Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 października 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 23 października 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa A. K.

przeciwko małoletnim: K. K. (1), K. K. (2), M. K. reprezentowanym przez przedstawicielkę ustawową J. K.

o obniżenie alimentów

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Radomsku

z dnia 16 czerwca 2014 roku, sygn. akt III RC 353/13

oddala apelację i zasądza od powoda A. K. na rzecz małoletnich pozwanych K. K. (1), K. K. (2), M. K. reprezentowanych przez przedstawicielkę ustawową J. K. kwotę 300,00 (trzysta) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu za instancję odwoławczą.

Sygn. akt II Ca 589/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 16.06.2014 r. Sąd Rejonowy w Radomsku po rozpoznaniu sprawy z powództwa A. K. przeciwko małoletnim K., K. i M. rodzeństwu K. o obniżenie alimentów oddalił powództwo oraz zasądził od A. K. na rzecz przedstawicielki małoletnich pozwanych J. K. kwotę 1.140 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa adwokackiego.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego:

Pozwana K. K. (2) ma 13 lat, cierpi na astmę oskrzelową i leczenie jej wymaga wydatku około 100 zł miesięcznie. Pozwany M. K. jest chory na autyzm dziecięcy i z tego powodu uczęszcza na zajęcia logopedyczne i psychologiczne. Koszty leczenia go wynoszą około 100 zł miesięcznie. Pozostałe koszty utrzymania pozwanych wynoszą po 1.400 złotych miesięcznie. Sąd Rejonowy stwierdził, że powód A. K. (ojciec małoletnich pozwanych) swoje roszczenie wywodzi z art. 138 kriop, zgodnie z którym w razie zmiany stosunków każda ze stron może żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Obowiązek alimentowania, zwłaszcza rodziców wobec dzieci, z reguły utrzymuje się przez dłuższy czas. Towarzyszą temu nieodłącznie zmiany okoliczności, które kształtują zakres świadczeń alimentacyjnych. W przypadku dzieci zakres ich usprawiedliwionych potrzeb rośnie wraz z wiekiem. Tak też jest w tym przypadku. Sąd Rejonowy oceniając zebrany w sprawie materiał dowodowy uznał, iż roszczenie powoda o obniżenie alimentów jest całkowicie nieuzasadnione. Od daty ostatniego ustalenia alimentów na rzecz małoletnich pozwanych, tj. od dnia .05. 2012 r., w sytuacji osobistej i majątkowej powoda nie nastąpiły istotne zmiany. Wprawdzie powód choruje, ale nie ma orzeczonego stopnia niepełnosprawności. Nie uległa z kolei poprawie sytuacja małoletnich pozwanych. Przeciwnie - dzieci są w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju, w związku z czym zwiększają się ich potrzeby. Zdaniem Sądu Rejonowego wydatki związane z rozwojem małoletnich pozwanych od czasu ostatniego ustalenia alimentów wzrosły. W ocenie Sądu obniżenie alimentów spowodowałoby, że powód partycypowałby tylko w części w kosztach utrzymania małoletnich dzieci, zaś dużo większy ciężar utrzymania spocząłby na matce małoletnich pozwanych, która poza partycypowaniem w kosztach utrzymania sprawuje także pieczę nad dziećmi, a przecież oboje rodzice w miarę swoich możliwości powinni zaspokajać usprawiedliwione potrzeby uprawnionych małoletnich. Sąd Rejonowy podzielił podziela pogląd wyrażony w judykaturze, według którego zasadne i zgodne z treścią art. 135 kriop jest oparcie się na możliwościach zarobkowych pozwanego, a nie tylko na jego aktualnych zarobkach. Zakres obowiązku alimentacyjnego może i powinien być większy od wynikającego z faktycznych zarobków i dochodów zobowiązanego, jeśli przy pełnym i właściwym wykorzystaniu jego siły i umiejętności zarobki i dochody byłyby większe, a istniejące warunki społeczno - gospodarcze i ważne przyczyny nie stoją temu na przeszkodzie. Zakres świadczeń alimentacyjnych wyznaczają z jednej strony usprawiedliwione potrzeby uprawnionych, z drugiej możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego. Współzależność między tymi czynnikami wyraża się w tym, że usprawiedliwione potrzeby uprawnionych powinny być zaspokojone w takim zakresie, w jakim pozwalają na to możliwości zarobkowe i majątkowe pozwanego.

Rodzice nie mogą uchylać się od obowiązku alimentacyjnego na tej podstawie, że wykonywanie tego obowiązku stanowiłoby dla nich nadmierny ciężar. Są obowiązani podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszymi dochodami. W szczególnych przypadkach, gdy sytuacja dziecka tego wymaga, rodzice mają obowiązek wyzbywania się posiadanego majątku bądź jego niektórych składników, aby w ten sposób podołać ciążącemu na nich obowiązkowi alimentacyjnemu. Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił powództwo jako nieuzasadnione. Na podstawie art. 98 kpc Sąd Rejonowy zasądził od powoda jako strony przegrywającej koszty zastępstwa adwokackiego a na rzecz przedstawicielki ustawowej pozwanych.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód zaskarżając go w całości zarzucając mu naruszenie art. l35 § l kriop i art. l38 kriop przez uznanie, że wskazana i udowodniona przez powoda sytuacja majątkowa i materialna nie uzasadnia żądania zmiany orzeczenia alimentów na rzecz małoletnich dzieci, niewyjaśnienie wszystkich istotnych okoliczności sprawy, a w tym stanu zdrowia powoda, który zmniejsza istotnie jego możliwości zarobkowe, wliczenie dopłat unijnych za dochód z gospodarstwa rolnego, wliczenie do możliwości zarobkowych i majątkowych powoda dochodów jego rodziców, poprzestanie wyliczenia kosztów utrzymania powoda jedynie na kosztach mieszkania bez zaliczenia kosztów wyżywienia i ubrania oraz leczenia, nie uwzględnienie możliwości świadczenia alimentów w postaci rzeczowej. Apelujący wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa oraz rozstrzygnięcie o kosztach procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację pozwany wnosił o jej oddalenie w całości jako oczywiście bezzasadnej oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanych kosztów postępowania odwoławczego w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy dodatkowo ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. orzeczeniem Powiatowego zespołu d/s orzekania o niepełnosprawności w/m z dnia 7.10.2014 r. został zaliczony do osób o niepełnosprawności lekkiej, co nie ogranicza zatrudnienia na otwartym rynku pracy, natomiast zaleca podejmowanie pracy lekkiej.

(okoliczność bezsporna – kopia orzeczenia k. 243)

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja nie jest zasadna.

Sąd Rejonowy w sposób właściwy zastosował w sprawie przepisy art. 135 § 1 i 138 kriop. Ustalony w sprawie stan faktyczny nie daje podstaw do stwierdzenia, iż od daty ustalenia wysokości alimentów obciążających powoda na rzecz pozwanych nastąpiło istotne zmniejszenie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego do alimentacji albo istotne zmniejszenie się usprawiedliwionych potrzeb uprawnionych.

Nowa okoliczność podniesiona przez powoda – zaliczenie go do osób niepełnosprawnych, co zostało odzwierciedlone w stanie faktycznym sprawy ustalonym dodatkowo przez Sąd Okręgowy, także nie uzasadnia zmniejszenia obowiązku alimentacyjnego powoda. Stwierdzenie niepełnosprawności w stopniu lekkim nie wymaga od powoda zmiany charakteru pracy, z której się utrzymuje, zwłaszcza że – jak zeznał przesłuchiwany w charakterze świadka jego ojciec H. K. (k. 192 odwrót) – to ojciec powoda faktycznie prowadzi gospodarstwo syna, syn nie robi nic. Powód nie udowodnił, że lekki stopień niepełnosprawności wpłynął w jakiś istotny sposób na jego możliwości zarobkowe, a w szczególności, że dochód ze stanowiącego jego własność gospodarstwa rolnego uległ zasadniczemu zmniejszeniu z uwagi na jego niepełnosprawność.

Odnośnie dopłat unijnych – zasadnym jest twierdzenie apelującego, iż dotacja ze środków unijnych ma na celu realizację założonego projektu w gospodarstwie rolnym, nie służy do bezpośredniej konsumpcji i nie może być zaliczana do dochodów. Dotacja zwiększa jednak możliwości majątkowe powoda, albowiem pozwala przeznaczyć dochody uzyskane z gospodarstwa rolnego na inne potrzeby aniżeli inwestycyjne, np. na alimenty.

Sąd pierwszej instancji, wbrew twierdzeniom apelującego, nie wliczył do możliwości majątkowych i zarobkowych powoda dochodów jego rodziców, ale prawidłowo uwzględnił przy ocenie wydatków powoda okoliczność, iż zamieszkuje on razem z rodzicami, którzy mają własne dochody i mogą swobodnie partycypować w koszach utrzymania domu i prowadzenia wspólnego gospodarstwa.

Powód w sprawie nie udowodnił, iż od wyroku Sąd Okręgowego w/m z dnia 8.05.2012 r. w sprawie I C 1720/10 ustalającego zakres obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanych w jakimkolwiek zakresie wzrosły koszty wyżywienia, ubrania oraz leczenia powoda. Koszty te zostały uwzględnione na poziomie dotychczasowym.

Dopuszczalna jest każda forma świadczeń alimentacyjnych, także poprzez świadczenia rzeczowe w postaci dostarczania produktów żywnościowych. Świadczenia rzeczowe zobowiązanego do alimentacji powodują konieczność ograniczenia jego świadczeń pieniężnych. W sprawie powód nie wykazał, aby zaspokajał potrzeby swoich dzieci w inny sposób, aniżeli finansowy. Jego twierdzenia o możliwości dostarczania pozwanym produktów żywnościowych takich jak mąka, mięso, owoce Sąd potraktował zatem jako swobodne dywagacje.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił apelację na podstawie art. 385 kpc, a o kosztach procesu za instancję odwoławczą – zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu - na podstawie art. 98 kpc w zw. z art. 391 § 1 kpc.