Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 marca 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w składzie:

Przewodniczący – Sędzia Sądu Rejonowego Piotr Szarek

Protokolant – aplikant sędziowski Jacek Krycki

po rozpoznaniu w dniu 27 marca 2019 r. w Szczecinie

na rozprawie

sprawy z powództwa D. M.

przeciwko K. D., O. D.

o ustanowienie rozdzielności majątkowej

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda D. M. na rzecz pozwanych K. D. i O. D. in solidum kwotę 737 zł (siedmiuset trzydziestu siedmiu złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VIII RC 406/18

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 30 maja 2018 r. powód D. M. – reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika w osobie adwokata – wniósł o ustanowienie z dniem złożenia pozwu rozdzielności majątkowej istniejącej pomiędzy małżonkami K. D. i O. D. oraz wniósł o zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu m.in. wskazano, że: powód jest wierzycielem pozwanego K. D. w oparciu o tytuł wykonawczy w postaci prawomocnego nakazu zapłaty
z dnia 1 marca 2012 r., wydanego przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Północ
w W., VII Wydział Gospodarczy, w sprawie o sygn. akt: VII GNc 7712/11, opatrzonego klauzulą wykonalności z dnia 18 lipca 2012 r., a z racji istnienia wspólności majątkowej pomiędzy pozwanymi nie jest w stanie uzyskać zaspokojenia swojej wierzytelności.

W odpowiedzi na pozew pozwani K. D. oraz O. D. – reprezentowani przez zawodowego pełnomocnika w osobie radcy prawnego – wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda solidarnie na rzecz pozwanych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych wraz z opłatą skarbową od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew m.in. wskazano, że: powód nie uprawdopodobnił, że po ustanowieniu rozdzielności majątkowej pomiędzy małżonkami K. D. oraz O. D., będzie miał realną możliwość zaspokojenia swojej wierzytelności z udziału w nieruchomościach jaki przypadnie w wyniku podziału K. D., jak i wskazano, iż pierwszeństwo zaspokojenia przed powodem ma wierzyciel hipoteczny, a następnie Naczelnicy Urzędów Skarbowych.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. D. i O. D.: zawarli związek małżeński w dniu 10 września 2005 r.; nie zawierali nigdy umów majątkowych małżeńskich i w ich małżeństwie obowiązuje ustrój wspólności ustawowej.

Dotychczas (poza niniejszą sprawą) pomiędzy K. D. i O. D. nie toczyła się sprawa sądowa dotycząca ustrojów majątkowych małżeńskich. Małżonkowie nie pozostają w separacji formalnej ani faktycznej, nie toczy się pomiędzy nimi sprawa o rozwód, separację.

Niesporne, a nadto:

-

odpis zupełny aktu małżeństwa, k. 108.

Majątek wspólny K. D. i O. D. w ramach ustawowej wspólności majątkowej obejmuje prawo własności:

a)  nieruchomości – działki nr (...) położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie C., miejscowości C., dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), wraz z ustanowioną na tym prawie hipoteką umowną łączną na kwotę 220 000 zł na rzecz wierzycieli hipotecznych Z. T. i B. T.;

b)  nieruchomości – działki nr (...) położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie C., miejscowości C., dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), wraz z ustanowioną na tym prawie hipoteką umowna łączną na kwotę 220 000 zł, na rzecz wierzycieli hipotecznych Z. T. i B. T.;

c)  nieruchomości – działki nr (...) położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie C., miejscowości C., dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...);

d)  nieruchomości – działki nr (...), położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie C., miejscowości C., dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), wraz z ustanowioną na tym prawie hipoteką;

-

umowną na kwotę 40 000 zł, na rzecz wierzyciela hipotecznego D. D.;

-

umowną łączną na kwotę 220 000 zł, na rzecz wierzycieli hipotecznych Z. T. i B. T.;

e)  nieruchomości – działki nr (...), położonej w województwie (...), powiecie (...), gminie C., miejscowości C., dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), wraz z ustanowioną na tym prawie hipoteką umowną łączną na kwotę 220 000 zł, na rzecz wierzycieli hipotecznych Z. T. oraz B. T.;

f)  nieruchomości – działek nr (...) położonych w województwie (...), powiecie (...), gminie C., miejscowości C., dla której Sąd Rejonowy w Gryfinie, Wydział Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą o numerze KW (...), wraz z ustanowioną na tym prawie:

-

hipoteką przymusową na kwotę 3 427 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego – Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką przymusową na kwotę 7 380 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego – Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką przymusową na kwotę 199 381,32 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego- Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką przymusową na kwotę 947,25 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego – Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką przymusową na kwotę 1 197,00 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego- Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką przymusową na kwotę 6 012,33 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego – Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką przymusową na kwotę 28 970,31 zł na rzecz wierzyciela hipotecznego- Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego w S.;

-

hipoteką umowną łączną na kwotę 220 000 zł, na rzecz wierzycieli hipotecznych Z. T. oraz B. T..

Niesporne, a nadto:

-

treść ksiąg wieczystych, k. 59 – 98; 113 – 151;

-

zaświadczenia z urzędu skarbowego stwierdzające stan zaległości, k. 181 – 184;

-

akt notarialny ustanawiający hipotekę umowną, k. 185 – 193.

Powyżej opisane nieruchomości gruntowe stanowią teren byłego lotniska położonego w pobliżu C. i łącznie zajmują powierzchnie ok. 4 ha. Małżonkowie O. D. i K. D. nabyli przedmiotowe nieruchomości w 2010 r. za kwotę 550 000 zł. Od kilku lat próbują sprzedać ww. nieruchomości – sukcesywnie obniżając cenę sprzedaży – obecnie za kwotę ok. 700 000 zł, ale nie ma chętnych na ich nabycie.

Zaległości O. D. z tytułu podatku od ww. nieruchomości wg stanu na dzień 3 grudnia 2018 r. wynoszą 132 939 zł.

Zaległości K. D. z tytułu podatku od ww. nieruchomości, podatku dochodowego oraz podatku VAT wg stanu na dzień 3 grudnia 2018 r. wynoszą łącznie 303 961,30 zł.

Dowód:

-

zeznania pozwanego K. D., k. 45 – 46,

-

zeznania pozwanej O. D., k. 46 – 47,

-

zaświadczenia z urzędu skarbowego stwierdzające stan zaległości, k. 181 – 184.

W 2011 r. K. D. prowadził działalność gospodarczą, w ramach której zawarł z D. M. umowę dzierżawy maszyny budowlanej – wibratora wysokiej częstotliwości ze zmiennym momentem mimośrodowym. D. M. zrealizował ww. umowę
i w związku z tym K. D. został zobowiązany do zapłaty na rzecz kontrahenta łącznej kwoty 36 895 zł.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym przez referendarza sądowego w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi – Północ w W. w dniu 1 marca 2012 r., w sprawie o sygnaturze akt VII GNc 7712/11, nakazano K. D., aby ten zapłacił na rzecz D. M., kwotę w wysokości 36 895 zł oraz kwotę 2 879 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2 400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, w terminie dwóch tygodni od doręczenia nakazu zapłaty.

Powyższy nakaz zapłaty uprawomocnił się w dniu 14 kwietnia 2012 r. i w dniu 18 lipca 2012 r. opatrzono go klauzulą wykonalności.

Na podstawie powyższego tytułu wykonawczego D. M. skierował do Komornika wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego z majątku ruchomego i nieruchomego stanowiącego własność K. D., z wierzytelności, innych praw majątkowych oraz kont bankowych celem wyegzekwowania dochodzonej należności.

Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Przasnyszu, T. I., postanowieniem z dnia 24 czerwca 2016 r., umorzył postępowanie egzekucyjne prowadzone pod sygnatura Km 673/12 wobec stwierdzenia bezskuteczności egzekucji.

Kolejno, D. M. skierował postępowanie egzekucyjne do wymienionych powyżej nieruchomości K. D., przy czym postępowanie to okazało się bezskuteczne wobec istnienia współwłasności tychże nieruchomości na zasadzie współwłasności majątkowej małżeńskiej.

Dowód:

-

zeznania powoda D. M., k. 250,

-

pozew, k. 1 – 4 w aktach VII GNc 7712/11;

-

faktury VAT, k. 23 – 27 w aktach VII GNc 7712/11;

-

nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, k. 46 w aktach VII GNc 7712/11;

-

postanowienie w przedmiocie nadania klauzuli wykonalności, k. 58 w aktach VII GNc 7712/11;

-

zarządzenie w przedmiocie stwierdzenia prawomocności, k. 59 w aktach VII GNc 7712/11;

-

postanowienia Komornika sądowego, k. 57, 58.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo D. M. o ustanowienie rozdzielności majątkowej okazało się bezzasadne.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach
z dokumentów, albowiem strony nie kwestionowały ich autentyczności oraz treści, a nadto również Sąd nie powziął wątpliwości co do ich wiarygodności.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły zeznania stron.
W zakresie istotnym z punktu widzenia rozstrzygnięcia przedmiotu niniejszego postępowania zeznania te bowiem wzajemnie się uzupełniały, a nadto korespondowały ze sobą oraz z treścią dokumentów, które z powyżej podanych względów zostały uznane przez niniejszy Sąd za wiarygodne.

Powództwo D. M. zostało oparte o art. 52 § 1a k.r.o., który stanowi, że ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej może żądać także wierzyciel jednego z małżonków, jeżeli uprawdopodobni, że zaspokojenie wierzytelności stwierdzonej tytułem wykonawczym wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Innymi słowy, dla uwzględnienia wytoczonego przez wierzyciela powództwa o ustanowienie rozdzielności majątkowej konieczne staje się spełnienie dwóch przesłanek, tj. wykazania stwierdzonej tytułem wykonawczym wierzytelności w stosunku do jednego z małżonków oraz uprawdopodobnienia, że zaspokojenie tej wierzytelności wymaga dokonania podziału majątku wspólnego małżonków.

Do żądania ustanowienia rozdzielności majątkowej, legitymowanym jest wierzyciel jednego z małżonków. Oprócz wskazanych w ustawie okoliczności – żadne inne, nawet ważne powody nie pozwalają wierzycielowi na wystąpienie z żądaniem ustanowienia rozdzielności majątkowej. Zaspokojenie wierzytelności przysługującej od jednego z małżonków wymaga dokonania podziału majątku wspólnego, wówczas, gdy brak jest możliwości zaspokojenia tejże wierzytelności z majątku osobistego dłużnika i składników majątku wspólnego małżonków wskazanych w art. 41 § 2 k.r.o., a także wtedy, gdy brak jest podstaw do poszukiwania zaspokojenia z majątku wspólnego małżonków.

W okolicznościach sprawy właściwie niespornymi okolicznościami było to, że powodowi przysługuje wierzytelność wobec pozwanego K. D. i że dotychczasowe próby egzekucji tejże wierzytelności okazały się bezskuteczne. Rozważenia wymagała zatem kwestia, czy strona powodowa uprawdopodobniła, że na skutek powstania ustroju rozdzielności majątkowej w małżeństwie pozwanych D. M. będzie mógł się zaspokoić z odrębnego majątku K. D.. W odniesieniu do przesłanki uprawdopodobnienia należy wskazać, iż uprawdopodobnienie polega na wykazaniu faktu w stopniu mniejszym, aniżeli jego udowodnienie. Innymi słowy, aby dana okoliczność została uznana za uprawdopodobnioną nie musi być pewna, ale jej zaistnienie ma graniczyć z pewnością. Należy przy tym wskazać, iż ciężar uprawdopodobnienia spoczywa na tym, kto z przywołanych twierdzeń faktycznych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Zdaniem Sądu – przy uwzględnieniu powyższych uwag – należało uznać, że powód nie doprowadził do zaistnienia stanu graniczącego z pewnością, iż na skutek powstania ustroju rozdzielności majątkowej w małżeństwie pozwanych będzie mógł zaspokoić swoją wierzytelność z odrębnego majątku pozwanego K. D.. Nie można bowiem tracić z pola widzenia okoliczności, że pozwani mają liczne zobowiązania publicznoprawne (które w odniesieniu do pozwanego opiewają na kwotę przeszło 300 000 zł – k. 183 – 184, a w odniesieniu do pozwanej na kwotę przeszło 130 000 zł – k. 181 – 182), a na ich nieruchomościach została ustanowiona hipoteka umowna na łączną kwotę 220 000 zł. Nawet gdyby przyjąć, że zaległość z tytułu podatku od nieruchomości (tj. przeszło 130 000 zł) obciąża solidarnie oboje małżonków, a zatem hipotetycznie jedynie połowa tej kwoty obciążałaby docelowo pozwanego, to i tak suma ciążących na nim zobowiązań nie pozwala na stwierdzenie, że powód uprawdopodobnił możliwość zaspokojenia swojej wierzytelności z majątku odrębnego K. D., który by powstał na skutek ustroju rozdzielności majątkowej. Nie można bowiem tracić z pola widzenia okoliczności, że zgodnie z art. 1025 § 1 k.p.c. wierzytelność powoda mieści się w jednej z ostatnich kategorii zaspokojenia (art. 1025 § 1 pkt 9 k.p.c.), przed którą pierwszeństwo zaspokojenia będą miały zobowiązania publicznoprawne oraz wierzytelność zabezpieczona hipoteką. Z uwagi zaś na łączną kwotę tych uprzywilejowanych wierzytelności brak jest podstaw do uznania, że powód doprowadził do zaistnienia stanu graniczącego z pewnością, że po sprzedaży majątku pozwanego pozostaną jeszcze środki pieniężne na zaspokojenie jego wierzytelności.

Innymi słowy, podkreślenia wymaga w tym miejscu jeszcze okoliczność, że powód nie uprawdopodobnił, że wartość majątku pozwanego, który by powstał po zaistnieniu ustroju rozdzielności majątkowej przewyższa wartość uprzywilejowanych wierzytelności (tj. należności publicznoprawnych oraz wierzytelności zabezpieczonej hipoteką). Strona powodowa nie przedłożyła operatu szacunkowego, który by obrazował wartość nieruchomości pozwanych, ewentualnie nie wnioskowała o przeprowadzenie tego dowodu. Zważywszy zaś na to, że pozwani od kilku lat próbują bezskutecznie sprzedać swoje nieruchomości – obecnie za kwotę 700 000 zł – to konieczność oceny, jaka jest rzeczywista wartość tych nieruchomości jawi się jako oczywista, przy uwzględnieniu okoliczności, że przedmiotowa nieruchomość została nabyta za równowartość 550 000 zł i jednocześnie na gruncie były wówczas jeszcze posadowione płyty betonowe, które znacząco podwyższały wartość tychże nieruchomości. Obecnie – jak wynika z zeznań stron – przedmiotowe nieruchomości zostały pozbawione płyt betonowych, a tym samym kwestia zbadania aktualnej wartości nieruchomości jawi się jak najbardziej zasadna. Brak inicjatywy dowodowej strony powodowej w powyższym zakresie nie pozwolił zatem Sądowi na stwierdzenie, że ustrój rozdzielności majątkowej doprowadzi z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością do zaspokojenia wierzytelności D. M..

Mając na względzie całokształt powyższych okoliczności orzeczono, jak w punkcie I wyroku.

O kosztach procesu należnych od powoda na rzecz pozwanych orzeczono w oparciu o art. 98 §§ 1 i 3 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz. 265).

Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). Stosownie do treści art. 98 § 3 k.p.c., do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony. Na mocy art. 99 k.p.c. powyższe unormowania dotyczą również stron reprezentowanych przez radców prawnych. Zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 7 ww. rozporządzenia stawki minimalne wynoszą w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami – 720 zł.

Poza wynagrodzeniem zawodowego pełnomocnika pozwani ponieśli również wydatek w kwocie 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Z uwagi na to, iż wszystkie ww. wymienione wydatki są konieczne w rozumieniu art. 98 k.p.c., a ich suma opiewa na kwotę 737 zł, to taką też kwotę Sąd był zobligowany – zgodnie z żądaniem zawartym w punkcie 4 odpowiedzi na pozew – zasądzić od powoda na rzecz pozwanych z tym, że nie solidarnie, bo nie ma ku temu podstawy prawnej, ale na zasadzie in solidum. W tym miejscu – jedynie na marginesie – należy zasygnalizować, iż w sprawie nie zaistniały żadne nadzwyczajne okoliczności, które upoważniałyby Sąd od odstępstwa od zasady wyrażonej w art. 98 k.p.c.

Z tych też względów orzeczono, jak w punkcie II wyroku.