Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie, XVII Wydział - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Malinowska

protokolant: starszy sekretarz sądowy Jadwiga Skrzyńska

po rozpoznaniu 24 października 2017 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

przeciwko Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

o nałożenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z 30 października 2015 r., nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od powoda (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. na rzecz pozwanego Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej kwotę 360 (trzysta sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

SSO Ewa Malinowska

Sygn. akt XVII AmT 17/16

UZASADNIENIE

Decyzją z 30 października 2015 r., nr (...)wydaną na podstawie art. 210 ust. 1 i ust. 2, art. 209 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 7 ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. z 2014 r. poz. 243 j.t.; dalej; PT) oraz na podstawie art. 104 § 1 k.p.a. w związku z art. 206 ust. 1 PT, Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej nałożył na (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. karę pieniężną wysokości 150.000 zł za niewypełnienie określonego w art. 7 ust. 1 PT obowiązku przedłożenia Prezesowi UKE, w terminie do dnia 31 marca 2013 r., danych za 2012 r. dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych.

( decyzja, k. 4-10 ).

Spółka (...) wywiodła odwołanie od powyższej decyzji, zaskarżając ją w całości i wnosząc o uchylenie decyzji w całości, a w przypadku nieuwzględnienia tego wniosku – o zmianę decyzji poprzez zmniejszenie nałożonej kary pieniężnej. Strona wniosła także o zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Wobec zaskarżonej decyzji podniesiono następujące zarzuty:

1.  naruszenie art. 7 ust. 1 PT poprzez błędne wskazanie roku kalendarzowego zamiast roku obrotowego jako podstawy wyliczenia przychodu oraz oceny wykonania obowiązku sprawozdawczego oraz błędne wskazanie dat wykonania obowiązku;

2.  naruszenie art. 209 ust. 1a PT poprzez jego niezastosowanie w sprawie pomimo, iż w sprawie zachodzą przesłanki odstąpienia od nałożenia kary;

3.  naruszenie art. 210 ust. 2 PT poprzez wadliwe zastosowanie przesłanek, które Prezes UKE musi wziąć pod uwagę przy określaniu wymiaru kary.

( odwołanie, k. 12-18 ).

W odpowiedzi na odwołanie Prezes UKE wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

( odpowiedź na odwołanie, k. 27-32 ).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. jest przedsiębiorcą telekomunikacyjnym, wpisanym do rejestry przedsiębiorców telekomunikacyjnych pod numerem (...).

dowód: okoliczności bezsporne; Informacja odpowiadająca odpisowi aktualnemu z Rejestru przedsiębiorców KRS, k. 21-23; Formularz 00 – Informacja o przedsiębiorcy telekomunikacyjnym rok sprawozdawczy 2012, k. 5-8 akt admin.

Przedsiębiorca nie dopełnił, przewidzianego w art. 7 ust. 1 PT, obowiązku przedłożenia Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej, do dnia 31 marca 2013 r., danych dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych za rok 2012.

dowód: okoliczność bezsporna.

Pismem z 2 stycznia 2-14 r. Prezes UKE zawiadomił Spółkę (...) o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie nałożenia na przedsiębiorcę kary pieniężnej w związku z niewywiązaniem się z obowiązku, o którym mowa w art. 7 PT za rok obrotowy 2012.

dowód: Zawiadomienie o wszczęciu postepowania, k. 1 akt admin.

Wraz z pismem z 21 stycznia 2014 r. Spółka (...) przedstawiła Prezesowi UKE zaległe sprawozdania za rok 2012, tj. Formularz 00 – Informacja o przedsiębiorcy telekomunikacyjnym za rok sprawozdawczy 2012 oraz Formularz 05 – Usługi detaliczne w publicznej sieci telefonii ruchomej za rok sprawozdawczy 2012.

dowód: Pismo z 21.01.2014 r. wraz z załącznikami, k. 3-12 akt admin.

Z pismem z 25 lutego 2014 r. Spółka (...) przedłożyła Prezesowi UKE sprawozdania finansowe wraz z informacją dodatkową za rok obrotowy 1 marzec 2012 r. – 28 luty 2013 r., wskazując jednocześnie, że rokiem obrotowym przedsiębiorcy jest 1 marca 2013 r. – 28 lutego 2014 r.

dowód: Pismo z 25.02.2014 r. wraz z załącznikami, k. 19-43 akt admin.

Pismem z 7 kwietnia 2014 r. Prezes UKE poinformował Spółkę (...) o nowym terminie załatwienia sprawy oraz o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w sprawie, a także o prawie do ostatecznego wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów.

dowód: Pismo z 7.04.2014 r., k. 44 akt admin.

W piśmie 30 lipca 2014 r. Spółka (...) przedłożyła dane o osiągniętych przychodach za poszczególne lata podatkowe, mianowicie:

- 17.09.2010 - 31.12.2010 – (...) zł,

- 1.01.2011 – 29.02.2012 – (...) zł,

- 1.03.2012 – 28.02.2013 – (...) zł,

- 1.03.2013 – 28.02.2014 – (...) zł.

Przedsiębiorca wyjaśnił także, że zgodnie z Umową spółki, pierwszy rok obrotowy trwał od 17.09.2010 do 29.02.2012 r., drugi rok obrotowy obejmował okres 1.03.2012 do 28.02.2013, a trzeci rok obrotowy 1.03.2013-28.02.2014.

dowód: Pismo z 30.07.2014 r. wraz z załącznikami, k. 46-72 akt admin.

Pismem z 30 lipca 2014 r. Prezes UKE poinformował Spółkę (...) o nowym terminie załatwienia sprawy oraz o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w sprawie, a także o prawie do ostatecznego wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów. Natomiast pismem z 2 stycznia 2015 r. organ wezwał przedsiębiorcę do przekazania danych dotyczących wielkości przychodu osiągniętego w 2014 r., niezbędnych do określenia podstawy wymiaru kary.

dowód: Pismo z 2.01.2015 r., k. 75 akt admin.

W roku 2014 Spółka (...) osiągnęła przychód w wysokości (...) zł.

dowód: Oświadczenie Spółki, k. 77, 93 akt admin.

W dniu 30 października 2015 r. Prezes UKE wydał decyzję, która została zaskarżona w niniejszym postępowaniu sądowym.

Powyżej opisany stan faktyczny nie był sporny między stronami i został ustalony przez Sąd Okręgowy w oparciu o ww. dowody, których wiarygodność i moc dowodowa nie budziły zastrzeżeń.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie podlegało oddaleniu.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 Prawa telekomunikacyjnego, przedsiębiorca telekomunikacyjny, którego roczne przychody z tytułu wykonywania działalności telekomunikacyjnej w poprzednim roku obrotowym przekroczyły kwotę (...)złotych, jest obowiązany do przedkładania Prezesowi UKE:

1) rocznego sprawozdania finansowego w terminie do dnia 30 czerwca;

2) danych dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych w terminie do dnia 31 marca.

Natomiast zgodnie z ust. 2 wskazanego przepisu, przedsiębiorca telekomunikacyjny, którego roczne przychody z tytułu wykonywania działalności telekomunikacyjnej w poprzednim roku obrotowym były równe lub mniejsze od kwoty 4 milionów złotych, jest obowiązany do przedkładania Prezesowi UKE, w terminie do dnia 31 marca, danych dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych.

Przewidziany w przywołanym przepisie obowiązek informacyjny ma charakter stały i winien być realizowany przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego bez odrębnego wezwania. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z przepisów prawa i nie wymaga konkretyzacji przez administrację telekomunikacyjną w formie decyzji administracyjnych, wobec czego przedsiębiorca samodzielnie ustala, jakim obowiązkom informacyjnym podlega (S. Piątek, Prawo Telekomunikacyjne. Komentarz, Warszawa 2013 r., System Informacji Prawnej Legalis). Niedopełnienie przez przedsiębiorcę wskazanego obowiązku w ustawowo zakreślonym terminie powoduje natomiast narażenie się na sankcję administracyjną, przewidzianą w art. 209 ust. 1 pkt 1 PT. Stosownie do tego przepisu – w jego brzmieniu aktualnym na datę wydania zaskarżonej decyzji – karze pieniężnej podlega ten, kto nie wypełnia obowiązku udzielania informacji lub dostarczania dokumentów przewidzianych ustawą lub ustawą z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych lub udziela informacji niepełnych lub nieprawdziwych lub dostarcza dokumenty zawierające informacje niepełne lub nieprawdziwe. Zgodnie zaś z art. 210 ust. 1 PT, karę pieniężną, o której mowa w art. 209 ust. 1, nakłada Prezes UKE, w drodze decyzji, w wysokości do 3% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym. Ustalając wysokość kary pieniężnej, Prezes uwzględnia zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu oraz jego możliwości finansowe (ust. 2).

Odnosząc powyższe do okoliczności niniejszej sprawy Sąd Okręgowy stwierdza, że nie budzi wątpliwości, iż w roku 2012 powodowa Spółka wykonywała działalność telekomunikacyjną. Poza sporem jest, że powód nie przedstawił Prezesowi UKE w określonym ustawowo terminie danych, dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych za 2012 rok. Okoliczność ta została przyznana przez powoda w piśmie do Prezesa UKE z 21 stycznia 2014 r. oraz w odwołaniu od decyzji Prezesa Urzędu. Powyższy obowiązek został dopełniony przez przedsiębiorcę dopiero po wszczęciu przeciwko niemu postępowania w spawie nałożenia kary pieniężnej. Do wskazanego pisma z 21 stycznia 2014 r. załączono Formularz 00 – Informacja o przedsiębiorcy telekomunikacyjnym za rok sprawozdawczy 2012 oraz Formularz 05 – Usługi detaliczne w publicznej sieci telefonii ruchomej za rok sprawozdawczy 2012, natomiast sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zostało przedstawione Prezesowi Urzędu 30 lipca 2014 r.

Kwestia sporna wiązała się natomiast z tym, że w ocenie powoda, Prezes UKE powinien był dokonać wyliczenia przychodu Spółki oraz oceny wykonania obowiązku sprawozdawczego biorąc pod uwagę nie rok kalendarzowy, lecz rok obrotowy obowiązujący w Spółce. W tym zakresie strona wskazała, że ustaliła swój pierwszy rok obrotowy na okres od 17 września 2010 r. do 29 lutego 2012 r., a drugi rok obejmował okres od 1 marca 2012 r. do 28 lutego 2013 r., natomiast pozwany Prezes przyjął jako podstawę obowiązku rok kalendarzowy 2012 r. Zdaniem Spółki, błędne jest wskazanie w uzasadnieniu decyzji, że „w sytuacji gdy termin obowiązku przedłożenia przypada na 30 czerwca i 31 marca, poprzednim rokiem obrotowym jest w stanie faktycznym sprawy rok 2012.”

W ocenie Sądu, stanowisko prezentowane przez powoda nie zasługiwało na uwzględnienie. Jak już zauważono, w art. 7 ust. 1 PT ustawodawca przewidział dwa terminy na złożenie Prezesowi UKE przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego określonych dokumentów i informacji, mianowicie, do 31 marca termin na przedstawienie danych dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych oraz do 30 czerwca termin na przedłożenia rocznego sprawozdania finansowego. Przy czym - jak trafnie podnosiły obie strony postępowania - termin przekazania sprawozdania finansowego został powiązany z przepisami ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości, której art. 53 ust. 1 przewiduje, iż roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający nie później niż 6 miesięcy od dnia bilansowego. Zatem, mając na uwadze, że w analizowanym przypadku rok obrotowy Spółki (...) nie był tożsamy z rokiem kalendarzowym, strona mogła dopuścić się zwłoki w przedstawieniu Prezesowi UKE sprawozdania finansowego, ale już nie danych dotyczących rodzaju i zakresu wykonywanej działalności telekomunikacyjnej oraz wielkości sprzedaży usług telekomunikacyjnych. Poza sporem jest natomiast, że tych ostatnich danych strona nie przedłożyła w terminie (tj. do 31 marca 2013 r.). Trafna jest zatem konstatacja pozwanego, że w niniejszej sprawie przedsiębiorca wywiązałby się z obowiązku sprawozdawczego, gdyby przekazał sprawozdanie finansowe w terminie wynikającym z jego faktycznych możliwości z uwzględnieniem terminów przewidzianych w ustawie o rachunkowości (tj. do 31 sierpnia 2013 r., skoro rok obrotowy trwał do 28 lutego 2013 r.), zaś pozostałe dane do 31 marca 2013 r. Tymczasem, jak ustalono, sprawozdanie finansowe za rok obrotowy zostało przedstawione przez powoda Prezesowi Urzędu dopiero 30 lipca 2014 r., zaś pozostałe dane, które zawarto w formularzu F00 i F05 za rok sprawozdawczy 2012, przekazano 21 stycznia 2014 r. W tej sytuacji, w ocenie Sądu, oczywistym jest, że powód nie wywiązał się w ustawowym terminie z obowiązku sprawozdawczego, określonego w art. 7 ust. 1 PT.

Powyższe okoliczności wskazują zatem, że w niniejszej sprawie spełnione zostały przesłanki nałożenia na powoda kary pieniężnej, o której mowa w art. 209 ust. 1 pkt 1 PT. Sąd pragnie przy tym zauważyć, że odpowiedzialność przewidziana w przywołanym przepisie ma charakter obiektywny, tzn. jest ona niezależna od możliwości przypisania podmiotowi winy, czy też od stopnia jego winy w danym przypadku. Zarzucalność czynu związana jest bowiem z samym faktem popełnienia czynu o znamionach określonych we wskazanym przepisie prawa. Przesłankę winy uwzględnia się jedynie na etapie miarkowania kary pieniężnej, wpływa ona na wysokość tej kary.

Od przedsiębiorcy telekomunikacyjnego wymaga się, aby przy wykonywaniu swej działalności dokładał staranności, jaka winna cechować profesjonalnego uczestnika rynku. Wymóg zachowania przez tego rodzaju podmiot należytej staranności uzasadnia zwiększone oczekiwania co do umiejętności, wiedzy, rzetelności, zapobiegliwości, zdolności przewidywania, jak również znajomości obowiązujących przepisów prawa oraz konsekwencji wynikających z niego dla wykonywanej działalności gospodarczej. Ocena przedmiotowej staranności jest surowsza od staranności ogólnie wymaganej, gdyż stopień wymaganej staranności ulega w tym przypadku podwyższeniu z uwagi na to, że w istotę działalności gospodarczej wkomponowane jest wymaganie posiadania niezbędnej wiedzy specjalistycznej, obejmującej nie tylko czysto formalne kwalifikacje, lecz także doświadczenie wynikające z praktyki zawodowej i ustalone zwyczajowo standardy wymagań. Powodowy przedsiębiorca zobligowany jest zatem do wypełniania obowiązków, wynikających z obowiązujących przepisów prawa, w tym obowiązku informacyjnego przewidzianego w art. 7 PT. Jako profesjonalista powinien on być też świadomym następstw, jakie wiążą się z uchybieniem tym obowiązkom. W niniejszej sprawie wina powoda przejawiała się w niedołożeniu należytej staranności przy prowadzeniu spraw przedsiębiorstwa.

Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko pozwanego, iż w świetle przepisu art. 209 ust. 1a PT, pomimo wypełnienia przez powoda ostatecznie obowiązku sprawozdawczego - przy czym, co istotne, nastąpiło to już po wszczęciu postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie - zasadne było nałożenie na Spółkę (...) kary pieniężnej, z uwagi na czas trwania naruszenia prawa oraz jego zakres. Sprawozdanie finansowe przedłożono bowiem organowi 11 miesięcy, a pozostałe dane po ponad 9 miesiącach po upływie przepisanego terminu, co wskazuje na długi okres trwania naruszenia. Jeśli zaś chodzi o zakres naruszenia, to w ocenie Sądu, powód zdaje się bagatelizować konsekwencje niewywiązania się z obowiązku sprawozdawczego, które są jednak daleko idące. Dane objęte przedmiotowym obowiązkiem mają zapewnić Prezesowi UKE, jako regulatorowi rynku telekomunikacyjnego, stały dostęp do informacji istotnych dla tego rynku. Brak tych informacji uniemożliwia z kolei Prezesowi Urzędu realizację jego kompetencji, w tym dokonanie oceny aktualnego stanu rynku, jego tendencji rozwojowych oraz potencjalnych zagrożeń, uniemożliwia też realizację celów regulacyjnych, w szczególności w zakresie nakładania, zmiany lub uchylania obowiązków regulacyjnych, stwarzania warunków dla wspierania konkurencji na rynku oraz zapewnienia użytkownikom korzyści w postaci różnorodności ceny i jakości usług telekomunikacyjnych. Z tych względów obowiązek informacyjny musi być rygorystycznie przestrzegany przez przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Wobec tego nie można też przyjąć, jak sugeruje powód, by w analizowanym przypadku opóźnienie w realizacji przez Spółkę obowiązku sprawozdawczego nie miało w praktyce znaczenia dla obowiązków Prezesa UKE, co przemawiałoby za odstąpieniem od nałożenia kary lub znacznym obniżeniem jej wysokości. Jednocześnie należy zauważyć, że jak trafnie zauważył pozwany, nie można racjonalnie wymagać od regulatora, że w przypadku omawianego rodzaju naruszenia będzie on w stanie określić stopień wpływu naruszenia konkretnego obowiązku sprawozdawczego, o którym mowa w art. 7 PT, na realizowane przez Prezesa UKE zadania. Tym bardziej, że i sam powód nie uzasadnił żadnymi konkretnymi dowodami, analizami swego twierdzenia, że nieprzekazanie przez Spółkę danych wymaganych przez Prawo telekomunikacyjne nie mogło wpłynąć na decyzje regulacyjne Prezesa UKE, z uwagi na zbyt mały udział przedsiębiorcy w rynku.

Przewidziana w art. 209 PT sankcja administracyjna jest stosowana przez Prezesa UKE automatycznie, na podstawie ustawy, a jej zastosowanie nie zależy od uznania organu. Zarówno art. 209 PT, jak i art. 210 ust. 1 PT - poprzez użyte w nich sformułowania „ podlega karze” oraz „ karę pieniężną, o której mowa w art. 209 ust. 1, nakłada Prezes UKE” - sugerują, że ilekroć spełnione zostały przesłanki z art. 209 PT, Prezes Urzędu jest zobligowany do wymierzenia sankcji za popełnienie czynu o znamionach określonych we wskazanym przepisie. Decyzja o nałożeniu kary pieniężnej ma zatem charakter tzw. decyzji związanej, a przepisy prawa telekomunikacyjnego nie przewidują możliwości odstąpienia od wymierzenia kary.

Sąd Okręgowy w pełni podziela ocenę pozwanego, co do zasadności orzeczenia kary pieniężnej, jak i jej wysokości. Powód nie przedstawił okoliczności, które uzasadniałyby zmianę zakwestionowanej decyzji poprzez zmniejszenie wysokości nałożonej kary. Ustalając wysokość kary pieniężnej Prezes UKE uwzględnił wszystkie przesłanki wymienione w art. 210 ust. 2 PT, tj. zarówno zakres naruszenia, dotychczasową działalność podmiotu, jak i jego możliwości finansowe. Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie pozwany prawidłowo uwzględnił wszystkie podstawy wymiaru kary.

Wbrew zarzutowi odwołania, organ uwzględnił - jako okoliczność łagodzącą - dotychczasową działalność powoda, w tym brak wcześniejszego ukarania strony przez Prezesa UKE. Za tego rodzaju okoliczność prawidłowo uznano również ostateczne wypełnienie przez Spółkę obowiązku sprawozdawczego, choć nastąpiło to po upływie ustawowo zakreślonych terminów.

Zgodnie z art. 210 ust. 1 PT, karę pieniężną, o której mowa w art. 209 ust. 1, Prezes UKE nakłada w wysokości do 3% przychodu ukaranego podmiotu, osiągniętego w poprzednim roku kalendarzowym. W ocenie Sądu Okręgowego, biorąc pod uwagę, że maksymalna kara, jaka mogłaby zostać nałożona na powoda, wynosi (...) zł należy uznać, że kara w wysokości 150.000 zł nie jest nadmiernie wygórowana i mieści się w ustawowych granicach. Kara ta pozostaje we właściwej proporcji do stwierdzonego naruszenia, dotychczasowej działalności powoda oraz jego możliwości finansowych. Orzeczona kara spełni przypisywane jej funkcje – represyjną, prewencyjną i wychowawczą, przez co wpłynie na dyscyplinowanie powoda oraz innych przedsiębiorców w należytym wykonywaniu ich ustawowych obowiązków.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu o art. 479 ⁶⁴ § 1 k.p.c., Sąd oddalił odwołanie, wobec braku podstaw do jego uwzględnienia.

O kosztach postępowania rozstrzygnięto zgodnie z wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c. zasadą odpowiedzialności za wynik procesu przyjmując, że na koszty należne wygrywającemu sprawę Prezesowi UKE złożyło się wynagrodzenie pełnomocnika procesowego w wysokości 360 zł, ustalone w oparciu o § 14 ust. 3 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu w związku z § 21 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

SSO Ewa Malinowska