek pracy powódki rozwiązał się z upływem okresu, na który umowa była zawarta, a więc z końcem listopada 2016 roku. Pracodawca nie był zainteresowany kontynuacją zatrudnienia, z uwagi na częste nieobecności powódki w pracy spowodowane niezdolnością do pracy z powodu choroby. Bezpośrednio po wypadku przez okres 3-4 tygodni powódka wymagała pomocy członków rodziny przy wykonywaniu takich czynności jak ubieranie się, mycie, przygotowywanie posiłków, sprzątanie, robienie zakupów, wożenie dzieci do szkoły i na zajęcia pozalekcyjne. Powódka nadal odczuwa silny ból głowy, budzi się w nocy, nerwowo reaguje na przejeżdżające na sygnale samochody, nadal odczuwa lęk przed jazdą samochodem, nie jeździ w dłuższe trasy, tak jak to robiła przed wypadkiem. Samochodem powódka zaczęła się samodzielnie poruszać dopiero jesienią 2015 roku. Obecnie dojeżdża jedynie samochodem do B. i do K., gdzie pracuje od maja 2017 roku. Często jednak jeździ do pracy busem lub ktoś ją podwozi z B. do K.. Z uwagi na odczuwane nadal bóle głowy powódka często nie jest w stanie zająć się dziećmi, prosi o pomoc rodziców. Przed wypadkiem powódka wraz z dziećmi jeździła do W. odwiedzać teściową i grób męża, obecnie tego nie robi z obawy przed podróżą, także samolotem, obawia się, że może się coś jej stać podczas podróży, boi się o dzieci. Dolegliwości odczuwane przez powódkę składają się na definicję zespołu stresu pourazowego, który jest wynikiem wypadku. Objawy stresu pourazowego można byłoby ograniczyć przez terapię, której powódka się nie poddała.

Sąd Rejonowy ustalił, że w wyniku wypadku nie doszło do uszkodzenia struktur anatomicznych narządu ruchu. Stan zdrowia powódki ze względów urazowo ortopedycznych jest dobry. Nie stwierdzono ograniczenia funkcji kręgosłupa szyjnego i kończyn dolnych. Ze względów urazowo ortopedycznych nie stwierdzono u powódki trwałego ani długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. W aspekcie urazowo-ortopedycznym powódka nie wymaga leczenia ani rehabilitacji.

Sąd Rejonowy ustalił, że odczuwane przez powódkę zawroty głowy nie były spowodowane uszkodzeniami struktur wewnątrzkanałowych kręgosłupa szyjnego. Dolegliwości bólowe kręgosłupa nie skutkowały występowaniem zespołu bólowo-korzeniowego kręgosłupa, przebiegały w postaci niewydolności bólowej kręgosłupa, która wymagała leczenia w okresie powypadkowym oraz mogła ograniczać zdolność do wykonywania codziennych samoobsługowych czynności życiowych oraz zdolność do opieki nad dziećmi w okresie do czterech tygodni od wystąpienia zdarzenia. W ocenie neurologicznej dokonana diagnostyka, zastosowane leczenie były zasadne. Obecnie powódka nie wymaga leczenia neurologicznego oraz rehabilitacyjnego z przyczyn neurologicznych, rokowania na przyszłość są pozytywne, wobec niestwierdzenia zmian pourazowych w strukturach układu nerwowego.

Ze względów neurologicznych nie stwierdzono długotrwałego ani też stałego uszczerbku na zdrowiu.

Sąd Rejonowy ustalił, że sprawca zdarzenia objęty był ochroną ubezpieczeniową pozwanego z tytułu odpowiedzialności cywilnej. Powódka dokonała zgłoszenia szkody w dniu 3 listopada 2015 roku. Pismem z dnia 30 listopada 2015 roku powódka została poinformowana o przyznaniu zadośćuczynienia w kwocie 1500 zł, która została powódce wypłacona.

Sąd Rejonowy wskazał dowody, na podstawie których dokonał ustaleń faktycznych w sprawie, oraz przedstawił swoje stanowisko w zakresie oceny dowodów.

Sąd Rejonowy uznał, że powództwo jest zasadne częściowo, to jest w zakresie żądania zasądzenia na rzecz powódki zadośćuczynienia w kwocie 3000 zł.

Sąd Rejonowy przytoczył treść przepisów art. 822 § 1 i 4 k.c. oraz art. 34 ust. 1 i art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych i wyjaśnił, że w niniejszej sprawie powstanie odpowiedzialności odszkodowawczej uzależnione było od zaistnienia zdarzenia wywołującego szkodę, za które uznać należało kolizję pojazdów kierowanych przez powódkę i sprawcę zdarzenia w dniu 8 lipca 2015 roku.

Sąd Rejonowy wskazał, że odpowiedzialność pozwanego zakładu ubezpieczeń z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu prowadzonego przez sprawcę wypadku również nie była kwestionowana co do zasady. Wyrazem tego jest zapłata przed wytoczeniem powództwa części świadczenia w kwocie 1500 zł tytułem zadośćuczynienia, to jest w wysokości uznanej przez ubezpieczyciela za wystarczającą do zaspokojenia usprawiedliwionych roszczeń powódki.

Sąd Rejonowy wskazał, że wobec faktu, iż do powstania szkody doszło na skutek zderzenia (kolizji) pojazdów, podstawę prawną roszczenia o zapłatę stanowią przepisy art. 436 § 1 k.c. w związku z art. 435 § 1 k.c. oraz art. 436 § 2 k.c. i art. 415 k.c.

Sąd Rejonowy wskazał, że wina sprawcy kolizji była niewątpliwa, a ponadto nie była kwestionowana ani na etapie postępowania likwidacyjnego ani w toku rozprawy w niniejszej sprawie.

Sąd Rejonowy wskazał, że podstawę prawną zasądzenia zadośćuczynienia w przedmiotowej sprawie stanowią przepisy art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c.

Sąd Rejonowy wskazał, że skutkiem zderzenia pojazdów było powstanie szkody niemajątkowej przejawiającej się w cierpieniach fizycznych i psychicznych doznanych przez powódkę. Rozmiar powstałej szkody był wyższy niż przyjęty w toku postępowania likwidacyjnego, a przyznane powódce z tego tytułu świadczenie w wysokości 1500 zł nie spełniło kompensacyjnego charakteru zadośćuczynienia pieniężnego.

Sąd Rejonowy wskazał, że w pełni podziela ustalenia płynące z opinii biegłych z zakresu chirurgii, chirurgii urazowej i chirurgii urazowo-ortopedycznej, wydanych w toku postępowania sądowego.

Sąd wskazał, mając na uwadze wnioski płynące z opinii biegłych sądowych, w tym rozmiar doznanych cierpień i ich okres trwania, a także utrzymujące się nadal dolegliwości, że zadośćuczynienie przyznane przez pozwanego jest zbyt niskie i nie rekompensuje doznanej przez powódkę krzywdy. Ustalając wysokość należnego zadośćuczynienia Sąd miał na uwadze jednak to, że w ocenie neurologicznej i chirurgiczno-ortopedycznej nie doszło do powstania długotrwałego lub stałego uszczerbek na zdrowiu, zaś utrzymujące się objawy zespołu stresu pourazowego można byłoby ograniczyć przez terapię psychologiczną, której powódka się jednak nie poddała.

Sąd wskazał również, że ścisłe pieniężne określenie rozmiarów szkody powódki jest jednak niemożliwe.

Sąd przytoczył treść przepisu art. 322 k.p.c., błędnie oznaczając przytoczony przepis jako „art. 332 k.p.c.”, i wskazał, że kwota 3000 zł, przy uwzględnieniu już wpłaconego zadośćuczynienia w wysokości 1500 zł, pozwoli powódce zrekompensować wszelkie doznane cierpienia i poniesione krzywdy. Łączna kwota zadośćuczynienia 4500 złotych nie ma znaczenia symbolicznego, a równocześnie nie wynagradza krzywdy doznanej przez powódkę ponad konieczną miarę.

Sąd Rejonowy wskazał, że zasądził na rzecz powódki odsetki na podstawie art. 481 k.c. w związku z art. 455 k.c.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia o kosztach procesu Sąd Rejonowy wskazał przepisy art. 108 § 1 k.p.c. i art. 100 zd. 1 k.p.c.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięć zawartych w punktach 4 i 5 Sąd Rejonowy wskazał przepisy art. 113 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w związku z art. 100 k.p.c.

*

Od wyroku z dnia 6 kwietnia 2018 roku apelację wniosła M. C., reprezentowana przez pełnomocnika, wskazując, że zaskarża wyrok „w części, tj. w punkcie 2 oddalającym powództwo ponad kwotę 3.000 zł., co do kwoty 2.500 zł. oraz w punktach 3, 4 oraz 5”.

Pozwana zarzuciła:

„1. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie w swoich rozważaniach i szacowaniu należnego zadośćuczynienia, że symptomy zespołu stresu pourazowego utrzymują się u powódki nadal, tj. w okresie prawie 3 lat po wypadku co z całą pewnością ma swoje odzwierciedlenie w rozmiarze krzywdy;

2. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez sprzeczne z zasadami wiedzy i doświadczenia życiowego rozumowanie, że gdyby powódka podjęła terapię psychologiczną wyleczyła by bądź zminimalizowała skutki zespołu stresu pourazowego, w sytuacji gdy nie ma żadnej gwarancji na skuteczność podjęcia terapii;

3. naruszenie przepisów postępowania, tj. art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego oraz nieprawidłową jego ocenę, skutkujące przyjęciem że orzeczona kwota zadośćuczynienia oraz wypłacona na etapie postępowania przedsądowego jest adekwatna i rekompensuje doznaną przez powódkę krzywdę;

4. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § l k.c. poprzez nieuwzględnienie w sposób właściwy okoliczności mających wspływ na rozmiar krzywdy powódki, co w konsekwencji doprowadziło do nadmiernego ograniczenia kompensacyjnej roli zadośćuczynienia i przyjęcia jako odpowiedniej kwoty rażąco zaniżonej, pozostającej w oczywistej dysproporcji w stosunku do aktualnego orzecznictwa sądów powszechnych w podobnych sprawach”.

Powódka wniosła o „uwzględnienie apelacji w całości i w konsekwencji zmianę zaskarżonego wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez podwyższenie zasądzonego w punkcie 1 wyroku zadośćuczynienia na rzecz M. C. do kwoty 5.500 zł. wraz ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 4 grudnia 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia l stycznia 2016 r. do dnia zapłaty” oraz „o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki kosztów procesu w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm obowiązujących za obie instancje”1 (k. 280-284).

÷

W odpowiedzi na apelację pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie apelacji w całości oraz o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych (k. 295-297v).

÷

Na rozprawie apelacyjnej pełnomocnik powódki popierał apelację (k. 531v).

*

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódki jest bezzasadna i w związku z tym podlega oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.

Na wstępie należy wskazać, że Sąd Rejonowy dokonał prawidłowych ustaleń faktycznych oraz prawidłowej oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego. Ponowne szczegółowe przytaczanie tych ustaleń oraz rozważań w zakresie oceny dowodów jest zbędne.

Oczywiście bezzasadny jest zarzut naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c.

Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może polegać na błędnym uznaniu, że przeprowadzony w sprawie dowód ma moc dowodową i jest wiarygodny, albo że nie ma mocy dowodowej lub nie jest wiarygodny. Skuteczność zarzutu apelacji naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga spełnienia dwóch przesłanek:

1. Prawidłowe postawienie zarzutu naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów wymaga wskazania dowodu (dowodów), do którego zarzut ten się odnosi2.

Ogólne zatem stwierdzenie, że doszło do naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, nie spełnia wymagania sformułowania zarzutu naruszenia ściśle określonego przepisu prawa, w tym wypadku przepisu prawa procesowego3. Naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. może sprowadzić się do zarzutu, że sąd przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej określonych dowodów przekroczył granice swobodnej oceny, dokonując oceny dowolnej, sprzecznej z wymaganiami prawa procesowego, doświadczeniem życiowym oraz regułami logicznego myślenia. Rzeczą strony, która zgłasza taki zarzut, jest wykazanie, że przy ocenie wiarygodności i mocy dowodowej konkretnego dowodu, na podstawie którego sąd dokonał ustalenia faktycznego, przekroczono granice swobodnej oceny dowodów, a nadto iż miało to istotny wpływ na wynik sprawy.

2. Postawienie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. nie może polegać tylko na przedstawieniu własnej, korzystnej dla skarżącego, opartej na własnej ocenie materiału dowodowego, wersji zdarzeń. Konieczne jest natomiast, przy posłużeniu się argumentami wyłącznie jurydycznymi, wykazywanie, że wskazane w art. 233 § 1 k.p.c. kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów zostały naruszone, co miało wpływ na wynik sprawy4.

Jeżeli sąd odwoławczy stwierdzi, że z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadził wnioski logicznie poprawne i zgodne z doświadczeniem życiowym, to ocena sądu nie narusza reguł swobodnej oceny dowodów (art. 233 § 1 k.p.c.) i nie może być uznana za nietrafną, choćby w równym stopniu, na podstawie tego materiału dowodowego, dawały się wysnuć wnioski odmienne. Ocena dowodów przeprowadzona przez sąd może być natomiast skutecznie podważona, jako nieodpowiadająca wyrażonej w art. 233 § 1 k.p.c. tak zwanej zasadzie swobodnej oceny dowodów, tylko w przypadku, gdy sąd wyprowadza z zgromadzonego materiału dowodowego wnioski sprzeczne z zasadami logiki lub zasadami doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Uprawnienie sądu drugiej instancji do dokonania odmiennych ustaleń bez ponowienia dowodów z zeznań świadków, czy też z przesłuchania stron, jest dopuszczalne i uzasadnione, ale w szczególności wówczas, gdy dowody te mają jednoznaczną wymowę, a ocena sądu pierwszej instancji jest oczywiście błędna. Same, nawet poważne, wątpliwości co do trafności oceny dokonanej przez sąd pierwszej instancji, jeżeli tylko nie wykroczyła ona poza granice zakreślone w art. 233 § 1 k.p.c., nie powinny stwarzać podstawy do zajęcia przez sąd drugiej instancji odmiennego stanowiska5.

W rozpoznawanej sprawie powódka nie przytoczyła w apelacji ani dowodów, których dotyczy zarzut naruszenia zasady swobodnej oceny dowodów, ani też nie wskazała, jakie kryteria oceny tych dowodów zostały naruszone. Apelacja powódki nie zawiera w ogóle wskazania, w czym miałaby się wyrażać wadliwa ocena zebranego materiału dowodowego i w ogóle nie odnosi się do oceny dowodów przedstawionej przez Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku. Powódka nie wskazuje nawet, jakim dowodom Sąd pierwszej instancji powinien jego zdaniem dać wiarę, a jakim odmówić wiarygodności i mocy dowodowej. Uzasadnia to uznanie zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. za nieuzasadniony.

Przepis art. 233 § 1 k.p.c. nie jest również przepisem prawa materialnego i w ogóle nie stanowi podstawy oceny, czy przypadająca poszkodowanemu kwota zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wyrządzoną czynem niedozwolonym jest odpowiednia, czy też nie. To samo dotyczy oceny czy kwota świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę jest odpowiednia, czy też nie.

÷

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia przepisów art. 445 § 1 k.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. W rozpoznawanej sprawie przepisy te miały zastosowanie pośrednie, a mianowicie, gdy chodzi o ustalenie zakresu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, do zapłaty którego byłby zobowiązany samoistny posiadacz pojazdu marki C. (...).

Przepis art. 36 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 22 marca 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. z 2018 roku, poz. 473 – tekst jednolity ze zmianami) stanowi, że odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Przepisy art. 445 § 1 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. nie miały w rozpoznawanej sprawie bezpośredniego zastosowania, gdyż powód nie dochodził zadośćuczynienia za krzywdę, którą miałby mu wyrządzić pozwany czynem niedozwolonym. Powód dochodził świadczenia ubezpieczeniowego, a zakres odpowiedzialności z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej pozwanego, jako ubezpieczyciela, wyznaczały przepisy ustawy z dnia 22 marca 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.

Od strony prawnej prawidłowo sformułowany zarzut naruszenia prawa materialnego powinien zatem dotyczyć przepisu art. 36 ust. 1 zd. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku w związku z przepisem art. 445 § 1 k.c.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił wysokość świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę.

Określenie na podstawie konkretnego stanu faktycznego, jaka kwota świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia jest odpowiednia, ma charakter ocenny i jeżeli ocena ta nie wykracza poza ramy wyznaczone zakresem swobody tej oceny, nie można uznać, że ustalone zadośćuczynienie za krzywdę jest zawyżone albo zaniżone. Tylko ustalenie świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu w wysokości rażąco odbiegającej od rozmiarów doznanej krzywdy uzasadnia możliwość zmiany orzeczenia sądu pierwszej instancji przez sąd drugiej instancji.

W rozpoznawanej sprawie nie można uznać, że wysokość świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę, zasądzonego na rzecz powoda, została ustalona w sposób zaniżony i to w stopniu rażącym.

Biorąc pod uwagę te okoliczności faktyczne, które Sąd Rejonowy prawidłowo ustalił, należy uznać, że kwota świadczenia ubezpieczeniowego odpowiadającego zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę nie może być wyższa niż 4500 zł.

Zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę nie może mieć wartości symbolicznej, nie mniej jednak krzywda, jaką doznaje osoba poszkodowana, nie może prowadzić do przyznania wygórowanego zadośćuczynienia w tych wypadkach, w których wysokość krzywdy nie jest relatywnie znaczna, a następstwa uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia zostały usunięte.

Z taką sytuacją mamy właśnie do czynienia w rozpoznawanej sprawie. Na skutek wypadku powódka doznała jedynie potłuczenia ogólnego, stłuczenia kręgosłupa szyjnego i głowy. Nie nastąpiło jednak naruszenie integralności powłok ciała, ani też naruszenie integralności i funkcjonowania organów wewnętrznych.

Powódka nie wymagała długotrwałego leczenia szpitalnego, ani też zabiegów operacyjnych, czy tylko choćby ambulatoryjnych. Skutki fizykalne wypadku ustały w ciągu kilku tygodni po wypadku. Powódka nie doznała żadnego uszczerbku na zdrowiu. W szczególności nie doszło do jakichkolwiek uszkodzeń ciała o charakterze ortopedycznym i neurologicznym.

Zespół stresu pourazowego, jaki wystąpił u powódki w sferze zdrowia psychicznego, został w pełni zrekompensowany przez przyznane powódce świadczenie. Należy przy tym zwrócić uwagę, że powódka nie wykazała, aby dolegliwości stresowe w całym okresie, na który powoływała się powódka, pozostawały w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem, w którym uczestniczyła powódka.

Odpowiedzialność odszkodowawcza z tytułu szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym, a tym samym odpowiedzialność ubezpieczeniowa z tytułu umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osoby odpowiedzialnej za szkodę, nie jest odpowiedzialnością opartą na zasadzie jedynie zwykłej przyczynowości, lecz opiera się na tak zwanej przyczynowości adekwatnej. Z przepisu art. 361 § 1 k.c. jednoznacznie wynika, że zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

Zebrany w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, że występujące nawet obecnie u powódki dolegliwości stresowe związane z wypadkiem stanowią normalne następstwo tego wypadku, skoro u powódki nie wystąpiły żadne trwałe lub długotrwałe następstwa wypadku w zakresie zdrowia fizycznego, a od chwili wypadku upłynęły już prawie cztery lata.

Nie kwestionując tego, że uraz natury psychicznej, jako postać rozstroju zdrowia, może stanowić okoliczność faktyczną uzasadniającą przyznanie zadośćuczynienia za krzywdę, nie można przyjąć, że poszkodowany nie ma obowiązku podejmowania działań mających na celu zminimalizowanie skutków tego urazu, jak również, że odpowiedzialnością odszkodowawczą objęte są skutki, które pod względem rodzaju lub zakresu czasowego wykraczają poza granice normalności. Ciężar dowodu, że skutki takie mieszczą się w granicach normalności następstw zdarzenia wyrządzającego krzywdę, spoczywa na poszkodowanym (art. 6 k.c.).

Powódka nie podjęła żadnych czynności leczniczych mających na celu zminimalizowanie skutków urazu psychicznego związanego z wypadkiem, a wręcz nasuwa się wniosek, że jest zainteresowana utrzymywaniem takiego stanu rzeczy.

W rozpoznawanej sprawie ustalone przez Sąd Rejonowy świadczenie za doznaną krzywdę jest adekwatne do rozmiarów takiej krzywdy doznanej przez powódkę, która pozostaje w normalnym związku przyczynowym z wypadkiem z dnia 8 lipca 2015 roku.

÷

Ubocznie należy wskazać, że błędne jest stanowisko Sądu pierwszej instancji, że do określenia wysokości zadośćuczynienia za krzywdę wyrządzoną czynem niedozwolonym doznaną na skutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia ma zastosowanie przepis art. 322 k.p.c. Przepisy art. 445 § 1 k.p.c. w związku z art. 444 § 1 k.c. stanowią w tym zakresie samodzielną podstawę orzekania, bez potrzeby, a nawet możliwości sięgania przez sąd do przepisu art. 322 k.p.c.6

Błędne jest również stanowisko Sądu pierwszej instancji, że podstawą prawną zasądzenia na rzecz powódki odsetek za opóźnienie są przepisy art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c.

Przepis art. 455 k.c. nie dotyczy problematyki skutków opóźnienia ze spełnieniem świadczenia, a jedynie dotyczy czasu spełnienia świadczenia, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania.

Przepis art. 14 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisu art. 455 k.c. i ten pierwszy przepis określa – co do zasady – terminy spełnienia świadczenia ubezpieczeniowego wynikającego z umowy obowiązkowego ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych.

÷

Mając na uwadze powyższe rozważania, należało oddalić apelację, jako bezzasadną.

*

Na podstawie art. 102 k.p.c. w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Sąd Okręgowy nie obciążył M. C. kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez (...) spółkę akcyjną z siedzibą w W..

Wprawdzie powódka jest stroną przegrywającą sprawę w całości w postępowaniu odwoławczym, a pozwany zgłosił wniosek o zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego, jednak biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne rozpoznawanej sprawy należy uznać, że zachodzi szczególnie uzasadniony wypadek przemawiający za nieobciążaniem powódki kosztami postępowania odwoławczego poniesionymi przez pozwanego.

Powódka jest wdową, samotnie wychowuje dwoje małoletnich dzieci. Swoje dochody z wynagrodzenia za pracę przeznacza przede wszystkim na pokrycie kosztów utrzymania rodziny.

Biorąc pod uwagę zakres zaskarżenia wyroku Sądu pierwszej instancji, nie można również uznać, że powódka naraziła pozwanego na znaczne koszty postępowania odwoławczego.

*

Z tych wszystkich względów i na podstawie powołanych wyżej przepisów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

Dorota Modrzewska-Smyk Dariusz Iskra Katarzyna Makarzec

1 Przytoczono dosłowne brzmienie zarzutów i wniosków apelacyjnych oraz sformułowania określającego zakres zaskarżenia wyroku Sądu pierwszej instancji z zachowaniem zastosowanej pisowni i interpunkcji, a ściślej – z brakami w tym zakresie.

2 Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2004 roku, V CK 398/03, Lex nr 174215; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 237/00, Lex nr 52528; wyrok SN z dnia 5 lipca 2000 roku, I CKN 291/00, Lex nr 303349; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622.

3 Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2008 roku, I PK 295/07, Lex nr 496401.

4 Wyrok SN z dnia 16 grudnia 2005 roku, III CK 314/05, Lex nr 172176; wyrok SN z dnia 18 czerwca 2004 roku, II CK 369/03, Lex nr 174131; wyrok SN z dnia 15 kwietnia 2004 roku, IV CK 274/03, Lex nr 164852; wyrok SN z dnia 25 listopada 2003 roku, II CK 293/02, Lex nr 151622; wyrok SN z dnia 23 stycznia 2003 roku, II CKN 1335/00, Lex nr 439181; wyrok SN z dnia 27 września 2002 roku, IV CKN 1316/00, Lex nr 80273; postanowienie SN z dnia 23 stycznia 2001 roku, IV CKN 970/00, Lex nr 52753; wyrok SN z dnia 12 kwietnia 2001 roku, II CKN 588/99, Lex nr 52347; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 roku, I ACa 180/08, Lex nr 468598, OSA 2009/6/55; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 maja 2008 roku, I ACa 953/07, Lex nr 466440; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 roku, VI ACa 306/08, Lex nr 504047; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 14 maja 2008 roku, I ACa 328/08 Lex nr 466423; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 9 kwietnia 2008 roku, I ACa 205/08, Lex nr 465086; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 30 stycznia 2008 roku, I ACa 1040/07, Lex nr 466431; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 lutego 2007 roku, I ACa 1053/06, Lex nr 298433; wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 27 kwietnia 2006 roku, I ACa 1303/05, Lex nr 214251; wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 11 stycznia 2006 roku, I ACa 1609/05, Lex nr 189371.

5 Wyrok SN z dnia 21 października 2005 roku, III CK 73/05, Lex nr 187032.

6 Por. uzasadnienie wyroku SN z dnia 17 listopada 2010 roku, I CSK 671/09, Lex nr 688667 i tam powołane orzecznictwo.