Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 lutego 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział V Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący SSO Mariola Mastalerz

Protokolant st. sekr. sądowy Ilona Królikiewicz

po rozpoznaniu w dniu 19 lutego 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim na rozprawie

sprawy z wniosku M. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

o emeryturę

na skutek odwołania M. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.

z dnia 25 września 2013r. sygn. (...)

zmienia zaskarżoną decyzję i przyznaje M. S. prawo do emerytury od dnia 1 września 2013r.

Sygn. akt VU 1434/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 września 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział
w T. odmówił wnioskodawcy M. S. prawa do emerytury z uwagi na brak wymaganego stażu pracy w warunkach szczególnych.

Od powyższej decyzji wnioskodawca odwołał się w dniu 7 października 2013 roku.
W odwołaniu wniósł o zaliczenie do pracy w warunkach szczególnych okresu pracy od dnia 1 stycznia 1978 roku do dnia 30 czerwca 1994 roku na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego ładowności powyżej 3,5 tony w Spółdzielni (...) w Z..

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. wniósł o oddalenie odwołania. Podniósł, iż wnioskodawca nie przedłożył świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych dotyczącego spornego okresu, natomiast znajdujące się w aktach sprawy dokumenty potwierdzają zatrudnienie na stanowisku kierowcy oraz kierowcy – członka Zarządu, a to stanowisko nie zostało wymienione wśród rodzajów prac uprawniających do nabycia prawa do emerytury wymienionych w wykazie A lub B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca M. S., urodzony w dniu (...), złożył
w dniu 2 września 2013 roku wniosek o przyznanie emerytury. Wnioskodawca nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego oraz nie pozostawał w zatrudnieniu.

(dowód: wniosek o emeryturę k. 1-4 akt emerytalnych)

Na dzień 1 stycznia 1999 roku skarżący udowodnił staż pracy wynoszący 27 lat, 10 miesięcy i 6 dni.

(dowód: decyzja z dnia 25.09.2013 r. k. 43 akt emerytalnych)

Do stażu pracy w warunkach szczególnych organ rentowy nie zaliczył wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia .

(okoliczność niesporna)

M. S. w okresie od 2 listopada 1976 roku do 31 grudnia 2012 roku był zatrudniony w Spółdzielni (...) w Z. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. W wystawionym w dniu 31 grudnia 2012 roku świadectwie pracy wskazano, że w okresie zatrudnienia od 2 listopada 1976 roku do
13 sierpnia 1995 roku wykonywał pracę kierowcy, a od 14 sierpnia 1995 roku do 31 grudnia 2012 roku kierowcy-członka Zarządu.

Ponadto w wystawionym świadectwie pracy wskazano, że z okresu zatrudnienia
okres 1 miesiąca i 2 dni stanowią okresy nieskładkowe.

(dowód: świadectwo pracy z dnia 31.12.2012 r. k. 9 akt emerytalnych)

(...) Spółdzielnia (...)w Z. swoją działalnością obejmowała dwie gminy S. i M.. Na wyposażeniu miała 2 samochody marki Ż., a z samochodów ciężarowych 1 S. oraz 1 R.. Wnioskodawca w okresie od
2 listopada 1976 roku do 31 grudnia 1977 roku pracował jako kierowca Ż., a od 1 stycznia 1978 roku do 13 sierpnia 1994 roku pracował jako kierowcaS., a następnie w okresie od 14 sierpnia 1994 roku do końca zatrudnienia łączył pracę kierowcy R. z członkostwem
w Zarządzie.

Wnioskodawca kierując samochodem ciężarowym marki S. przewoził materiały budowlane, węgiel, wełnę, zboża, trzodę.

Wnioskodawca do wynagrodzenia za pracę otrzymywał dodatek spedycyjny.

(dowód: zeznania świadka T. Ł. protokół rozprawy z dnia 19 lutego 2014 roku od minuty 2.54 do minuty 6.22 k. 12-13 wraz z nagraniem koperta k. 14, zeznania świadka K. R. protokół rozprawy z dnia 19 lutego 2014 roku od minuty 6.24 do minuty 9.42 k. 12-13 wraz z nagraniem koperta k. 14, zeznania wnioskodawcy protokół rozprawy z dnia 19 lutego 2014 roku od minuty 11.00 do minuty 14.53 k. 12-13 wraz z nagraniem koperta k. 14 w związku z protokołem rozprawy z dnia 21 stycznia 2014 roku od minuty 2.17 do minuty 11.40 k. 9-9verte wraz z nagraniem koperta k. 10, angaże z lat 1978-1995 k. 18-36 akt rentowych)

(...) w Z. nie dysponowała odpowiednim garażem ani parkingiem strzeżonym, dlatego wnioskodawca otrzymał zgodę zarządu spółdzielni na garażowanie samochodu marki S., po godzinach pracy w miejscu swego zamieszkania.

(dowód: pismo z dnia 16.10.1981 r. k. 17 akt emerytalnych)

Wnioskodawcy nie zostało wystawione świadectwo wykonywania pracy
w warunkach szczególnych.

(okoliczność niesporna)

Sąd Okręgowy dokonał oceny dowodów i zważył co następuje:

Odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (tj. w dniu 1 stycznia 1999 r.) osiągnęli:

1)okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat – dla kobiet i 65 lat – dla mężczyzn oraz

2)okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

W myśl natomiast ust. 2 art. 184 w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2012 roku emerytura przysługiwała pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem. Od 1 stycznia 2013 roku nastąpiła zmiana wskazanego przepisu, w ten sposób, że został wyeliminowany wymóg rozwiązania stosunku pracy.

W świetle powyższych regulacji żądanie wnioskodawcy należało zatem rozpoznać w aspekcie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8 poz. 43 z późn. zm.), zwanego dalej rozporządzeniem.

Z treści § 4 tego rozporządzenia wynika, iż pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach wymienione w Wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1.  osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2.  ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

Ten „wymagany okres zatrudnienia” to okres wynoszący 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczalnymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia), natomiast pracą w warunkach szczególnych jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tegoż aktu (§ 1 i § 2 rozporządzenia).

W przedmiotowej sprawie kwestią sporną między stronami było to, czy wnioskodawca posiada wymagany 15-letni okres zatrudnienia w szczególnych warunkach. Spełnienie pozostałych przesłanek nie było przedmiotem sporu, a jednocześnie nie budzi żadnych wątpliwości – wnioskodawca ma wymagany okres zatrudnienia, to jest 25 lat, ukończył 60 lat w dniu (...)oraz nie był członkiem OFE.

Za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia.

Prawidłowe rozumienie pojęcia pracy w szczególnych warunkach nie jest możliwe bez wnikliwej analizy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 ze zm.).

Z zestawienia § 1 i 2 tegoż rozporządzenia wynika, że pracą w szczególnych warunkach jest praca świadczona stale i w pełnym wymiarze na stanowiskach wskazanych w załączniku do tego aktu. Warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy jest spełniony tylko wówczas, gdy pracownik w ramach obowiązującego go pełnego wymiaru czasu pracy na określonym stanowisku pracy nie wykonuje czynności pracowniczych nie związanych z tym stanowiskiem pracy, ale stale, tj. ciągle wykonuje prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 listopada 2000 roku, II UKN 39/00, OSNAP 2002/11/272).

Odnośnie oceny dowodów zgromadzonych w postępowaniu zważyć należy, iż okresy pracy w warunkach szczególnych, stosownie do § 2 ust. 2 rozporządzenia, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia lub w świadectwie pracy.

Należy jednak wskazać, że z cytowanego wyżej § 2 rozporządzenia nie wynika, aby stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych miało charakter wiążący i nie podlegało kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Brak zatem takiego świadectwa lub jego zakwestionowanie przez organ rentowy, nie wyklucza dokonania ustalenia zatrudnienia w warunkach szczególnych innymi środkami dowodowymi w toku postępowania sądowego.

Sam fakt zatrudnienia wnioskodawcy w Spółdzielni (...) w Z. był niesporny w świetle dokumentów znajdujących się w jego aktach rentowych. Spornym pozostawał charakter pracy wykonywanej przez wnioskodawcę we wskazanym zakładzie pracy tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie.

W będącej przedmiotem osądu sprawie wnioskodawca nie dysponował świadectwem pracy w szczególnych warunkach za sporny okres. Okoliczności te, nie przesądzają jednak, jak chce organ rentowy, że wnioskodawca takiej pracy nie wykonywał. Skarżący w postępowaniu sądowym może bowiem dowodzić wykonywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi dostępnymi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego. Ograniczenia dowodowe zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. Nr 10, poz. 49 ze zm.) dotyczą wyłącznie postępowania przed tymi organami (tak por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 2 lutego 1996 roku, II URN 3/95, OSNAP 1996/16/239).

Sporny pozostawał jedynie charakter wykonywanej przez wnioskodawcę pracy tj. czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach, czy też nie. Stało się tak dlatego, że z dokumentów w postaci świadectwa pracy oraz angaży potwierdzających zatrudnienie wnioskodawcy w spornym okresie czasu wynika jedynie, że wnioskodawca był zatrudniony na stanowisku kierowcy oraz kierowcy członka Zarządu. Okoliczność nieprecyzyjnego określenia stanowiska pracy wnioskodawcy w w/w dokumentach polegającego na niewskazaniu kierowcą jakich pojazdów był wnioskodawca, nie oznacza – jak chce organ rentowy – że wnioskodawca nie był kierowcą samochodów ciężarowych o ciężarze całkowitym ponad 3,5 tony.

Wnioskodawca wnosił o zaliczenie do okresu pracy w warunkach szczególnych z całego okresu zatrudnienia w (...) w Z. tylko okresu kiedy był kierowcą samochodu ciężarowego marki S. a więc okresu od 1 stycznia 1978 roku do 30 czerwca 1994 roku. Dokonując ustaleń w zakresie rodzaju prac wykonywanych przez wnioskodawcę we wskazanym okresie Sąd oparł na zeznaniach świadków T. Ł. oraz K. R. oraz zeznaniach wnioskodawcy. Świadek T. Ł. od 1984 roku do 1995 roku pracował jako kierowca samochodu ciężarowego marki R., a więc drugiego samochodu ciężarowego jaki posiadała Spółdzielnia. Natomiast K. R. pracował w okresie od 1969 roku do 1986 roku jako wiceprezes ds. obrotu rolnego. Z racji swojej funkcji oraz trudności w uzyskaniu towaru niejednokrotnie jeździł z wnioskodawcą po zaopatrzenie. Wskazani świadkowie potwierdzili, że wnioskodawca pracował na stanowisku kierowcy samochodu marki S., a więc samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony przewożąc materiały budowlane, węgiel, wełnę oraz zwierzęta. Charakter pracy wnioskodawcy, a więc pracy jako kierowca samochodu ciężarowego marki S. potwierdza również pismo z dnia 16 października 1981 roku o wyrażeniu zgody dla M. S. na parkowanie samochodu ciężarowego marki S. w swoim miejscu zamieszkania. Pośrednim dowodem potwierdzającym charakter pracy wnioskodawcy, bowiem pochodzącym z 1995 roku, są również karty drogowe,
w których posiadaniu był M. S., a dotyczące kierowania samochodem ciężarowym marki S..

Praca wnioskodawcy w charakterze kierowcy samochodu ciężarowego S. jest pracą kierowcy samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony,
a więc pracą wymienioną w Wykazie A, Dziale VIII pkt 2 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku.

Reasumując Sąd zaliczył wnioskodawcy do pracy w szczególnych warunkach okres zatrudnienia w (...) w Z. wskazany w odwołaniu i obejmujący okres od
1 stycznia 1978 roku do 30 czerwca 1994 roku.

Wnioskodawca w toku niniejszego postępowania udowodnił zatem, że przez okres przekraczający 15 lat, pracował stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w szczególnych warunkach wykonując prace kierowcy samochodu ciężarowego o ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton.

Organ rentowy nie przedstawił w toku postępowania jakiegokolwiek dowodu podważającego dowody zgłoszone przez skarżącego .

Biorąc zatem pod uwagę, iż wnioskodawca spełnił wszystkie wymagane przepisami rozporządzenia warunki do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury, to jest ukończył 60 lat, jego łączny okres zatrudnienia składkowy i nieskładkowy wyniósł ponad 25 lat, ma ponad 15 letni staż pracy w szczególnych warunkach, należy uznać, że wydana przez organ rentowy decyzja jest błędna, a żądanie wnioskodawcy zasługuje na uwzględnienie.

Z uwagi na to, że ostatnim warunkiem, od którego zależało prawo do emerytury było złożenie wniosku, Sąd przyznał skarżącemu emeryturę od pierwszego dnia miesiąca w którym złożono wniosek o emeryturę a więc od dnia 1 września 2013 roku.

Z tych też względów, Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w wyroku.