Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 4 września 2019 roku

Sąd Okręgowy w Sieradzu Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Barbara Bojakowska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2019 roku w Sieradzu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko P. B.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Łasku

z dnia 23 maja 2019 roku, sygn. akt I Cupr 157/19

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od pozwanego P. B. na rzecz powoda (...) Zamkniętego z siedzibą we W. 450 zł (czterysta pięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I Ca 378/19

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Rejonowy w Łasku w sprawie z powództwa (...) Zamkniętego z siedzibą we W. przeciwko P. B. o zapłatę zasądził od pozwanego na rzecz powoda 3478,28 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 26 listopada 2018 roku do dnia zapłaty i 1017 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Pozwany wniósł apelację od wyroku Sądu Rejonowego, zaskarżając go w całości, zarzucając mu:

- nierozpoznanie istoty sprawy, z uwagi na fakt, że powódka nie wykazała istnienia stosunku podstawowego roszczenia - nie przedkładając umowy pożyczki, faktu przekazania kwoty pożyczki pozwanemu, jak i samego faktu nabycia spornej wierzytelności, czyli legitymacji procesowej, co winno zostać udowodnione przez stronę powodową w toku procesu;

- naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c., poprzez całkowicie dowolną i sprzeczną z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego ocenę zgromadzonego materiału dowodowego
w szczególności:

a) przyjęciu, iż powód udowodnił dochodzone roszczenie w sytuacji, gdy nie przedstawił dowodów świadczących, iż umowa pożyczki, na którą się powołuje rzeczywiście została zawarta ani też nie przedstawił w toku postępowania sądowego dowodu w postaci potwierdzenia przekazania pozwanemu kwoty pożyczki, tak żeby sąd mógł uznać, iż jest to dowód wiarygodny bądź niewiarygodny;

b) polegającą na przyjęciu, iż obie strony zawarły umowę pożyczki, podczas gdy
z dowodów przeprowadzonych przez sąd nie wynika, iż pozwany podpisał
czy zaakceptowała umowę pożyczki na kwotę dochodzona przez powoda, ani ze umowa pożyczki została mu udostępniona;

- błąd w ustaleniach faktycznych polegający na uznaniu przez Sąd, iż obie strony umowę pożyczki zawarły, w sytuacji gdy brak jest przedłożenia przez powoda innych dokumentów niż te przedłożone w pozwie, tj. brak jest przedstawienia dowodu w postaci zaakceptowanej przez pozwanego umowy pożyczki, czy też dowodu wypłaty pożyczki przez powoda,
co winno doprowadzić Sąd do uznania, że nie jest wykazane, że pozwany zawarł jakąkolwiek umowę otrzymał środki pieniężne;

- naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód udowodnił fakty świadczące
o zawarciu umowy i przekazaniu pozwanemu środków pieniężnych, w sytuacji gdy takie dowody nie zostały przeprowadzone, a sam wydruk umowy pożyczki i formularza informacyjnego nie świadczy o złożeniu oświadczenia woli i przekazaniu mu kwoty pożyczki ;

- naruszenie art. 232 k.p.c. poprzez przyjęcie, że powód udowodnił fakty świadczące
o zawarciu umowy cesji z dnia 17 kwietnia 2018 roku, podczas gdy z jej treści wynika,
że warunkiem przejścia praw na powoda jest zapłata ceny, a powód nie wykazał, że osoba podpisana pod umowa cesji i oświadczaniem o zapłacie ceny jest uprawniona
do oświadczeń woli w imieniu zbywcy, co w konsekwencji doprowadziło
do nieuprawnionego uznania przez Sąd, że powód udowodnił swoją legitymację i nabycie dochodzonego roszczenia;

- naruszenie prawa materialnego, tj.

- art. 720 k.c. poprzez błędne uznanie przez sąd, iż pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy pożyczki, w sytuacji, gdy brak jest jakiegokolwiek dowodu wskazującego na fakt zawarcia umowy, przekazania przez powoda pozwanemu kwoty pożyczki ;

- art. 6 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie, a w konsekwencji uznanie, iż strona powodowa sprostała ciążącemu na niej obowiązkowi udowodnienia dochodzonego roszczenia, w sytuacji braku wykazania przez powoda faktu zawarcia umowy pożyczki i wyrażenia zgody przez pozwanego na zawarcie tej umowy pożyczki i skutecznego nabycia przez powoda wierzytelności

W oparciu o przedstawione zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
w całości i oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Powód w odpowiedzi na apelację wniósł o jej oddalenie na koszt pozwanego.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 382 k.p.c. dodatkowo ustalił:

W dniu 20 czerwca 2016 r. pozwany P. B. ze swego rachunku przesłał
na rachunek pożyczkodawcy 1 grosz celem zweryfikowania jego tożsamości oraz numeru rachunku i uzyskania numeru identyfikatora klienta. Następnie na rachunek pozwanego przelano w dniu 10 listopada 2016 r. 2500 zł wskazując w tytule przelewu numer pożyczki, który wynika z formularza informacyjnego a dodatkowo wskazano numer identyfikatora klienta wynikający z potwierdzenia przelania 0,01 zł ( d. potwierdzenia transakcji k 100 i 101)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie, chociaż nie sposób przyjąć, że cześć jej zarzutów dotyczących naruszenia prawa procesowego była uzasadniona. Rzeczywiście bowiem bez dowodów, które zostały załączone przez pozwanego na etapie postępowania apelacyjnego, mogły pojawić wątpliwości czy pozwany skutecznie zawarł umowę pożyczki.

Sąd Okręgowy jednak jako sąd meritii jest nie tylko uprawniony, ale ma obowiązek orzekać na podstawie materiału dowodowego zebranego w obu instancjach, a przeprowadzenie dowodu z dokumentów w postępowaniu uproszczonym jest dopuszczalne.

W tym miejscu należy odnieść się do zarzutu zawartego w piśmie procesowym pełnomocnika pozwanego z 22 sierpnia 2019 r., że dopuszczenie dowodu z dokumentów załączonych przez powoda w odpowiedzi na apelację stanowi naruszenie art. 207 § 6 k.p.c.
Sąd okręgowy rozpoznający apelację nie podziela tego stanowiska. Przy wykładni art. 207 § 6 k.p.c. nie można pominąć, że wszelkie ograniczenia praw procesowych strony, rzutujące
na możliwość udowodnienia przez nią dochodzonego roszczenia czy kreowanej obrony,
a w konsekwencji uzyskania wyroku sądowego realizującego jej prawa podmiotowe, powinny być wykładane ściśle jako wyjątki od ogólnej zasady wyrażonej w art. 217 § 1 k.p.c., zezwalającej na przedstawianie dowodów aż do zamknięcia rozprawy (tak Sąd Najwyższy
w wyroku z dnia 4 grudnia 2015 r., I CSK 928/14, Lex numer 1973553 i Sąd Apelacyjny
w W. w wyroku z dnia 29 listopada 2016 r., VI ACa 1056/15, Lex numer 2185487). Natomiast sąd drugiej instancji może pominąć spóźnione dowody (art. 381 k.p.c.), ale zależy to od okoliczności sprawy, przy czym naczelną zasadą jest dążenie do wydania sprawiedliwego, zgodnego z prawem wyroku. Przypomnieć przy tym trzeba, że przepisy dotycząc prekluzji dowodowej mają na celu koncentrację materiału dowodowego oraz zapobieżenie przewlekłości postępowania, a nie wydanie niesprawiedliwego wyroku. Dokonanie dodatkowych ustaleń przez sąd okręgowy na podstawie dokumentów załączonych do odpowiedzi na apelację przez powoda nie nastąpiło ze szkodą dla szybkości orzekania.

Odnosząc się już do poszczególnych zarzutów zawartych w apelacji należy stwierdzić, że chybiony jest zarzut braku rozpoznania istoty sprawy, ponieważ sytuacja taka ma miejsce, gdy sąd pierwszej instancji nie orzekł merytorycznie o żądaniu strony, zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania lub pominął merytoryczne zarzuty pozwanego, co nie zaistniało w rozpoznawanej sprawie.

W zakresie zarzutów dotyczących postępowania dowodowego, to po uzupełniających ustaleniach poczynionych przez Sąd drugiej instancji, należy stwierdzić, że Sąd Rejonowy poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, w takim zakresie, na jaki zezwalały przeprowadzone dowody.

Wszystkie zarzuty apelującego dotyczące naruszenia prawa procesowego, wskazują
na uchybienie normie art. 233 § 1 k.p.c. i zasadzie swobodnej oceny dowodów, kwestionując przyjęte przez Sąd pierwszej instancji ustalenia faktyczne poprzez próbę deprecjonowania dowodów w oparciu o które, Sąd ustalił stan faktyczny.

W tym miejscu przypomnieć trzeba, że w świetle powołanego przepisu, do kryteriów oceny wiarygodności i mocy dowodowej należą m.in. doświadczenie życiowe, poprawność logiczna, prawdopodobieństwo wystąpienia określonych zdarzeń. Jeżeli z określonego materiału dowodowego sąd wyprowadza wnioski logicznie poprawne i zgodne z zasadami doświadczenia życiowego, to ocena ta musi być uznana za prawidłową, chociażby w równym stopniu z tego samego materiału dowodowego można byłoby wysnuwać wnioski odmienne. Dlatego zarzut apelacji, dla swojej skuteczności, nie może polegać na przedstawieniu przez skarżącego własnej wersji wydarzeń. Skarżący musi wykazać, że oceniając materiał dowodowy, sąd popełnił uchybienie polegające na braku logiki w wiązaniu faktów
z materiałem dowodowym albo też, że wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej lub wreszcie, że sąd wbrew zasadom doświadczenia życiowego nie uwzględnił jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo-skutkowych. Oznacza to, że rolą skarżącego jest obalenie wersji zdarzeń przyjętych przez sąd, nie zaś zbudowanie własnej (tak SN w orzeczeniach z dnia: 10 stycznia 2002 r. w sprawie II CKN 572/99, LEX nr 53136; z dnia 27 września 2002 r. w sprawie II CKN 817/00, LEX nr 56906). Tym wymogom nie odpowiadają uzasadnienia zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. przedstawione apelacji.

W rozpoznawanej sprawie apelujący z jednej strony nie zaprzeczył aby nie otrzymał kwoty dochodzonej pozwem, ale z drugiej zarzuca, że powód nie wykazał aby pozwany zawarł jakąkolwiek umowę i kotwę żądaną w pozwie, czyli zdaje się negować sam fakt zawarcia umowy pożyczki.

Odnosząc się do tych zarzutów, po uzupełniającym przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie ma już żadnych wątpliwości, że apelujący zawarł umowę z pierwotnym pożyczkodawcą i otrzymał kwotę 2500 zł, na którą pożyczka opiewała. Trzeba zwrócić uwagę że apelujący zawierając umowę ramową i umowę pożyczki przez Internet z pierwszym pożyczkodawcą został w sposób bardzo przejrzysty poinformowany nie tylko o wysokości udzielonej pożyczki, ale też o jej kosztach. Przy zawieraniu umów na odległość , przez Internet, nie jest wymaganie potwierdzenie czynności pismem a nadto dokumenty wygenerowane z systemu informatycznego stanowią taki sam dowód, jak każdy inny. Z załączonych w postępowaniu apelacyjnym dokumentów wynika w sposób jednoznaczny , że pozwany zawarł umowę i otrzymał umówioną kwotę 2500 zł.

Co do zarzutów w zakresie niewykazania nabycia wierzytelności przez powoda, podkreślenia wymaga, że wierzytelność - z wyjątkiem związanej z dokumentem na okaziciela i zabezpieczonej hipoteką - przechodzi na nabywcę solo consensu, tj. przez sam fakt zawarcia umowy. Umowa ta może być w zasadzie zawarta w dowolnej formie. Mają tu zastosowanie przepisy ogólne kodeksu cywilnego dotyczące formy czynności prawnych i bez znaczenia jest podnoszona w apelacji okoliczność, czy doszło do zapłaty ceny. Zgodnie natomiast z art. 509 k.c., przelew dochodzi do skutku bez koniecznego udziału i zgody dłużnika, często zatem i bez jego wiedzy.

Na okoliczność nabycia wierzytelności powód załączył dowody w postaci wyciągu
z ksiąg rachunkowych powodowego funduszu, umowy cesji, wyciągu z elektronicznego załącznika do umowy cesji, wyciągu wierzytelności pozwanego objętej umową z 17 kwietnia 2018 r. oświadczenie o zapłacie ceny za całość cesji przez osobę upoważnioną. Dodatkowo
do odpowiedzi na apelację załączono jeszcze kopie pełnomocnictw, celem wykazania że osoby te rzeczywiście były upoważnione do zawarcia umowy cesji, mimo, że wynikało to już
z oświadczenia notariusza , który potwierdzał własnoręczność podpisu pod umową cesji.

Odnosząc się do zarzutu apelującego dotyczącego braku wykazania legitymacji czynnej powoda, należy zauważyć, że chociaż wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego, zgodnie
z art. 194 ustawy dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (tekst jedn. Dz.U.2018, poz. 1355),
w postępowaniu cywilnym nie ma mocy dokumentu urzędowego, przewidzianej w art. 244 k.p.c., to jednak stanowi dokument prywatny w rozumieniu art. 245 k.p.c. Oczywiście,
z dokumentem prywatnym, odmiennie niż w przypadku dokumentu urzędowego, nie wiąże się domniemanie prawne, że jego treść przedstawia rzeczywisty stan rzeczy. Nie jest jednak tak, że dokumenty prywatne nie posiadają mocy dowodowej, albo ich moc dowodowa jest na tyle słaba, że nie jest dopuszczalne uwzględnienie powództwa wyłącznie w oparciu o takie środki dowodowe. Jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 474/03, dokumenty prywatne nie korzystają z domniemania zgodności z prawdą oświadczeń w nich zawartych, co jednak nie oznacza, że są one niezgodne z rzeczywistością. O materialnej mocy dowodowej dokumentu prywatnego, zależnej od jego treści, rozstrzyga sąd według ogólnych zasad oceny dowodów zgodnie z art. 233 § 1 k.p.c.

Także wyciąg z elektronicznego załącznika do umowy cesji jest dokumentem
w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego
(art. 77 ² i 77 ³ k.c. oraz 245 k.p.c.).

Treść wskazanych powyżej dokumentów w pełni koreluje ze sobą. Zestawienie zaś ich brzmienia z faktem dysponowania przez stronę powodową dokumentem umowy pożyczki pozwala - przy braku dowodów przeciwnych - na przyjęcie, że doszło do cesji.

W związku z powyższym chybiony jest też zarzut naruszenia art. 6 k.c., ponieważ,
jak już zauważano to wyżej, strona powodowa sprostała temu zadaniu. Apelujący poza przytoczeniem kilku orzeczeń sądów powszechnych dotyczących ciężaru dowodu błędnie ocenił, że brak samego przelewu kwoty objętej pożyczką, mimo jednoznacznych stwierdzeń zawartych w umowie ramowej i formularza informacyjnego, powoduje, że powód nie udowodnił swego roszczenia.

Z tych wszystkich względów, apelacja - na podstawie art. 385 k.p.c. - podlegała oddaleniu jako bezzasadna.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono zgodnie z art. 98 § 1 i 3 w zw.
z art. 391 § 1 k.p.c., zasądzając od skarżącego na rzecz powoda zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez radcę prawnego wg stawki określonej zgodnie z § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. 2018 poz. 265), tj. w wysokości 450 złotych.