Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy ustalił, co następuje:

Oskarżycielka prywatna J. Z. jest żoną P. Z. - brata oskarżonego A. Z..

W dniu 25 stycznia 2017 roku przed Sądem Okręgowym wO., I Wydział Cywilny w sprawie I C (...) A. Z. składał zeznania w charakterze świadka podczas których posiłkując się informacjami pozyskanymi od „rodziny mieszkającej w M.” zeznał m.in., że słyszał, że J. Z. w przeszłości nie podejmowała żadnej pracy i pozostawała na utrzymaniu mężczyzn.

Dowód: protokół SO z dn. 25 stycznia 2017 roku w sprawie I C (...) [k.6-20]; nagranie na płycie CD [k. 5]; wyjaśnienia A. Z. [k. 91v].

J. Z. słysząc słowa oskarżonego A. Z. poczuła się zniesławiona. Ponadto przed poślubieniem P. Z. pracowała i uzyskiwała ze stosunku pracy wynagrodzenie.

Dowód: zeznania J. Z. [k. 91v], świadectwa pracy [k. 21-24];

W dniu 05 kwietnia 2017 roku do Sądu Rejonowego w N. wpłynął prywatny akt oskarżenia złożony przez pełnomocnika J. Z., w którym to oskarżono A. Z., o to, że w dniu 25 stycznia 2017 roku składając zeznania przed Sądem Okręgowym w O. Wydział I Cywilny, pomówił J. Z. o to, że „w życiu żadnej pracy zarobkowej nie prowadziła, posiadała mężczyzn, którzy ją utrzymywali” tj. o popełnienie czynu z art. 212 § 1 kk.

Dowód: prywatny akt oskarżenia [k. 2-4].

Sąd zważył co następuje:

Oceniając zasadność zarzutów postawionych w tej sprawie oskarżonemu A. Z. sąd uznał, że nie jest dopuszczalna jego merytoryczna ocena, gdyż w tym przypadku zachodzi negatywna przesłanka procesowa określona w art. 17 § 1 pkt 9 kpk w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela.

Zgodnie z art. 59 § 1 kk pokrzywdzony może jako oskarżyciel prywatny wnosić i popierać oskarżenie o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego. Niewątpliwie do tej grupy przestępstw należy przestępstwo zniesławienia określone w art. 212 § 1 kk o czym przekonuje jego § 4. Nie oznacza to jednak, że każda wypowiedz zniesławiająca pokrzywdzonego wyczerpuje dyspozycję tego przepisu.

Zgodnie z treścią powołanego przepisu odpowiada za zniesławienie ten, kto pomawia inną osobę, grupę osób, instytucję, osobę prawną lub jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej o takie postępowanie lub właściwości, które mogą poniżyć ją w opinii publicznej lub narazić na utratę zaufania potrzebnego dla danego stanowiska, zawodu lub rodzaju działalności. Niewątpliwie takie wypowiedzi zniesławiające mogą pojawiać się także w zeznaniach składanych w charakterze świadka przed organem powołanym do ścigania lub orzekania w sprawach o przestępstwo.

W przedmiotowej sprawie zniesławienie J. Z. przez oskarżonego – A. Z. miałoby nastąpić w trakcie składanych przez niego zeznań w charakterze świadka przed Sądem Okręgowym w O., a zatem przed organem powołanym do orzekania w sprawach o przestępstwo. Wobec tego analizowaną sytuację należałoby rozważyć także przez pryzmat realizacji znamion czynu objętego dyspozycją przepisu art. 233 kk. Wskazuje na to opis czynu przypisany oskarżonemu.

Wobec powyższego należy zwrócić uwagę na przyjętą przez polskiego ustawodawcę w art. 11 kk teorię jedności czynu. Zgodnie z § 1 tegoż artykułu „ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo”, co oznacza, że sprawca swoim jednym zachowaniem dopuszcza się tylko jednego przestępstwa, wyczerpującego znamiona dwóch lub więcej przepisów ustawy karnej. Nie ma tu bowiem znaczenia liczba naruszonych prawnokarnych norm sankcjonowanych, lecz liczba jego rzeczywistych, naruszających owe normy, zachowań (R.A. Stefański (red.), Kodeks karny. Komentarz. Wyd. 2, Warszawa 2015).

W konsekwencji postępowanie - o czyn wyczerpujący znamiona nie tylko zniesławienia które zaszło według oskarżycielki, ale o czyn ewentualnego składania fałszywych zeznań- nie może toczyć się z oskarżenia prywatnego, bo przy przepisie art. 233 kk jedynym podmiotem uprawnionym do wystąpienia ze skargą procesową jest prokurator, przy uwzględnieniu zasad określonych w art. 60 kpk.

Gdyby pominąć powyższe rozważania i dopuścić do dalszego postepowania w niniejszej sprawie, mogłaby zaistnieć sytuacja w której oskarżony A. Z. za jeden czyn ponosiłby odpowiedzialność za dwa przestępstwa: pierwsze z art. 212 kk wszczęty z oskarżenia prywatnego oraz drugie z art. 233 kk wszczęty z oskarżenia publicznego. To z kolei stanowiłoby naruszenie zasady z art. 11 kk.

Należy podkreślić, że sąd orzekający nie jest związany opisem czynu oraz jego kwalifikacją zaproponowaną w akcie oskarżenia i ma obowiązek analizowania tego, jaki w istocie jest przedmiot toczącego się postępowania, między innymi pod kątem, czy zostało ono wszczęte na skutek skargi uprawnionego oskarżyciela. Wniesienie aktu oskarżenia przez pokrzywdzonego w sprawie błędnie uznanej przez autora skargi za czyn ścigany z oskarżenia prywatnego, w sytuacji gdy z jego opisu jednoznacznie wynika, że stanowi on przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego powoduje, że zachodzi ujemna przesłanka procesowa z art. 17 § 1 pkt 9 kpk w postaci braku skargi uprawnionego oskarżyciela / tak min Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 4.10 2013 r. III KK 161/13 /

Na marginesie należy dodać, że pełnomocnik oskarżycielki jak i ona sama wskazali na rozprawie, że zostało już zgłoszone do prokuratury, że oskarżony dopuścił się czynu składania fałszywych zeznać, jednakże wymienieni nie byli w stanie stwierdzić na jakim etapie sprawa ta jest obecnie. Przy ewentualnym postępowaniu Prokuratora możliwe będzie czynienie zarzutów także co do kwestii zniesławienia. Dodatkowo jednie dla porządku Sąd chce ponownie zwrócić uwagę oskarżycielce, że słowa wypowiadane przez oskarżonego stanowiły wyraźnie powtórzenie zasłyszanych przez niego informacji, a nie jego opinie o oskarżycielce.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku.

W związku z faktem umorzenia postępowania Sąd Rejonowy na podstawie art. 632 pkt 1 kpk kosztami procesu obciążył oskarżycielkę prywatną J. Z., o czym orzeczono w pkt II sentencji orzeczenia.

(...)

1.  (...)

2.  (...)

(...)