Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 września 2019 r.

Sąd Okręgowy w Koninie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: sędzia Robert Rafał Kwieciński

Sędziowie: Agata Wilczewska

Anna Klimas

Protokolant: st. sekr. sąd. Dorota Sobieraj

przy udziale Joanny Ślesińskiej prokuratora Prokuratury Rejonowej w Koninie

po rozpoznaniu w dniu 13 września 2019 roku

sprawy T. T.

oskarżonego z art. 280§1 k.k. i art. 197§1 k.k. i art. 197§2 k.k. i art. 190§1 k.k. w zw. z art. 11§2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę, pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i oskarżyciela posiłkowego T. D.

od wyroku Sądu Rejonowego w Koninie

z dnia 12 kwietnia 2019 roku sygn. akt II K 1205/18

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczoną wobec oskarżonego karę pozbawienia wolności podwyższa do 7 (siedmiu) lat.

II.  Utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok w pozostałej części.

III.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. N. kwotę 516,60 zł tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielowi posiłkowemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

IV.  Zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Anna Klimas Robert Rafał Kwieciński Agata Wilczewska

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2019 r. Sąd Rejonowy w Koninie w sprawie o sygn. akt II K 1205/18 uznał oskarżonego T. T. za winnego tego, że w dniu 4 sierpnia 2018 r. około godziny 17.00 w A. gm. G. dokonał rozboju na osobie T. D. w ten sposób, że pod pretekstem znalezienia puszek zwabił pokrzywdzonego w okolice krzaków akacji, gdzie poszarpał go za rzeczy i wciągnął w głąb tych krzaków, po czym uderzył go z pięści w twarz w wyniku czego pokrzywdzony przewrócił się na ziemię
i stracił przytomność, a następnie usiadł nogami na jego klatce piersiowej
i zaczął go dusić rękoma żądając wydania pieniędzy, po czym przeszukał kieszenie spodni pokrzywdzonego i z jednej z nich zabrał w celu przywłaszczenia portfel z zawartością pieniędzy w kwocie 160 zł i legitymacji emeryta-rencisty, a z drugiej klucze, a następnie przemocą i groźbą bezprawną doprowadził T. D. do obcowania płciowego oraz do wykonania innej czynności seksualnej w ten sposób, że zadając pokrzywdzonemu uderzenie z pięści w głowę oraz grożąc pobiciem kazał pokrzywdzonemu wziąć swojego penisa do ust, a gdy ten odmówił siłą przytrzymując jego głowę włożył mu go do ust i odbył z nim wbrew jego woli stosunek oralny, w wyniku którego doszło do wytrysku, a następnie kazał pokrzywdzonemu gryźć penisa oraz polizać się po odbycie pośladkowym, po czym groził pokrzywdzonemu pozbawieniem życie jego i jego rodziny, które to groźby wzbudziły w pokrzywdzonym uzasadnioną obawę, iż zostaną spełnione, czym działał na szkodę T. D., tj. przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. i art. 197 § 1 k.k. i art. 197 § 2 k.k. i art. 190 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 3 k.k. wymierzył mu kare 5 lat pozbawienia wolności.

Na podstawie art. 63 § 1 k.k. na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu okres tymczasowego aresztowania od dnia 05 sierpnia 2018r. godz. 16:20.

Dodatkowo na podstawie art. 41a § 1 k.k. wobec oskarżonego orzeczony został zakaz kontaktowania się z pokrzywdzonym T. D. i zbliżania się do niego na odległość mniejszą niż 10 metrów na okres 10 lat oraz na podstawie art. 46 § 1 i 2 kk zsądzono od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego kwotę 160 zł tytułem naprawienia szkody i kwotę 10.000 zł tytułem nawiązki.

Apelację od powyższego wyroku wnieśli pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego skarżyciel posiłkowy T. D. i obrońca oskarżonego.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego wyrok zaskarżył w części dotyczącej orzeczenia o karze na niekorzyść oskarżonego T. T. i zarzucił mu:

rażącą niewspółmierność kary polegająca na niedostatecznym uwzględnieniu społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu oraz celu zapobiegawczego, wychowawczego i celu represji karnej, która kara ma osiągnąć wobec sprawcy czynu, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa oraz zabezpieczenia pokrzywdzonego.

W oparciu o powyższy zarzut wniósł o zmianę wyroku w części dotyczącej orzeczenia o karze poprzez wymierzenie oskarżonemu kary 12 lat pozbawienia wolności.

Oskarżyciel posiłkowy T. D. wniósł o ponowne rozpoznanie sprawy wskazując, iż przedmiotowy wyrok zapadł z pokrzywdzeniem jego osoby.

Także obrońca zaskarżył przedmiotowy wyrok w części dotyczącej kary, środków karnych i środków kompensacyjnych, zarzucając mu rażąc niewspółmierność orzeczonej kary za przypisany oskarżonemu czyn w szczególności poprzez orzeczenie kary 5 lat pozbawienia wolności oraz nawiązki w kwocie 10.000 zł, której dolegliwość przekracza stopień winy oraz stopień społecznej szkodliwości czynu, nienależycie uwzględnia właściwości i warunki osobiste sprawcy, co czyni z niej karę niesprawiedliwą i sprawia, że wymierzona kara pozbawiona jest waloru celowości w zakresie oddziaływania społecznego jak i wychowawczego na sprawcę .

W oparciu o powyższy zarzut obrońca oskarżonego wniósł o zmianę przedmiotowego wyroku w zaskarżonej części poprzez orzeczenie w stosunku do oskarżonego kary zdecydowanie łagodniejszej, ewentualnie uchylenie wyroku w zaskarżonej części i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

O ile apelacja obrońcy oskarżonego okazała się bezzasadna o tyle apelacja pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego i samego oskarżyciela posiłkowego okazały się uzasadnione, bowiem doprowadziły do zmiany zaskarżonego wyroku w części dotyczącej kary poprzez podwyższenie orzeczonej kary pozbawienia wolności do lat 7.

Niezasadny okazał się zarzuty rażącej niewspółmierności orzeczonej kary pozbawienia wolności stawiany w apelacji obrońcy oskarżonego T. T., który starał się wykazać, iż orzeczona zarówno kara jak środek karny w postaci nawiązki są rażąco surowe. Natomiast zasadny okazał się zarzut rażącej niewspółmierności wyrażany w apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego, który odwrotnie do stanowisko obrońcy oskarżonego – wywodził, iż orzeczona kara pozbawienia wolności jest rażąco łagodna.

Na marginesie zauważyć należy, iż o rażącej niewspółmierności w rozumieniu art. 438 pkt. 4 k.p.k. nie można mówić w sytuacji, gdy Sąd wymierzając karę, uwzględnił wszystkie okoliczności wiążące się z poszczególnymi ustawowymi dyrektywami i wskaźnikami jej wymiaru, czyli wówczas, kiedy granice swobodnego uznania sędziowskiego, stanowiącego ustawową, wynikającą z reguł zawartych w art. 53 § 1 k.k., zasadę sądowego wymiaru kary, nie zostały przekroczone w rozmiarach nie dających się utrzymać w kontekście wymagań wynikających z ustawowych dyrektyw determinujących wymiar kary.

Należy podkreślić, iż niewspółmierność kary zachodzi wtedy, gdy suma zastosowanych kar i innych środków, wymierzonych za przypisane przestępstwo, nie odzwierciedla należycie bezprawia popełnionych czynów i nie spełnia celów kary. Należy mieć na uwadze, że nie chodzi tu o każdą ewentualną różnicę , co do wymiaru kary, ale o różnicę ocen tak zasadniczą, że kara wymierzona jawi się jako kara rażąco niewspółmierna, a więc nie dającą się zaakceptować.

O ile Sąd Okręgowy pozytywnie ocenił orzeczony wobec oskarżonego środek karny w postaci nawiązki o tyle uznał, iż wymierzona kara pozbawienia wolności w wymiarze 5 lat nie stanowi sankcji sprawiedliwej i w pełni odpowiadającej dyrektywom wymiaru kary określonym w art. 53 k.k. Przy wymiarze kary należy dostosować jej dolegliwość do stopnia winy, uwzględnić stopień społecznej szkodliwości popełnionego przestępstwa, wziąć pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze jakie kara ta ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa.

Zdaniem Sądu Okręgowego, zgodzić należy się ze skarżącym pełnomocnikiem oskarżyciela posiłkowego, iż czyn zarzucany oskarżonemu cechuje się znacznym stopniem społecznej szkodliwości, którego w należyty sposób nie uwzględnia wymierzona przez Sąd Rejonowy w Koninie kara pozbawienia wolności. Biorąc pod uwagę okoliczności popełnienia przez oskarżonego T. T. zarzucanego mu czynu, w szczególności drastyczny sposób działania z użyciem przemocy wobec pokrzywdzonego, doprowadzenie pokrzywdzonego wbrew jego woli do obcowania płciowego, a także działanie z niskich pobudek - Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, iż kara pozbawienia wolności wymierzona wobec oskarżonego winna cechować się wysoką surowością.

W ocenie sądu odwoławczego, w niniejszej sprawie zachodzi szereg istotnych okoliczności, które sąd i instancji właściwie wymienił w pisemnym uzasadnieniu (k. 345 akt). Co do okoliczności łagodzącej to nie można za taką potraktować opinii z zakładu karnego, ponieważ z treści tego dokumentu wynika, że zachowanie oskarżonego niczym się nie wyróżniło, jest ono poprawne, ale z całą pewnością nie na tyle pozytywne, aby mogło być uwzględnione przy wymiarze kary jako okoliczność odciążająca (k. 281). Dodać trzeba, iż oskarżony wypełnił zachowaniem znamiona opisane w czterech przepisach ustawy karnej, działał wyjątkowo brutalnie i poniżający pokrzywdzonego, pomimo że go znał. Zachowanie to było dla ofiary traumatyczne, spowodowało duże cierpienie fizyczne i psychiczne. W tym kontekście nawiązka w kwocie 10.000 zł nie może być uznana za wygórowaną, natomiast kara pozbawienia wolności jawi się jako rażąco niewspółmiernie łagodna.

Obrońca oskarżonego również nie wskazał w apelacji żadnych istotnych okoliczności łagodzących, nie mogą być za taką uznane uzależnienie od alkoholi i innych środków odurzających, a także działanie w stanie nietrzeźwości. Okoliczności te przemawiają wręcza za obostrzeniem orzeczonej kary.

Reasumując: jedynie kara 7 lat pozbawienia wolności w pełni uwzględnia zarówno stopień społecznej szkodliwości czynu zarzucanego oskarżonemu jak i jest w stanie zrealizować cel wychowawczy i represyjny kary.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w części dotyczącej kary pozbawienia wolności podwyższając ja do 7 lat.

Odnosząc się natomiast do zarzutu obrońcy oskarżonego T. T. w zakresie orzeczonej nawiązki to wbrew tym twierdzeniom – zasadnie Sąd Rejonowy w Koninie , w oparciu o treść art. 46 § 2 k.k. zasądził od oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego nawiązkę. Nie budzi również zastrzeżeń wysokość nawiązki, która stanowić będzie sprawiedliwą i znaczącą rekompensatę za doznaną krzywdę przez T. D..

Mając na uwadze powyższe okoliczności, Sąd Okręgowy na podstawie art. 437 § 1 i 2 k.p.k., zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że orzeczoną wobec oskarżonego karę pozbawienia wolności podwyższył do 7 lat, utrzymując w mocy zaskarżony wyrok w pozostałym zakresie

Ponadto Sąd Okręgowy w oparciu o przepis § 17 ust. 2 pkt. 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. S. N. kwotę 516,60 zł tytułem nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżycielowi posiłkowemu z urzędu w postępowanie odwoławczym.

Z uwagi na aktualną sytuacje finansową oskarżonego, Sąd Odwoławczy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił w całości oskarżonego od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze.

Anna Klimas Robert Rafał Kwieciński Agata Wilczewska