Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 października 2018 r.

Sąd Apelacyjny w Szczecinie - Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 października 2018 r. w Szczecinie

sprawy (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o pisemną interpretację przepisów prawnych

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wlkp. VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 stycznia 2018 r. sygn. akt VI U 418/17

uchyla zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G..

SSA Urszula Iwanowska SSA Beata Górska SSA Romana Mrotek

Sygn. akt III AUa 201/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 maja 2017 r., nr 134, znak (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. uznał stanowisko przedsiębiorcy wyrażone we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji z dnia 2 marca 2017 r. (złożonym w dniu 10 marca 2017 r.) - w zakresie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości ryczałtu za nocleg wypłacanego pracownikom spółki - za nieprawidłowe.

W odwołaniu od powyższej decyzji płatnik składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wniosła o jej zmianę poprzez uznanie, że stanowisko skarżącego w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wartości ryczałtu za nocleg wypłacanego pracownikom spółki, za prawidłowe.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że dla właściwego ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników istotnym jest wskazanie czy dane świadczenie, należność stanowi przychód pracownika z tytułu stosunku pracy, co sam wskazuje odwołujący w odwołaniu, w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a nie czy korzysta z wyłączenia w oparciu o art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wobec jednoznacznego oświadczenia przedsiębiorcy, iż przedmiotowe ryczałty za nocleg nie będą stanowić przychodu ze stosunku pracy organ rentowy nie miał prawnej możliwości (ze względu na sposób argumentacji przedsiębiorcy oraz zajęte stanowisko w sprawie), w świetle aktualnego brzmienia przepisów, uznać stanowiska wnioskodawcy za prawidłowe.

Wyrokiem z dnia 24 stycznia 2018 r. Sąd Okręgowy w Gorzowie Wielkopolskim VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił zaskarżoną decyzję i uznał za prawidłowe stanowisko (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. wyrażone we wniosku z dnia 2 marca 2017 r. w przedmiocie wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne wartości ryczałtu za nocleg wypłacanego na podstawie umowy o pracę lub regulaminu wynagradzania do wysokości określonej w § 2 pkt 15 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – t. j. z dnia 28 września 2017 r., Dz. U. z 2017 r., poz. 1949 (punkt I) oraz zasądził od pozwanego na rzecz wnioskodawcy 180 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (punkt II).

Powyższe orzeczenie Sąd Okręgowy oparł o następujące ustalenia faktyczne i rozważania prawne:

Płatnik składek (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie transportu. Zatrudnia na podstawie umów o pracę kierowców w transporcie międzynarodowym. Zamierza wypłacać kierowcom ryczałty za noclegi na podstawie umów o pracę oraz regulaminu wynagradzania.

Pismem z dnia 2 marca 2017 r. spółka wniosła o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Płatnik składek powziął wątpliwość dotyczącą obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu ryczałtów wypłaconych kierowcom w transporcie międzynarodowym za noclegi spędzone w kabinie samochodu ciężarowego w związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r., w sprawie o sygn. akt K 11/15. Przedsiębiorca stanął na stanowisku, że nadal nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, bowiem wypłata ryczałtu noclegowego z tytułu podróży służbowej oparta będzie na umowie o pracę oraz regulaminie wynagradzania.

Na zobowiązanie organu rentowego do sprecyzowania, czy wartość wypłacanych ryczałtów będzie stanowiła przychód pracowników z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, pismem z dnia 5 kwietnia 2017 r. przedsiębiorąca podał, iż wypłacany ryczałt nie ma stanowić przychodu pracownika w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Po ustaleniu powyższego stanu faktycznego oraz na podstawie przepisów prawa niżej powołanych Sąd Okręgowy uznał odwołanie za uzasadnione.

Sąd pierwszej instancji wskazał, że zgodnie z art. 10 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2017 r., poz. 2168): przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Przedsiębiorca we wniosku o wydanie interpretacji jest obowiązany przedstawić stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe oraz własne stanowisko w sprawie.

Natomiast w myśl art. 83d ust 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1778) stanowi, że zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Interpretacje indywidualne wraz z wnioskiem o wydanie interpretacji, po usunięciu danych identyfikujących wnioskodawcę oraz inne podmioty wskazane w treści interpretacji, Zakład niezwłocznie zamieszcza w Biuletynie Informacji Publicznej.

Sąd Okręgowy za słuszny uznał pogląd organu rentowego, że przedmiotem postępowania wszczętego w trybie przewidzianym w art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej o wydanie pisemnej interpretacji przepisów, nie jest ustalanie stanu faktycznego, ani dokonanie kwalifikacji prawnej opisanego we wniosku stanu faktycznego, tj. kwalifikacji umowy, a jedynie wykładnia treści przepisów prawa, z których bezpośrednio wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenia zdrowotne w odniesieniu do indywidualnej sytuacji przedstawionej przez przedsiębiorcę we wniosku. Jednakże w ocenie tego sądu, organ niewłaściwie zinterpretował treści wniosku wnioskodawcy, co pociągnęło za sobą wydanie decyzji, o uznaniu stanowiska przedsiębiorcy za nieprawidłowe.

Zdaniem Sądu Okręgowego w istocie (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. zadała pytanie związane z obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od ryczałtów za noclegi z tytułu podróży służbowej wypacanych pracownikom na podstawie umowy o pracę i regulaminu wynagradzania. Spółka podając, że ryczałt za nocleg będzie dodatkiem do wynagrodzenia z tytułu podróży służbowej i nie będzie stanowił przychodu ze stosunku pracy odnosił się do treści art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazując, że taki ryczałt nie jest przychodem podlegającym obowiązkowi opłacania składek o jakim mowa w art. 12 tej ustawy. Biorąc pod uwagę, że ryczałty mają być wypłacane pracownikom z tytułu podróży służbowej na podstawie umowy o pracę lub regulaminu wynagradzania, należy przyjąć, że będzie to wypłata wynikająca ze stosunku pracy.

Dalej sąd pierwszej instancji wskazał, że na podstawie przepisów art. 6 ust. 1 pkt 1, art. 11 ust. 1 i art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych pracownik objęty jest obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym, rentowym, chorobowym i wypadkowym. Zgodnie zaś z art. 13 pkt 1 powołanej ustawy obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym w przypadku pracowników powstaje od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia ustania tego stosunku. Obowiązek zgłaszania do ubezpieczeń społecznych spoczywa natomiast na płatniku składek (art. 36 ust. 2), którym jest pracodawca (art. 4 pkt 2 lit. a). W oparciu o przepis art. 18 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe stanowi przychód.

Z kolei, według § 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 1949) podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych, osiągany przez pracowników u pracodawcy z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Według § 2 ust. 1 pkt 15 tego rozporządzenia: podstawy wymiaru składek nie stanowią diety i inne należności z tytułu podróży służbowej pracownika do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju oraz poza granicami kraju, z zastrzeżeniem pkt 17.

Następnie sąd ten wskazał, że według art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Przy czym, według art. 2 pkt 7 ustawy o czasie pracy kierowców z dnia 16 kwietnia 2004 r. (Dz. U. z 2012 r., poz. 1155): podróż służbowa to każde zadanie służbowe polegające na wykonywaniu, na polecenie pracodawcy przewozu drogowego poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, lub wyjazdu poza miejscowość, o której mowa w pkt 4 lit. a, w celu wykonania przewozu drogowego.

Odnosząc się do stanowiska wnioskodawcy Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 21a o czasie pracy kierowców - kierowcy w podróży służbowej, przysługują należności na pokrycie kosztów związanych z wykonywaniem tego zadania służbowego, ustalane na zasadach określonych w przepisach art. 77 ⁵ § 3-5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy.

Na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 listopada 2016 r., sygn. akt K 11/15, przepis ten stracił moc w odniesieniu do kierowców wykonujących przewozy w transporcie międzynarodowym. Jednakże dla udzielenia odpowiedzi, na wniosek będący przedmiotem oceny, nie ma to znaczenia. Przedsiębiorca, bowiem zamierza dokonywać zapłaty ryczałtów za nocleg kierowcom w transporcie międzynarodowym na podstawie umowy o pracę i regulaminu wynagradzania jako należności z tytułu podróży służbowej, a nie uznanego za niekonstytucyjny art. 21 a ustawy o czasie pracy kierowców. Zatem, zdaniem sądu pierwszej instancji, do tych należności (ze stosunku pracy) zastosowanie ma § 2 pkt 15 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Oznacza to, że jeżeli przedsiębiorca będący pracodawcą wypłaca pracownikowi będącemu w podróży służbowej ryczałt za nocleg w wysokości nieprzekraczającej kwot wynikających z rozporządzenia w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, kwota tego ryczałtu nie podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tego pracownika.

Z tych to względów Sąd Okręgowy orzekł jak w wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

O kosztach sąd ten orzekł na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik procesu i przyznał płatnikowi zwrot kosztów procesu, obejmujący koszt zastępstwa procesowego pełnomocnika będącego adwokatem. Wysokość tych kosztów ustalono w oparciu o stawkę przewidzianą w § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. (Dz.U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.)

Z powyższym wyrokiem Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim w całości nie zgodził się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. który w wywiedzionej apelacji zarzucił mu:

- błąd w ustaleniach faktycznych polegających na przyjęciu, iż intencją wnioskodawcy występującego z wnioskiem o wydanie pisemnej interpretacji było uzyskanie wyjaśnień czy wartość ryczałtu za nocleg wypłacanego pracownikom spółki będzie korzystała z wyłączenia z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne przy założeniu, iż wartość tych świadczeń stanowić będzie przychód ze stosunku pracy tych osób, w sytuacji gdy treść wniosku (w tym treść pisma stanowiącego uzupełnienie wniosku przedsiębiorcy) wskazuje jednoznacznie, iż przedsiębiorca nie kwalifikuje tych składników wynagrodzenia jako przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, co w konsekwencji uzasadniało uznanie przez organ rentowy stanowiska wnioskodawcy za nieprawidłowe, co nastąpiło zaskarżona decyzją:

- obrazę przepisów prawa materialnego, a mianowicie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w zw. z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez ich błędne zastosowanie i dokonanie modyfikacji treści wniosku przedsiębiorcy poprzez uznanie, iż wbrew twierdzeniom wnioskodawcy zawartym w piśmie płatnika z dnia 5 kwietnia 2017 r. - którymi to stwierdzeniami apelujący - jest związany przy wydawaniu pisemnej interpretacji - wartość wypłaconych ryczałtów za nocleg pracownika będzie stanowiła przychód pracownika ze stosunku pracy - co pozostaje w sprzeczności z treścią wniosku o wydanie interpretacji (sposobem uzasadniania własnego stanowiska w sprawie oraz ukształtowaniem odpowiedzi na zobowiązanie organu rentowego) i co doprowadziło do zmiany zaskarżonej decyzji organu rentowego.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania

ewentualnie

- uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez sąd pierwszej instancji z przyczyn podanych w uzasadnieniu

- zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje wedle norm przepisanych.

W uzasadnieniu skarżący między innymi podniósł, że z przepisów regulujących możliwość zgłoszenia wniosku o wydanie pisemnej interpretacji wynika, iż koniecznym jest, aby materia poruszana we wniosku dotyczyła interpretacji przepisu rodzącego obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, z drugiej zaś strony aby przedstawiony przez przedsiębiorcę opis stanu faktycznego bądź zdarzenia przyszłego miał charakter kompletny, a więc zawierający wszystkie te okoliczności (elementy) pozwalające na dokonanie interpretacji i w konsekwencji na dokonanie oceny zaprezentowanego we wniosku stanowiska przedsiębiorcy pod kątem jego prawidłowości.

Apelujący podkreślił, że w związku z tym, iż treść wniosku przedsiębiorcy z dnia 2 marca 2017 r. w kontekście intencji towarzyszącej jego złożeniu budziła wątpliwości organ rentowy wystosował do wnioskodawcy wezwanie z dnia 24 marca 2017 r. do uzupełnienia opisu zdarzenia przyszłego o jednoznaczne stwierdzenie, czy wartość ryczałtów za nocleg, o których traktuje wniosek stanowić będzie przychód tych osób z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu przepisu art. 12 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. W udzielonej przez przedsiębiorcę odpowiedzi na wezwanie znalazło się jednoznaczne rozstrzygnięcia powyższej kwestii, które rozwiało wątpliwości organu rentowego odnośnie rzeczywistej intencji przedsiębiorcy w odniesieniu do kwestii mających stanowić przedmiot rozstrzygnięcia przez organ rentowy. Sposób ukształtowania odpowiedzi na wezwanie organu rentowego utwierdził skarżącego w przekonaniu, iż wolą przedsiębiorcy jest uzyskanie wiążącego przesądzenia, czy wartość ryczałtów za nocleg wypłacanego pracownikom będzie stanowiła podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe przy założeniu, iż nie stanowi ona przychodu tych osób z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.

Następnie apelujący zwrócił uwagę, że zgodnie z utartymi już poglądami judykatury, zakres rozstrzygnięcia organu rentowego w sprawach interpretacyjnych wyznacza treść wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Treść wniosku nie może być w jakikolwiek sposób przez organ rentowy, zniekształcana czy też dopowiadana (uzupełniana), także o okoliczności znane organowi rentowemu z urzędu. Rolą organu rentowego jest bowiem wydanie jednoznacznej w swym rozstrzygnięciu interpretacji, nie zaś interpretacji alternatywnej (warunkowej) stanowiącej rodzaj opinii prawnej w zależności od przyjętych założeń. To na przedsiębiorcy jako wnioskodawcy ciąży obowiązek określenia się w kwestiach istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości. Rolą organu rentowego nie jest bowiem tworzenie opisu stanu faktycznego mającego stanowić kanwę dla wydawanej interpretacji. Oczywistym jest bowiem, iż od sposobu ujęcia przedmiotowej kwestii zależeć będzie sposób rozstrzygnięcia organu rentowego.

Zdaniem apelującego opis zdarzenia przyszłego zaprezentowany przez przedsiębiorcę we wniosku o wydanie pisemnej interpretacji i w jego uzupełnieniu oraz sposób argumentacji mający przemawiać za słusznością prezentowanego stanowiska nie pozwalał organowi rentowemu na uznanie go za prawidłowe.

Natomiast w ocenie organu rentowego sąd pierwszej instancji winien ocenić pod kątem prawidłowości rozstrzygnięcie organu rentowego w oparciu jednakże wyłącznie o literalne brzmienie treści wniosku i jego uzasadnienia. Poczynienie jakichkolwiek innych ustaleń przez Sąd niż te wynikające z treści wniosku oznacza, iż mamy do czynienia z innym stanem faktycznym / zdarzeniem przyszłym niż ten stanowiący kanwę dla wydanego rozstrzygnięcia przez organ rentowy.

Dalej skarżący podniósł, że brak jest podstaw do uznania, iż przedsiębiorca traktuje wartość ryczałtów za noclegi za przychód pracownika ze stosunku pracy w sytuacji, gdy coś zgoła odmiennego wynika z treści wniosku przedsiębiorcy i pisma z dnia 5 kwietnia 2017 r. Według apelującego dla właściwego ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne pracowników istotne znaczenie ma wskazanie, czy dana należność / świadczenie stanowi przychód z tytułu stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie zaś to, czy korzysta ona z wyłączenia z opodatkowania w oparciu o przepis art. 21 tej ustawy. Niezrozumiały jest zatem wniosek płatnika zawarty w odwołaniu od zaskarżonej decyzji, a zaakceptowany przez sąd pierwszej instancji, iż diety i inne należności wypłacane pracownikom z tytułu podróży służbowej nie zawierają się, wbrew stanowisku organu rentowego w treści art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w art. 21 ust. 1 pkt 16 tej ustawy. Przyjęcie za prawidłowe takiego stanowiska potwierdza w istocie słuszność rozstrzygnięcia organu rentowego, które wynikało właśnie z kwestionowania przez przedsiębiorcę faktu traktowania ryczałtów za noclegi jako przychodu ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy podatkowej. Przyjęcie, iż świadczenia te nie są przychodem ze stosunku pracy, a jedynie jako inne świadczenia korzystają z wyłączenia z opodatkowania, jak argumentuje płatnik, oznacza iż ich wartość nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, gdyż podstawę może stanowić tylko przychód pracownika w rozumieniu art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd Apelacyjny rozważył, co następuje:

Apelacja okazała się o tyle zasadna, że doprowadziła do uchylenia zaskarżonego wyroku, ale także zaskarżonej decyzji i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu.

Stan faktyczny sprawy nie budzi żadnych wątpliwości, bowiem niespornym jest, że (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G. w dniu 2 marca 2017 r. złożyła wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wydanie pisemnej interpretacji, po czym jego treść uzupełniła w piśmie z dnia 5 kwietnia 2017 r. w odpowiedzi na zobowiązanie organu rentowego. Sąd Apelacyjny podziela przy tym rozważania sądu pierwszej instancji w części dotyczącej prawa przedsiębiorcy do złożenia wniosku o wydanie pisemnej interpretacji i podstawy prawne w tym kontekście przywołane.

Jednocześnie Sąd Apelacyjny podziela wypracowane w judykaturze stanowisko, przywołane przez skarżącego, że zakres rozstrzygnięcia organu rentowego w sprawach interpretacyjnych wyznacza treść wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Przy czym, treść tego wniosku nie powinna być w jakikolwiek sposób przez organ rentowy zniekształcana czy też dopowiadana (uzupełniana), także o okoliczności znane organowi rentowemu z urzędu. Natomiast rolą organu rentowego jest wydanie jednoznacznej w swym rozstrzygnięciu interpretacji, nie zaś interpretacji alternatywnej (warunkowej), częściowej, stanowiącej rodzaj opinii prawnej w zależności od przyjętych założeń.

Słusznie także apelujący zwraca uwagę, że to na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek przedstawienia kwestii wymagających wydania pisemnej interpretacji przez organ, łącznie z podaniem wszystkich elementów, które mogą mieć wpływ na jej treść. Podkreślić jednak należy, że to przedsiębiorca ostatecznie ponosi ryzyko, jeżeli przestawione okoliczności następnie okażą się niepełne czy nieprawdziwe, bowiem w takiej sytuacji organ nie będzie związany zajętym już stanowiskiem.

W niniejszej sprawie przedsiębiorca chce nadal wypłacać zatrudnionym kierowcom w przewozach międzynarodowych ryczałt za noclegi na podstawie zapisów w regulaminie wynagradzania i umowy o pracę uznając, że ten składnik wynagrodzenia z tytułu podróży służbowej korzysta z przywileju zwolnienia z opłacania od niego składek (wniosek z dnia 2 marca 2017 r.). Przy czym, w odpowiedzi na zobowiązanie organu rentowego płatnika płatnik jednoznacznie wskazał, że ten składnik wynagrodzenia nie ma stanowić przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast organ rentowy w zaskarżonej decyzji uznał za nieprawidłowe stanowisko zawarte we wniosku płatnika z dnia 2 marca 2017 r., ale faktycznie uchylił się od zajęcia jednoznacznego stanowiska co do kwestii przedstawionych przez przedsiębiorcę we wskazanym wniosku. Organ w uzasadnieniu decyzji - między innymi - argumentuje: „Przedsiębiorca we wniosku wskazał, że wartość przedmiotowych świadczeń nie będzie stanowić przychodu z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dowodowym od osób fizycznych. Taka okoliczność powoduje, iż przepisy ww. rozporządzenia (mowa o rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe – Dz. U. z 2015 r., poz. 2236 ze zm.) nie mają zastosowania, gdyż odnoszą się wyłącznie do świadczeń stanowiących przychód pracownika ze stosunku pracy. Przedstawione przez wnioskodawcę stanowisko, z racji błędnej argumentacji dotyczącej zastosowania przepisów ww. rozporządzenia w odniesieniu do wartości ryczałtów za nocleg wypłacanych pracownikom – nie stanowiących przychodu pracownika – nie może być uznane za prawidłowe.”.

Powyższe wskazuje, że organ rentowy chyba (bowiem nie jest to wskazane w sposób jednoznaczny) uznaje przedmiotowe ryczałty za przychód ze stosunku pracy, ale treść uzasadnienia w tym zakresie nie jest jednoznaczna. Jeżeli takie jest stanowisko organu to winien on także udzielić odpowiedzi na zagadnienie przedstawione we wniosku z dnia 2 marca 2017 r.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że organ rentowy nie może uchylać się od wydania pisemnej interpretacji i przedstawione przez pracodawcę zagadnienie powinno zostać przez organ ocenione w całości, a nie tylko w jakiejś jego części. Przy czym stanowisko organu winno być jednoznaczne. Strona, czy sąd, nie mogą bowiem domyślać się co organ miał na myśli formułując wypowiedź.

Mając powyższe na uwadze, w ocenie sądu odwoławczego skoro w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, ostatecznie wydaje się, że organ rentowy przyjął, iż ryczałty za noclegi objęte wnioskiem stanowią przychód ze stosunku pracy, to w konsekwencji winien również udzielić odpowiedzi czy ten składnik jest wyłączony z oskładkowania czy też nie w uwzględnieniu okoliczność wskazanych przez przedsiębiorcę we wniosku z dnia 2 marca 2017 r. W tym zakresie nie może wyręczyć organu rentowego sąd, który w niniejszej sprawie za apelującego udzielił odpowiedzi na przedstawione zagadnienie. Przy czym, sąd odwoławczy nie widzi podstaw do merytorycznej oceny rozważań Sądu Okręgowego, skoro stoi na stanowisku, że to organ rentowy winien dokonać interpretacji i udzielić pełnej odpowiedzi (pozytywnej czy negatywnej) na przedstawioną mu przez płatnika składek kwestię.

Dlatego na podstawie art. 477 ^14a k.p.c. w związku z art. 386 § 4 k.p.c. Sąd Apelacyjny uchylił zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję z dnia 8 maja 2017 r. i sprawę przekazał Zakładowi Ubezpieczeń społecznych Oddziałowi w G. do ponownego rozpoznania.

SSA Urszula Iwanowska SSA Beata Górska SSA Romana Mrotek