Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2019 r.

Sąd Apelacyjny w Krakowie – I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Hanna Nowicka de Poraj
Sędziowie:	SSA Sławomir Jamróg SSO del. Wojciech Żukowski (spr.)
Protokolant:	st. sekr. sądowy Beata Zaczyk

po rozpoznaniu w dniu 25 lutego 2019 r. w Krakowie na rozprawie

sprawy z powództwa S. F.

przeciwko Zarządcy masy sanacyjnej (...)Spółki z o.o. w T.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Okręgowego w Krakowie

z dnia 13 marca 2018 r. sygn. akt IX GC 94/16

oddala apelację.

SSO del. Wojciech Żukowski SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Sławomir Jamróg

Sygn. akt I AGa 350/18

UZASADNIENIE

W sprawie o sygn. IX GC 94/16 powód S. F. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od strony pozwanej (...)Sp. z.o.o. w T. kwoty 276.750 zł z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty i kosztów procesu.

Na uzasadnienie swojego żądania powód podał, że strona pozwana jako generalny wykonawca inwestycji (...)przy(...)Szkole(...)w S. zawarła w dniu 10 kwietnia 2012 r. umowę z powodem jako podwykonawcą zlecając mu prace związane z budową obiektu – I etap stan surowy. Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 3.025.205,14 zł netto plus VAT, tj. 3.721.002,32 zł brutto. W § 6 ust. 2 umowy strony postanowiły, że faktury częściowe wystawiane będą przez wykonawcę w terminie 7 dni od daty wystawienia inwestorowi przez zamawiającego faktury za dany element (etap) robót wykonany przez wykonawcę i odebrany przez zamawiającego i inwestora, na kwotę 90 % wartości przyjętej dla danego elementu (etapu) robót w harmonogramie rzeczowo-finansowym, a regulowane będą w terminie do 30 dni od daty otrzymania przez zamawiającego faktury nie wcześniej jednak niż po upływie 3 dni od dnia otrzymania przez zamawiającego wynagrodzenia za wykonanie danego elementu (etapu) robót od inwestora. Powód wykonywał prace do jesieni 2012 r. W trakcie wykonywania prac powód wystawił pozwanej faktury VAT na łączną kwotę 1.112.940,82 zł. W późniejszym okresie powód dowiedział się, że pozwana wystawiła inwestorowi w dniu 29 października 2012 r. fakturę VAT nr (...)na kwotę 250.000 zł netto (307.500 zł brutto), o której to fakturze pozwana nie poinformowała powoda, dlatego powód nie wystawił pozwanej faktury na 90% kwoty, tj. na kwotę 225.000 zł netto, czyli 276.750 zł brutto.

W sprawie wydano nakaz zapłaty uwzględniający powództwo w całości.

Pozwana (...)Sp.z.o.o. w T. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu pozwana przyznała, że strony zawarły umowę wskazaną w pozwie. Pozwana zaprzeczyła, by powód wykonał jakiekolwiek prace, za które nie wystawiłyby faktury i nie otrzymał wynagrodzenia. Powyższe potwierdził powód w oświadczeniu z dnia 5 grudnia 2012 r. skierowanym do inwestora. Powód wezwał pozwaną do zapłaty po upływie 3 lat od wykonywania robót. Pozwana podniosła, że wystawiła inwestorowi fakturę VAT nr (...)na kwotę 250.000 zł netto za roboty – konstrukcja żelbetowa i murowa hali pomimo, iż faktycznie roboty te nie zostały wykonane w całości na dzień wystawienia faktury. Wynikało to z faktu, że powód opóźniał się z wykonaniem robót w stosunku do harmonogramu, a inwestorowi zależało, by wydatkować środki zgodnie z planem finansowym. Powód wiedział o wystawieniu faktury VAT nr(...). Pozwana wskazała, że z ostrożności procesowej podnosi zarzut potrącenia wierzytelności żądanej pozwem z wierzytelnością pozwanej z tytułu kary umownej naliczonej notą księgową z dnia 26 czerwca 2014 r. strony zawarły w dniu 16 sierpnia 2012 r. umowę na wykonanie kanalizacji sanitarnej w gminie(...). W trakcie wykonywania umowy powód nie wywiązywał się z terminów pośrednich wskazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym i wskutek tego na koniec października 2012 r. było wykonane poniżej 10% robót. Poza tym inspektor nadzoru zgłaszał nieprawidłowości w pracach powoda – posługiwanie się materiałami nie spełniającymi wymagań wynikających z dokumentacji projektowej i niezgłoszonymi podwykonawcami. Ponadto, sam powód zgłaszał problemy finansowe w trackie prac i związane z tym problemy z pozyskaniem materiałów, a do pozwanej wpływały zajęcia komornicze, co budziło wątpliwości co do wypłacalności powoda. Wobec powyższego pozwana pismem z dnia 12 listopada 2012 r. odstąpiła od umowy na podstawie § 14 ust. 1 pkt 2,3,4 i 6 umowy. Jednocześnie pozwana na podstawie § 13 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 3 ust. 1 umowy naliczyła karę umowną, której część przedstawiła do potrącenia w niniejszym procesie. Kara umowna wynosi 1.667.148,86 zł, tj. 10% wartości umowy, czyli w kwoty 16.671.468,58 zł. Notę księgową nr (...) powód odebrał w dniu 11 lipca 2014 r.

W odpowiedzi na sprzeciw powód wskazał, że do opóźnienia na budowie w Gminie (...) doszło z winy pozwanej bowiem po wytyczeniu geodezyjnym przebiegu kanalizacji ujawniły się błędy w projekcie bowiem okazało się, że mapy dołączone do projektu budowlanego zawierały rozbieżności w zakresie przebiegu granic ewidencji gruntów w stosunku do stanu faktycznego. Tyczenie zatem na podstawie tych map powodowało, że kanalizacja przebiegała przez inne działki niż w projekcie, co powodowało konieczność uzyskania nowego pozwolenia na budowę. Ponadto, brakowało zgód właścicieli działek na wejście w teren z powodu niezebrania plonów lub też były trudności z uzyskaniem takich zgód. Poza tym na mapy naniesiono błędnie sieci techniczne, co skutkowało kolizjami. Poza tym w projekcie nieprawidłowo wskazano poziomy wody, gdzie różnice dochodziły do 2-3 metrów, co wymuszało dodatkowe prace. Inwestycja rozpoczęła się z opóźnieniem w stosunku do harmonogramu. Dodatkowo, inwestor zażyczył sobie rozpoczęcie prac od sieci ciśnieniowych, czym odwrócono kolejność wobec harmonogramu.

W sprawie o sygn. (...) powódka (...)sp.z.o.o. w T. wniosła o zasądzenie kwoty 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19.07.2014 r. i zasądzenie kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu powódka wskazała, że strony zawarły w dniu 16 sierpnia 2012 r. umowę na wykonanie kanalizacji sanitarnej w gminie(...). W trakcie wykonywania umowy pozwany nie wywiązywał się z terminów pośrednich wskazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym i wskutek tego na koniec października 2012 r. było wykonane poniżej 10% robót. Poza tym inspektor nadzoru zgłaszał nieprawidłowości w pracach pozwanego – posługiwanie się materiałami nie spełniającymi wymagań wynikających z dokumentacji projektowej i niezgłoszonymi podwykonawcami. Ponadto, sam pozwany zgłaszał problemy finansowe w trackie prac i związane z tym problemy z pozyskaniem materiałów, a do powódki wpływały zajęcia komornicze, co budziło wątpliwości co do wypłacalności pozwanego. Wobec powyższego powódka pismem z dnia 12 listopada 2012 r. odstąpiła od umowy na podstawie § 14 ust. 1 pkt 2,3,4 i 6 umowy. Jednocześnie powódka na podstawie § 13 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 3 ust. 1 umowy naliczyła karę umowną, której część przedstawiła do potrącenia w niniejszym procesie. Kara umowna wynosi 1.667.148,86 zł, tj. 10% wartości umowy, czyli z kwoty 16.671.468,58 zł. Notę księgową nr (...) pozwany odebrał w dniu 11 lipca 2014 r. Powódka dochodzi części kary umownej.

W sprawie wydano nakaz zapłaty uwzględniający powództwo w całości.

Pozwany S. F. w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu, w tym zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu podniósł zarzut przedawnienia wskazując, że roszczenie o zapłatę kary umownej powstało w chwili odstąpienia od umowy, tj. 12 listopada 2012 r. Niezależnie od powyższego pozwany wskazał, że do opóźnienia na budowie w Gminie (...) doszło z winy powódki bowiem po wytyczeniu geodezyjnym przebiegu kanalizacji ujawniły się błędy w projekcie, bowiem okazało się, że mapy dołączone do projektu budowlanego zawierały rozbieżności w zakresie przebiegu granic ewidencji gruntów w stosunku do stanu faktycznego. Poza tym powodem opóźnienia były kłopoty finansowe pozwanego spowodowane zaległościami powódki w zapłacie na inwestycji w S.. Ponadto, pozwany zarzucił powódce, że posługiwał się niezgłoszonymi podwykonawcami, a sam nie zgłosił pozwanego do inwestora. Wreszcie powódka nie udowodniła, by pozwany opóźnił się w wykonywaniu prac i nie przedstawiła harmonogramu prac.

Postanowieniem z dnia 14 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy w T. przekazał Sądowi Okręgowemu w K. sprawę o sygn. akt (...)do wspólnego prowadzenia ze sprawą o sygn. IX GC 94/16.

Wyrokiem łącznym z dnia 13 marca 2018 r., sygn. akt IX GC 94/16 Sąd Okręgowy w Krakowie w pkt. I oddalił powództwo S. F.; w pkt. II zasądził od powoda S. F. na rzecz strony pozwanej (...) Sp. z o.o. w T. kwotę 7.217,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu; w pkt. III stwierdził, że koszty sądowe w zakresie opłaty od pozwu i kosztów stawiennictwa świadka, od których powód był zwolniony, ponosi Skarb Państwa; w pkt. IV oddalił powództwo(...)sp. z o.o. w T.; a w pkt. V zasądził od powódki (...)Sp. z o.o. w T. na rzecz pozwanego S. F. kwotę 2.400,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd uznał za bezsporne, że pozwana jako generalny wykonawca inwestycji (...)przy(...)Szkole (...)w S. zawarła w dniu 10 kwietnia 2012 r. umowę z powodem jako podwykonawcą zlecając mu prace związane z budową obiektu – I etap stan surowy. Strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe w kwocie 3.025.205,14 zł netto plus VAT, tj. 3.721.002,32 zł brutto. W § 6 ust. 2 umowy strony postanowiły, że faktury częściowe wystawiane będą przez wykonawcę w terminie 7 dni od daty wystawienia inwestorowi przez zamawiającego faktury za dany element (etap) robót wykonany przez wykonawcę i odebrany przez zamawiającego i inwestora, na kwotę 90 % wartości przyjętej dla danego elementu (etapu) robót w harmonogramie rzeczowo-finansowym, a regulowane będą w terminie do 30 dni od daty otrzymania przez zamawiającego faktury nie wcześniej jednak niż po upływie 3 dni od dnia otrzymania przez zamawiającego wynagrodzenia za wykonanie danego elementu (etapu) robót od inwestora. W § 6 ust. 3 umowy strony postanowiły, że ostateczne rozliczenie za wykonane roboty nastąpi w oparciu o fakturę końcową wykonawcy, wystawioną na podstawie faktury końcowej wystawionej inwestorowi przez zamawiającego w oparciu o protokół odbioru końcowego przedmiotu umowy. Faktura końcowa będzie płatna w terminie do 30 dni od daty jej otrzymania przez zamawiającego, nie wcześniej jednak niż po upływie 3 dni od dnia otrzymania przez zamawiającego wynagrodzenia z tytułu faktury końcowej od inwestora. Zgodnie z umową protokolarne przekazanie terenu (frontu) robót miało nastąpić w dniu 10 kwietnia 2012 r., termin rozpoczęcia ustalono na dzień 16 kwietnia 2012r., a zakończenia na 16 października 2013 r.

Jak stwierdził Sąd, powód wykonywał prace w S. do końca października 2012 r., choć na budowie faktycznie prace wykonywał jego syn (okoliczność niezakwestionowana). Następny podwykonawca (syn powoda na podstawie umowy zawartej z nim) samodzielnie kontynuował prace od lutego 2013 r. Fakturę VAT nr(...)pozwana rozliczyła z inwestorem. Protokół co do odbioru spornych prac, za które powód S. F. żąda zapłaty nie został sporządzony między stronami.

W obu połączonych sprawach Sąd ustalił, że S. F. wykonał: roboty ziemne (budynek hali) o wartości 169.274,22 zł, przełożenie kanalizacji sanitarnej – o wartości 13.830,52 zł, konstrukcja żelbetowa i murowa w części (budynek hali) – o wartości 488.950 zł, fundamenty (budynek auli) – o wartości 45.916,58 zł, kanalizację deszczową w części – o wartości 26.770,17 zł, fundamenty (budynek hali) – o wartości 70.088,45 zł, konstrukcję żelbetową i murową w części (budynek auli) – o wartości 90.000 zł, Powyższe roboty zostały protokolarnie odebrane przez kierownika budowy K. P. (1), który też odebrał i podpisał faktury VAT. W protokołach wskazano, że zakres wykonanych robót objętych protokołem jest zgodny z zapisami w księdze (kartotece) obmiaru. W trakcie wykonywania prac S. F. wystawił pozwanej faktury VAT na łączną kwotę 1.112.940,82 zł i kwota ta została zapłacona przez spółkę. Spółka (...) sp.z.o.o. wystawiła inwestorowi w dniu 29 października 2012 r. fakturę VAT nr (...)na kwotę 250.000 zł netto (307.500 zł brutto). Do faktury sporządzono protokół odbioru z dnia 29 października 2012 r. sporządzony między inwestorem a (...) Sp. z o.o., w którym wskazano, że wykonano prace konstrukcji żelbetowej i murowej w budynku hali na kwotę 750.000 zł łącznie, a w okresie rozliczeniowym na kwotę 250.000 zł. Protokół podpisali: kierownik budowy K. P. (1) i inspektor nadzoru K. S.. W rzeczywistości w 2012 r. konstrukcja nie została wykonana w części większej niż wynika to z protokołów odbioru podpisanych między stronami niniejszego procesu. Jednak wpisano w protokole sporządzonym między inwestorem a pozwaną większy przerób, by inwestor nie utracił dofinansowania przewidzianego z funduszy europejskich na lata 2007-2013. Faktura VAT nr (...)ostatecznie została ujęta we wniosku o płatność za okres od dnia 31 grudnia 2013 r. do dnia 13 stycznia 2014 r., a zapłata faktycznie nastąpiła w dniu 28 listopada 2012 r. Między S. F., a (...) Sp. z o.o. nie podpisano protokołu odbioru na prace objęte fakturą VAT nr(...). W dniu 5 grudnia 2012 r. S. F. oświadczył inwestorowi (...)Szkole (...) w S., że spółka (...) wypłaciła mu należne środki pieniężne i do dnia złożenia oświadczenia nie zalega z płatnościami oraz nie istnieją roboty niezafakturowane z tytułu realizacji zadania „Przebudowa i rozbudowa(...)” – I etap stan surowy. S. F. pismem z dnia 2 października 2015 r. wezwał spółkę do zapłaty kwoty 276.750 zł do dnia 7 października 2015r.

Jak wskazał Sąd, w umowie z dnia 10 kwietnia 2012 r. strony niniejszego procesu przewidziały wynagrodzenie za konstrukcję żelbetową i murową budynku hali wynagrodzenie w kwocie 905.567,72 zł netto, tj. 90% wynagrodzenia przysługującego za ten element pozwanej od inwestora – 1.006.286,36 zł netto. (...) Sp. z o.o. zapłaciła S. F. za ww. konstrukcję kwotę 488.950 zł netto bowiem wykonał konstrukcję w części. (...) Sp. z o.o. wystawiła inwestorowi w tym czasie faktury za ten element na kwotę 750.000 zł netto. (...) Sp. z o.o. następnie zakupiła beton za kwotę 22.342,17 zł netto do kontynuacji prac przy konstrukcji przez M. F., syna S. F. zawierając z nim umowę z dnia 28 lutego 2013 r. W umowie zawartej między spółką (...), a M. F. prace przy ww. konstrukcji wyceniono na kwotę 394.365,53 zł netto. M. F. wystawił spółce za te prace 3 faktury na kwotę 380.584,55 zł netto i taką kwotę spółka zapłaciła. M. F. prac nie ukończył i ich zakończenie przy konstrukcji spółka (...) zleciła umową z dnia 14 października 2013 r.(...) S.A., któremu zapłaciła za te prace 218.089,45 zł netto z uwagi na krótki termin realizacji zakreślony celem wywiązania się z terminów ustalonych z inwestorem. Łącznie za ww. konstrukcję (...)otrzymała od inwestora kwotę 1.006.286,36 zł netto, a wydała 1.009.966,17 zł netto. Sąd stwierdził następnie, że w dniu 16 sierpnia 2012 r. powód i pozwana zawarli umowę, na podstawie której pozwana zleciła powodowi jako podwykonawcy wykonanie robót w zakresie budowy kanalizacji sanitarnej w Gminie (...)w terminie najpóźniej do dnia 30 czerwca 2014 r. za wynagrodzeniem w kwocie 16.671.468,58 zł. Dostawy materiałów spoczywały na powodzie. Pierwotny harmonogram został zmieniony w grudniu 2012 r. aneksem do umowy z dnia 20 grudnia 2012 r. na wniosek pozwanej, która wskazała, że wystąpiły trudności w tempie prowadzonych prac z powodu licznego niezinwentaryzowanego uzbrojenia podziemnego, ale wprowadzone zmiany nie mają wpływu na ostateczny termin zakończenia prac. Przed wytyczeniem geodezyjnym przebiegu kanalizacji okazało się, że istnieje różnica w przebiegu granic działek między mapą dołączoną do projektu budowlanego a aktualną mapą uzyskaną ze Starostwa Powiatowego w C. przez geodetę rzędu 1-4 metrów. Na naradzie w dniu 16 października 2012 r. zdecydowano, by wytyczyć kanalizację zgodnie z projektem z okresu wydania pozwolenia na budowę, a nie w oparciu o mapy funkcjonujące w Ośrodku (...) w C.. Powód tyczył zatem zgodnie z projektem, a gdy pojawiała się konieczność wejścia na prywatną działkę przez wykonawcę, projektant na bieżąco nanosił zmiany w projekcie, co także opóźniało prace. Inwestycja rozpoczęła się z opóźnieniem w stosunku do harmonogramu. Prace rozpoczęto pod koniec sierpnia 2012 r., natomiast na dzień 12 września 2012 r. wykonawca oczekiwał na dostawę materiału. Zgodnie z pierwotnym harmonogramem na koniec 2012 r. przerób finansowy netto powinien wynosić 2.046 mln zł. W dniach 24 września 2012 r., 3 października 2012 r., 5 października 2012 r., 24 października 2012 r. wpisami do dziennika budowy inspektorzy nadzoru wskazali, iż tempo prac i obłożenie sprzętowo – ludzkie nie jest wystarczające, co zagraża terminom wykonania prac wskazanym w harmonogramie. Na budowie odbywały się także narady, na których wskazywano na niezadowalające tempo prac. Na naradzie w dniu 26 października 2012 r. wykonawca zadeklarował, że nie widzi zagrożenia dotrzymania terminu końcowego. Na naradzie ustalono, że do 30 października 2012 r. wykonawca przedstawi program naprawczy uwzględniający roboty do końca IV kw. 2012r., a na dzień 6 listopada 2012r. na budowę zostaną skierowane 4 brygady wraz ze sprzętem maszynowym. Na dzień 21 grudnia 2012r. nastąpiło wykonanie prac o wartości 823.633,07 zł. Przed dnie 26października 2012 r. miały miejsce awarie na sieci wodociągowej, co opóźniało prace. Awarie wynikały z tej przyczyny, że na mapy nie naniesiono dokładnego przebiegu sieci wodociągowej, dlatego ujawniło się niezinwentaryzowane uzbrojenie podziemne terenu. S. F. wykonał część kanalizacji tłocznej i ciśnieniowej położonej na mniejszych głębokościach niż grawitacyjna oraz rozpoczął wykonywanie kanalizacji grawitacyjnej (studnia). S. F. na koniec października 2012 r. wykonał 123 mb z zaplanowanych w harmonogramie 2000 mb kanalizacji grawitacyjnej sanitarnej Dn 200 mm. Do końca października 2012 r. S. F. nie wykonał żadnych prac z zaplanowanych w harmonogramie: 230 mb kanalizacji grawitacyjnej sanitarnej Dn 250 mm, 450 mb kanalizacji grawitacyjnej sanitarnej Dn 160 mm, 40 kompletów studni z tworzyw sztucznych fi 425 mm, 1 kompletu tłoczni ścieków fi 2200 mm, i fi 2000 mm, 30 mb rur ochronnych dwudzielnych z PVC, 150 mb rur ochronnych dwudzielnych z PE, 180 mb przewiertów, jak też prac rozbiórkowych i odtworzeniowych. Na koniec października 2012 r. S. F. wykonał 5 kompletów studni z zaplanowanych w harmonogramie 50 kompletów studni z kregów betonowych(...). Zgodnie z § 14 ust. 1 pkt 2, 3, 4 i 6 umowy zamawiającemu przysługuje prawo odstąpienia od umowy w całości lub w części, jeśli: podwykonawca dopuścił się istotnego naruszenia postanowień umowy, zwłaszcza wykonywania robót niezgodnie z dokumentacją projektową lub przy zastosowaniu niewłaściwych materiałów lub w sposób zagrażający bezpieczeństwu osób lub mienia, w takim przypadku odstąpienie może nastąpić po bezskutecznym upływie terminu wyznaczonego podwykonawcy przez zamawiającego na zmianę sposobu wykonywania umowy; podwykonawca nie dotrzymuje terminów pośrednich wynikających z harmonogramu rzeczowo-finansowego (załącznik nr (...)); podwykonawca nie zastosował właściwych warunków technicznych, technologicznych i jakościowych obowiązujących w prawie budowlanym oraz innych przepisach, instrukcjach, dokumentacji projektowej odnoszącej się do przedmiotu niniejszej umowy; podwykonawca staje się niewypłacalny, przechodzi w stan likwidacji (…) lub prowadzone jest jakiekolwiek działanie lub ma miejsce jakiekolwiek wydarzenie, które ma podobny skutek do któregokolwiek z wyżej wymienionych czynów lub wydarzeń. Zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 4 podwykonawca zapłaci zamawiającemu karę umowną z tytułu odstąpienia od umowy z przyczyn występujących po stronie podwykonawcy w wysokości 10% wartości umówionego wynagrodzenia brutto. W trakcie wykonywania umowy powód nie wywiązywał się z terminów pośrednich wskazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym. Na koniec października 2012 r. nie była wykonana ilość prac założona w harmonogramie rzeczowo-finansowym. (...) Sp. z o.o. pismem z dnia 12 listopada 2012 r. oświadczyła, że odstępuje od umowy na podstawie § 14 ust. 1 pkt 2, 3, 4 i 6 umowy. W uzasadnieniu odstąpienia spółka wskazała, że S. F. nie wywiązywał się z terminów pośrednich wskazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym i wskutek tego na koniec października 2012 r. było wykonane poniżej 10% robót oraz, że inspektor nadzoru zgłaszał nieprawidłowości w pracach powoda – posługiwanie się materiałami nie spełniającymi wymagań wynikających z dokumentacji projektowej i niezgłoszonymi podwykonawcami. Spółka na uzasadnienie odstąpienia wskazała także, że wykonawca zgłaszał problemy finansowe w trackie prac i związane z tym problemy z pozyskaniem materiałów, a do spółki wpływały zajęcia komornicze, co budziło wątpliwości co do wypłacalności wykonawcy, a tym samym możliwości terminowej i prawidłowej realizacji zobowiązań umownych. Spółka na podstawie § 13 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 3 ust. 1 umowy naliczyła karę umowną notą księgową nr (...) z dnia 26 czerwca 2014 r. na kwotę 1.667.146,86 zł, tj. 10% wartości umowy, czyli w kwoty 16.671.468,58 zł – z terminem płatności w ciągu 7 dni od dnia otrzymania noty. Notę księgową nr (...) powód odebrał w dniu 11 lipca 2014 r.

Jak podał Sąd, prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 28 października 2014 r., sygn. akt(...), została zasądzona od S. F. na rzecz spółki część kary umownej w kwocie 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lipca 2014 r.

Sąd wskazał, że w toku procesu pismem z dnia 8 grudnia 2016 r. spółka (...) oświadczyła S. F., że swoją wierzytelność w kwocie 1.668.438,86 zł (obejmującą kwotę 10.000 zł zasądzoną nakazem w sprawie(...)i koszty zasądzone tym nakazem 1.292 zł, 1.657.146,86 zł tytułem kary umownej) potrąca z aktualnymi i ewentualnymi przyszłymi roszczeniami, jakie S. F. mogą przysługiwać z tytułu umowy zawartej co do inwestycji w C. i w S.. S. F. odebrał oświadczenie 13 grudnia 2016 r.

Jak stwierdził Sąd, w październiku 2014 r. spółka (...) wniosła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej S. F. w sprawie zapłaty kary umownej z noty nr (...). Na posiedzeniu w dniu 6 maja 2015 r. stwierdzono brak zawarcia ugody.

Biorąc pod uwagę powyższe, odnośnie inwestycji w S. Sąd wskazał, że bezspornym było zawarcie umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. oraz okoliczność, że spółka (...) zapłaciła S. F. wynagrodzenie w kwocie 1.112.940,82 zł. Bezsporne było także to, że S. F. wykonał prace wskazane w protokołach odbioru dołączonych do pozwu w sprawie o sygn. IX GC 94/16, na podstawie których wystawił faktury VAT na powyższą kwotę. Sporne było, czy S. F. wykonał prace w zakresie konstrukcji żelbetowej i murowej hali na kwotę żądaną pozwem, a nie ujęte w protokołach odbioru. Jak podał Sąd, zgodnie z art. 6 k.c. S. F. był zobowiązany przedstawić dowody na wykonanie tych prac, za które dochodził zapłaty. W ocenie Sądu powód takich dowodów nie przedstawił. Nie został sporządzony między stronami procesu protokół odbioru prac. S. F. nie zwrócił się nawet do spółki (...) o sporządzenie takiego protokołu lub choćby wspólne zinwentaryzowanie stanu wykonanych prac, gdy schodził z budowy. Pomimo, że w umowie strony postanowiły, iż zapłata na rzecz S. F. nastąpi po otrzymaniu przez (...) zapłaty od inwestora, nie było przeszkód, by sporządzić samą inwentaryzację wykonanych prac, szczególnie, że między stronami w trakcie prac nastąpiło nieporozumienie i powód zaprzestał wykonywania prac. Zdaniem Sądu, każdy starannie działający przedsiębiorca powinien w takiej sytuacji utrwalić wykonane przez siebie prace, choćby jednostronnie. Czynności takiej powód nie wykonał. Przedstawił na rozprawie w dniu 19 grudnia 2017 r. zdjęcia, co do których wskazał, że zostały zrobione przez jego syna w lutym lub marcu 2013 r., gdy ten wchodził na budowę, by prace kontynuować. Jednak Sąd wskazał, że z wydruków zdjęć nie wynika, w jakiej dacie wykonano je na budowie. Ponadto, same zdjęcia nie odzwierciedlają dokładnie wykonanej ilości, np. ilości wykonanych metrów. Jak stwierdził Sąd, zgodnie z doświadczeniem życiowym i zasadami logicznego rozumowania, gdyby S. F. prace wykonał, wzywałby(...)do ich odbioru lub inwentaryzacji w chwili zejścia z budowy, czego nie uczynił. Z kolei(...)dowodami w postaci umów, faktur i potwierdzeń zapłaty wykazała, że prace, za które dochodzi S. F. zapłaty, zostały zlecone kolejnym wykonawcom i fatycznie oni je wykonali, a nie powód. Wszak w umowie z dnia 10 kwietnia 2012 r. strony niniejszego procesu przewidziały wynagrodzenie za konstrukcję żelbetową i murową budynku hali wynagrodzenie w kwocie 905.567,72 zł netto, tj. 90% wynagrodzenia przysługującego za ten element pozwanej od inwestora – 1.006.286,36 zł netto. (...) Sp. z.o.o. zapłaciła S. F. za ww. konstrukcję kwotę 488.950 zł netto bowiem wykonał konstrukcję w części. (...) Sp. z o.o. wystawiła inwestorowi w tym czasie faktury za ten element na kwotę 750.000 zł netto. (...) Sp. z o.o. następnie zakupiła beton za kwotę 22.342,17 zł netto do kontynuacji prac przy konstrukcji przez M. F., syna S. F. zawierając z nim umowę z dnia 28 lutego 2013 r. W umowie zawartej między spółka (...), a M. F. prace przy ww. konstrukcji wyceniono na kwotę 394.365,53 zł netto. M. F. wystawił spółce za te prace 3 faktury na kwotę 380.584,55 zł netto i taką kwotę spółka zapłaciła. M. F. prac nie ukończył i ich zakończenie przy konstrukcji spółka (...) zleciła umową z dnia 14 października 2013 r. (...) Przedsiębiorstwu Budowlanemu S.A., któremu zapłaciła za te prace 218.089,45 zł netto z uwagi na krótki termin realizacji zakreślony celem wywiązania się z terminów ustalonych z inwestorem. Łącznie za ww. konstrukcję(...)otrzymała od inwestora kwotę 1.006.286,36 zł netto, a wydała 1.009.966,17 zł netto. Wreszcie S. F. sam złożył inwestorowi oświadczenie z dnia 5 grudnia 2012 r., z którego wynika, że (...) zapłaciła mu za wszystkie wykonane roboty i nie istnieją roboty niewykonanie i niezafakturowane. W trakcie zeznań powód nie potrafił przekonująco wyjaśnić, dlaczego złożył – jak stwierdził omyłkowo – oświadczenie takiej treści, skoro twierdzi, że istniały na dzień 5 grudnia 2012 r. prace niezapłacone, a wykonane. Nie wykazał też, by znajdował się wówczas w stanie zdrowia wyłączającym świadome lub swobodne powzięcie decyzji czy rozeznanie znaczenia złożonego oświadczenia, które też jest oświadczeniem co do faktu, a nie dotyczy materii skomplikowanej czy prawnej, której nie byłby w stanie zrozumieć. Zdaniem Sądu, nie można też przyjąć, że powodowi chodziło o to, że zapłacone są tylko roboty zafakturowane i oświadczenie dotyczy tylko robót zafakturowanych. Wszak w treści oświadczenia znalazło się stwierdzenie: „nie istnieją roboty nie zafakturowane”. Ponadto powód miał się dowiedzieć o wystawieniu przez (...) faktury nr (...) za sporne prace inwestorowi na początku 2013r. – jak zeznał świadek S. P. – natomiast nie wystawił sam spółce (...) niezwłocznie faktury mimo, że był do tego zgodnie z umową uprawniony. Nie wezwał także spółki (...) niezwłocznie do zapłaty, a uczynił to dopiero pismem z dnia 2 października 2015 r., co także prowadzi do wniosku, że prac nie wykonał. Gdyby prace wykonał, niezwłocznie żądałby zapłaty.

Sąd podał, że powyższe prowadzi do wniosku, że prawdziwa była wersja spółki (...), iż sporne roboty faktycznie wykonali kolejni podwykonawcy, a protokół sporządzony w dniu 29 października 2012 r. między inwestorem, a (...) nie odzwierciedlał rzeczywistego stanu wykonanych robót, tj. faktycznie na ten dzień nie były wykonane roboty, za które następnie inwestor otrzymał fakturę Faktura VAT nr (...). W rzeczywistości w 2012 r. konstrukcja nie została wykonana w części większej niż wynika to z protokołów odbioru podpisanych między stronami niniejszego procesu, a zatem nie była wykonana w zakresie, w jakim zapłaty dochodzi powód w niniejszym procesie. Jednak wpisano w protokole sporządzonym między inwestorem, a pozwaną większy przerób, by inwestor nie utracił dofinansowania przewidzianego z funduszy europejskich na lata 2007-2013. Powyższe potwierdziły też zeznania świadka kierownika budowy K. P. (1), który robił obmiary i podpisał się pod protokołem. Świadek K. S. także podpisany pod protokołem podpisał, że wskazane w protokołach roboty zostały faktycznie wykonanie i tu zeznał prawdę, bowiem ostatecznie wszystkie prace wskazane w protokołach odbioru zostały wykonane. Natomiast świadek nie pamiętał kwestii wykonania prac i czasu ich wykonania, ujętych w protokole (...).10.2012r. Zdaniem Sądu nie można także wnioskować z adnotacji na fakturze VAT nr (...) o ujęciu faktury we wniosku o płatność za okres od dnia 31 grudnia 2013 r. do dnia 13 stycznia 2014 r., że nie były wiarogodne twierdzenia spółki, iż inwestorowi był potrzebny protokół na określony przerób i kwotę w 2012 r., by nie utracił dofinansowania w 2012 r. Wszak na fakturach widnieje także adnotacja, że całość projektu jest dofinansowana z funduszy europejskich na lata 2007-2013, a sama zapłata faktycznie nastąpiła w dniu 28 listopada 2012 r.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe Sąd w punkcie I wyroku oddalił powództwo S. F..

Odnośnie inwestycji w C. w ocenie Sądu, także bezspornym było zawarcie umowy z dnia 16 sierpnia 2012 r. oraz okoliczność, że strony rozstały się w trakcie realizacji inwestycji i S. F. nie wykonał wszystkich prac. Sporna było, czy spółka (...) skutecznie odstąpiła od umowy oraz czy mogła domagać się kary umownej.

Sąd wskazał, że w oświadczeniu z dnia 12 listopada 2012 r. o odstąpieniu od umowy spółka wskazała, że odstępuje od umowy na podstawie § 14 ust. 1 pkt 2, 3, 4 i 6 umowy. W uzasadnieniu odstąpienia spółka wskazała, że S. F. nie wywiązywał się z terminów pośrednich wskazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym i wskutek tego na koniec października 2012 r. było wykonane poniżej 10% robót oraz, że inspektor nadzoru zgłaszał nieprawidłowości w pracach powoda – posługiwanie się materiałami nie spełniającymi wymagań wynikających z dokumentacji projektowej i niezgłoszonymi podwykonawcami. Spółka na uzasadnienie odstąpienia wskazała także, że wykonawca zgłaszał problemy finansowe w trackie prac i związane z tym problemy z pozyskaniem materiałów, a do spółki wpływały zajęcia komornicze, co budziło wątpliwości co do wypłacalności wykonawcy, a tym samym możliwości terminowej i prawidłowej realizacji zobowiązań umownych. Zdaniem Sądu spółka (...) nie udowodniła podstaw do odstąpienia od umowy (rozwiązania umowy bez wypowiedzenia) wskazanych w § 14 ust. 1 pkt 2, 4 i 6 umowy. Z zeznań świadków i zajęć komorniczych wynika, że S. F. miał w trakcie realizacji inwestycji pewne problemy finansowe, ale nie wykazano, by problemy te były o charakterze wskazanym w § 14 ust. 1 pkt 6 umowy, tj. równoznaczne z niewypłacalnością czy likwidacją albo innym stanem zagrażającym realizacji inwestycji. Z zeznań świadków wynika jedynie, że dostawcy materiałów wskazywali, iż S. F. nie zapłacił im za materiały, ale nadal nie jest to stan – zdaniem Sądu – tożsamy z niewypłacalnością. Nie wykazano też zaistnienia przyczyn z § 14 ust. 1 pkt 2 i 4 umowy, a nawet przyczyn tych nie skonkretyzowano w oświadczeniu o odstąpieniu od umowy. Wskazano bowiem jedynie, że S. F. posługiwał się materiałami nie spełniającymi wymagań wynikających z dokumentacji projektowej i niezgłoszonymi podwykonawcami. Sąd stwierdził, że jednak nie wiadomo, o jakie materiały konkretnie chodzi i o naruszenie jakich wymagań oraz jakich podwykonawców. Strona nawet w stanowisku procesowym bliżej tego nie określiła. W notatkach i protokołach z narad także brak bliższego określenia w tym zakresie, brak uwag co do wykonywania robót niezgodnie z dokumentacją projektową czy z wykorzystaniem niewłaściwych materiałów lub w sposób zagrażający bezpieczeństwa osób i mienia bądź o niezastosowaniu właściwych warunków technologicznych, technicznych czy jakościowych.

Zdaniem Sądu spółka (...) natomiast skutecznie rozwiązała umowę bez wypowiedzenia umowę umowy na podstawie § 14 ust. 1 pkt 3 umowy, w którym strony postanowiły, że spółka może odstąpić od umowy (rozwiązać umowę bez wypowiedzenia), gdy S. F. nie dotrzyma terminów pośrednich wynikających z harmonogramu rzeczowo-finansowego. Jak stwierdził Sąd, strony zatem postanowiły, że wystarczy samo naruszenie terminów pośrednich do odstąpienia od umowy czy też rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, niezależnie od tego, czy przyczyną niedotrzymania terminów będą przyczyny zawinione czy niezawinione przez S. F., jak też bez względu na to, jakie będą przyczyny niedotrzymanie terminów oraz niezależnie od tego, czy naruszenie terminów pośrednich będzie zagrażało terminowi końcowemu zakończenia prac czy też nie. Sąd wskazał, że S. F. nie wywiązywał się z terminów pośrednich wskazanych w harmonogramie rzeczowo-finansowym, co też sam przyznał, że doszło do opóźnień, a jedynie wskazywał, że do opóźnień nie doszło z jego winy. Naruszenie terminów pośrednich potwierdzili też wszyscy świadkowie w swoich zeznaniach, choć każdy wskazywał na inne przyczyny opóźnienia. Opóźnienie w pracach zostało także potwierdzone wpisami w dzienniku budowy i w treści notatek, gdzie wskazywano na zbyt wolne tempo prac i zagrożenie dla terminów wynikających z harmonogramu. Powód wskazał, że zastrzeżenie umownego prawa odstąpienia było nieskuteczne w świetle art. 395 k.c. bowiem w umowie nie przewidziano terminu, w ciągu którego takie oświadczenie o odstąpieniu może być złożone, a zatem także nie jest spółka uprawniona do naliczenia kary umownej. Zasadniczo powód miał rację. Jednak – zdaniem Sądu – z § 14 ust. 1 umowy wynika, że strony uregulowały przypadki, w których strony będą miały prawo natychmiastowego przerwania współpracy, tj. rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, gdy roboty nie będą przebiegały zgodnie z umową. Z powyższego wynika, że oświadczenie spółki o odstąpieniu od umowy, należy rozumieć jako wolę rozwiązania umowy bez wypowiedzenia i taki skutek oświadczenie to wywołało. S. F. także dostosował się do oświadczenia i przestał wykonywać prace.

Pomimo skutecznego rozwiązania umowy przez spółkę bez wypowiedzenia, Sąd uznał, że spółka nie udowodniła zaistnienia umownych przesłanek uprawniających jej do naliczenia kary umownej. Nie w każdym bowiem przypadku rozwiązania umowy spółka była uprawniona do naliczenia kary umownej, a zgodnie z § 13 ust. 2 pkt 4 umowy w przypadku odstąpienia od umowy z przyczyn występujących po stronie S. F.. W § 14 umowy strony wskazały, że odstąpienie od umowy może nastąpić w przypadkach wskazanych w kodeksie cywilnym, a zatem wówczas ewentualnie mogłaby być naliczona kara umowna, ale w niniejszej sprawie(...)na tę podstawę odstąpienia się nie powoływała, zatem kara się nie należy. Jeśli natomiast postanowienie § 13 ust. 2 pkt 4 umowy odnosić do § 14 ust. 1 umowy i uznać, że chodzi o naliczenie kary umownej w razie rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, taka kara także się nie należy. Sąd bowiem uznał, że kara umowna mogła być naliczona w razie rozwiązania umowy wyłącznie z przyczyn leżących po stronie wykonawcy bowiem w przeciwnym razie, tj. rozwiązania umowy z innych przyczyn, np. leżących i nieleżących po stronie wykonawcy, naliczenie kary umownej byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Sąd podał, że w niniejszej sprawie rozwiązano umowę z powodu naruszenia terminów pośrednich z harmonogramu, ale przyczyny naruszenia tych terminów – jak wynika z całokształtu materiału dowodowego – leżały po obu stronach, a także były niezależne od obu stron, a nie tylko po stronie S. F., co wyklucza obciążenie go karą umowną. Jak wskazał Sąd, z zeznań świadków i notatek oraz wpisów w dzienniku budowy wynika istniało, że kilka przyczyn naruszenia terminów: brak zinwentaryzowania uzbrojenia terenu powodujące liczne awarie opóźniające prace (najpoważniejsza przyczyna i niezależna od stron z uwagi na niedokładne mapy, Gmina uznała tę przyczynę opóźnienia za uzasadniającą zmianę terminów z harmonogramu, co nastąpiło aneksem z grudnia 2012 r. i nie naliczyła spółce kary umownej), brak odpowiedniego obłożenia sprzętu i ludzi – przyczyna leżąca po stronie S. F. (wskazano nawet, by opracował plan naprawczy, czego nie zrobił), różnice w przebiegu granic działek w aktualnej dokumentacji geodezyjnej i w projekcie, co najpierw spowodowało oczekiwanie na decyzję spółki (stąd rozpoczęto prace z opóźnieniem), a następnie powodowało konieczność oczekiwania na bieżące projektowanie na działkach nieujętych w projekcie. S. F. zeznał, że było zgłaszane spółce (...), iż koparki uszkadzały przyłącza wody bowiem te nie były zaznaczone na mapie, ale(...)nie interesował się tym problemem. W tak zaistniałych warunkach S. F. wykonał część prac. (...) także wskazał nawet w notatce z dnia 26 października 2012 r., że nie widzi zagrożenia dla terminu końcowego pomimo naruszenia terminów pośrednich przez S. F.. Brak dowodów, w tym uwag w notatkach, by brak materiałów występował i powodował opóźnienie w realizacji konkretnych prac.

Jak stwierdził Sąd, S. F. wskazywał, że w projekcie nieprawidłowo wskazano poziomy wody, gdzie różnice dochodziły do 2-3 metrów, co wymuszało dodatkowe prace, ale brak dowodów, by w tym zakresie były zgłaszane do (...)zastrzeżenia jego pracowników. Spółka zresztą naliczyła karę umowną S. F. nie bezpośrednio po zaprzestaniu współpracy, a dopiero w 2014 r., gdy wystawiła notę księgową nr (...) z dnia 26 czerwca 2014 r. na kwotę 1.667.146,86 zł, tj. 10% wartości umowy, czyli w kwoty 16.671.468,58 zł – z terminem płatności w ciągu 7 dni od dnia otrzymania noty. Notę księgową nr (...) powód odebrał w dniu 11 lipca 2014 r.

Uznając, że spółce (...) się kara umowna nie należy Sąd w punkcie IV wyroku oddalił powództwo spółki o jej zapłatę oraz nie uwzględnił zarzutu potrącenia zgłoszonego w sprawie z powództwa S. F.. W tej ponadto nie istniała wierzytelność S. F., z którą mogłaby spółka dokonać potracenia.

Na marginesie Sąd wskazał, że prawomocnym nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 28 października 2014 r., sygn. akt (...)została zasądzona od S. F. na rzecz spółki część kary umownej w kwocie 10.000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 19 lipca 2014 r. Jednak nie czyni to powagi rzeczy osądzonej w niniejszej sprawie i nie przesądza o tym, że ta kara się należy. Wszak nakaz dotyczył fragmentu kary, nie był zaskarżony i nie było dalej prowadzone postępowanie dowodowe w sprawie.

Niezależnie od powyższego Sąd stwierdził, że nie był zasadny zarzut przedawnienia roszczenia o zapłatę kary umownej. Rzeczywiście spółka powinna niezwłocznie po oświadczeniu o rozwiązaniu umowy zażądać kary umownej skoro uznała, że wówczas to roszczenie powstało, zatem w 2012 r., a nie dopiero w 2014 r. Pozew o zapłatę kary umownej wniosła w 2016 r. Jednak w październiku 2014 r. spółka (...) wniosła wniosek o zawezwanie do próby ugodowej S. F. w sprawie zapłaty kary umownej z noty nr(...), stad doszło do przerwania biegu przedawnienia. Na posiedzeniu z dnia 6 maja 2015 r. stwierdzono brak zawarcia ugody. Pozew wniesiono w 2016r., zatem przed upływem 3 lat.

Jak podał Sąd, S. F. był zwolniony od kosztów sądowych, a pozwana sprawę z jego powództwa wygrała, zatem brak podstaw, by ja obciążyć kosztami procesu nieuiszczonymi przez powoda, dlatego Sąd w punkcie III wyroku stwierdził, że koszty te ponosi Skarb Państwa (koszty opłaty od pozwu i stawiennictwa świadka B. G. – 20,05 zł i 82,31 zł).

O kosztach niniejszego procesu w punkcie II wyroku Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu statuowaną w treści przepisu art. 98 k.p.c. w zw. ze znajdującym zastosowanie w sprawie jako wniesionej przed 1 stycznia 2016 r., § 6 pkt 7 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. z 2002 r., nr 162, poz. 1349 z późn. zm.). Sąd od powoda jako przegrywającego zasądził na rzecz pozwanej jako wygrywającej kwotę 17 zł opłaty skarbowej i 7.200 zł kosztów zastępstwa procesowego – łączne 7.217 zł. O kosztach procesu w punkcie V Sąd orzekł w oparciu o zasadę odpowiedzialności za wynik procesu statuowaną w treści przepisu art. 98 k.p.c. w zw. z § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2015r., poz. 507 z późn. zm.). Sąd od powódki jako przegrywającej zasądził na rzecz pozwanego jako wygrywającego kwotę 2.400 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Apelację od powyższego wyroku złożył powód zaskarżając go w części, tj. co do pkt. I oraz II, wnosząc o: zmianę wyroku i uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu w I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Nadto powód wniósł o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z Dziennika budowy prowadzonego w związku z robotami budowlanymi prowadzonymi dla zadania pn. „Przebudowa i rozbudowa kompleksu (...)Szkoły (...)w S. (...) — I etap stan surowy” na okoliczność ustalenia stanu faktycznego robót wykonanych w okresie od kwietnia 2012 r. do grudnia 2012 r. Na podstawie art. 248 k.p.c. powód wniósł o zobowiązanie inwestora — (...)Szkoły (...)w S. do przedłożenia Dziennika budowy prowadzonego dla zadania pod nazwą „Przebudowa i rozbudowa kompleksu (...)Szkoły(...)w S. (...) — I etap stan surowy”.

Powód zarzucił:

1)  sprzeczności istotnych ustaleń stanu faktycznego z zebranym materiałem dowodowym polegający na przyjęciu, że:

a)  powód z zakresu swoich robót nie wykonał robót – konstrukcji żelbetowej i murowej w budynku hali – wskazanych w protokole odbioru z dnia 29 października 2012 r. sporządzonym pomiędzy pozwanym a inwestorem i następnie rozliczonych pomiędzy pozwanym i inwestorem na podstawie faktury VAT nr(...), a powyższe dokumenty (protokół odbioru i faktura VAT) zostały sporządzone po to by inwestor nie utracił dofinansowania przewidzianego z funduszy europejskich na lata 2007-2013, podczas gdy zgromadzony materiał dowodowy, a w szczególności zeznania podpisującego protokół z dnia 29 października 2012 r. inspektora nadzoru – K. S., potwierdzają jednoznacznie, iż dokumenty te odzwierciedlają stan rzeczywisty i nie było sytuacji aby inwestor dokonał zapłaty za roboty jeszcze niewykonane, co więcej ustalenia Sądu I instancji nie znajdują potwierdzenia w pozostałym materiale dowodowym. Powyższe błędne ustalenia stanu faktycznego skutkowało uznaniem, że powód nie jest uprawniony do domagania się zapłaty za wyżej wskazane roboty;

b)  powód w oświadczeniu z dnia 5 grudnia 2012 r. potwierdził, że za roboty, które wykonał wystawił faktury VAT i otrzymał wynagrodzenie, tym samym brak jest robót wykonanych, za które nie wystawił faktury VAT i które nie zostały zapłacone, podczas, gdy z materiału dowodowego zgromadzonego w toku postępowania w postaci faktury VAT nr (...), protokołu odbioru robót z dnia 29 października 2012 r. sporządzonego pomiędzy inwestorem a pozwanym, zeznań świadka – inspektora nadzoru – K. S., zeznań świadka S. P.oraz zeznań powoda, wynika iż powód wykonał zakres robót zgodny z protokołem z dnia 29 października 2012 r. oraz, że powód nie miał wiedzy, iż pozwany wystawił fakturę VAT nr (...) i dokonał rozliczenia tych robót z inwestorem. Co skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie.

2)  naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a)  art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane (tj. Dz.U. z 2017 r., poz. 1332 ze zm.), poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji poczynienie przez Sąd I instancji ustaleń faktycznych w zakresie przebiegu robót budowlanych i ich faktycznego wykonania z pominięciem Dziennika budowy, który stanowi dokument urzędowy przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót;

b)  art. 65 w zw. z art. 65 ¹ k.c. , poprzez jego niezastosowanie i w konsekwencji dokonanie przez Sąd I instancji wykładni oświadczenia wiedzy złożonego przez powoda w dniu 5 grudnia 2012 r. wyłącznie w oparciu o literalne brzmienie oświadczenia, pomijając jednocześnie okoliczności jego złożenia przez powoda.

3)  naruszenia przepisu postępowania, które mogło mieć wpływ na wynik sprawy, tj.:

a)  art. 233 § 1 w zw. z art. 258 k.p.c., poprzez pominięcie w ocenie dowodu w postaci zeznań świadka K. S. – inspektora nadzoru w zakresie w jakim świadek zeznał, że:

­

podpis pod protokołem z dnia 29 października 2012 r. jest jego oraz że zakres prac wymienionych w tym protokole został rzeczywiście wykonany;

­

prace żelbetowe w 2012 r. były wykonane terminowo, a opóźnienie w ich wykonaniu wystąpiło dopiero w 2013 r.;

­

nie przypomina sobie spotkania u Kanclerza (...) w 2012 r. na okoliczność słabego postępu prac budowlanych, co miałoby wiązać się z zagrożeniem dofinansowania i nie przypomina sobie, aby brał udział w takim spotkaniu;

­

nie mogła być wystawiona faktura bez dokonania odbioru prac;

­

aby rozliczyć fakturę również konieczny był odbiór prac wykonanych, czyli konstrukcji żelbetowych, zbrojenia ścian, fundamentów i wykopów;

­

brał udział w odbiorze prac na tej budowie oraz że nic mu nie wiadomo, aby były jakieś prace, które nie zostały odebrane;

­

w 2012 r. prace konstrukcyjno-żelbetowe wykonywała tylko firma powoda – S. F.,

­

powód wykonywał roboty na przedmiotowej inwestycji do dnia 29 grudnia 2012 r.;

­

powód wykonał także prace dodatkowe w 2012 r. w postaci drenażu opaskowego

­

firma syna powoda – M. F. weszła na budowę po przerwie zimowej 2012/2013, a więc w 2013 r.;

pomimo, że Sąd I instancji uznał zeznania świadka za wiarygodne, spójne i logiczne. Pominięcie zeznań świadka w powyższym zakresie skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie;

b)  art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegające na przyjęciu przez Sąd, że powód nie wykazał, iż wykonał roboty w takim zakresie w jakim domaga się zapłaty, pomimo że z zebranego w sprawie materiału dowodowego: protokołu odbioru robót z dnia 29 października 2012 r., faktury VAT nr (...), umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. zawartej pomiędzy powodem, a pozwanym zeznań świadka K. S. – inspektora nadzoru, zeznań świadka S. P. oraz zeznań powoda wynika wprost, że powód wykonał zakres robót, za które domaga się zapłaty, zaś to pozwany przecząc temu zobligowany był dowieść, iż pomimo podpisania z inwestorem protokołu odbioru robót z dnia 29 grudnia 2012 r. i rozliczenia tego zakresu prac, prace nie zostały wykonane;

c)  art. 233 § 1 w zw. z art. 245 k.p.c., poprzez pominięcie w ocenie dowodu w postaci faktury VAT nr (...) przedstawionej przez inwestora zawierającej dopisek „należność płatna we wniosku o płatność za okres od dnia 31 grudnia 2013 r. do dnia 13 stycznia 2014 r.”, z którego wynika jednoznacznie, że twierdzenia pozwanego o rzekomym sporządzeniu protokołu odbioru robót z dnia 29 października 2012 r. oraz wystawieniu faktury VAT nr(...) i dokonania jej rozliczenia z inwestorem, nastąpiło pomimo braku rzeczywistego wykonania tych prac, albowiem miało to zapobiec utracie przez inwestora dofinansowania przewidzianego z funduszy europejskich na lata 2007-2013, jest nieprawdziwe,

d)  art. 233 § 1 w zw. z art. 258 k.p.c., poprzez pominięcie w ocenie dowodu w postaci zeznań świadka S. P. — kierownik budowy (z ramienia powoda) w zakresie w jakim świadek zeznał, że:

­

na naradzie u Kanclerza (...) (przedstawiciel inwestora) dowiedzieli się, że pozwany zafakturował prace i fakturę wystawił na rzecz inwestora i po zatrzymaniu 10% wartości tej faktury resztę miał rozliczyć z powodem – było to w lutym lub marcu 2013 r.;

­

do rozwiązania umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r. doszło z powodu nieuregulowania należności przez pozwanego na rzecz powoda;

­

pozwany zafakturował na rzecz inwestora prace, które zostały rzeczywiście wykonane;

­

gdyby nie było wykonanych prac inspektor nadzoru by tego nie zatwierdził, a pozwany nie mógł by wystawić faktury;

­

protokoły odbioru są zgodne z tymi wpisami, które są w dzienniku budowy;

­

powód wykonywał prace na przedmiotowej inwestycji do końca roku 2012;

­

powód wykonywał prace ziemne, żelbetowe, murowanie ścian;

­

to co było w harmonogramie powód wykonał;

­

powód wykonał także prace dodatkowe w postaci drenażu;

­

firma syna powoda – M. F. weszła na budowę w 2013 r. i miała zawartą odrębną umowę z pozwanym;

pomimo, że Sąd I instancji uznał zeznania świadka za wiarygodne, spójne i logiczne. Pominięcie zeznań świadka w powyższym zakresie skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie;

e)  art. 233 § 1 k.p.c. , poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodu z zeznań powoda polegające na przyjęciu przez Sąd, że zeznania te są niewiarygodne w zakresie w jakim powód twierdził, iż wykonywał roboty na przedmiotowej inwestycji jeszcze w grudniu 2012 r., wykonał wszystkie prace wskazane w protokole odbioru robót z dnia 29 października 2012 r. oraz że podpisując oświadczenie z dnia 5 grudnia 2012 r. powód odnosił się tylko do prac już zafakturowanych, podczas gdy zeznania te korespondują z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z protokołem odbioru robót z dnia 29 października 2012 r., fakturą VAT nr (...), umową z dnia 10 kwietnia 2012 r. zawartą pomiędzy powodem a pozwanym, zeznaniami świadka K. S. – inspektora nadzoru, zeznaniami świadka S. P., co skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie;

f)  art. 233 § 1 k.p.c. , poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodu z zeznań świadka K. P. (1) – kierownika budowy (z ramienia pozwanego) polegające na przyjęciu przez Sąd, że zeznania te są wiarygodne, spójne i logiczne, podczas gdy zeznania te pozostają w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z protokołem odbioru robót z dnia 29 październik 2012 r. r., fakturą VAT nr (...), umową z dnia 10 kwietnia 2012 r. zawartą pomiędzy powodem, a pozwanym, zeznaniami świadka K. S. – inspektora nadzoru, zeznaniami świadka S. P. oraz zeznaniami powoda. Co skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie;

g)  a rt. 233 § 1 k.p.c. , poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodu z zeznań pozwanego – A. P. (prezes zarządu pozwanego) polegające na przyjęciu przez Sąd, że zeznania te są wiarygodne, spójne i logiczne, podczas gdy zeznania te pozostają w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z protokołem odbioru robót z dnia 29 października 2012 r., fakturą VAT nr(...), umową z dnia 10 kwietnia 2012 r. zawartą pomiędzy powodem, a pozwanym, zeznaniami świadka K. S. – inspektora nadzoru, zeznaniami świadka S. P. oraz zeznaniami powoda. Co skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie;

h)  art. 233 § 1 k.p.c. , poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w postaci umowy z M. F. oraz faktur i potwierdzeń zapłaty dokonanych na podstawie tej umowy, umowy z (...)S.A. oraz faktur i potwierdzeń zapłaty dokonanych na podstawie tej umowy, polegające na przyjęciu przez Sąd, że dowody te potwierdzają fakt wykonania przez te podmioty zakres robót, który został wskazany w protokole odbioru z dnia 29 października 2012 r., podczas gdy dokumenty te nie potwierdzają powyższego, a nadto ocena tych dowodów dokonana przez Sąd I instancji stoi w sprzeczności z pozostałym materiałem dowodowym, w szczególności z protokołem odbioru robót z dnia 29 października 2012 r., fakturą VAT nr (...), umową z dnia 10 kwietnia 2012 r. zawartą pomiędzy powodem, a pozwanym, zeznaniami świadka K. S. – inspektora nadzoru, zeznaniami świadka S. P. oraz zeznaniami powoda. Co skutkowało przyjęciem, że powód nie wykonał robót objętych protokołem z dnia 29 października 2012 r. i tym samym jego roszczenie nie zasługuje na uwzględnienie.

W uzasadnieniu powód wskazał, że fakt, że kolejni podwykonawcy wykonywali prace z zakresu konstrukcji żelbetowej i murowej nie dowodzi tego, iż powód nie wykonał prac wskazanych w protokole z dnia 29 października 2012 r. Powód stwierdził również, że pozwana nie zaoferowała żadnych dowodów na okoliczność rzeczywistego wykonania prac z zakresu konstrukcji żelbetowej i murowej przez (...), ponieważ dowodem takim nie jest sam fakt zawarcia umowy, w której zakres te prace zostały wpisane. I tak pozwana nie przedstawiła protokołów odbioru robót, czy też wpisów w Dzienniku budowy. Zadanie polegające na przebudowie i rozbudowie kompleksu (...)Szkoły (...)było zadaniem o znacznym zakresie robót, a powód odstąpił od umowy i tym samym po odstąpieniu od umowy pozostał do wykonania jeszcze dalszy zakres robót. W związku z powyższym następni podwykonawcy w swoim zakresie robót mogli mieć także prace dotyczące konstrukcji murowej i żelbetowej. Nie dowodzi to jednak, że zakres tych robót był tożsamy z zakresem robót powoda wykonanych do momentu odstąpienia. Zwłaszcza, że dowody zaoferowane przez pozwanego nie precyzują której części budowy dotyczą wymienione tam roboty dotyczące konstrukcji murowej i żelbetowej.

Jak stwierdził powód, Sąd pominął fakt, że powód składając oświadczenie datowane na dzień 5 grudnia 2012 r. składał je w kontekście treści łączącej strony umowy i zasad rozliczania, które polegały na tym, że powód (podwykonawca) miał wystawiać częściowe faktury VAT w terminie 7 dni od daty wystawienia przez pozwanego (wykonawcę) faktury VAT inwestorowi za dany etap robót wykonanych przez powoda (podwykonawcę), na kwotę 90% wartości przyjętej dla danego etapu robót w harmonogramie rzeczowo-finansowym. Faktury te miały być regulowane w terminie 30 dni od daty otrzymania faktury przez pozwanego (wykonawcę), nie wcześniej jednak niż po upływie 3 dni od dnia otrzymania przez pozwanego (wykonawcę) wynagrodzenia od inwestora za wykonanie danego etapu robót. Zdaniem powoda, spójne i logiczne zatem jest jego twierdzenie, że złożył oświadczenie z dnia 5 grudnia 2012 r., ponieważ w kontekście wyżej opisanych zasad współpracy pomiędzy stronami oświadczenie w momencie jego składania było zgodne z wiedzą powoda. Powód nie miał bowiem wiedzy, że pozwany wspólnie z inwestorem dokonał już odbioru wykonanych przez powoda prac i że prace te zostały rozliczone pomiędzy inwestorem i pozwanym. Pozwany składając oświadczenie miał na myśli dotychczas zafakturowane przez niego roboty, w tym roboty dodatkowe.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja okazała się bezzasadna.

Bezzasadny jest podniesiony w niej zarzut wadliwej oceny dowodów. Wbrew twierdzeniom apelacji nie można z zeznań świadka K. S. wyprowadzić wniosku, że wykonywał prace do dnia 29 grudnia 2012 r. Świadek bowiem zeznał, że nie pamięta dokładnie, do kiedy na budowie była firma powoda (k. 355/2, wers 7-8 od dołu) i w kontekście takiej wypowiedzi nie można wypowiedzi świadka (k. 355/2, wers 8 od góry), iż powód był podwykonawcą od 1 września 2012 r. do 29 grudnia 2012 r. traktować jako podstawy do twierdzenia, że powód faktycznie do 29 grudnia 2012 r. wykonywał prace. Faktem jest wprawdzie, że świadek zeznał, że podpis pod protokołem z dnia 29 października 2012 r. pochodzi od niego oraz że zakres prac wymienionych w tym protokole został rzeczywiście wykonany. Wskazać wszelako należy, że z wypowiedzi tej nie wynika jednoznacznie, że prace te wykonał powód. Podstawy do takiej interpretacji zeznań świadka nie dają zawarte w nich wypowiedzi, że prace żelbetowe w 2012 r. były wykonane terminowo, według świadka nie mogła być wystawiona faktura bez dokonania odbioru prac, brał udział w odbiorze prac na tej budowie oraz że nic mu nie wiadomo, aby były jakieś prace, które nie zostały odebrane, w 2012 r. prace konstrukcyjno-żelbetowe wykonywała tylko firma powoda – S. F. a firma syna powoda – M. F. weszła na budowę po przerwie zimowej 2012/2013. Istotne bowiem w tym zakresie jest to, że powód nie potrafił wskazać dokładnego zakresu prac, jakie na chwilę zejścia z placu budowy wykonał powód, gdyż zeznał, że na ten dzień na pewno nie został zrealizowany zakres zawarty umową (k. 355/2, wers 19-22 od góry) oraz wskazał, że „na pewno” nie został wykonany dach nad halą sportową wraz z ociepleniem i pokryciem i część fundamentów i ścian auli i dachu wraz z pokryciem nad aulą, z czego wnioskować należy, ze możliwe było, że niewykonane były jeszcze jakieś inne prace. Okoliczność, ze powód zgodnie z zeznaniami świadka miał także wykonać prace dodatkowe w 2012 r. w postaci drenażu opaskowego nie wykazuje związku z przedmiotem niniejszego postępowania. Natomiast fakt, iż świadek nie przypominał sobie spotkania u Kanclerza (...) w 2012 r. w związku ze słabym postępem prac budowlanych w związku z zagrożeniem dofinansowania i nie przypominał sobie, aby brał udział w takim spotkaniu, nie jest równoznaczne z tym, że spotkanie takie nie miało miejsca. Uwzględnić bowiem należy, że treść zeznań świadka K. S. charakteryzuje się daleko idącą ogólnikowością a zarazem świadek co do istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności zasłaniał się niepamięcią (por. k. 355/2 wersy 9, 12-13, 25-26, 34-35 liczone od góry), co nakazuje z daleko idącą ostrożnością podchodzić do zeznań świadka i zarazem nie pozwala na wyprowadzenie z tych zeznań kategorycznych ustaleń, jakie w apelacji postuluje powód.

Bezzasadny również okazał się zarzut naruszenia art. 233 § 1 w zw. z art. 258 k.p.c., poprzez pominięcie co do szeregu okoliczności zeznań świadka S. P. — kierownika budowy z ramienia powoda. W pierwszej kolejności podkreślić należy, że świadek ten wyraźnie zeznał, ze nie pamięta i nie może powiedzieć od jakiego momentu zakończył prace powód. W konsekwencji zeznania świadka nie mogą stanowić bezpiecznej podstawy do ustalenia, że powód faktycznie wykonał prace, które zostały następnie objęte następnie fakturą VAT nr(...)wystawioną przez stronę pozwaną. W tym kontekście wypowiedzi świadka odnoszące się do momentu dowiedzenia się o na naradzie u kanclerza o wystawieniu w/w faktury, faktu, że prace objęte fakturą zostały rzeczywiście wykonane, czasu w jakim powód wykonywał prace i od kiedy prace zaczął wykonywać syn powoda, faktu, że prace wykonane przez powoda obejmowały prace ziemne, żelbetowe, murowanie ścian, że zostały wykonane zgodnie z harmonogramem i inspektor nadzoru nie zatwierdziłby prac, które nie zostały wykonane nie mogą stanowić bezpiecznej podstawy do ustalenia, że powód wykonał właśnie te prace, które objęte zostały fakturą VAT nr(...). Z kolei fakt wykonania przez powoda drenażu nie miał znaczenia dla rozstrzygnięcia, skoro faktura powyższa takich prace nie obejmowała. Bez znaczenia dla rozstrzygnięcia były również przyczyny z jakich doszło do rozwiązania umowy z dnia 10 kwietnia 2012 r.

Nie doszło również do naruszenia przez Sąd I instancji art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodu z zeznań powoda mającej polegać na przyjęciu przez Sąd, że zeznania te są niewiarygodne w zakresie w jakim powód twierdził, iż wykonywał roboty na przedmiotowej inwestycji jeszcze w grudniu 2012 r., wykonał wszystkie prace wskazane w protokole odbioru robót z dnia 29 października 2012 r. oraz że podpisując oświadczenie z dnia 5 grudnia 2012 r. powód odnosił się tylko do prac już zafakturowanych. Wbrew zarzutom apelacji zeznania te w tym zakresie na wiarę nie zasługiwały. Treść oświadczenia z dnia 5 grudnia 2012 r. jest jednoznaczna i wynika z niego, że powód potwierdził, iż według stanu na dzień 5 grudnia 2012 r. nie istniały roboty niezafakturowane z tytułu realizacji umówionego zadania. Zeznania powoda są całkowicie niespójne z jasną treścią tego oświadczenia a zawarte w nich wyjaśnienia, dlaczego takiej treści pismo powód podpisał nie przekonują. Oceny takiej w niczym nie zmienia przedstawiony w uzasadnieniu apelacji „kontekst” w jakim oświadczenie to zostało złożone, gdyż okoliczności tam powołane nadal nie dają podstaw do dokonania wykładni oświadczenia w sposób postulowany przez powoda. Zeznania powoda nie dają również przekonującej odpowiedzi na pytanie, dlaczego powód – mimo, że jego zdaniem w momencie zejścia z budowy istniały wykonane przezeń a nieodebrane przez pozwaną prace – wezwanie do zapłaty skierował do pozwanej dopiero w października 2015 r. a zatem blisko trzy lata po tym kiedy prace miał wykonać. Powoływana przez powoda okoliczność, iż nie miał pieniędzy na wcześniejsze wytoczenie sprawy sytuacji tej nie wyjaśnia, gdyż skierowanie wezwania do zapłaty nie wiąże się z żadnymi istotnymi kosztami. Z przyczyn powyżej szczegółowo wskazanych nie można uznać aby zeznania świadków K. S. i S. P. stanowiły dowód na okoliczność, że powód faktycznie wykonał prawce objęte fakturą VAT nr (...), tak że nie mogło odnieść skutku powołanie się na „korespondowanie” zeznań powoda i zeznań tych świadków.

Nie zachodzą natomiast podstawy do uznania, że danie przez Sąd I instancji wiary zeznaniom świadka K. P. (1) i przedstawiciela pozwanej A. P. wykraczało poza granice swobodnej oceny dowodów i prowadziło do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. Zwrócić w tym kontekście należy uwagę na okoliczność, że przedstawione w zeznaniach świadka K. P. (1) wyjaśnienie niespójności zapisów w protokole z dnia 31 października 2012 r. (k. 45) z zapisami w protokole z dnia 29 października 2012 r. (k. 125) koreluje z pochodzącym od powoda oświadczeniem z dnia 5 grudnia 2012 r. Prawdopodobnym jest bowiem – jeżeli uwzględni się dodatkowo ogólnikowość i niekonkretność zeznań świadka K. S. – że faktycznie protokół z dnia 29 października 2012 r. nie odzwierciedlał rzeczywistego zakresu prac wykonanych na tę datę, ale że w oparciu o jego zapisy fakturą VAT nr (...)objęto więcej prac, aniżeli faktycznie na dzień jej wystawienia wykonano. W tym stanie rzeczy nie było również podstaw do odmówienia wiarygodności zeznaniom przedstawiciela strony powodowej, które nie popadały w sprzeczność z wiarygodnymi zeznaniami świadka K. P. (1) oraz wiarygodnym dowodem z oświadczenia powoda z dnia 5 grudnia 2012 r.

Co do zarzutu odnoszącego się do istniejącego na fakturze VAT nr (...)zapisu o treści „Ujęto we wniosku o płatność za okres od 31 grudnia 2013 r. do 13 stycznia 2014 r.” wskazać należy, że z treści odpisu faktury zawartego w aktach(...)nie można w sposób jednoznaczny wywnioskować kto, w jakich okolicznościach i w jakim celu zapisek ten sporządził. Brak ujawnienia w toku sprawy bliższych informacji co do szczegółowego sposobu dokonywania rozliczeń dokonywanych w toku Regionalnego Programy Operacyjnego Województwa (...) na lata 2007-2013 oraz obiegu środków finansowych w ramach (...)Szkoły (...) w S. nie pozwala na wyciąganie z faktu zamieszczenia tego zapisku wniosków postulowanych w apelacji. Za takim stanowiskiem przemawia dodatkowo okoliczność, że na górnej części tej faktury znajduje się odcisk pieczęci „ZAPŁACONE” z datą 28 listopada 2012 r., a zatem odnosząca się do okresu, w którym – według zeznań świadka K. P. (1) – należało wydatkować środki, których wydatkowanie miało umożliwić wystawienie właśnie powyższej faktury.

Bezzasadny jest również zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w postaci umowy z M. F. oraz faktur i potwierdzeń zapłaty dokonanych na podstawie tej umowy, umowy z (...)S.A. oraz faktur i potwierdzeń zapłaty dokonanych na podstawie tej umowy, polegające na przyjęciu przez Sąd, że dowody te potwierdzają fakt wykonania przez te podmioty zakres robót, który został wskazany w protokole odbioru z dnia 29 października 2012 r. Z faktur wystawionych przez M. F. i załączonych do nich protokołów (k. 156-165) wynika, że M. F. wystawił faktury obejmujące zapłatę wynagrodzenia za prace konstrukcji żelbetowo – murowych na łączna kwotę 380584,55 zł, zaś z umowy z 14 października 2013 r. (k. 167) wynika, że za przebudowę i rozbudowę kompleksu (...) w S. strona pozwana zobowiązała się zapłacić (...) S.A. łącznie kwotę orientacyjną netto 1750000 zł, i jak wynika z oferty załączonej do tej umowy prace obejmowały również konstrukcje żelbetowe i murowe. Z przyczyn powyżej szczegółowo omówionych nie ma podstaw do uznania, że powyższe dokumenty, w powiązaniu z fakturami za zakup betonu (k. 141-143), nie dawały podstawy do poczynionego przez Sąd I instancji ustalenia, że (...) sp. z o.o. zakupiła beton za kwotę 22.342,17 zł netto do kontynuacji prac przy konstrukcji przez M. F., że w umowie zawartej między pozwaną a M. F. prace przy ww. konstrukcji wyceniono na kwotę 394.365,53 zł netto a M. F. wystawił spółce za te prace 3 faktury na kwotę 380.584,55 zł netto i taką kwotę spółka zapłaciła, M. F. prac nie ukończył i ich zakończenie przy konstrukcji spółka (...) zleciła umową z dnia 14.10.2013 r. (...)S.A., któremu zapłaciła za te prace 218.089,45 zł netto z uwagi na krótki termin realizacji zakreślony celem wywiązania się z terminów ustalonych z inwestorem. Natomiast ustalona w oparciu o powyższe dowody okoliczność, że łącznie (tj. wraz z zapłatą dokonaną na rzecz powoda) za konstrukcję(...)otrzymała od inwestora kwotę 1.006.286,36 zł netto, a wydała 1.009.966,17 zł netto stanowi dodatkowe uzasadnienie dla oceny, że prac przy konstrukcji żelbetowej i murowej objętych fakturą (...)powód w rzeczywistości nie wykonał, skoro suma wydatków poczynionych przez pozwaną w związku z tymi pracami wykonywanymi przez kolejnych trzech wykonawców jest zbliżona do kwoty, za którą prace te w całości zobowiązał się wykonać powód. Z przyczyn powyżej szczegółowo wskazanych zeznania świadków K. S., S. P. i zeznania powoda powyższej oceny nie mogły podważyć.

Niezasadny jest również podniesiony w apelacji zarzut sprzeczności poczynionych ustaleń faktycznych z zebranym materiałem dowodowym. Nie budząca wątpliwości treść oświadczenia z dnia 5 grudnia 2012 r. wskazuje, że powód potwierdził nim, że wystawił faktury za wszystkie wykonane przezeń według stanu na ten dzień roboty i faktury te zostały zapłacone. Dokument ten, w powiązaniu z zeznaniami świadka K. P. (1) i dokumentów dotyczących rozliczeń strony pozwanej z (...) S.A. w K. stanowiły dostateczną podstawę do uznania, że powód w rzeczywistości nie wykonał prac objętych fakturą VAT nr (...). Dowody z przesłuchania świadków K. S., S. P., zeznań powoda i dokumentów w postaci faktury VAT nr(...) i protokołu odbioru robót z dnia 29 października 2012 r. nie były zdatne – z przyczyn szczegółowo powyżej wskazanych. - do podważenia prawidłowości powyższych ustaleń. W konsekwencji, uznając że powód nie wykonał prac powołanych na uzasadnienie żądania pozwu Sąd I instancji nie dopuścił się zarzuconego w apelacji zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c.

Mając powyższe na uwadze ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji Sąd Apelacyjny akceptuje i czyni podstawą rozstrzygnięcia w sprawie, zaś zbędnym jest powtarzanie ich w tym miejscu.

Nie doszło również do zarzuconych w apelacji naruszeń prawa materialnego. Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. prawo budowlane (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1332 ze zm.) dziennik budowy stanowi urzędowy dokument przebiegu robót budowlanych oraz zdarzeń i okoliczności zachodzących w toku wykonywania robót i jest wydawany odpłatnie przez organ administracji architektoniczno-budowlanej. W kontekście procesu cywilnego uregulowanie to ma takie znaczenie, że dziennik budowy stanowi dokument urzędowy w rozumieniu art. 244 § 1 k.p.c. ze skutkami dowodowymi uregulowanymi w tym przepisie. Fakt nieprzeprowadzenia dowodu z dziennika budowy, w sytuacji gdy strona wywodząca z jego zapisów korzystne dla siebie skutki prawne, nie stanowi jednak o naruszeniu art. 45 ust. 1 prawa budowlanego, gdyż okoliczność, że określonemu dokumentowi prawo przydaje walor dokumentu urzędowego nie jest równoznaczny z obowiązkiem sądu w postępowaniu cywilnym czynienia ustaleń w oparciu o ten dokument w sytuacji gdy strona, na której ciążył w tym zakresie ciężar dowodu, tego dowodu nie zawnioskowała. Nie uwzględniono natomiast zawartego w apelacji wniosku o dopuszczenie dowodu z dziennika budowy (k. 563). Wniosek ten należy ocenić jako spóźniony, albowiem przebieg postępowania nie ujawnia aby nie mógł zostać powołany przed Sądem I instancji. Zarazem potrzeba powołania tego dowodu istniała przed Sądem I instancji. Taki stan rzeczy, zgodnie z art. 381 k.p.c. uzasadniał pominięcie tego dowodu. Niezależnie zaś od powyższego wskazać należy, że nie zachodziły podstawy do dopuszczania dowodu przez Sąd I instancji z urzędu, gdyż powód był w tym postępowaniu reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, a nie jest rolą sądu w postępowaniu cywilnym zastępować stronę w podejmowaniu potrzebnej w procesie cywilnym aktywności.

Nie doszło również do zarzuconego w apelacji naruszenia art. 65 w zw. z art. 65[1] k.c. Treść oświadczenia z dnia 5 grudnia 2012 r. jest – o czym już wyżej była mowa – jasna. Natomiast pozostały materiał dowodowy, w szczególności zaś nieprzekonujące w tym zakresie zeznania powoda, nie dały podstawy do poczynienia ustaleń faktycznych pozwalających na dokonanie odmiennej interpretacji znaczenia oświadczenia zawartego w tym dokumencie, aniżeli sens wynikający z dosłownej treści pisma. Zatem w realiach niniejszej sprawy, przyjmując rozumienie powyższego dokumentu zgodnie z jego dosłowną treścią, Sąd I instancji nie dopuścił się naruszenia art. 65 w zw. z art. 65[1] k.c.

Powyższy stan rzeczy prowadzi do wniosku, że wobec niewykazania przez powoda faktu wykonania robót, których dotyczyła faktura VAT nr(...), powód nie wykazał przesłanek powstania po jego stronie roszczenia o zapłatę części wynagrodzenia umownego, które należałoby mu się za wykonanie tych prac. Oddalenie powództwa o zapłatę tego wynagrodzenia nie naruszało zatem art. 647 k.c.

Wobec zaś oddalenia powództwa powoda o zapłatę wynagrodzenia jako zasadne ocenić należy zawarte w pkt II zaskarżonego wyroku rozstrzygnięcie o kosztach postępowania, zgodne z regułą z art. 98 § 1 k.p.c., zgodnie z którą stronę przegrywającą obciążają koszty postępowania. Zatem również i w zakresie dotyczącym tego rozstrzygnięcia apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie.

Mając powyższe na uwadze apelacja podlegała oddaleniu w całości o czym orzeczono na zasadzie art. 385 w zw. z art. 397 § 2 k.p.c.

SSO (del.) Wojciech Żukowski SSA Hanna Nowicka de Poraj SSA Sławomir Jamróg