Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 26 kwietnia 2019 r. w Gliwicach

sprawy A. G. (G.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania A. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 12 marca 2018 r. nr (...)- (...)- (...)

oddala odwołanie.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 1669/18

UZASADNIENIE

Decyzją z 12 marca 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu A. G. prawa do ponownego przeliczenia emerytury na podstawie art. 110 i 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, ponieważ decyzją z 3 sierpnia 2016 r. odmówiono mu przeliczenia świadczenia na podstawie ww. przepisów z powodu zbyt niskiego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (216,31%), a ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów, które mogłyby mieć wpływ na wysokość świadczenia.

W odwołaniu od decyzji z 12 marca 2018 r. ubezpieczony wniósł o jej zmianę i orzeczenie co do istoty sprawy. Jednocześnie wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu wyliczania rent i emerytur na okoliczność odtworzenia wynagrodzeń ubezpieczonego w latach zatrudnienia, dla których organ rentowy przyjął wynagrodzenia minimalne. W uzasadnieniu podniósł, że nie może on ponosić ujemnych konsekwencji obowiązujących w latach minionych przepisów pozwalających na nie przechowywanie dokumentów dotyczących uzyskiwanych zarobków i wynikających z tego składek na ubezpieczenia społeczne.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony A. G. urodził się (...)

Decyzją z 10 maja 1996 r. przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od 8 lutego 1996 r. Do ustalenia podstawy wymiaru tego świadczenia organ rentowy przyjął wynagrodzenia ubezpieczonego za lata 1983 – 1989. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 315,41% i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%.

Ubezpieczony po nabyciu prawa do emerytury kontynuował zatrudnienie.

W dniu 26 lipca 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 110 i 110a ustawy emerytalno-rentowej. Do wniosku załączył zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu na druku Rp-7 za lata 1980-1982 i 1990-1996 wystawione 11 lipca 2016 r. przez (...) S.A Zakład (...) w T..

Decyzją z 3 sierpnia 2016 r. (...) Oddział w Z. odmówił ubezpieczonemu przeliczenia świadczenia na podstawie ww. przepisów z powodu zbyt niskiego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (216,31%).

W dniu 1 lutego 2018 r. ubezpieczony ponownie wniósł o przeliczenie świadczenia zgodnie z art. 110 i 110a ustawy emerytalno-rentowej.

Zaskarżoną decyzją z 12 marca 2018 r. (...) Oddział w Z. ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do ponownego przeliczenia emerytury na podstawie art. 110 i 110a ustawy emerytalno-rentowej, ponieważ nie przedłożył żadnych nowych dowodów, które mogłyby mieć wpływ na wysokość świadczenia.

Obliczony przez organ rentowy z 20 najkorzystniejszych lat z całego okresu zatrudnienia, tj. lat: 1971-1996, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 216,31%.

Ubezpieczony w okresie od 27 sierpnia 1970 r. do 27 listopada 1996 r. był zatrudniony w KWK (...) w G. na następujących stanowiskach:

-

ładowacza pod ziemią (od 27 sierpnia 1970 r. do 14 stycznia 1971 r.);

-

młodszego elektryka pod ziemią (od 15 stycznia 1971 r. do 5 marca 1972r.);

-

ładowacza pod ziemią (od 6 marca 1972 r. do 31 marca 1973 r.);

-

młodszego górnika pod ziemią (od 1 kwietnia 1973 r. do 30 czerwca 1974 r.);

-

górnika pod ziemią (od 1 lipca 1974 r. do 14 stycznia 1975 r.);

-

robotnika transportowego na powierzchni (od 15 stycznia 1975 r. do 3 maja 1975 r.);

-

górnika pod ziemią (od 4 maja 1975 r. do 31 grudnia 1976 r.);

-

górnika kombajnisty pod ziemią (od 1 stycznia 1977 r. do 30 czerwca 1980 r.);

-

górnika kombajnisty, rabunkarza, strzałowego pod ziemią (od 1 lipca 1980 r. do 27 listopada 1996 r.).

W okresie od 1 sierpnia 1986 r. do 30 listopada 1986 r. ubezpieczony przechodził rehabilitację zawodową.

Nie zachowała się dokumentacja płacowa sprzed 1980 r.

Ubezpieczony ożenił się w (...)

Ustalono, że w okresie zatrudnienia w KWK (...) w latach 1970-1979 ubezpieczony pracował na 3 zmiany oraz co najmniej 2 niedziele w miesiącu – z wyłączeniem okresu od 15 stycznia 1975 r. do 3 maja 1975 r. kiedy to pracował na 2 zmiany (I i II).

Na podstawie opinii biegłego z zakresu rent i emerytur J. C. z 24 września 2018 r. (k.23-38) Sąd ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego nie przekracza 250%. Biegły odtworzył miesięczne i roczne kwoty wynagrodzeń ubezpieczonego za lata 1970 – 1979 na podstawie danych z akt osobowych ubezpieczonego. Biegły w wyliczanych wynagrodzeniach ujął tylko te dodatki, które bezwzględnie przysługiwały ubezpieczonemu według przepisów branżowych w górnictwie oraz – zgodnie z zaleceniem Sądu – z uwzględnieniem dodatku za pracę na III zmianie oraz dodatku za pracę 2 niedziele w miesiącu w okresie zatrudnienia w KWK (...) – z wyłączeniem okresu od 15 stycznia 1975 r. do 3 maja 1975 r. kiedy to pracował na 2 zmiany (I i II).

Na podstawie ww. wyliczeń biegłego Sąd ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom w najkorzystniejszej wersji, tj. lat: 1974, 1976 – 1993 i 1996, wynosi 239,39%.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego, akta osobowe ubezpieczonego z KWK (...), opinię biegłego z zakresu rent i emerytur J. C. z 24 września 2018 r. (k.23-38).

Sąd ocenił zebrany materiał dowodowy jako kompletny i spójny, a poprzez to mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. W szczególności Sąd podzielił opinię biegłego J. C., która została sporządzana w sposób miarodajny, a konkluzje w niej zawarte są konkretne i przekonujące.

Organ rentowy nie kwestionował opinii biegłego.

Odwołujący w piśmie z 14 lutego 2019 r. wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego J. C. wskazując, że kwestionuje przyjęte przez biegłego stawki zaszeregowania, ponieważ od awansu w dniu 1 kwietnia 1973 r. na stanowisko młodszego górnika miał stawkę zaszeregowania w kwocie 116 zł (a w przypadku dniówek przodkowych 148 zł) i w tym okresie pracował w brygadzie razem z E. T. i M. K.. W związku z powyższym wnosił o dopuszczenie dowodu z akt osobowych ww. osób i sporządzenie przez biegłego opinii przy zastosowaniu metody porównawczej. Ponadto odwołujący wskazywał, że biegły nie uwzględnił dodatku szkodliwego, podczas gdy odwołujący wykonywał pracę w warunkach szkodliwych, co przełożyło się na późniejszą chorobę – pylicę.

Sąd oddalił ww. wnioski odwołującego, albowiem przy ustalaniu wysokości zarobków będących podstawą naliczania składek należy uwzględniać jedynie pewne składniki wynagrodzenia, które niewątpliwie uzyskiwał ubezpieczony. Nie można takich ustaleń czynić porównując wynagrodzenia innych pracowników. Ponadto ubezpieczony na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2019 r. (k.57) oświadczył, że z E. T. i M. K. pracował bardzo krótko (w latach 1973/1974 – 1975) i nie zawsze w tej samej brygadzie. Dodatkowo wydana w sprawie opinia została sporządzona zgodnie z zaleceniem Sądu, była wyczerpująca, miarodajna i rzetelna, zaś biegły do odtworzenia wynagrodzeń ubezpieczonego w spornym okresie prawidłowo przyjął te składniki wynagrodzenia, które przysługiwały ubezpieczonemu, biorąc pod uwagę przedłożoną dokumentację i przepisy branżowe w górnictwie. Ponadto biegły przy odtwarzaniu wynagrodzeń w opinii uwzględnił również dodatki za pracę w niedzielę i w systemie zmianowym.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestia sporna sprowadzała się do ustalenia czy ubezpieczony spełnia warunki do przeliczenia emerytury górniczej na podstawie art. 110 lub 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. 2018, poz. 1270 ze zm.).

Zgodnie z art. 110 ustawy emerytalnej wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Warunek posiadania wyższego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru nie jest wymagany od emeryta lub rencisty, który od dnia ustalenia prawa do świadczenia do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie świadczenia, w myśl ust. 1, nie pobrał świadczenia wskutek zawieszenia prawa do emerytury lub renty lub okres wymagany do ustalenia podstawy przypada w całości po przyznaniu prawa do świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wynosi co najmniej 130%.

Okres ostatnich 20 lat kalendarzowych, o których mowa w art. 15 ust. 1, obejmuje okres przypadający bezpośrednio przed rokiem, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia, z uwzględnieniem art. 176.

Z kolei zgodnie z treścią art. 110a ust. 1 ustawy o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 może nastąpić tylko raz (ust. 2).

Art. 110a znajduje zastosowanie do przeliczenia emerytur przyznanych na starych zasadach tj. obliczonych w myśl art. 53 ustawy emerytalno – rentowej, gdzie bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia ma kwota bazowa oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Bezspornie ubezpieczony pobiera emeryturę obliczoną na starych zasadach. Ponadto po uzyskaniu prawa do emerytury kontynuował zatrudnienie.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało jednak, że art. 110a ustawy nie znajdzie zastosowania do ubezpieczonego, gdyż ten nie spełnił wszystkich wymaganych tym przepisem przesłanek. Ustalony na nowo wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia nie jest bowiem wyższy niż 250%.

Jak wykazano w toku postępowania wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom w najkorzystniejszej wersji, tj. 1974, 1976 – 1993 i 1996, wynosi 239,39%.

Ubezpieczony twierdził, że w latach 1970 – 1979 osiągał wyższe wynagrodzenie niż przyjęte przez organ rentowy.

Dla wyjaśnienia spornej kwestii Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur, który wyliczył kwoty wynagrodzeń ubezpieczonego za lata 1970 – 1979 na podstawie danych z akt osobowych ubezpieczonego, akt organu rentowego i akt sądowych. Biegły w wyliczanych wynagrodzeniach ujął tylko te dodatki, które bezwzględnie przysługiwały ubezpieczonemu według przepisów branżowych w górnictwie oraz – zgodnie z zaleceniem Sądu – z uwzględnieniem dodatku za pracę na III zmianie oraz dodatku za pracę 2 niedzielę w miesiącu w okresie zatrudnienia w KWK (...) – z wyłączeniem okresu od 15 stycznia 1975 r. do 3 maja 1975 r. kiedy to pracował na 2 zmiany (I i II).

W ocenie Sądu biegły dokonał prawidłowych wyliczeń wynagrodzeń odwołującego, zgodnie z którymi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom w najkorzystniejszej wersji, tj. 1974, 1976 – 1993 i 1996, wyniósł 239,39%.

Sąd wskazuje, że nie zasługiwały na uwzględnienie wnioski odwołującego dotyczące dopuszczenia dowodu z opinii uzupełniającej biegłego przy zastosowaniu metody porównawczej z uwzględnieniem zarobków E. T. i M. K., albowiem przy ustalaniu wysokości zarobków będących podstawą naliczania składek należy uwzględniać jedynie pewne składniki wynagrodzenia, które niewątpliwie uzyskiwał ubezpieczony. Ponadto ubezpieczony sam oświadczył, że z E. T. i M. K. pracował bardzo krótko (w latach 1973/1974 – 1975) i nie zawsze w tej samej brygadzie.

Należy podkreślić, że ustalenie wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty wymaga podania zarobków w sposób indywidualny, konkretny i precyzyjny, zaś ciężar dowodu spoczywa na osobie ubiegającej się o te świadczenia. Nie może przy tym stanowić wystarczającego argumentu fakt, iż pominięcie jednego z elementów wynagrodzenia powoduje ujemne konsekwencje dla świadczeniobiorcy, ani okoliczność, iż brak możliwości wykazania faktycznego wynagrodzenia spowodowany jest niezachowaniem przez pracodawcę dokumentacji płacowej. Podkreślić również należy, iż chociaż przy odtwarzaniu przez sąd podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, ustalenia mają charakter czysto hipotetyczny, nie mogą być jednak abstrakcyjne i dowolne, albowiem przepisy z zakresu ubezpieczeń społecznych stanowią normy bezwzględnie obowiązujące i nie zawierają unormowań pozwalających na ustalenie wynagrodzenia w sposób przybliżony lub prawdopodobny (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 17 kwietnia 2018r., sygn. III AUa 2316/17).

Reasumując, skoro nowo wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie jest wyższy niż 250%, to ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do ponownego przeliczenia pobieranej przez niego emerytury górniczej z zastosowaniem art. 110a ustawy, to jest z uwzględnieniem podstawy wymiaru wyliczonej na nowo, zgodnie z art. 15 ustawy.

W dalszej kolejności Sąd rozpoznał roszczenie ubezpieczonego o przeliczenie emerytury w myśl art. 110 ustawy emerytalnej. Jak już wyżej wskazano, warunkiem koniecznym dla takiego przeliczenia jest ustalenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyższego niż dotychczasowy przy uwzględnieniu zarobków przypadających chociażby w części po przyznaniu świadczenia. W przypadku ubezpieczonego najkorzystniejszy wskaźnik wysokości emerytury górniczej wyliczony z 20 najkorzystniejszych lat wybranych z całego okresu ubezpieczenia i z uwzględnieniem zarobków przypadających po przyznaniu emerytury górniczej, wyniósł 239,39%, a więc okazał się niższy od dotychczas przyjętego 315,41%.

W związku z powyższym – skoro ubezpieczony nie spełnił przesłanek do przeliczenia świadczenia z art. 110 jak i art. 110a ustawy emerytalno-rentowej – Sąd oddalił odwołanie ubezpieczonego zgodnie z art. 477 ¹⁴§1 k.p.c.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek