Pełny tekst orzeczenia

UZASADNIENIE

W dniu 10 lipca 2019 r. (data wpływu do Sądu Okręgowego w Świdnicy) B. W. (1) złożyła skargę na przewlekłość postępowania toczącego się przed Sądem Rejonowym w Świdnicy gdzie została obwiniona o wykroczenie z art. 48 ust. 1 pkt 2 ustawy prawo geodezyjne i kartograficzne (sygn. akt VI W 361/17).

Skarżąca wniosła o:

1.  stwierdzenie przewlekłości postępowania przed Sądem Rejonowym w Świdnicy, sygn. akt VI W 361/17, w zakresie nie wysłania jej bez nieuzasadnionej zwłoki przez Przewodniczącą składu orzekającego i Prezesa Sądu Rejonowego odpisu wyroku tego Sądu z dnia 8 maja 2019 r.,

2.  zobowiązanie Sądu Rejonowego w Świdnicy aby w terminie siedmiu dni przesłał jej odpis wyroku w sprawie VI W 361/17,

3.  rozpoznanie sprawy na jawnym posiedzeniu z jej udziałem,

4.  zobowiązanie Sądu Okręgowego w Świdnicy do zawiadomienia organów ścigania i dyscyplinarnych o popełnieniu przestępstwa przez sędzię Przewodniczącą składu orzekającego i Prezesa Sądu Rejonowego w Świdnicy,

5.  udzielenie pisemnej odpowiedzi na skargę,

6.  przyznanie jej od Skarbu Państwa 10000 zł „tytułem wniesionej skargi”.

W dniu 23 sierpnia 2019 r. (data wpływu do Sądu Okręgowego w Świdnicy) B. W. (1) złożyła kolejną skargę na przewlekłość postępowania. toczącego się przed Sądem Okręgowym w Świdnicy (sygn. akt IV Kz 239/19) w przedmiocie jej zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy o sprostowaniu omyłki w wyroku z dnia 8 maja 2019 r., sygn. akt VI W 361/19. Autorka skargi wniosła o:

1.  stwierdzenie przewlekłości postępowania przed Sądem Okręgowym w Świdnicy (sygn. akt IV Kz 239/19) w przedmiocie jej zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 20 maja 2019 r. o sprostowaniu omyłki pisarskiej w wyroku tego Sądu z dnia 8 maja 2019 r., sygn. akt VI W 361/17

2.  zobowiązanie Sądu Okręgowego w Świdnicy aby w siedmiodniowym terminie zostało rozpoznane jej zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy z dnia 20 maja 2019 r. o sprostowaniu omyłki pisarskiej w wyroku tego Sądu z dnia 8 maja 2019 r., sygn. akt VI W 361/17,

3.  rozpoznanie sprawy na jawnym posiedzeniu z jej udziałem,

4.  zobowiązanie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu do zawiadomienia organów ścigania i dyscyplinarnych o popełnieniu przestępstwa przez sędzię Przewodniczącą składu orzekającego, Prezesa Sądu Rejonowego w Świdnicy i sędzię Przewodniczącą składu Sądu Okręgowego w Świdnicy orzekającego w przedmiocie jej zażalenia,

5.  udzielenie pisemnej odpowiedzi na skargę,

6.  przyznanie jej od Skarbu Państwa 10000 zł „tytułem wniesionej skargi”.

Sąd Okręgowy w Świdnicy postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2019 r. uznając, że pismo B. W. (1) z dnia 23 sierpnia 2019 r. stanowi rozszerzenie skargi z dnia 10 lipca 2019 r. stwierdził swą niewłaściwość do rozpoznania skargi na przewlekłość i przekazał ją Sądowi Apelacyjnemu we Wrocławiu.

W odpowiedziach na skargę Wiceprezes Sądu Rejonowego w Świdnicy i wiceprezes Sądu Okręgowego w Świdnicy wnieśli o jej oddalenie.

Zważywszy, że skarżąca ma prawo do rozpoznania jej sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, celem postępowania w przedmiocie skargi na przewlekłość jest doraźna interwencja przeciwdziałająca trwającej przewlekłości postępowania, a ocenie w kontekście przewlekłości podlega postępowanie co do istoty jako całość Sąd Apelacyjny uznał, że słusznym będzie rozpoznanie zarzutów dotyczących przewlekłości postępowania przed Sądem Okręgowym i Rejonowym.

Dotychczasowy tok postępowania przed Sądem Rejonowym w Świdnicy w którym B. W. (1) została obwiniona o wykroczenie z art. 48 ust. 1 pkt 2 Prawa geodezyjnego i kartograficznego (VI W 361/17), w zakresie objętym skargą, przedstawia się następująco:

- 27 marca 2019 r. wyznaczono kolejny termin rozprawy na 8 maja 2019 r., zarządzając wezwanie skarżącej i zawiadomienie oskarżyciela publicznego,

- 7 maja 2019 r. B. W. (1) złożyła pismo informujące, że w związku z wyznaczonym terminem rozprawy składa zaświadczenie lekarskie wydane przez lekarza sądowego (które dołączyła) i wobec powyższego nie będzie mogła uczestniczyć w rozprawie, a jej obowiązkowe stawiennictwo jest usprawiedliwione,

- 8 maja 2019 r. na rozprawie na którą nie stawiła się zawiadomiona obwiniona, Sąd Rejonowy postanowił prowadzić rozprawę pod jej nieobecność, uznając tę obecność za nieobowiązkową ipo przeprowadzeniu postępowania dowodowego Sąd ten wydał wyrok skazujący nazywając go „nakazowym”,

- 20 maja 2019 r. B. W. (1) zapoznała się z aktami sprawy i sporządziła ich fotokopie,

- 20 maja 2019 r. Sąd Rejonowy postanowił sprostować omyłkę pisarską w wyroku z dnia 8 maja 2019 r. w ten sposób, że w miejsce słów „wyrok nakazowy” wpisać: „wyrok” a w podstawie skazania zamiast: „art. 39 § 1 i 2 kpw” wpisać: „art. 39 § 1 i 2 kw”,

- 21 maja 2019 r. B. W. (1) zapoznała się z aktami sprawy, sporządziła ich fotokopie i wniosła o wydanie jej protokołu rozprawy z 8 maja 2019 r.,

- tego samego dnia skarżąca wniosła o sporządzenie i doręczenie jej uzasadnienia wyroku, a w dniu następnym uzupełniła wniosek,

- 22 maja 2019 r. B. W. (1) złożyła pismo zatytułowane: „sprzeciw obwinionej od nieprawomocnego wyroku nakazowego”, oraz apelację od wyroku Sądu Rejonowego,

- 24 maja 2019 r. B. W. (1) złożyła pismo zatytułowane: „wniosek” potraktowane potem jako zażalenie na postanowienie Sądu Rejonowego o sprostowaniu omyłki pisarskiej,

- 27 maja 2019 r. B. W. (1) złożyła wnioski o przywrócenie jej terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku, o przywrócenie jej terminu do złożenia apelacji i o przywrócenie jej terminu do złożenia sprzeciwu od wyroku nakazowego

- 28 maja 2019 r. zarządzeniem „Sąd Rejonowy” odmówił przyjęcia wniosku skarżącej o doręczenie jej wyroku z uzasadnieniem,

- 30 maja 2019 r. skarżąca kolejny raz wniosła o sporządzenie i doręczenie jej uzasadnienia wyroku,

- 3 czerwca 2019 r. zarządzeniem „Sąd Rejonowy” odmówił przyjęcia apelacji skarżącej,

- tego samego dnia skarżąca złożyła zażalenie na postanowienie z 20 maja br. w przedmiocie sprostowania omyłki pisarskiej,

- 10 czerwca 2019 r. akta z zażaleniem przedstawiono Sądowi Okręgowemu w Świdnicy,

- 13 czerwca 2019 r. wykonano zarządzenie w wyznaczeniu na 3 lipca 2019 r. posiedzenia w przedmiocie zażalenia B. W. (1),

- 25 czerwca 2019 r. skarżąca wniosła zażalenie na zarządzenie z 28 maja 2019 r. o odmowie przyjęcia jej wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku,

- 2 lipca 2019 r. skarżąca złożyła do Sądu Okręgowego pismo zatytułowane: „uzupełnienie zażalenia”,

- w tym samym dniu B. W. (1) złożyła zażalenie na zarządzenie o odmowie przyjęcia apelacji,

- 3 lipca 2019 r. Sąd Okręgowy w Świdnicy odwołując się do art. 14 § 1 k.p.w. zwrócił akta sprawy Sądowi Rejonowemu jako właściwemu do rozpoznania zażalenia na postanowienie tego Sądu w przedmiocie sprostowania omyłki w wyroku,

- 5 lipca 2019 r. akta zwrócono Sądowi Rejonowemu.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki (t.j. Dz.U. z 2018 r., poz.75, cyt. dalej jako ustawa o skardze) strona może wnieść skargę o stwierdzenie, że w postępowaniu, którego skarga dotyczy, nastąpiło naruszenie jej prawa do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne dla wyjaśnienia tych okoliczności faktycznych i prawnych, które są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy.

Rozstrzygając w przedmiocie skargi na przewlekłość Sąd ocenia:

- terminowość i prawidłowość czynności podjętych w celu zakończenia postępowania,

- łączny dotychczasowy czas postępowania od jego wszczęcia do rozpoznania skargi,

- charakter sprawy, stopień jej faktycznej i prawnej zawiłości,

- znaczenie dla strony, która wniosła skargę, rozstrzygniętych w niej zagadnień,

- zachowanie się stron, a w szczególności tej, która zarzuciła przewlekłość postępowania (art. 2 ust. 2 ustawy o skardze).

„Procedura rozpoznawania skargi nie jest postępowaniem pierwszej ani drugiej instancji, ale sui generis postępowaniem sądowym o charakterze nadzorczym. Z ustawy wynika, że skarga na przewlekłość postępowania stanowi w istocie doraźną interwencję przeciwdziałającą bieżącej (trwającej) przewlekłości postępowania. Jej funkcją jest przede wszystkim wymuszenie nadania sprawie odpowiedniego, sprawnego biegu procesowego” (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 września 2005 r., I KZP 24/05, OSNKW 2005, z. 10, poz. 89).

Zważywszy na mającą wsparcie w Konstytucji i traktatach z dziedziny praw człowieka zasadę niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 45 ust.1, art. 178 ust.1 Konstytucji, art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności) i treść art. 12 ust. 3 zd. II ustawy o skardze badanie w postępowaniu co do skargi na przewlekłość postępowania nie może wkraczać w ocenę faktyczną i prawną sprawy, której dotyczy skarga. Nie jest więc możliwa w tym postępowaniu merytoryczna ocena rozstrzygnięć sądu (por. uchwałę składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 13 lutego 2008 r., III SPZP 2/07, OSNP 2009 nr 5-6, poz. 85, postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 czerwca 2008 r., III SPP 10/08, OSNP 2009 Nr 15, poz. 21, z dnia 25 listopada 2014 r., (...) 230/14, LEX nr 1552611).

Mając więc na względzie opisany cel, funkcję i przedmiot postępowania co do skargi na przewlekłość poza zakresem rozstrzygania w niniejszym postępowaniu znalazły się podnoszone w skardze kwestie dotyczące trafności postanowienia Sądu Rejonowego w Świdnicy z 20 maja 2019 r. o sprostowaniu omyłek pisarskich w wyroku tego Sądu i postanowienia Sądu Okręgowego w Świdnicy z 3 lipca 2019 r. (IV Kz 239/19) stwierdzającego swą niewłaściwość do rozpoznania zażalenia na to postanowienie i przekazującego tę kwestię do rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Z tych samych powodów Sąd Apelacyjny w niniejszym postępowaniu nie mógł oceniać zasadności uznania przez Sąd Rejonowy, że w istniejących w dniu 8 maja 2019 r. realiach procesowych możliwe było (art. 71 § 5 k.p.w.) prowadzenie rozprawy i wydanie wyroku wobec usprawiedliwiającej nieobecność B. W. (1) obwinionej w tamtej sprawie.

Skoro wyrok w sprawie VI W 361/17 zapadł w postępowaniu zwyczajnym na rozprawie (a nie na posiedzeniu) na której nie była obecna zawiadomiona skarżąca usprawiedliwiająca swą nieobecność, to na Sądzie Rejonowym nie ciążył obowiązek doręczenia jej z urzędu takiego wyroku. Doręczenie odpisu wyroku z uzasadnieniem w takiej sytuacji następuje tylko na żądanie strony zgłoszone w zawitym terminie 7 dni od jego ogłoszenia (art. 35 § 1 k.p.w.). Żaden z wyjątków (postępowanie przyspieszone, wyrok zaoczny, wyrok nakazowy, art. 419 § 2 i art. 422 § 2 k.p.k. w zw. z art. 82 § 1 k.p.w., ) od tej zasady nie zachodzi. Nie istnieje więc opóźnienie w doręczeniu B. W. (2) odpisu wyroku z dnia 8 maja 2019 r.

Podobnie Sąd Apelacyjny nie dostrzega zwłoki w toczeniu się przed Sądem Okręgowym w Świdnicy postępowania incydentalnego w przedmiocie zażalenia B. W. (1) na postanowienie o sprostowaniu omyłek pisarskich skoro akta sprawy z zażaleniem wpłynęły w dniu 10 czerwca 2019 r., a w dniu 3 lipca 2019 r. (po trzech tygodniach) postępowanie to się zakończyło.

Aktualnie (jak wskazano wyżej) toczą się postępowania wpadkowe, w tym w przedmiocie zażalenia obwinionej na zarządzenie o odmowie przyjęcia wniosku o sporządzenie i doręczenie wyroku z uzasadnieniem i w przedmiocie wniosku obwinionej o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie wyroku z uzasadnieniem. Wypowiadanie się przez Sąd Apelacyjny w postępowaniu w przedmiocie skargi na przewlekłość co do zasadności twierdzeń skarżącej o wadliwym procedowaniu Sądu Rejonowego i Okręgowego, czego jak się wydaje ona oczekuje, byłoby nieuprawnione i mogłoby wpływać na samodzielność jurysdykcyjną Sądu I instancji, czy Sądu Odwoławczego. Realizacja przez skarżącą swoich uprawnień do składania licznych wniosków i środków zaskarżenia, nierzadko sprzecznych ze sobą, z pewnością miała wpływ na to, że postępowanie jeszcze się nie zakończyło. Taka aktywność procesowa mogła wynikać z pewnej dezorientacji B. W. (1) związanej także z nazwaniem przez Sąd zapadłego wyroku „nakazowym” i wydaniem postanowienia o sprostowaniu orzeczenia w tym zakresie. Wynikła stąd komplikacja procesowa będzie musiała być rozwiązana przez Sąd orzekający merytorycznie i Sąd Odwoławczy.

Z tych wszystkich powodów skarga została oddalona (art. 12 ust. 1 ustawy o skardze). Nie było więc podstaw do uwzględnienia żądania przyznania skarżącej odpowiedniej sumy pieniężnej (art. 12 ust. 4 ustawy o skardze).

Rozstrzygając w przedmiocie skargi na przewlekłość postępowania Sąd Apelacyjny nie dostrzegł by w toku sprawy VI W 361/17 doszło do popełnienia przez sędziów czynów zabronionych lub deliktów dyscyplinarnych.

Z art. 17 ust. 1 i 2 ustawy o skardze wynika, że każdy podmiot uprawniony uiszcza jedną opłatę od swojej skargi na przewlekłość określonego postępowania. Skoro B. W. (1) uiściła dwie opłaty po 200 zł przy wnoszeniu pism z 10 lipca 2019 r. i z 23 sierpnia 2019 r. stanowiących jedną skargę na przewlekły tok tej samej sprawy to jedną z tych opłat należało jej zwrócić.

SSA Andrzej Kot SSA Cezariusz Baćkowski SSA Wiesław Pędziwiatr