Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 8 stycznia 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa J. S. i W. S. (1) - wspólników(...)spółki cywilnej w K.

przeciwko(...)spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej(...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K.

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 8 grudnia 2017 r. sygn. akt IX GC 1135/15

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od pozwanej (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz każdego z powodów kwoty po 4.050 zł (cztery tysiące pięćdziesiąt złotych) tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

SSA Sławomir Jamróg SSA Hanna Nowicka de Poraj SSO Wojciech Żukowski

Sygn. akt I AGa 265/18

UZASADNIENIE

Powodowie J. S. i W. S. (1) prowadzący (...)w formie spółki cywilnej żądali zasądzenia solidarnie od (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (dalej: (...) (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (dalej: (...)) solidarnie kwoty 210.569,49 zł a od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. (dalej: K. (...))kwoty 219.201,43 zł .

Powodowie wskazali, że działając pod firmą (...) (...) s.c. w K., zawarli z pozwaną spółką (...) umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie przez powodów elewacji o powierzchni 2400 m2 z dostarczonych przez pozwaną spółkę (...) płyt z betonu zbrojonego włóknem szklanym (tzw. płyt (...)) na budynkach mieszkalnych określonych (...) w K. przy ul. (...). W zakresie wykonania elewacji z płyt (...) byli więc podwykonawcą K. (...). Dodatkowo na podstawie odrębnej umowy powodowie byli również podwykonawcą (co do elewacji z klinkieru) pozwanej spółki (...), która to umowa została wykonana i prawidłowo rozliczona przez inwestora i wykonawcę, przez co nie stanowi przedmiotu niniejszego postępowania. Głównym inwestorem była pozwana (...), generalnym wykonawcą inwestycji zaś pozwana (...)

Na należności dochodzone w niniejszym postępowaniu solidarnie od pozwanych stron składają się kwoty:

1) 21.440 zł tytułem podlegającej zwrotowi kaucji gwarancyjnej z ustawowymi odsetkami od dnia 10 IX 2014 r. do dnia zapłaty,

2) 175.810 zł tytułem niezapłaconej części wynagrodzenia za wykonane prace z ustawowymi odsetkami od dnia 10 IX 2014 r. do dnia zapłaty,

3) 615,59 zł tytułem zapłaty za zakupione przez powodów materiały pomocnicze, do zakupu których zobowiązana była pozwana spółka (...), pomniejszonej o kwotę uznanego obciążenia w kwocie 2.232,45 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 10 września 2014 r. do dnia zapłaty oraz 21.335,84 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od nieuregulowanych należności głównych wyliczonych na dzień 4 września 2014 r. w przypadku pozwanej K. (...), z czego 12.703,90 zł solidarnie od pozostałych dwóch pozwanych spółek.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 1 wrzesnia2015 r. (k. 108) tut. Sąd nakazał pozwanym, aby zapłaciły powodom solidarnie do niepodzielnej ręki jako wspólnikom spółki cywilnej kwotę 210.569,49 zł wraz ustawowymi odsetkami, a ponadto pozwanej K. (...), aby zapłaciła powodom do niepodzielnej ręki jako wspólnikom spółki cywilnej kwotę 8.631,94 zł wraz ustawowymi odsetkami, w terminie dwóch tygodni albo wniosły w tym terminie sprzeciw.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty strona pozwana (...) sp. z o.o. w K. wniosła o oddalenie powództwa. Podniosła ona, że powodowie nie wykazali spełnienia żadnej z przesłanek, od której zależy odpowiedzialność inwestora wobec podwykonawców, a które wynikają z art. 647 ¹ k.c. W szczególności, zgodnie z zasadami wyrażonymi w paragrafach 2 i 3 tego przepisu, inwestor jest odpowiedzialny za należności podwykonawcy, jeżeli umowa podwykonawcy z wykonawcą została mu przedstawiona i przez niego zaakceptowana. Jako że inwestor wiedział jedynie, że powodowie wykonują w ramach inwestycji elewację z klinkieru, natomiast nie zdawał sobie sprawy z faktu, że (...) zawarł także umowę o roboty budowlane z podwykonawcą K. (...) w zakresie płyt (...), przesłanki odpowiedzialności inwestora nie zostały jego zdaniem spełnione.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 30 września 2015 r. pozwana (...) sp. z o.o. w K. także wniosła o oddalenie powództwa. Zaprzeczyła w szczególności, jakoby powodowie wykonali zawartą z nią umowę. Podniosła, że w związku z niewykonaniem prac określonych umową, musiała ona wykonać je zastępczo. Ponadto stwierdziła, że nie przyjęła faktur wystawionych przez powodów, ponieważ zostały one wystawione bezpodstawnie i nieprawidłowo. Pozwana spółka wskazała także, że koszty związane z użytkowaniem przez powodów frezarek powinny być właśnie przez nich opłacone, powołując się na zapisy umowy oraz fakt, że R. N. (1), który prowadził negocjacje prowadzące do zawarcia umowy ze strony K. (...), a na ustalenia z którym powołali się w kwestii rzeczonych frezarek powodowie, w chwili tychże ustaleń nie pełnił już żadnej funkcji w strukturach spółki. Do tego, zgodnie z twierdzeniami pozwanej K. (...), nie otrzymała ona oświadczeń potwierdzających zapłatę podwykonawcom powodów, w związku z czym sama musiała wypłacić im nieuregulowane należności.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty z dnia 1 października 2015 r. pozwana (...)sp. z o.o. w K. także wniosła o oddalenie powództwa. Podniosła ona, tak jak(...) że powodowie nie wykazali spełnienia przesłanek odpowiedzialności zarówno inwestora, jak i generalnego wykonawcy, z art. 647 ^{( 1)} k.c. Wskazała też, że na bieżąco płaciła pozwanej K. (...) za wykonane w zakresie płyt (...) roboty, co do których miały one zawarte umowę o podwykonawstwo. Z uwagi na powołane przez K. (...) w swoim sprzeciwie od nakazu zapłaty okoliczności, pozwana(...)zarzuciła powodom niewykonanie w pełni i w należyty sposób umowy o roboty budowlane .

Wyrokiem z dnia 8 grudnia 2017 roku sygn. akt IX GC 1135/15 Sąd Okręgowy w Krakowie zasądził solidarnie od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powodów W. S. (1) i J. S., jako wierzycieli solidarnych, kwotę 210 569,49 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi:

- od kwoty 197 865,59 zł od dnia 10 września 2014 roku do dnia zapłaty,

- od kwoty 12 703,90 zł od dnia 5 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty (pkt I), zasądził od pozwanej (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powodów W. S. (1) i J. S., jako wierzyli solidarnych, kwotę 8 631,94 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2015 roku do dnia zapłaty (pkt II) , oddalił powództwo w stosunku do pozwanej (...) spółki z ograniczona odpowiedzialnością w K. (pkt III), zasądził solidarnie od pozwanych (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. i (...)spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powodów W. S. (1) i J. S., jako wierzyli solidarnych, kwotę 17.746 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt IV), zasądził od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. na rzecz powodów W. S. (1) i J. S., jako wierzyli solidarnych, kwotę 432 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt V) i zasądził solidarnie od powodów W. S. (1) i J. S. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w K. kwotę 7.217 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt VI).

Podstawę tego rozstrzygnięcia stanowił następujący stan faktyczny:

Powodowie działający jako wspólnicy (...) (...) s.c. w K. w styczniu 2013 roku zawarli z pozwaną (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K. umowę o roboty budowlane, której przedmiotem było wykonanie przez powodów elewacji o powierzchni 2400 m2 z dostarczonych przez pozwaną spółkę płyt z betonu zbrojonego włóknem szklanym (tzw. płyt (...)) na budynkach mieszkalnych określonych (...) w K. przy ul. (...). W zakresie wykonania elewacji z płyt (...) powodowie byli podwykonawcą K. (...). Głównym inwestorem była pozwana (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K., generalnym wykonawcą inwestycji była pozwana (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K..

Na podstawie odrębnej umowy(dotyczącej elewacji z klinkieru) powodowie byli również bezpośrednim podwykonawcą pozwanej spółki (...), która to umowa została wykonana i prawidłowo rozliczona przez inwestora i wykonawcę.

Powodowie wykonali umowę zawartą z pozwaną spółką (...) wykonując montaż 2.681,25 m2 elewacji z płyt (...), tj. więcej niż określone w umowie (...).400 m2.

Całość prac zleconych powodom została zakończona 20 lipca 2013 r. Wszelkie usterki, do usunięcia których zobowiązani byli powodowie, zostały przez nich usunięte do dnia 20 października 2013 r. Prace te zostały zgłoszone do odbioru w dniu 6 listopada 2013 r.

Protokół odbioru końcowego i przekazania do eksploatacji całości inwestycji, w tym elewacji z płyt (...), został podpisany przez przedstawicieli generalnego wykonawcy i inwestora w dniu 20 września 2013 r. Z tytułu wykonanych prac powodowie wystawili pozwanej K. (...) w szczególności faktury VAT nr (...).

dowody:

- faktura VAT nr (...) z 28 II 2013 r. z protokołem odbioru robót (k. 32 i n.)

- faktura VAT nr (...) z 29 III 2013 r. z protokołem odbioru robót (k. 35 i n.)

- faktura VAT nr (...) z 30 IV 2013 r. z protokołem odbioru robót (k. 39 i n.)

- faktura VAT nr (...) z 31 V 2013 r. z protokołem odbioru robót (k. 43 i n.)

- faktura VAT nr (...) z 28 VI 2013 r. z protokołem odbioru robót (k. 48 i n.)

- faktura VAT nr (...) z 28 VI 2013 r. (k. 66)

- faktura VAT nr (...) z 30 IX 2013 r., z protokołem odbioru (k. 50 i n.)

- faktura VAT nr (...) z 29 XI 2013 r. z protokołem odbioru (k. 53 i n.)

Faktury VAT za wykonane prace nr (...)zostały przez pozwaną Spółkę zapłacone w ich wymagalnej części (do zapłaty pozostała kaucja). Faktura VAT nr (...) została zapłacona częściowo. Do zapłaty pozostała z niej kwota 8.538 zł oraz kaucja. Faktury VAT nr (...) nie zostały natomiast zapłacone przez pozwaną ani w całości, ani w części.

Faktury VAT nr (...) dotyczyły wykonanych robót montażowych, zaś faktura VAT nr (...) dotyczyła materiałów zakupionych, na potrzeby realizacji przedmiotowej umowy przez powodów i refakturowanych na pozwaną Spółkę (...).

K. (...) potrąciła powodom także kwotę 4.136,49 zł za dostarczenie materiałów dodatkowych w miejsce uszkodzonych, na które wystawiła fakturę (...). Została ona przez powodów uznana do wysokości 2.232,45 zł brutto, w pozostałej zaś części faktura ta została wystawiona niezasadnie, gdyż wymienione w niej dwie płyty (...)nie zostały odebrane przez powodów.

Pomimo wykonania zleconych prac zgodnie z umową oraz upływu zakreślonych terminów pozwana K. (...) nie dokonała zapłaty za wykonane prace oraz za zakupione materiały, wobec czego powodowe wezwali pozwanych: K. (...),(...) (...) do dobrowolnej zapłaty. Wezwania do zapłaty spowodowały podjęcie rozmów z udziałem stron, które nie doprowadziły jednak do konsensusu pomiędzy stronami. Ich skutkiem było natomiast podpisanie w dniu 23 kwietnia 2014 r. przez powodów oraz pozwaną K. (...) aneksu nr (...) do umowy o roboty budowlane. W przedmiotowym aneksie potwierdzono wykonany przez powodów zakres prac.

Przy tym stanie fatycznym Sąd Okręgowy uznał, że powództwo w zakresie roszczenia względem K. (...) i generalnego wykonawcy (...) jest uzasadnione co do zasady jak i co do wysokości. Natomiast powództwo względem inwestora (...) jest bezzasadne.

Sąd Okręgowy odwołał się do przepisu art. 647 k.c. i art. 647 ¹ § 1, 2, 3 i 6 k.c. i wskazał, że do zawarcia przez wykonawcę umowy o roboty budowlane z podwykonawcą jest wymagana zgoda inwestora. Zgoda może być wyrażone wprost oświadczeniem lub w sposób dorozumiany . Do udzielenia zgody może też dojść przez powstrzymanie się od wyrażenia sprzeciwu lub zastrzeżeń w oznaczonym czasie 14 dni od przedstawienia umowy podwykonawczej lub jej projektu . Zasady te mają zastosowanie także względem dalszych podwykonawców.

Żaden dowód jednak nie wskazuje, jakoby inwestor (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. miał zostać poinformowany o podwykonawstwie powodów na rzecz pozwanej K. (...) w zakresie montażu płyt (...). Wbrew twierdzeniom powodów z pisma z dnia 27 XI 2017 r. świadek W. O. nie zeznał, że uczestniczył jako przedstawiciel powodów w odbiorach częściowych i końcowych elewacji z płyt (...) z udziałem przedstawicieli generalnego wykonawcy oraz inwestora. Mowa była jedynie o generalnym wykonawcy, czyli pozwanej (...). Brak dowodów także na twierdzenie, że projekt umowy między powodami a K. (...) został przesłany do (...)– na liście adresów e-mail, które otrzymały pismo z dnia 2 stycznia 2013 r. nie znajduje się adres żadnego z przedstawicieli inwestora. Także podpisany przez przedstawicieli inwestora protokół odbioru końcowego i przekazania inwestycji do eksploatacji z dnia 20 września 2013 r. nie zawiera żadnej wzmianki o fakcie uczestnictwa powodów w wykonaniu elewacji z płyt (...). Z zeznań przedstawicieli(...)wynika, że także nie zdawali sobie sprawy z faktu, że (...) jest podwykonawcą K. (...) w zakresie montażu płyt (...). Inspektor nadzoru inwestorskiego M. S. zeznał, że montaż płyt (...) i płytek klinkierowych dokonywany był równocześnie. Biorąc pod uwagę nagromadzenie w tym miejscu placu budowy podwykonawców (K. (...)) oraz ich podwykonawców ( (...)) oraz to, że jedni podwykonawcy (K. (...)) dopłacali dalszym podwykonawcom ( firmy (...), P. P. (1), A. P., R. T.), inwestor nie mógł zorientować się, iż firma powodów pracuje także przy płytach (...). Pozwany inwestor dowiedział się o tym, że (...) był podwykonawcą K. (...) w zakresie montażu płyt (...) dopiero w 2014 r., kiedy to zostało skierowane do niej wezwanie do zapłaty. Sam fakt, że przedstawiciel (...) prezentował w trakcie jednego z zebrań z udziałem inwestora i generalnego wykonawcy przed rozpoczęciem inwestycji wykonany przez powodów mokap (makietę budynku) nie jest wystarczający do przesądzenia, że pozwana(...)wiedziała o tym, że prezentujący nie jest pracownikiem K. (...), a tym bardziej, że nawiąże z tą firmą współpracę i będzie podwykonawcą elewacji z płyt (...). Nie wykazano też, żeby którykolwiek przedstawiciel inwestora zdawał sobie sprawę z faktu, że (...) poza wykonywaniem elewacji z klinkieru jest także podwykonawcą K. (...) w zakresie montażu elewacji z płyt (...). W stosunku więc do tego pozwanego powództwo uznano za niezasadne.

Zdaniem Sądu Okręgowego powodowie zasadnie dochodzą od pozostałych pozwanych należności wynikających z wykonania umowy z pozwaną (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w K.. (...) wykonał swoją część umowy, co strona pozwana sama potwierdziła podpisując aneks nr (...) z dnia 23 kwietnia 2014 r. Nie było skuteczne potrącenie dokonane przez K. (...) tytułem dzierżawy frezarek. Faktura nr (...) wystawiona przez spółkę (...) powodom na kwotę 68.652,74 zł z tytułu dzierżawy przez powodów frezarek została wystawiona niezasadnie. Świadczą o tym przede wszystkim zeznania R. N. (1), który negocjował umowę między stronami, a który w chwili dokonywania ustaleń w kwestii dostarczania narzędzi, w tym frezarek, powodom, wciąż był uprawniony do reprezentowania pozwanej spółki. K. (...) nie udowodniła, żeby te ustalenia uległy zmianie przed zawarciem umowy. Także świadek B. L. zeznał, że wedle jego wiedzy narzędzia firmie (...) miała dostarczyć i zapewnić strona pozwana. Ponadto treść § 8 ust. 2 umowy z dnia 3 I 2013 r. została w całości implementowana z umowy zawartej pomiędzy pozwaną (...)oraz pozwaną K. (...), w której K. (...) w umówionej cenie netto 640 zł za m2 elewacji miała uwzględnione wszystkie koszty montażu oraz materiałów, sprzętu, narzędzi i rusztowań. W świetle powyższego nie można przyjąć, iż w umówionej z powodami kwocie 130 zł netto mieściły się koszty zakupu frezów oraz dzierżawy frezarek. Zawarcie takiej umowy byłoby całkowicie nieopłacalne z ekonomicznego punktu widzenia.

Za niezasadny Sąd Okręgowy uznał także zarzut wykonania zastępczego prac należących do powodów oraz nieuregulowania przez powodów wynagrodzeń swoich podwykonawców. Pozwana K. (...) nie wykazała podnoszonej przez siebie kwestii wykonania zastępczego prac należących wedle umowy do powodów. Natomiast nie ulega wątpliwości, że dopłacała, na mocy odrębnych umów, podwykonawcom powodów, około 30% wynagrodzenia ponad to zagwarantowane przez powodów. Nie oznacza to jednak, że (...) nie wypełnił w całości umowy zawartej z pozwaną spółką. Zgodnie z zeznaniami świadków dodatkowe wynagrodzenie ze strony K. (...) miało charakter bonusu, zachęty do wykonania prac z uwagi na deklarowaną ich nieopłacalność; podwykonawcy (...) pracowali zaś w dalszym ciągu w całości na rzecz i rachunek powodów, którzy wypełnili wobec nich wszystkie nałożone przez umowy zobowiązania. Ponadto fakt, że (...) zatrudnił swoich własnych podwykonawców, nie świadczy o niewłaściwym wykonaniu umowy. Posługiwanie się podwykonawcami przewidywała umowa zawarta między powodami a K. (...), a konkretnie jej dział VIII. Jak wskazał świadek W. O., opóźnienia w pracach wynikały z braku płyt (...) do montażu, nie zaś z niewystarczającej liczby pracowników, zaś dostarczanie płyt (...) było obowiązkiem pozwanej K. (...). Natomiast jeśli chodzi o pracowników K. (...) pracujących przy płytach (...), to byli to ludzie, którzy kontrolowali i naprawiali te płyty - szczególnie przebarwione lub uszkodzone w trakcie transportu, co nie należało do obowiązków powodów.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. powinna była więc zapłacić powodom całość kwoty, której się domagali, tj. 21.440 zł tytułem zwrotu kaucji gwarancyjnej z ustawowymi odsetkami od dnia 10 wrzesnia 2014 r. do dnia zapłaty, 175.810 zł tytułem niezapłaconej części wynagrodzenia za wykonane prace z ustawowymi odsetkami od dnia 10 września 2014 r. do dnia zapłaty, 615,59 zł tytułem zapłaty za zakupione przez powodów materiały pomocnicze, do zakupu których zobowiązana była pozwana spółka (...), pomniejszona o kwotę uznanego obciążenia w kwocie 2.232,45 zł, z ustawowymi odsetkami od dnia 10 września 2014 r. do dnia zapłaty, a także 21.335,84 zł tytułem skapitalizowanych odsetek od nieuregulowanych należności głównych, którą to kwotę należało zasądzić od dnia 5 sierpnia 2015 r., tj. od daty wniesienia powództwa.

Z uwagi na treść art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c. w związku z § 2 tego przepisu za tę wierzytelność solidarnie z K. (...) odpowiada (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K., z tym że żądanie pozwu wobec niej opiewało na kwotę 8.631,94 zł mniejszą od kwoty żądanej przez powodów od K. (...). Ostatecznie więc Sąd zasądził kwotę 210.569,49 zł solidarnie od pozwanych K. (...) i (...)wraz z ustawowymi odsetkami, zaś od pozwanej K. (...) dodatkowo kwotę 8.631,94 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 5 sierpnia 2015 r., tj. od daty wniesienia powództwa.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji generalny wykonawca inwestycji tj (...)spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w K. wiedziała o podwykonawstwie powodów względem K. (...). Zgodę swą wyraziła wprost w sposób czynny, co w oczywisty sposób wynika z zeznań świadków oraz dokumentów złożonych w sprawie jako dowody, w szczególności z uzgodnień pomiędzy (...), K. (...) a (...)co do treści umowy zawartej pomiędzy dwiema pierwszymi firmami. Generalnego wykonawcy nie zwalnia z odpowiedzialności wobec powodów fakt, że zapłacił on całość należności wobec podwykonawcy – pozwanej K. (...).

Jako podstawę zasądzenia odsetek wskazano art. 481 § 1 i 2 k.c.

Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach Sąd Okręgowy powołał art. 98 § 1 i 3 w zw. z art. 99 k.p.c.

Apelację od tego wyroku wniosła pozwana(...)sp. z o.o. w K. zaskarżając orzeczenie w pkt I i IV, zarzucając:

l. naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na wynik sprawy, a to :

1) art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów w wyniku dokonania jednostronnej oceny zgromadzonych w sprawie dowodów, która wyraża się :

a) w błędnej ocenie zeznań świadka R. N. (1) w kontekście treści umowy z dnia 3 stycznia 2013r. łączącej pozwaną (...) sp. z o.o. z powodami, skutkiem czego było przyjęcie za podstawę orzeczenia sprzecznego z treścią tej umowy ustalenia faktycznego. jakoby faktura nr (...) na kwotę 68 652,74 zł została wystawiona powodom przez pozwaną (...) sp. z o.o. bezzasadnie, pomimo, iż z treści postanowienie § 8 ust.2 ww umowy jednoznacznie wynika, iż powodowie zobowiązali się wykonać roboty polegające na montażu elewacji budynku z płyt (...) przy użyciu własnych narządzi a świadomość istnienia tego zobowiązania potwierdził w swoich zeznaniach powód W. S. (1),

b) w błędnym uznaniu, jakoby pozwana (...) sp. z o.o. nie udowodniła, która ze stron dostarczy narzędzia konieczne do wykonania elewacji budynku z płyt (...) w tym, że poczynione z powodami przez świadka R. N. (1) ustalenia w trakcie negocjacji prowadzonych przez niego najpóźniej do listopada 2012r., nie uległy zmianie, pomimo że z treści postanowienia § 8 ust.2 umowy z dnia 3 stycznia 2013r. zawartej z powodami przez (...) sp. z o.o. jednoznacznie wynika, iż to powodowie ostatecznie zobowiązali się do dostarczenia wszystkich narzędzi koniecznych do wykonania przedmiotu tej umowy, a świadomość istnienia tego zobowiązania potwierdził w swoich zeznaniach powód W. S. (1),

c) w przyjęciu za podstawę orzeczenia błędnego ustalenia faktycznego, jakoby wpłacenie przez pozwaną (...) sp. z o.o. podwykonawcom powodów dodatkowego wynagrodzenia miało charakter bonusu, zachęty do wykonania robót przy montażu elewacji z płyt (...), z uwagi na ich nieopłacalność w ramach umów łączących tych podwykonawców z powodami, podczas gdy na podstawie zeznań świadków M. P. (1), P. W. i P. P. (1), a nadto również zeznań powoda W. S. (1), należało uznać, że zapłata tego dodatkowego wynagrodzenia stanowiła warunek sine qua non wykonania elewacji, którego zaistnienie było zawinione przez powodów, a zatem konieczność zapłaty dodatkowego wynagrodzenia stanowiła dla pozwanej (...) sp. z o.o.. szkodę w rozumieniu art. 471 k.c., będącą następstwem nienależytego wykonania tej umowy przez powodów, która winna być naprawiona poprzez potrącenie odszkodowania równego temu wynagrodzeniu z wynagrodzenia należnego powodom w ramach Umowy z dnia 3 stycznia 2013r.,

d) w błędnej ocenie zeznań świadka M. P. (1), skutkiem czego było:

- przyjęcie za podstawę orzeczenia sprzecznych z faktami ustaleń, jakoby opóźnienie po stronie powodów w wykonaniu umowy z dnia 3 stycznia 2013r. zawartej z pozwaną (...) sp. z o.o. było skutkiem jedynie braku płyt (...), podczas gdy powstało ono w wyniku niewłaściwej organizacji robót przez powodów, zatrudnienia do ich wykonania rażąco niewystarczającej ilości pracowników, którzy nie mieli dostatecznych kwalifikacji do montażu tych płyt. a nadto zaoferowania podwykonawcom zbyt niskiego wynagrodzenia i braku zapłaty za wykonane przez nich roboty,

- niezasadne odmówienie wiarygodności zeznaniom świadka M. P. (1), w części w jakiej zeznał on, że podwykonawcy zatrudnieni przez (...) sp. z o.o. wykonali aż 80% prac powierzonych powodom na mocy umowy z dnia 3 stycznia 2013r., a nadto, iż pozwana (...) sp. z o.o. wypożyczyła frezarki i zakupiła frezy w miejsce obowiązku spoczywającego na powodach na mocy w umowy, skutkiem czego koszty z tym związane winny obciążać powodów, podczas gdy jego zeznania w zakresie dotyczącym zapłaty przez (...) sp.. z o.o. za roboty Wykonane przez podwykonawców są zgodne z zeznaniami pozostałych świadków, a nadto z zeznaniami powoda W. S. (1), jak również znajdują potwierdzenie w dowodach z dokumentów w postaci oświadczeń R. T. z 14 stycznia 2014r. i pokwitowaniu odbioru kwoty 11 100 zł oraz A. P. z 16 września 2013r. wraz z pokwitowaniami odbioru wskazanego w nim oświadczenia, a zeznania dotyczące wykonania przez podwykonawców zatrudnionych przez tego pozwanego około 80 % robót powierzonych powodom nie znalazły wiarygodnego przeciwdowodu,

e)w błędnej ocenie zeznań powoda W. S. (1) wyrażającej się w uznaniu ich za wiarygodne w całości, pomimo iż w zakresie dotyczącym obowiązku dostarczenia narzędzi koniecznych do wykonania umowy z dnia 3 stycznia 2013r. a zwłaszcza dostarczenia frezarek i frezów pozostają one w oczywistej sprzeczności z treścią tej umowy, a zwłaszcza z jej postanowieniem zawartym w § 8 ust. 2,

2) art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 248 § 1 k.p.c. poprzez oddalenie wniosku dowodowego pozwanej (...) sp. z o.o. zawartego w piśmie procesowym z 25 października 2016r. o zobowiązanie pozwanego (...) sp. z o.o. do przedstawienia pełnego zestawienia osób/podmiotów, które realizowały na budowie (...) roboty związane z montażem elewacji z płyt (...), a którym wynagrodzenie zapłaciła bezpośrednio pozwana (...) sp. z o.o., a nadto o zobowiązanie pozwanej (...) sp. z o.o. do przedstawienia dokumentów tj. umów, rachunków, faktur oraz poleceń przelewów i wyciągów bankowych związanych z montażem elewacji z płyt (...) przez inne podmioty, za co zapłaciła bezpośrednio pozwana (...) sp. z o.o., w sytuacji gdy okoliczności, na które miały być prowadzone te dowody miały istotne znaczenie dla kwestii wynagrodzenia należnego powodom za wykonanie umowy z (...) sp. z o.o. zawartej dnia 3 stycznia 2013r.,

2. naruszenie prawa materialnego poprzez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie przepisów:

1) art. 647 k.c., art. 471 k.c. i art. 498 § 1 k.c. oraz art. 499 k.c. poprzez uznanie, iż powodowie w sposób należyty wykonali umowę o roboty budowlane zawartą z pozwana (...) sp. z o.o. w dniu 3 stycznia 2013r., skutkiem czego potrącenie przez (...) Sp. z o.o. wzajemnych wierzytelności było bezzasadne i nieskuteczne, pomimo iż, przeprowadzone w toku przewodu sądowego dowody, a w szczególności z umowy i z zeznań świadków M. P. (1), W. O.. T. W., B. L., M. G., P. W. i P. P. (1) potwierdziły fakt posiłkowania się dodatkowymi podwykonawcami, którzy wykonywali za powodów roboty objęte umową z pozwaną (...) sp. z o.o., co wskazuje, że powodowie nie wykonali tej umowy należycie oraz w terminie ustalonym w jej treści, w efekcie czego pozwana (...) sp. z o.o. doznała szkody, a należne za nią odszkodowanie zostało skutecznie potrącone z wynagrodzeniem należnym powodom,

2) art. 65 § 2 k.c. w zw. z postanowieniem § 27 ust.3 umowy z dnia 3 stycznia 2013r. zawartej przez pozwaną (...) sp. z o.o. z powodami wyrażające się w uznaniu za zasadne powództwem w części dotyczącej zapłaty kwoty 21 440 zł tytułem zwrotu kaucji gwarancyjnej zabezpieczającej należyte wykonanie przez powodów tejże umowy w sytuacji, gdy powodowie nie udowodnili, aby doręczyli pozwanej (...) sp. z o.o.. oświadczenia swoich podwykonawców potwierdzające zapłatę przez nich należnego podwykonawcom wynagrodzenia za wykonane roboty, a nadto aby został dokonany końcowy i bezusterkowy odbiór ich robót, zaś pozwana (...) sp. z o.o. wykazała niedopełnienie powyższych warunków,

3) art. 103 k.c. wyrażające się w uznaniu, iż świadek R. N. (1) działał jako pełnomocnik pozwanego (...) sp. z o.o. przed zawarciem przez tą Spółkę z powodami w dniu 3 stycznia 2013r. umowy o wykonanie montażu elewacji z płyt (...) na budynku (...) przy ul. (...) w K., a ustalenia poczynione przez niego w trakcie negocjacji w przedmiocie dostarczenia narzędzi w postaci frezarek i frezów do montażu w elewacji mają moc wiążącą, pomimo iż, pozostają one w oczywistej sprzeczności z treścią tej umowy, a w szczególności z jej postanowieniem zawartym w § 8 ust.2, a ponadto pomimo faktu, że świadek ten przestał świadczyć pracę na rzecz pozwanej (...) sp. z o.o. w listopadzie 2012r. czyli około dwa miesiące przed zawarciem tej umowy,

4) art. 481 k.c. wyrażające się w uznaniu za zasadne powództwa w części dotyczącej zapłaty kwoty 12 703,90 zł stanowiącej skapitalizowane odsetki od głównych roszczeń powodów, w sytuacji gdy roszczenia te jako nieudowodnione i częściowo wygasłe w skutek potrącenia dokonanego przez pozwaną (...) sp. z o.o. winny zostać oddalone.

Apelująca pozwana wniosła o :

1.zmianę zaskarżonego wyroku w zaskarżonej części poprzez oddalenie powództwa w stosunku do pozwanej(...)sp. z o.o. i zasądzenie solidarnie od powodów na jej rzecz kosztów postępowania za I instancję według norm przepisanych,

2. zasądzenie od powodów solidarnie na rzecz pozwanego kosztów postępowania apelacyjnego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania .

Pozwana podtrzymała stanowisko, że powodowie z uwagi na brak dostatecznej liczby pracowników i doświadczenia nie byli w stanie zagwarantować należytego postępu robot w związku z czym apelująca musiała poszukać dalszych podwykonawców , którym płaciła dodatkowe wynagrodzenie tj dopłacać ok., 30-50 % wynagrodzenia uzgodnionego przez powodów z ich wykonawcami albowiem wynagrodzenie ustalone przez podwykonawców ze strona powodową było nieopłacalne. Prace wykonywane przez stronę powodowa rozpoczęto też z opóźnieniem ( tj dopiero wiosną 2013r.) i oddano dwa miesiące po uzgodnionym terminie. Pozwana (...) Sp. z o.o. była zmuszona usuwać za powodów wady co potwierdzili świadkowie M. P. (2) i B. L. albowiem powodowie odmówili usuwania wad.

Pozwana powołała się na potrącenie własnej wierzytelności odszkodowawczej w wysokości:

- 21700 zł z tytułu wykonania zastępczego,

- 12800zl z tytułu kosztów usunięcia za powodów wad,

- 12237,15 z tytułu dodatkowych kosztów poniesionych w związku z wykonaniem zastępczym i usuwaniem wad,

- 68652,75zł celem najmu frezarki oraz kupna i dostawy frezów,

- 4136,49zł z tytułu zakupu dodatkowych płyt (...) uszkodzonych przez powodów w trakcie montażu. Wierzytelności powodów wynikające z faktur nr (...) zostały potrącone z wierzytelnościami pozwanej określonej w fakturach VAT nr (...)r. z 6 sierpnia 2013r na kwotę 4136,49zł i nr 61/2013r. z dnia 7 sierpnia 2013r. na kwotę 68652,75zł co powoduje, że wierzytelności strony powodowej wygasły .

Dwie dalsze wierzytelności wynikające z faktur Vat nr (...) nie zostały udowodnione , gdyż odbiór tych prac nie został dokonany.

Powodowie wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając apelację Sąd drugiej instancji uznał za własne ustalenia Sądu Okręgowego i zważył co następuje:

W pierwszej kolejności Sąd Apelacyjny zwraca uwagę, że nieobecność współuczestnika, który wyroku nie zaskarżył tj K. (...), nie była przeszkodą do rozpoznania apelacji , skoro spółka ta została zawiadomiona o rozprawie na adres wskazany przez tę spółkę w sprzeciwie od nakazu zapłaty (k135). Nie była to oczywista niedokładność skoro taki adres wskazano także w aneksie do umowy z dnia 3 stycznia 2013r. (k-73). Brak jest więc podstaw do przyjęcia nieważności postępowania.

Nie jest zasadny zarzut naruszenia art. 227 k.p.c. i art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 248 § 1 k.p.c. Wniosek dowodowy pozwanej (...) sp. z o.o. zawarty w piśmie procesowym z 25 października 2016r. o zobowiązanie pozwanego (...) sp. z o.o. do przedstawienia pełnego zestawienia osób/podmiotów, które realizowały na budowie (...) roboty związane z montażem elewacji z płyt (...), a którym wynagrodzenie zapłaciła bezpośrednio pozwana (...) sp. z o.o. był związane z twierdzeniami, że ta pozwana nie odpowiada za podwykonawców niezgłoszonych. Ustalenia zaś są zgodne z twierdzeniami, że podmioty wykonujące prace przy montażu płyt (...) nie byli zgłoszeni przez (...) spółkę z o.o. ponadto zastrzeżenie co do oddalenia tego dowodu zgłosił tylko pełnomocnik inwestora. Brak współuczestnictwa jednolitego nie pozwala uznać skuteczności tego zastrzeżenia względem apelującego. Nic zresztą nie stało na przeszkodzie by skarżąca spółka sama przedłożyła takie zestawienie skoro to ją obciążał ciężar dowodu , że to ona wykonała lub sfinansowała roboty za które powodowie dochodzą wynagrodzenia.

Przy oświadczeniach woli ujętych w formie pisemnej, sens tych oświadczeń ustala się co do zasady przyjmując za podstawę wykładni przede wszystkim tekst dokumentu. Nie oznacza to jednak, że w ramach łączonej metody wykładni (subiektywno- obiektywnej) nie jest możliwe ustalenie rzeczywistej woli stron na podstawie innych dowodów. Dopuszczalny jest dowód ze świadków lub z przesłuchania stron, jeżeli jest to potrzebne do wykładni niejasnych oświadczeń woli stron zawartych w dokumencie (por. uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 29 czerwca 1995 r. III CZP 66/95 OSNC 1995/12/168). Jakkolwiek literalna treść § 8 ust. 2 wskazuje, że wykonawca zobowiązał się wykonać prace przy użyciu własnych narzędzi, to jednak trudno przyjąć by przepis § 8 ust. 2 sformułowano w sposób nie budzący wątpliwości, skoro nie wiadomo o jakie narzędzia chodziło a ponadto nie nastąpiła weryfikacja czy powodowie dysponują własnymi frezerkami. Zwrócić należy uwagę , że w propozycji zawarcia umowy przesłanej mailem w dniu 14 listopada 2012r. (k315-316) zawarto stwierdzenie, że wykonawca tj (...) s.c. posiada niezbędny sprzęt do należytego wykonania umowy. W §7 umowy z dnia wskazano już tylko, że posiada niezbędny potencjał techniczny . Nie wiadomo więc z jakich okoliczności M. P. (1) wyprowadzał deklarację posiadania frezarek i to w ilości odpowiedniej dla ilości podwykonawców. Dodatkowo zapisy ust. 2 i 3 są wzajemnie sprzeczne w odniesieniu do określenia własnych materiałów. W zakresie materiałów wyjaśnienie zawiera aneks nr (...), z którego wynika, że stronę powodową obciążała jedynie dostawa z płyt z wełny mineralnej gr. 15 cm i gr 6 cm W. (k74).

Zeznania świadka R. N. (2) jednoznacznie potwierdzają, że uzgodniono, że sprzęt dostarczy strona pozwana. Niezrozumiałe jest kwestionowanie upoważnienia tego świadka. Jakkolwiek R. N. (2) złożył oświadczenie o rezygnacji z funkcji prezesa Zarządu w dniu 8 sierpnia 2012r. (k-156) a uchwałami z dnia 17 sierpnia 2012r. powołano nowy skład zarządu k160-165) , jednak R. N. (2) był Kierownikiem kontraktu upoważnionym z woli zarządu do reprezentowania K. (...) przy realizacji umowy zawartej przez (...) z głównym wykonawcą. Trudno więc przyjąć , że nie miał on upoważnienia do negocjacji z powodami, w sytuacji gdy od tych umów zależała realizacja umowy głównej zawartej pomiędzy skarżąca a inwestorem. R. N. (2) został zwolniony z tych obowiązków pod koniec 2013r a wiec już po zakończeniu prac (vide zeznania R. D. wskazujące także , że Niemiec mógł negocjować warunki umowy. )

Oczywiście brak frezarek i narzędzi frezów mógł zmusić spółkę (...) do wydzierżawienia i dostarczenia frezarek (co podnosiła zresztą względem Generalnego wykonawcy k148 i k262), niemniej prawdziwości takich twierdzeń zaprzecza data dzierżawy. Z treści uzasadnienia apelacji wynika, że wydzierżawienie frezarki i zakup zużytych frezów nastąpiło albowiem powodowie nie zabezpieczyli odpowiednich narzędzi frezów. Według zaś dalszych twierdzeń zawartych w apelacji strona powodowa miała rozpocząć prace dopiero na wiosnę 2013r. Umowa dzierżawy została natomiast zawarta w dniu 4 lutego 2013. (k. 166). Z zeznań M. G. (protokół z dnia 11 kwietnia 2013r. wynika, że prace przy montażu płyt zaczęto dopiero w marcu 2013r. Gdyby przyjąć, że umowa z dnia 4 stycznia 2013r. miała w zakresie frezarek obciążać wykonawcę to strona pozwana nie mogła antycypować braku narzędzi jeszcze przed przystąpieniem wykonawcy do wykonania i to w sytuacji, gdy M. P. (2) zeznawał, że dopiero później okazało się, że wykonawca nie posiada takich narzędzi. Dodatkowo taka dzierżawa nastąpiła przed jakimkolwiek wezwaniem powodów do zabezpieczenia takiego sprzętu. Słusznie więc Sąd Okręgowy dał wiarę W. S. (1), że powodów przy montażu płyt (...) obciąży tylko robocizna.

Także logiczna i przekonująca była ocena dowodów dotyczących zasad wynagradzania podwykonawców. Trzeb podkreślić, że nie narusza art. 233§1 k.p.c. uznanie wiarygodności jednej z grup przeciwstawnych dowodów i odmowa wiary innej grupie dowodów (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 października 2003r. sygn. akt IV CK 283/02, LEX nr 602280 i wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 marca 2004r. sygn. akt III CK 410/02 Lex nr 585804,). Uznanie strony powodowej dotyczące dostawy płyt (...) związane było jedynie z faktem zniszczenia płyty (...) (k78). Zgłoszenie do odbioru miało nastąpić 20 lipca 2013r. ( pismo (...) B. z dnia 10 września 2013r. k329), z którego wynika także , że były usterki jednak przebarwienia i uszkodzenia mechaniczne nie miały obciążać powodów.

Nie jest zasadny zarzut o opóźnieniu skoro doszło do zmiany terminu wykonania na dzień 31 lipca 2013r. W umowie wskazano bowiem, że przedłużenie terminu nastąpi w przypadku opóźnienia w przekazaniu terenu robot lub wstrzymania oraz z przyczyn leżących po stronie zamawiającego k-18 ). Wiarygodne więc były zeznania powoda S., że prace nie szły tak jak powinny z uwagi na brak gotowości płyt (...) do montażu. Gdyby opóźnienie było wynikiem działania powodów to niezrozumiałe było przedłużenie terminu aneksem. Niezrozumiały był zarzut co do zbyt małej ilości pracowników w sytuacji, gdy osoby uczestniczące przy montażu płyt (...) okazały się podwykonawcami powodów a powodowie ostatecznie wykonali montaż na większej powierzchni niż wskazana w umowie. Pismo z dnia 2 września 2013r. wskazuje , że w dniu 2 września 2013r. K. (...) nadal uznawała, że powodowie nadal wykonują zlecenie i oczekuje ona na zgłoszenie gotowości odbioru po dokonaniu usunięcia wad montażowych i zabrudzeń. Wadliwość musiała zostać usunięta skoro doszło do odbioru końcowego przez inwestora.

Sąd Apelacyjny nie kwestionuje faktu, że umowa z K. (...) przewidywała, że w przypadku gdy wykonawca nie zapłaci podwykonawcy należnego wynagrodzenia zamawiający miał prawo zapłacić podwykonawcy bezpośrednio i do potrącenia takich wypłat z wynagrodzenia (§22 pkt 3 k240.). Faktu jednak niezapłacenia wynagrodzenia uzgodnionego przez powodów z ich własnymi podwykonawcami nie wykazano.

M. P. (1) prokurent pozwanej zeznawał, że to pozwana wykonywała część prac poprzez zlecanie innym osobom w porozumieniu z firmą (...)-bud. Pracowali oni pod Szyldem S. (m.in. W. , P. i T. na zlecenie (...) B.). R. T. oświadczył, że otrzymał 11100zł netto za wykonanie elewacji w lipcu 2013r. od firmy (...) Spółki z o.o. Z jego oświadczenia z dnia 13 stycznia 2014r. (k132) wynikało, że pozwana przejęła zobowiązanie powodów i wypłaciła zaległe wynagrodzenie. Dowody te jednak nie mogły być podstawą ustaleń. Oświadczenie T. nie mogło dotyczyć samych prac zleconych mu przez powodów zakończonych w lipcu, skoro w piśmie z dnia 29 lipca 2013r. (...) firma (...) informowała tylko zakupie za dostarczenie wełny mineralnej i prośbie tylko jednego z podwykonawców wełny mineralnej. Tymczasem K. (...) przedłożyła także oświadczenie A. P. z dnia 16 września 2013r. w którym wskazał, że pozwana K. wypłaciła mu zaległe wynagrodzenie w kwocie 10600zl również za lipiec 2013r. za prace montażowe elewacji , które zlecił S.-B. (oświadczenie z dnia 16 września 2013r. i dowód wypłaty k209-2010).

A. P. ponadto potwierdził obiór kwot 2000i 4000zł za wykonane prace montażowe oraz odbiór zaliczki w kwocie 4000zł (dowody (...) z dnia 16 września 2013r. 28 października 2011r., 8 29 listopada 2013r. k212-214) jednak nie wskazano tamże , że były to należności obciążające powodów , natomiast na dowodzie wpłaty z 16 września 2013r. wskazano, że w odniesieniu do wynagrodzenia za S. P. ma dopiero podpisać oświadczenie dotyczące ściany zachodniej Budynku (...). Dowody z dokumentów(...)na kwoty po 2000zł (k211- 212) nie zostały podpisane i nie stanowią odpowiedniego pokwitowania .

P. P. (1) zaś zeznał wyraźnie, że zobowiązania powodów zostały uregulowane natomiast reszta kwoty miała być dopłacana. Wskazane dokumenty nie stanowią więc wystarczającego dowodu na to , że firma strony powodowej musiała wypłacać wynagrodzenia za prace zastępcze lecz stanowią one tylko potwierdzenie, że podwykonawcom obiecano dodatkowe wynagrodzenie. Potwierdzeniem tego są zeznania P. W., który również podpisywał analogiczne oświadczenie pisemne, że został skierowany do pracy w S. przy elewacji przez (...) i za wykonane prace powodowie mieli zalegać mu 3000+ 7000zł. Sam W. słuchany w charakterze świadka zeznał ( protokół z dnia 11 kwietnia 2017r.) , że wykonywał przy montażu pyt (...) jako pracownik firmy należącej do jego małżonki a wynagrodzenie miała otrzymać firma żony tj. PPUH (...) . Nie mógł więc on sam bezpośrednio otrzymać kwoty jako podwykonawca od strony pozwanej za powodów. Przede wszystkim zaś z jego zeznań wynika, że firma powodów uregulowała uzgodnione wynagrodzenie natomiast to firma (...) zasugerowała, że będzie dokładała dodatkową część wynagrodzenia. Jest to więc spójne z zeznaniami W. S. (2) , że on wypłacał odpowiednie wynagrodzenie natomiast firma (...) uzgodniła osobno dodatkowe wynagrodzenie. Ani umowa zawarta pomiędzy stronami ani też treść art. 647 ¹§3 k.c. w zw. z art. 647 ¹§5 k.c. nie dawała podstawy do potrącenia wynagrodzenia przyrzeczonego przez K. (...) bez uzgodnienia z powodami lub bez podwyższenia wynagrodzenia należnego podwykonawcom na drodze sądowej. K. (...) będąc w opóźnieniu w realizacji własnej umowy z generalnym wykonawcom był zainteresowana w postępie robót , nie jest więc nielogiczne , że zgodziła się dopłacić do wynagrodzenia , które dalsi podwykonawcy uznawali za zbyt niskie. Ocena dowodów dokonana przez Sąd Okręgowy nie była nielogiczna czy sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Zgodnie z art. 656§1 k.c. do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło. Jak wyżej wskazano termin do wykonania został przedłużony. Strona powodowa zgłosiła gotowość odbioru w przed przedłużonym terminem. Doszło też ostatecznie do poprawienia wadliwości. Nie doszło natomiast do odstąpienia od umowy przez K. (...). Nie wykazano także podstaw do obciążenia strony powodowej na podstawie art. 471 k.c. w zw. z art. 636§1 k.c. kosztami poprawy wykonanej w sposób wadliwy. Pozwani wykazali jedynie, że K. (...) płaciła jedynie dodatki do wynagrodzenia uzgodnionego przez stronę powodową z jej podwykonawcami.

Nawet przy przyjęciu domniemania nienależytego wykonania montażu wypływającego z protokołu odbioru i konieczności usuwania usterek, nie zostało również wykazane jaka część wynagrodzenia płaconego dodatkowego podwykonawcom rzeczywiście była związana z usunięciem wad ani też nie wykazano zakresu wadliwości wynikającej z montażu w sytuacji ustaleń, że istniały wady materiałowe.

B. L. potwierdził, że montaż płyt na elewacji wykonywała firma (...) ale także strona pozwana. Były usterki i problemy ale wskazywał, że nie dało się wydzielić zakresu prac poszczególnych podwykonawców. Potwierdził on, że płyty (...) były uszkodzone i były naprawiane i to (...) ściągnęła pracowników produkcji by poprawiali wady montażu. Nie wiadomo jaki więc był zakres usuwania usterek z uwagi na ewentualną wadliwość montażu a jaki z uwagi na wadliwość materiału. Także zeznania świadka M. S. wskazują, że niektóre płyty nie nadawały się do montażu.

Pozwani nie wykazali więc skuteczności oświadczenie K. z dnia 20 sierpnia 2013r. o potrąceniu ( k150) i istnieniu nadwyżki o jakiej mowa w oświadczenie z dnia 13 lutego 2014r. (k-152).

Nie było więc podstaw do odmowy wypłaty wynagrodzenia należnego na podstawie art. 647 k.c.

Ustalenia co do daty wymagalności nie były kwestionowane . Istniały więc podstawy do uwzględnienia żądania. Obowiązek zamawiającego i skarżącego generalnego wykonawcy miał charakter solidarny (art. 647 ¹§5 k.c.). Zauważyć natomiast trzeba, że majątek wierzycieli tj wspólników spółki cywilnej stanowi ich współwłasność łączną. Obejmuje on wkłady majątkowe wspólników a także uzyskiwane dochody, stanowiące majątek wspólny wspólników, przy czym każdy z nich jest współwłaścicielem tego majątku do niepodzielnej ręki (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 czerwca 2007 r. V CSK 132/07 LEX nr 442565). W czasie trwania stosunku spółki do wierzytelności wchodzącej w skład majątku wspólnego wspólników nie mogą znaleźć wprost zastosowania przepisy kodeksu cywilnego normujące wielość wierzycieli. (por. Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2005 r. II CK 351/04 LEX nr 1119486). Nie było podstaw do przyjęcia solidarności wierzycieli. Co najwyżej w orzecznictwie uznaje się, że wspólność łączna, która utrzymuje wyodrębnienie majątku i jego niepodzielność w stosunkach prawa rzeczowego nie ma wiodącego znaczenia w stosunkach obligacyjnych, w których elementy współuprawnieni występują jedynie w odniesieniu do świadczenia niepodzielnego (art. 381 k.c.); jeżeli świadczenie jest podzielne, wierzytelność może też dzielić się na części w ilości współwierzycieli ( vide wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2004 r. IV CK 12/03 OSNC 2005/3/44). Nie było jednak podstaw do modyfikacji wyroku w tym zakresie skoro powodowie nie wnieśli apelacji a orzeczony sposób świadczenia jednemu z wierzycieli zwalniający względem drugiego jest bardziej korzystny dla dłużników.

Wobec powyższego apelację oddalono na podstawie art. 385 k.p.c.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98§1 i 3 k.p.c. i art. 105§2 k.p.c. , przy zastosowaniu §2 pkt 7 i §10 ust.1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 265).

SSA Sławomir Jamróg SSA Hanna Nowicka de Poraj SSO Wojciech Żukowski