Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie VI Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA– Ryszard Sarnowicz

Sędzia SA– Ewa Stefańska (spr.)

Sędzia SO del. – Magdalena Sajur-Kordula

Protokolant: sekr. sądowy Katarzyna Kędzierska

po rozpoznaniu w dniu 16 stycznia 2014 r. w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) w P.

przeciwko (...) Sp. z o.o. w L.

o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie–Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów

z dnia 22 lutego 2013 r., sygn. akt XVII AmC 3110/12

1.  oddala apelację:

2.  zasądza od (...) Sp. z o.o. w L. na rzecz (...) w P. kwotę 120 (sto dwadzieścia) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt VI ACa 837/13

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w P. wnosiło o uznanie za niedozwolone postanowienia wzorca umowy stosowanego w regulaminie przez (...) Sp. z o. o z siedzibą w L. o treści: „ Gwarancja oraz inne uprawnienia przewidziane ustawą, w tym prawo odstąpienia od umowy nie obowiązują, gdy uszkodzenia nastąpiły na skutek złego montażu bądź produkt dotknięty jest uszkodzeniami mechanicznymi pochodzenia zewnętrznego”. Powód podał, że pozwany prowadzi działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży wysyłkowej mebli za pośrednictwem sklepu internetowego, posługując się regulaminem zawierającym postanowienie wskazane w petitum pozwu, które znajduje zastosowanie także do umów zawieranych z konsumentami. Według powoda wskazane postanowienie należy uznać za klauzulę abuzywną, albowiem kształtuje ono prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (art. 385 ¹ § l k.c.). Zdaniem powoda klauzula ta jest niezgodna z art. 7 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 3 i 17 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1225), albowiem przedsiębiorca nie może twierdzić, że wyłącza rękojmię lub prawo do odstąpienia od umowy lub roszczenia z tytułu niezgodności towaru z umową, ponieważ takie twierdzenie może wprowadzić konsumenta w błąd.

Pozwany (...) Sp. z o. o z siedzibą w L. wnosił o oddalenie powództwa podając, że zaskarżone postanowienie nie kształtuje praw i obowiązków konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, ani rażąco nie narusza ich interesów. Pozwany przyznał, że stosował przedmiotowe postanowienie i do czasu otrzymania odpisu pozwu w przedmiotowej sprawie. Podał, że wzorzec umowy ma zastosowanie zarówno do konsumentów, jak i do przedsiębiorców, jednakże w sytuacji, gdy kupującym jest konsument, zawierana jest z nim odrębna umowa sprzedaży na odległość, która precyzuje indywidualne warunki zakupu towaru. Postanowienia zawarte w umowie sprzedaży na odległość stanowią uzupełnienie wzorca umowy, w ten sposób, że postanowienia wzorca umowy sprzeczne z umową sprzedaży na odległość nie obowiązują.

Ponadto pozwany twierdził, że zawarte we wzorcu umowy postanowienie ma charakter jednostronny i stanowi swego rodzaju przyrzeczenie publiczne w rozumieniu art. 919 k.c., a tym samym nie podlega kontroli w ramach postępowania o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone. Zarzucił, że powód nie kontaktował się z nim przed wytoczeniem powództwa i nie sygnalizował, że kwestionowany zapis stanowi klauzulę abuzywną. W przypadku uznania danego postanowienia za niedozwolone powód powinien złożyć zawiadomienie do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a nie wnosić pozew do sądu, gdyż w ten sposób uczynił ze swego prawa użytek sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Zdaniem pozwanego tożsame postanowienia zostały już wpisane do Rejestru klauzul niedozwolonych, co uzasadnia odrzucenie pozwu w przedmiotowej sprawie, z uwagi na rozszerzoną moc wiążącą wyroku uwzględniającego powództwo o uznanie postanowienia wzorca umowy za niedozwolone.

Wyrokiem z dnia 22 lutego 2013 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone i zakazał pozwanemu (...) Sp. z o. o z siedzibą w L. wykorzystywania w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umowy o treści: „Gwarancja oraz inne uprawnienia przewidziane ustawą, w tym prawo odstąpienia od umowy nie obowiązują, gdy uszkodzenia nastąpiły na skutek złego montażu bądź produkt dotknięty jest uszkodzeniami mechanicznymi pochodzenia zewnętrznego”, zarządzając publikację prawomocnego wyroku w Monitorze Sądowym i Gospodarczym na koszt pozwanego oraz obciążając go pozostałymi kosztami procesu.

Wyrok Sądu Okręgowego został wydany w oparciu o poniższe ustalenia faktyczne i rozważania prawne.

(...) Sp. z o. o z siedzibą w L. prowadzi działalność gospodarczą polegającą na oferowaniu przez Internet do sprzedaży mebli mieszkaniowych i biurowych. Pozwany opracował i w dacie wniesienia pozwu posługiwał się w obrocie z konsumentami wzorcem umowy „Regulamin Sklepu”, zawierającym w punkcie 32 postanowienie o treści: „Gwarancja oraz inne uprawnienia przewidziane ustawą, w tym prawo odstąpienia od umowy nie obowiązują, gdy uszkodzenia nastąpiły na skutek złego montażu bądź produkt dotknięty jest uszkodzeniami mechanicznymi pochodzenia zewnętrznego”. Ponadto w punkcie 15 wzorca umowy przewidziano możliwość dostarczenia przesyłki Sklep pod wskazany w zamówieniu adres. Jednocześnie w obrocie z konsumentami pozwany stosuje dodatkowo „Umowę sprzedaży na odległość”.

W ocenie Sądu Okręgowego podniesiony przez pozwanego zarzut nadużycia przez powoda prawa podmiotowego nie mógł być uwzględniony, ponieważ celem postępowania o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone jest ochrona interesu ogółu konsumentów, a nie ochrona indywidualnego interesu powoda. Dlatego - abstrahując od rzeczywistych pobudek, jakimi kierował się powód wytaczając niniejsze powództwo - nie można zaakceptować poglądu pozwanego, że stanowiło to nadużycie prawa podmiotowego z powodu sprzeczności z zasadami współżycia społecznego (art. 5 k.c.). W przypadku kontroli abstrakcyjnej motywacja, jaką kieruje się powód wnosząc pozew, jest w zasadzie prawnie irrelewantna.

Odnosząc się do twierdzenia pozwanego, iż dotychczas nie wystąpiła sytuacja, w której na skutek zastosowania przedmiotowego postanowienia konsumenci zostaliby poszkodowani, Sąd pierwszej instancji stwierdził, że wobec abstrakcyjnego charakteru kontroli w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, nie ma znaczenia okoliczność, czy przedsiębiorca skorzystał z uprawnień przysługujących mu na mocy kwestionowanego postanowienia. Przedmiotem oceny sądu nie jest bowiem praktyka prowadzenia działalności gospodarczej przez pozwanego, ale normatywna treść postanowień wzorców umów, którymi się on posługuje. Ponadto Sąd Okręgowy uznał za nietrafne stanowisko pozwanego, jakoby przedmiotowe postanowienie stanowiło przyrzeczenie publiczne w rozumieniu art. 919 k.c. Wskazał, że z natury przyrzeczenia publicznego wynika, iż chodzi w nim o nieskomplikowaną relację prawną sprowadzającą się do wykonania oznaczonej czynności w zamian za nagrodę. Tymczasem w przedmiotowej sprawie występuje umowa sprzedaży na odległość w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 1225), a która nie jest jednostronnym stosunkiem prawnym. Za nietrafny uznał Sąd pierwszej instancji także zarzut braku uprzedniego zawiadomienia pozwanego o domniemanym stosowaniu niedozwolonej klauzuli, albowiem z uwagi na charakter niniejszej sprawy, art. 479 ¹² § 2 k.p.c. nie może mieć w niej zastosowania, co wynika wprost z treści art. 479 ³⁷ k.p.c.

Sąd Okręgowy wskazał, że w postępowaniu o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone dokonuje się abstrakcyjnej oceny wzorca umowy celem ustalenia, czy zawarte w nim klauzule mają charakter niedozwolonych postanowień umownych w rozumieniu art. 385 ¹ § 1 k.c. Przy tym, aby uznać dane postanowienie umowne za niedozwolone, muszą był łącznie spełnione cztery przesłanki: (1) postanowienie nie zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem, (2) ukształtowane przez postanowienie prawa i obowiązki konsumenta pozostają w sprzeczności z dobrymi obyczajami, (3) powyższe prawa i obowiązki rażąco naruszają interesy konsumenta, (4) postanowienie umowy nie dotyczy sformułowanych w sposób jednoznaczny głównych świadczeń stron.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji ostatnia z wymienionych przesłanek w przedmiotowej sprawie została spełniona, ponieważ kwestionowane postanowienie nie reguluje głównych świadczeń stron. Świadczeniami tymi są bowiem po stronie przedsiębiorcy - przeniesienie własności i wydanie rzeczy, zaś po stronie konsumenta - zapłata ceny. Natomiast przesłanka braku indywidualnego uzgodnienia postanowienia z konsumentem nie może mieć znaczenia, wobec abstrakcyjnego charakteru kontroli postanowienia wzorca umownego. W niniejszym postępowaniu sąd nie bada bowiem konkretnych stosunków istniejących pomiędzy kontrahentami, lecz wzorzec i treść hipotetycznych stosunków, jakie powstałyby pomiędzy pozwanym a potencjalnym konsumentem. Nie ma zatem znaczenia, czy jakaś konkretna umowa była między stronami negocjowana, ani czy przedmiotowy wzorzec został zastosowany przy zawieraniu jakiejkolwiek konkretnej umowy. Kontrola ta ma bowiem charakter oceny ex ante i obejmuje wzorzec, a nie konkretną umowę. Istotny jest zatem jedynie fakt, że pozwany wprowadził oceniany wzorzec do obrotu poprzez wystąpienie z ofertą zawarcia umowy z wykorzystaniem tego wzorca.

Dlatego Sąd Okręgowy wskazał, że dla oceny przedmiotowej klauzuli należało zbadać istnienie dwóch pozostałych przesłanek, tj. sprzeczności z dobrymi obyczajami i rażącego naruszenia interesów konsumenta. Stwierdził, że dobrym obyczajem jest, aby przedsiębiorca nie wykorzystywał swojej uprzywilejowanej pozycji kontraktowej, będącej rezultatem stosowania ustalonego przez niego jednostronnie wzorca umowy. Tymczasem na skutek stosowania kwestionowanego postanowienia klient może poczuć się oszukany i wykorzystany. W wypadku nienależytego wykonania przez przedsiębiorcę zobowiązania, polegającego na dostarczeniu konsumentowi mebli uszkodzonych w transporcie, konsument powinien mieć prawo dochodzenia powstałych roszczeń. Tymczasem wprowadzając kwestionowane postanowienie umowne, pozwany zmodyfikował w istotny sposób zakres uprawnień przysługujących konsumentowi na podstawie obowiązujących aktów normatywnych. Jeżeli zaś przepisy ogólne stawiają konsumenta w lepszej sytuacji, niż postanowienia proponowanej umowy, to w zasadzie postanowienia te należy uznać za niedozwolone. Odstępstwo od tej zasady możliwe byłoby tylko wówczas, gdyby zmiana ta była uzasadniona specyfiką wzajemnych świadczeń lub była kompensowana innymi postanowieniami wzorca.

W ocenie Sądu pierwszej instancji, w przedmiotowej sprawie naruszenie interesu konsumenta przejawia się przede wszystkim w sferze ekonomicznej. Konsument pomimo, że z winy pozwanego otrzyma towar niezgodny z umową, nie będzie mógł odstąpić od umowy, ponieważ jego kontrahent umieścił we wzorcu umowy takie zastrzeżenie. Dodatkowo pozwany wyłączył możliwość skorzystania z gwarancji, w sytuacji, gdy uszkodzenia towaru nastąpiły na skutek złego montażu, bądź produkt dotknięty jest uszkodzeniami pochodzenia zewnętrznego. Takie postanowienie prowadzi potencjalnie do uszczuplenia majątku konsumenta i wyłączenia możliwości dochodzenia zwrotu spełnionego świadczenia, bądź odszkodowania z tytułu uszkodzeń mechanicznych powstałych podczas transportu. Sytuacje takie mogą mieć miejsce, ponieważ pozwany świadczy usługę transportu do klienta. Zatem, w ocenie Sądu pierwszej instancji, przedmiotowe postanowienie kształtuje prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.

Sąd Okręgowy wskazał, że klauzula generalna wyrażona w art. 385 ¹ §1 k.c. została uzupełniona przez ustawodawcę zamieszczoną w art. 385 ³ k.c. listą przykładowych postanowień umownych (tzw. „klauzule szare”), będących najczęściej spotykanymi w praktyce klauzulami uznanymi za sprzeczne z dobrymi obyczajami i zarazem rażąco naruszającymi interesy konsumenta. Ich wspólną cechą jest nierównomierne rozłożenie praw, obowiązków lub ryzyka między stronami, prowadzące do zachwiania równowagi kontraktowej. Są to takie klauzule, które jedną ze stron (konsumenta) z góry, w oderwaniu od konkretnych okoliczności, stawiają w gorszym położeniu. Wyliczenie to ma charakter niepełny, przykładowy i pomocniczy. Jego funkcja polega na tym, że zastosowanie we wzorcu umowy postanowień odpowiadających wskazanym w katalogu znacząco ułatwia wykazanie, że spełniają one przesłanki niedozwolonych postanowień umownych objętych klauzulą generalną art. 385 ¹ §1 k.c. W razie wątpliwości ciężar dowodu, że postanowienia nie spełniają przesłanek klauzuli generalnej spoczywa wówczas na przedsiębiorcy.

W ocenie Sądu pierwszej instancji przedmiotowe postanowienie wzorca umowy wypełnia przesłanki określone w art. 385 ¹ § 1 zd. 1 k.c., w szczególności zaś mieści się w hipotezie art. 385 ³ pkt 2 k.c., albowiem pozwany z góry wyłącza swoją odpowiedzialność w związku z wykonywaniem umowy (w tym za jej niewykonanie i nienależyte wykonanie), zwłaszcza w sytuacji, gdy uszkodzenia towaru nastąpiły na skutek uszkodzeń mechanicznych pochodzenia zewnętrznego. Niezależnie od intencji pozwanego przedsiębiorcy definiującego treść tego postanowienia, zakres pojęciowy określenia „uszkodzenia mechaniczne pochodzenia zewnętrznego” jest bardzo szeroki i stwarza po stronie przedsiębiorcy potencjalną możliwość dokonywania wykładni postanowień umowy na niekorzyść konsumenta. Przykładowo, w pojęciu tym mieszczą się uszkodzenia powstałe na skutek działania osób trzecich w czasie, kiedy towar pozostaje w gestii przedsiębiorcy albo przewoźnika. Trudno zaś zaaprobować postanowienie, które pozwala obciążyć konsumenta konsekwencjami wadliwości towaru powstałymi przed odbiorem zamówionej rzeczy.

Sąd Okręgowy dał wiarę twierdzeniom pozwanego, że konsumenta dokonującego zakupów w jego sklepie internetowym obowiązuje dodatkowa „Umowa sprzedaży na odległość”. Zgodnie z punktem 3 tej umowy, postanowienia zawarte w „Umowie sprzedaży na odległość” stanowią uzupełnienie treści „Regulaminu Sklepu” w ten sposób, iż postanowienia „Regulaminu Sklepu” sprzeczne z „Umową sprzedaży na odległość” nie obowiązują. Jednakże w powołanej umowie Sąd pierwszej instancji nie odnalazł postanowienia, które byłoby wprost sprzeczne z kwestionowanym przez powoda postanowieniem wzorca umowy. Wskazał więc, że nie można w niniejszej sprawie uznać, aby konsumentów nie obowiązywała klauzula zakwestionowana przez powoda.

Od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie apelację wniósł pozwany (...) Sp. z o. o z siedzibą w L..

Apelacją z dnia 5 kwietnia 2013 r. pozwany zaskarżył wyrok w całości, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje, ewentualnie, z ostrożności procesowej na wypadek oddalenia apelacji, o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu za obie instancje na podstawie art. 101 k.p.c. Pozwany zarzucił wyrokowi Sądu Okręgowego:

1) naruszenie prawa materialnego, tj. art. 385 ¹ k.c. i art. 385 ³ pkt 2 k.c., poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że ze względu na postanowienie zawarte w punkcie 32 wzorca umowy „Regulamin Sklepu” w związku z punktem 15 wzorca, konsument nie będzie mógł w przypadku otrzymania towaru niezgodnego z umową z winy pozwanego odstąpić od umowy, czy skorzystać z gwarancji ze względu na wskazane zastrzeżenia, gdy tymczasem w świetle zgromadzonego materiału dowodowego, w tym „Umowy sprzedaży na odległość” wynika, że zastrzeżenie to nie dotyczyło konsumenta;

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, tj.:

- art. 233 § 1 k.p.c. przez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i wyprowadzenie z materiału dowodowego sprawy wniosków z niego nie wynikających, iż postanowienie uznanego za niedozwolone zapisu nie jest wyłączone przez dodatkową umowę sprzedaży na odległość stosowaną przez stronę pozwaną, zgodnie z którą konsumenta zapis ten nie dotyczy;

- art. 101 k.p.c. poprzez zobowiązanie pozwanego do zwrotu kosztów postępowania w sytuacji, gdy pozwany nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu;

3) sprzeczność istotnych ustaleń z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu przez Sąd pierwszej instancji, że ze względu na treść punktu 32 wzorca umowy „Regulamin Sklepu” pozwany naruszał interesy konsumenta (stosował klauzulę niedozwoloną), podczas gdy postanowienie to podlegało wyłączeniu w stosunkach z konsumentami zgodnie ze stosowanym wobec nich dodatkowym wzorcem umowy „Umową sprzedaży na odległość”.

Powód wnosił o oddalenie apelacji oraz zasądzenie od pozwanego na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja pozwanego nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Apelacyjny podziela ustalenia faktyczne Sądu pierwszej instancji i przyjmuje je za własne. Natomiast pomimo, że dokonana przez Sąd Okręgowy ocena prawna żądania pozwu jest częściowo nieprawidłowa, zaskarżony wyrok odpowiada prawu.

Nie ma racji (...) Sp. z o. o z siedzibą w L. zarzucając w apelacji naruszenie art. 385 ¹ k.c. i art. 385 ³ pkt 2 k.c., poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na uznaniu, że „z uwagi na treść postanowienia zawartego w punkcie 32 wzorca umowy „Regulamin Sklepu”, w przypadku otrzymania towaru niezgodnego z umową z winy pozwanego, konsument nie będzie mógł odstąpić od umowy, czy skorzystać z gwarancji, podczas gdy z „Umowy sprzedaży na odległość” wynika, że zastrzeżenie to nie dotyczy konsumenta”. Sąd Okręgowy bowiem trafnie przyjął, że pomimo, iż na podstawie punktu 3 „Umowy sprzedaży na odległość” postanowienia „Regulaminu Sklepu” sprzeczne z „Umową sprzedaży na odległość” nie obowiązują, to w powołanej umowie brak jest postanowień, które byłoby wprost sprzeczne z kwestionowanym postanowieniem wzorca umowy. Dlatego nie można uznać, aby konsumentów nie obowiązywała zaskarżona klauzula.

Stosowany przez (...) Sp. z o. o z siedzibą w L. wzorzec „Umowa sprzedaży na odległość” został złożony przez pozwanego do akt sprawy (k. 53). Zgodnie z ustępem 5 tego wzorca: „Sklep internetowy w pełni respektuje prawa konsumentów określone przez obowiązujące przepisy prawa, a w szczególności: Kodeks cywilny, ustawę o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego, ustawę o ochronie niektórych praw konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, ustawę o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów”. Natomiast jego ustęp 8 dotyczy roszczeń konsumenta związanych z niezgodnością towaru z umową. Zdaniem apelującego zapisy zawarte w ustępach 5 i 8 umowy są sprzeczne z zaskarżonym postanowieniem, co skutkuje jego nieobowiązywaniem w stosunku do konsumentów.

W ocenie Sądu Apelacyjnego powyższe twierdzenie pozwanego nie jest trafne. Ustęp 3 „Umowy sprzedaży na odległość” przewiduje, że jej postanowienia stanowią uzupełnienie treści „Regulaminu Sklepu” w ten sposób, że postanowienia „Regulaminu Sklepu” sprzeczne z „Umową sprzedaży na odległość” nie obowiązują. Chodzi tu więc o wyraźną sprzeczność postanowień, a nie sytuację, w której oba wzorce regulują analogiczną problematykę, a regulacje te wzajemnie się uzupełniają. Tymczasem taka właśnie sytuacja ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Zapis zawarty w ustępie 5 „Umowy sprzedaży na odległość” ma bowiem charakter bardzo ogólny i wynika z niego jedynie, że pozwany w respektuje prawa konsumentów określone przez obowiązujące przepisy prawa, przy czym wyliczenie w nim ustaw ma charakter przykładowy (o czym świadczy zwrot „w szczególności”). Natomiast ustęp 8 „Umowy sprzedaży na odległość” dotyczy również ogólnie opisanych roszczeń konsumenta związanych z niezgodnością towaru z umową.

Natomiast zawarte w punkcie 32 „Regulaminu Sklepu” wyłączenie możliwości skorzystania z „gwarancji oraz innych uprawnień przewidzianych ustawą, w tym prawa odstąpienia od umowy” dotyczy szczególnych okoliczności opisanych w tym postanowieniu, tj. „ gdy uszkodzenia nastąpiły na skutek złego montażu bądź produkt dotknięty jest uszkodzeniami mechanicznymi pochodzenia zewnętrznego”. Stanowi to regulację szczególną wobec treści ustępów 5 i 8 „Umowy sprzedaży na odległość”, przez co zapisy zawarte w „Umowie” co do zasady nie wyłączają stosowania wobec konsumentów kwestionowanego zapisu „Regulaminu”.

Wprawdzie z art. 1 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz. U. Nr 141, poz. 1176 ze zm.) wprost stanowi, że do sprzedaży konsumenckiej nie stosuje się przepisów art. 556-581 k.c., a więc przepisów o rękojmi i gwarancji. Jednakże sposób sformułowania punktu 32 „Regulaminu Sklepu” jest na tyle niejednoznaczny i niejasny, że nie wiadomo, czy chodzi w nim tylko o uprawnienia z gwarancji, czy także o „inne uprawnienia przewidziane ustawą”, w którym to pojęciu mieszczą się roszczenia konsumenta związane z niezgodnością towaru z umową. Można sobie wyobrazić więc sytuację, gdy uszkodzenia towaru nastąpiłyby na skutek złego montażu bądź produkt dotknięty byłby uszkodzeniami mechanicznymi pochodzenia zewnętrznego, zaś przedsiębiorca powołując się na brzmienie punktu 32 „Regulaminu” odmówiłby konsumentowi możliwości skorzystania z roszczeń związanych z niezgodnością towaru z umową, wskazując że jest to zapis szczególny w stosunku do ogólnie brzmiących zapisów ustępu 5 i 8 „Umowy”. Tymczasem uszkodzenia te mogłyby powstać w czasie transportu, jeszcze przed wydaniem rzeczy konsumentowi.

W ocenie Sądu Apelacyjnego zaskarżona klauzula mieści się w hipotezie art. 385 ³ pkt 9 k.c., albowiem przyznaje kontrahentowi konsumenta uprawnienie do dokonywania wiążącej interpretacji umowy. Zgodnie z treścią tej klauzuli pozwany mógł dokonywać jednostronnie wykładni treści umowy i w sposób wiążący konsumenta decydować, które jego roszczenia zostaną uwzględnione, a które nie. Pozwalał na to niejednoznaczny i niejasny sposób sformułowania punktu 32 „Regulaminu Sklepu”, przy jednocześnie bardzo ogólnym sformułowaniu ustępów 5 i 8 „Umowy sprzedaży na odległość”, przez co konsumentowi trudno było ustalić zakres obowiązywania zaskarżonej klauzuli oraz jej treść.

Niezasadny jest również sformułowany przez pozwanego w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. poprzez wadliwą ocenę dowodów prowadzącą do przyjęcia, że postanowienie uznanego za niedozwolone zapisu nie jest wyłączone przez dodatkową umowę sprzedaży na odległość stosowaną przez stronę pozwaną, zgodnie z którą konsumenta zapis ten nie dotyczy. Pozwany w apelacji nie kwestionuje bowiem ustalonego przez Sąd pierwszej instancji brzmienia punktu 32 „Regulaminu Sklepu”, ani poszczególnych ustępów „Umowy sprzedaży na odległość”. Przy tym, ich treść została ustalona przez Sąd Okręgowy na podstawie złożonych do akt sprawy dokumentów, których wiarygodność nie została przez strony zakwestionowana. Natomiast kwestionowanie wykładni powyższych postanowień i ustępów byłoby możliwe w ramach zarzutu naruszenia prawa materialnego, w szczególności art. 65 § 1 k.c. Jednakże, z uwagi na argumentację podaną powyżej, również ten zarzut nie zasługiwałby na uwzględnienie.

W konsekwencji nie zasługuje na uwzględnienie także zarzut sprzeczności istotnych ustaleń Sądu Okręgowego z treścią zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającej na przyjęciu, że ze względu na treść punktu 32 wzorca umowy „Regulamin Sklepu” pozwany naruszał interesy konsumenta, podczas gdy postanowienie to podlegało wyłączeniu w stosunkach z konsumentami zgodnie ze stosowanym wobec nich dodatkowym wzorcem umowy „Umową sprzedaży na odległość”. W ocenie Sądu Apelacyjnego, niejednoznaczny i niejasny sposób sformułowania punktu 32 „Regulaminu Sklepu”, przy jednocześnie bardzo ogólnym sformułowaniu ustępów 5 i 8 „Umowy sprzedaży na odległość”, nie pozwala na przyjęcie takiej wykładni.

Nie ma również racji pozwany zarzucając w apelacji naruszenie art. 101 k.p.c. poprzez zobowiązanie go do zwrotu kosztów postępowania w sytuacji, gdy nie dał on powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. Zgodnie z art. 479 ³⁹ k.p.c. z żądaniem uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone można wystąpić również wtedy, gdy pozwany zaniechał jego stosowania, jeżeli od tego zaniechania nie minęło sześć miesięcy. Art. 479 ⁴⁰ k.p.c. stanowi, że zaniechanie przez pozwanego, po wytoczeniu powództwa, stosowania zaskarżonego postanowienia wzorca umownego nie ma wpływu na bieg postępowania. Natomiast w art. 479 ⁴¹ k.p.c. wskazano, że w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone sąd nie może wydać wyroku tylko na podstawie uznania powództwa, niedopuszczalne jest też zawarcie ugody. Ustawodawca nie uznał więc za zbędne wytoczenie powództwa także po zaprzestaniu przez przedsiębiorcę stosowania niedozwolonego postanowienia wzorca umownego, o ile od tego zaprzestania nie upłynęło 6 miesięcy, mając na celu powstrzymanie przedsiębiorcy od niedozwolonych działań w przyszłości. W takiej sytuacji przedsiębiorca przegrywając proces jest zobowiązany do poniesienia kosztów procesu, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za jego wynik (art. 98 k.p.c.).

W ocenie Sądu Apelacyjnego w przedmiotowej sprawie nie było podstaw do uchylenia zaskarżonego wyroku i odrzucenia pozwu, o co wnosił pozwany w piśmie procesowym z dnia 27 stycznia 2014 r. (k. 117). Powołane w tym piśmie klauzule, wpisane już do prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów rejestru klauzul niedozwolonych, nie są bowiem tożsame z klauzulą zakwestionowaną w przedmiotowym procesie.

Podstawą orzeczenia Sądu Apelacyjnego był art. 385 k.p.c. O kosztach procesu orzeczono na zasadzie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c.