Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 8 lutego 2019 roku w sprawie z powództwa J. M. przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w L., Sąd Rejonowy w Pabianicach:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz kwotę 1.976,19 zł tytułem odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 27 września 2017 do dnia zapłaty,

2.  oddalił powództwo w pozostałej części,

3.  zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 1.584 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego,

4.  nakazał ściągnąć z roszczenia zasądzonego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 637,13 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych,

5.  nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Pabianicach kwotę 1.638,32 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł pozwany, zaskarżając go w części, tj. co do punktu 1,3,4,5.

Skarżący zarzucił:

I.  naruszenie przepisów prawa procesowego, które miały istotny wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1.  art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i w konsekwencji poczynienie dla rozstrzygnięcia sprawy ustaleń faktycznych, które przy zastosowaniu logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i w związku z całym zebranym materiałem dowodowym, nie można było przyjąć jako udowodnionych, a mianowicie ustaleniu, że:

a.  powódka idąc chodnikiem na wysokości ul. (...) w dniu 13 stycznia 2017 r., poślizgnęła się i upadła na lewą rękę, podczas gdy w niniejszej sprawie z zebranego materiału dowodowego nie wynika położenie miejsca zdarzenia, żaden ze świadków takiej okoliczności nie potwierdził, co w konsekwencji doprowadziło do sprzecznego z zasadami życiowymi i logiką ustalenia, że do wypadku doszło na obszarze, którego użytkownikiem wieczystym jest pozwana i w miejscu, za którego utrzymanie odpowiedzialna jest pozwana;

b.  J. M. wymagała opieki ze strony osób trzecich w określonym wymiarze i poniosła z tego tytułu koszty w wysokości 1976,19 zł, podczas gdy z zebranego w sprawie materiału dowodowego nie wynika czy i jakie osoby trzecie podejmowały się opieki nad powódką, w jakim wymiarze czasowym i czy ewentualnie z tego tytułu poniosła jakiekolwiek koszty;

c.  poprzez dowolne i sprzeczne ze zgromadzonym materiałem dowodowym ustalenie, że w niniejszej sprawie zasadne jest zasądzenie kwoty 15.000 zł tytułem zadośćuczynienia;

2.  art. 217 § 3 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez pominięcie przy określaniu wysokości zadośćuczynienia wydanej w sprawie opinii Instytutu (...), że naruszenie sprawności kończyny górnej lewej nie ulegnie w przyszłości zmianie.

3.  art. 328 § 2 k.p.c. w zw. z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez:

a.  wskazanie w uzasadnieniu, że Sąd dokonał ustaleń faktycznych w oparciu o powołane dowody oraz na podstawie bezspornych twierdzeń stron, podczas gdy pozwana w odpowiedzi na pozew wskazywała, że nie sposób wyprowadzić z załączonej dokumentacji wniosku, iż powódka przewróciła się na wysokości ul. (...),

b.  sporządzenie zbyt lakonicznego uzasadnienia zaskarżonego wyroku, które nie pozwala na wszechstronną kontrolę instancyjną tego rozstrzygnięcia oraz wzbudza wątpliwość co do prawidłowej oceny całokształtu zgromadzonego w postępowaniu materiału dowodowego, w szczególności braku odniesienia się w uzasadnieniu w sposób szczegółowy do kwestii w jaki sposób sąd określił wysokość zadośćuczynienia;

4.  art. 100 k.p.c. poprzez uznanie, że w niniejszej sprawie uzasadnione jest stosunkowe rozdzielenie kosztów;

II.  naruszenia przepisów prawa materialnego, tj.:

1.  art. 415 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że pozwana ponosi odpowiedzialność za powstanie szkody, jak również przypisanie winy pozwanej i ustalenie istnienia związku przyczynowego pomiędzy zaistniałą szkodą a zawinionym zachowaniem pozwanej;

2.  art. 415 k.c. w zw. z art. 444 § 1 k.c. § 1 k.c. poprzez błędne zastosowanie i zasądzenie na rzecz powódki kwoty 1 976,19 zł tytułem odszkodowania

3.  art. 445 § 1 k.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że zadośćuczynienie może zostać przyznane w przypadku, gdy nie zostały spełnione przesłanki" odpowiedzialności strony pozwanej i nie wykazano związku przyczynowego pomiędzy jakimkolwiek zachowaniem strony pozwanej a krzywdą powódki.

W konkluzji apelujący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku poprzez:

a.  oddalenie powództwa również w zakresie punktu 1. wyroku,

b.  ewentualnie w razie nieuwzględnienia powyższego wniosku o oddalenie powództwa w zakresie zasądzonej kwoty 1976,19 zł z tytułu odszkodowania wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie oraz o obniżenie kwoty zasądzonej kwoty 15.000 zł z tytułu zadośćuczynienia;

c.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu w tym zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych;

d.  zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej zwrotu kosztów postępowania w drugiej instancji w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako niezasadna podlega oddaleniu.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutów naruszenia prawa procesowego, zdaniem Sądu Okręgowego Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktyczne, które Sąd Okręgowy przyjmuje za własne, i uznaje za zbędne ich ponowne przytaczanie w tym miejscu.

Zgodnie treścią art. 233 § 1 k.p.c. sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a ponadto powinna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i – ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Zarówno w literaturze jak i orzecznictwie zgodnie przyjmuje się, że ocena powyższa oparta nadto być musi na wszechstronnym rozważeniu zgromadzonego materiału dowodowego, przez co należy rozumieć uwzględnienie wszystkich dowodów przeprowadzonych w postępowaniu oraz wszystkich okoliczności towarzyszących przeprowadzeniu poszczególnych środków dowodowych, a mających znaczenie dla ich mocy i wiarygodności. Wielokrotnie w orzecznictwie sądów odwoławczych oraz Sądu Najwyższego podnoszono, iż zgłoszony w apelacji zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. może zostać uwzględniony jedynie w przypadku wykazania jakie kryteria oceny naruszył sąd przy ocenie konkretnych dowodów, uznając brak ich wiarygodności i mocy dowodowej lub niesłuszne im je przyznając, a także w przypadku, gdy brak jest logiki w wiązaniu wniosków z zebranymi dowodami lub gdy wnioskowanie sądu wykracza poza schematy logiki formalnej albo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego, nie uwzględnia jednoznacznych praktycznych związków przyczynowo- skutkowych (por. m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008 r. I ACa 180/08, OSA 2009/6/55, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. II CKN 817/00, nie publik., LEX 56906). Natomiast nie czyni zarzutu tego skutecznym przedstawianie przez skarżącego własnej wizji stanu faktycznego w sprawie, opartej na dokonanej przez siebie odmiennej ocenie dowodów, a nawet możliwość w równym stopniu wyciągnięcia na podstawie tego samego materiału dowodowego odmiennych wniosków (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 10 lipca 2008 r. VI ACa 306/08; wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 19 czerwca 2008r. I ACa 180/08, OSA 2009/6/55, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 września 2002 r. II CKN 817/00, LEX 56906; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 stycznia 2001 r. IV CKN 970/00, nie publik., LEX 52753; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2002 r. II CKN 572/99, nie publik., LEX 53136).

W przedmiotowej sprawie Sąd I Instancji dokonał prawidłowej oceny dowodów. Ze zgromadzonego materiału dowodowego w sprawie nie można wyprowadzić wniosków, które prowadziły do zmiany ustalonego stanu faktycznego, w szczególności zgodnego z twierdzeniami pozwanego. Ustalenia te Sąd I Instancji poparł wnikliwą i rzetelną analizą zebranych dowodów, a ocena tych dowodów dokonana przez ten Sąd odpowiada zasadom logiki i obejmuje wszystkie okoliczności sprawy.

Sąd Okręgowy podziela ocenę Sadu I Instancji, co do tego gdzie miało miejsce zdarzenie stanowiące podstawę dochodzonego roszczenia. Sąd Rejonowy w sposób drobiazgowy ocenił zgromadzony materiał dowodowy w tym zakresie. Jak trafnie wskazano w uzasadnieniu Sądu I instancji w chwili przewrócenia się przez J. M. brak było na ulicy innych przechodniów. Jedyną osobą mogącą opisać przebieg zdarzenia była sama powódka. Słusznie Sąd Rejonowy ocenił przesłuchanie powódki w zakresie opisu tego zdarzenia jako spójne i wiarygodne. Twierdzenia powódki dotyczące tego, na którą rękę upadła zostały sprostowane Powódka konsekwentnie wskazywała, że poślizgnęła się i upadla na chodnik przy stacji transformatorowej czyli przy ul. (...). Sam fakt, iż tylko powódka była uczestnikiem zdarzenia, przy braku świadków, nie może stanowić podstawy do dyskwalifikacji jej przesłuchania. Twierdzenia pozwanego, że do wypadku mogło dojść w innym miejscu nie uzasadniają odmowy wiary twierdzeniom powódki. Słusznie podniósł Sąd Rejonowy, że niezależnie od tego, gdzie z winy osoby trzeciej nastąpiło zdarzenie powodujące uraz, poszkodowanemu zawsze będzie przysługiwało roszczenie odszkodowawcze wobec osoby odpowiedzialnej za utrzymanie chodnika w należytym stanie. Trudno zatem przyjąć, aby powódka wybrała intencjonalnie wskazane miejsce, kierując się wolą wystąpienia z roszczeniem przeciwko innej osobie aniżeli właściciel nieruchomości, przy której szkoda rzeczywiście wystąpiła. Trudno również zakładać, że powódka pozwała (...) bowiem doznała złamania ręki w okolicznościach, za które nie odpowiadałaby żadna osoba trzecia. Musiałaby najpierw tę okoliczność ustalić. Później zaś przemieścić się do budynku przy ul. (...), skąd zabrała ją do szpitala taksówka. Nadto należy zgodzić się z oceną Sądu I Instancji że, jeżeli powódka chciałaby wywołać pozór powstania szkody pod adresem ul. (...), to prawdopodobnie wezwałaby pomoc telefonicznie z samego miejsca zdarzenia, aby w ten sposób uzyskać świadków, że do nieszczęśliwego wypadku doszło na chodniku przy nieruchomości pozwanego.

Sąd Okręgowy nie podziela również zarzutu apelacji dotyczącego błędnego przyjęcia wymiaru pomocy osób trzecich oraz nieudowodnienia czy powódka korzystała z pomocy osób trzecich i jakie z tego tytułu poniosła koszty. W pierwszej kolejności należy podnieść, że wymiar pomocy osób trzecich został wykazany za pomocą dowodu z opinii instytutu. Po drugie nie ma znaczenia dla rozstrzygnięcia w tym zakresie czy powódka rzeczywiście korzystała z pomocy osób trzecich oraz czy wydatkowała jakiekolwiek koszty w związku z tym. Sąd Okręgowy podziela zapatrywania wyrażone w orzecznictwie i literaturze, zgodnie z którymi poszkodowany może dochodzić zwrotu kosztów opieki, jeśli ze względu na stan zdrowia taka opieka jest potrzebna. Czynnikiem decydującym o możliwości żądania zwrotu tych kosztów nie jest natomiast fakt, że zostały lub nie zostały rzeczywiście poniesione. Nie jest konieczne, aby poszkodowany rzeczywiście opłacił koszty takiej opieki, stanowią ono element należnego poszkodowanemu odszkodowania nawet wtedy, jeśli opieka sprawowana była przez członków rodziny poszkodowanego nieodpłatnie. Poszkodowany może dochodzić zwrotu kosztów opieki obliczonych według cen rynkowych, nawet jeśli opieka sprawowana jest bezpłatnie przez członków rodziny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lutego 2007 r., II CSK 474/06, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 1969 r., I PR 28/69, OSN rok 1969, nr 12, poz. 229 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 października 1973 r., II CR 365/73, OSN rok 1974, nr 9, poz. 147; por. także A. Cisek, W. Dubis (w:) E. Gniewek, P. Machnikowski, Komentarz, 2013, art. 444, nb 11; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. I, 2011, art. 444, nb 11 i 12; A. Śmieja (w:) System prawa prywatnego, t. 6, s. 713–714, z uzasadnienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie, z dnia 16 stycznia 2019 r., I ACa 1306/17, Legalis Numer 1887210).

W odniesieniu do zarzutu, naruszenia art. 328 k.p.c., zauważyć należy, iż co do zasady przepis ten nie może stanowić skutecznego zarzutu naruszenia prawa procesowego, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, a to przede wszystkim z tego względu, iż uzasadnienie orzeczenia ma niejako charakter wtórny – sporządzane jest już po wydaniu orzeczenia w sprawie – i tym samym niemal niemożliwym jest wykazanie jego wpływu na treść zapadłego orzeczenia. Niemniej w doktrynie i orzecznictwie przyjmuje się, iż dopuszczalne jest sformułowanie skutecznego zarzutu naruszenia omawianego przepisu, w sytuacji, w której uzasadnienie orzeczenia dotknięte jest tak kardynalnymi brakami, że niemożliwym jest przeprowadzenie skutecznej kontroli instancyjnej zapadłego orzeczenia. W przedmiotowej sprawie nie sposób stwierdzić, iż uzasadnienie nie pozwala na kontrolę prawidłowości zapadłego orzeczenia. Sąd Rejonowy ustalił stan faktyczny dokonał oceny dowodów, przeprowadził analizę prawną. Wobec powyższego brak podstaw do uznania tego zarzutu jako skutkującego zmianą bądź uchyleniem zaskarżonego postanowienia.

Bezzasadne są również zarzuty pozwanego dotyczące naruszenia prawa materialnego w zakresie wysokości zadośćuczynienia zasądzonego za wywołanie rozstroju zdrowia powódki. Słusznym jest pogląd, iż zarzut niewłaściwego określenia wysokości zadośćuczynienia mógłby być uwzględniony tylko wtedy, gdyby nie zostały wzięte pod uwagę wszystkie istotne kryteria wpływające na tę postać kompensaty. Uwzględnienie omawianego zarzutu mogłoby nastąpić także wtedy, gdyby sąd uczynił jedno z wielu kryteriów decydujących o wysokości zadośćuczynienia elementem dominującym i przede wszystkim w oparciu o nie określił wysokość takiego zadośćuczynienia. (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi - I Wydział Cywilny z dnia 10 października 2014 r., I ACa 1196/13).

Sąd Okręgowy podziela zapatrywania i ocenę wyrażoną przez Sąd I Instancji w treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Sąd Rejonowy określając wysokość zadośćuczynienia w sposób wystarczający wskazał kryteria, na których się oparł. W wyniku zdarzenia J. M. doznała urazu lewej ręki, który skutkował cierpieniami fizycznymi, koniecznością hospitalizacji, poddania się zabiegowi operacyjnemu, noszenia opatrunku gipsowego, przeprowadzenia rehabilitacji. Okres rekonwalescencji pozwalającej na odzyskanie sprawności wynosił około dwóch miesięcy. Po operacji na ręce J. M. pozostała blizna. Trwały uszczerbek na zdrowiu powódki został oszacowany przez biegłego na 7%. Powódka była zmuszona przez około 2 miesiące korzystać z pomocy osób trzecich w zakresie czynności podejmowanych w gospodarstwie domowym, takich jak sprzątanie, zmywanie, robienie zakupów czy przygotowywanie posiłków. Prawidłowa jest również ocena, że czasowa utrata samodzielności przez powódkę z pewnością stanowiła dla niej źródło negatywnych przeżyć psychicznych. Skutki zdarzenia w pewnym stopniu odczuwalne dla powódki do dnia dzisiejszego - J. M. nie może wykonywać niektórych czynności manualnych (np. wykręcać prania), ponieważ odczuwa ból. Z drugiej jednak strony, Sąd Rejonowy zauważył, że leczenie powódki przebiegało bez większych komplikacji, zaś jego wynik biegły ocenił jako dobry. Przyznanie powódce kwoty 15.000 złotych tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę należy uznać za niewygórowane.

Sąd Okręgowy nie dopatrzył się aby przy tej ocenie Sąd I instancji pominął wnioski wypływające z opinii instytutu. Okoliczność dotycząca tego, że naruszenie sprawności kończyny górnej lewej nie ulegnie zmianie jest elementem ustalonego przez Sąd Rejonowy stanu faktycznego. Tym niemniej, zdaniem Sądu Okręgowego nie wpływa ona na możliwość zmniejszenia wysokości zasądzonego zadośćuczynienia z uwagi na inne opisane wyższej skutki zdarzenia determinujące rozmiar krzywdy.

Brak podstaw również do podzielenia zarzutów naruszenia prawa materialnego w zakresie przyjęcia, odpowiedzialności za powstanie szkody, jak również przypisanie winy pozwanej i ustalenie istnienia związku przyczynowego pomiędzy zaistniałą szkodą, a zawinionym zachowaniem pozwanej. Sąd Okręgowy w pełni podziela stanowisko Sądu Rejonowego w tym zakresie i powielanie go uznaje za zbędne.

Wobec braku podstaw do modyfikacji zasądzonego roszczenia brak również było podstaw do uwzględnienia zarzutu dotyczącego naruszenia art. 100 k.p.c.

Sąd Okręgowy nie uwzględnił wniosków dowodowych zawartych w treści odpowiedzi na apelację. Okoliczności dotyczące miejsca zdarzenia zostały wykazane innymi środkami dowodowymi, zgodnie ze stanowiskiem strony powodowej i nie było potrzeby przeprowadzenia dodatkowego postępowania dowodowego.

Mając powyższe na względzie całokształt powyżej przedstawionych rozważań, Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 kpc apelację oddalił.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c. i w zw. z art. 391 § 1 k.p.c. Biorąc pod uwagę wartość przedmiotu zaskarżenia wynoszącą 16.976,19 zł należy uznać, że powódka wygrała postępowanie apelacyjne w całości. Przed Sądem II instancji powódka poniosła koszty procesu w postaci kosztów zastępstwa procesowego, udzielanego przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, które wyniosły 1.800 zł (§ 10 ust. 1 pkt 1 w zw. z § 2 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r., Dz.U. z 2015 r. poz. 1800).