Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 13 listopada 2019 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie III Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodnicząca: sędzia Grażyna Sienicka

Protokolantka: stażystka Anna Ziemniewicz

po rozpoznaniu w dniu 13 listopada 2019 roku

w S. na rozprawie

sprawy z powództwa Banku (...) Spółki Akcyjnej w W.

przeciwko S. R.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanej kwotę 2.952 (dwóch tysięcy dziewięciuset pięćdziesięciu dwóch) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania, obejmujących wynagrodzenie ustanowionego z urzędu pełnomocnika pozwanej.

Sędzia Grażyna Sienicka

Sygn. akt III C 2088/18

UZASADNIENIE

w postępowaniu zwykłym

Pozwem złożonym w dniu 17 maja 2018r. w elektronicznym postępowaniu upominawczym powód - Bank (...) Spółka Akcyjna w W. wniósł
o zasądzenie od pozwanej S. R. kwoty 37.609,38 zł wraz
z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie, liczonymi od kwoty 35.909,28 zł od dnia 28 grudnia 2017r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania, w tym kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu żądania pozwu powód wskazał, że przysługuje mu wobec pozwanej wymagalna wierzytelność pieniężna, wynikająca z zawartej na piśmie umowy o kartę kredytową z 23 lutego 2015r. , w wysokości 37.609,38 zł. Na podstawie tej umowy pozwana otrzymała kartę kredytową oraz zobowiązała się do spłaty zaciągniętego kartą, zgodnie
z warunkami umowy oraz regulaminem. Wobec braku spłaty zobowiązania, zgodnie
z harmonogramem spłaty i opóźnienia w płatności minimum dwóch wymagalnych rat zobowiązania, powód wypowiedział umowę, ze skutkiem na 19 lipca 2017r. Pomimo pisemnego wezwania do zapłaty pozwana nie dokonała zapłaty, co czyni pozew koniecznym i uzasadnionym.

Postanowieniem z dnia 11 czerwca 2018r. Referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum
w S. na podstawie art. 505 ³³ k.p.c.

28 września 2018r. pozwana złożyła odpowiedź na pozew, w której wniosła
o oddalenie powództwa w całości. W uzasadnieniu zarzuciła, że żądana kwota jest niezgodna i bezzasadna, wynosi bowiem 35.909,28 zł, w sytuacji gdy umowa o kartę kredytową przewiduje limit w wysokości 5.700 zł, ponadto łączne wpłaty pozwanej wynoszą 15.569,32 zł. Pozwana wniosła również o zwolnienie od kosztów sądowych w całości oraz ustanowienie pełnomocnika z urzędu.

Pismem procesowym z 20 grudnia 2018r. powód podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie. Ponad dotychczasową argumentację wskazał, że w ramach umowy pozwana dokonywała transakcji gotówkowych oraz bezgotówkowych w ciężar rachunku. Bank przy każdorazowym doręczaniu wyciągów z karty kredytowej wskazywał pozwanej minimalną kwotę do zapłaty, którą pozwana zobowiązana była wpłacić. Zgodnie
z postanowieniami umowy i regulaminu kwota należności pozostałej do zapłaty, powiększona została o odsetki umowne oraz opłaty związane z nieterminową spłatą zobowiązania, zgodnie z treścią stosunku prawnego między stronami. Pozwana w trakcie trwania umowy nie kwestionowała wysokości zobowiązania wynikającego z wyciągów. Wysokość zadłużenia jest bezpośrednim skutkiem dokonywanych transakcji przez pozwaną na rachunku karty kredytowej, które świadczą o wykorzystywaniu przyznanego przez bank kredytu w ramach kredytu odnawialnego. Nadto wskazał, że na dochodzoną pozwem kwotę 37.609,38 zł składają się: 35.909,28 zł tytułem należności głównej, 1.267,22 zł, tytułem odsetek umownych w wysokości 10% rocznie, naliczonych od kwoty należności głównej do dnia
13 listopada 2017r. oraz kwota 432,88 zł tytułem odsetek umownych w wysokości
10% rocznie naliczonych od należności głównej za okres od dnia 14 listopada 2017r. do dnia 27 grudnia 2017r. Powód wskazał również, że zgodnie z zasadami rozkładu ciężaru dowodu zobowiązany jest wykazać fakt zawarcia umowy, strona pozwana zaś okoliczność, że pożyczone pieniądze zwróciła.

Postanowieniem z dnia 28 stycznia 2019r. Sąd ustanowił dla pozwanej pełnomocnika z urzędu w osobie radcy prawnego.

W piśmie procesowym z dnia 17 stycznia 2019r. powód wskazał, że pozwana dwukrotnie skorzystała z przelewu środków pieniężnych na jej rzecz, zawierając plany spłat ratalnych „komfort”. Należność główna w kwocie 35.909,28 zł stanowi należność kapitałową – środki pieniężne wykorzystane przez pozwaną w ramach udzielonego limitu oraz w ramach przekazanych środków – przelewu gotówki wobec skorzystania z planów ratalnych „komfort”. Potwierdzenia udostępnienia pozwanej środków w ramach planów spłaty „komfort” widnieją na wyciągach z karty kredytowej z dnia 19 listopada 2015r. Na wyciągu z 19 listopada 2015r. widnieją bowiem dwie operacje na kwotę 10.000 zł, dokonane w dniu 4 listopada 2015r. ,
a także dwie operacje na kwotę 24.000 zł, dokonane 5 listopada 2015r. Podkreślić należy, że jedna operacja zwiększyła saldo zadłużenia, druga natomiast o tożsamą kwotę
je zmniejszyła. Transakcje te w konsekwencji nie stanowiły podstawy zwiększenia salda zadłużenia na rachunku karty kredytowej, lecz stanowiły kwoty przyznanego kredytu poprzez przeniesienia transakcji (...). Na wyciągu wskazano również harmonogramy planów spłat ratalnych (...), które obrazują przyznane kredyty, a także kapitał pozostały
do spłaty wraz ze wskazaniem ilości rat pozostałych do spłaty. Przyznanie jak i spłata przyznanego kredytu następowała za pośrednictwem rachunku karty kredytowej. Natomiast po postawieniu rachunku w stan wymagalności plany spłaty (...) zostały kolejno uwzględnione w zadłużeniu na karcie kredytowej. Przedstawione potwierdzenia zrealizowania przelewów stanowią dowód dokonania transakcji z rachunku karty kredytowej na rachunek pozwanej, z którego swobodnie mogła wykorzystywać środki. Przelewów dokonano z rachunku karty kredytowej pozwanej, tj. w ten sposób, że został on zaksięgowany na tym rachunku, jednak nie dotyczył limitu karty. Realizacja przelewów w ten sposób ma miejsce w sytuacji, gdy kredytobiorcy – posiadaczowi karty, bank przyznaje dodatkowe środki pieniężne. Udostępnione – przelane na odrębne konto pozwanej kwoty pieniężne zostały wykazane na wyciągu z karty kredytowej i uwzględnione w ramach planów spłat ratalnych (...). Udostępnione kwoty pieniężne nie zwiększyły bieżącego zadłużenia na rachunku karty, lecz wymagane raty związane ze zrealizowanymi przelewami rozliczanymi w ramach planów spłat ratalnych „komfort” powiększały minimalną kwotę do zapłaty, która wymagalna była w terminie wskazanym na wyciągu. Dopiero wypowiedzenie lub nieprzedłużenie umowy o kartę pociąga za sobą zamknięcie planu spłaty ratalnych „komfort” i wymagalności całej pozostałej kwoty.

Pismem procesowym z dnia 31 lipca 2019r. pozwana, reprezentowana przez zawodowego pełnomocnika z urzędu, wniosła o oddalenie powództwa w całości.
W uzasadnieniu przyznała, że strony łączyła umowa o kartę kredytową z 23 lutego 2015r. Powód na podstawie tej umowy przyznał pozwanej limit w kwocie 5.700 zł, co stanowiło całkowitą kwotę kredytu. Powód nie wykazał, aby pozwana wnosiła o zwiększenie limitu na karcie kredytowej, ani też o plan spłat ratalnych (...). Powód nie wskazał w jakiej kwocie pozwana zawarła umowę o plan ratalny komfort, jaka była kwota udzielonej pożyczki oraz w jakich terminach i w jakiej wysokości pozwana miała spłacać raty. Pozwana zaprzeczyła, aby zawierała z powodem umowę o kredyt konsumencki na 34.000 zł, którego miałaby dotyczyć transakcje na 10.000 zł z 4 listopada 2015r. oraz na 24.000 zł z 5 listopada 2015r. Umowa taka musiała by mieć formę pisemną, tymczasem powód nie dysponuje ani umową o przyznanie planu ratalnego (...), ani żadnym innym stałym nośnikiem, który potwierdzałby fakt zawarcia umowy. Sam wyciąg z karty kredytowej nie jest dowodem na zawarcie umowy o kredyt konsumencki. Analiza wyciągu z rachunku karty kredytowej wskazuje saldo zadłużenia na dzień 19 listopada 2015r., na 8.172,09 zł i nie uwzględnia rzekomych kredytów przyznanych pozwanej. Ponadto zawarcia w sposób dorozumiany planu spłaty komfort nie przewidywała również umowa o kartę kredytową. Powyższego nie zmieniają wyciągu z rachunku karty kredytowej, gdyż nie wynika z nich, na jakiej podstawie zostały dokonane transakcje na 10 i 24 tysiące złotych, ani tez aby rachunek, na który przelano środki był rachunkiem pozwanej, zaś same potwierdzenia przelewów nie wykazują zawarcia umów planów spłaty „komfort”.

W piśmie procesowym z 24 września 2019r. powód ponownie podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko. Wskazał, że plan spłat ratalnych (...) nie stanowi pożyczki, a jest kredytem konsumenckim, udzielonym w ramach zwartej z powodem umowy o kartę kredytową i strony już w umowie uzgodniły, że powód udostępnił pozwanej możliwość uzyskania dodatkowych środków po skorzystaniu z planu (...). W ocenie powoda pobieżna analiza wyciągów z rachunku karty kredytowej wskazuje, że pozwana uzyskała środki z planu Komfort, a następnie przystąpiła do ich ratalnej spłaty. Gdyby pozwana
w istocie nie otrzymała dodatkowych środków, to całkowicie sprzeczne z zasadami logiki
i doświadczenia życiowego byłoby dokonywanie przez pozwaną spłaty kredytu, który nie został jej udzielony.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

21 lutego 2015r. S. S., w oparciu o wniosek z 18 lutego 2015r. zawarła z Bankiem (...) spółką akcyjną w W. umowę o kartę kredytową.

Zgodnie z §1 ust. 1 i 2 umowy bank wydał klientowi kartę uprawniającą do dokonywania transakcji w ramach limitu kredytu na warunkach określonych w umowie oraz regulaminu. Bank przyznał klientowi limit w wysokości 5.700 zł.

Zgodnie z §1 ust. 3 lit a oraz ust. 4 umowy strony mogły zmienić umowę w drodze porozumienia, w tym bank w ramach porozumienia mógł udzielić klientowi dodatkowego limitu kredytu. Udzielenie dodatkowego limitu kredytu następowało na warunkach przewidzianych umową i regulaminem.

Zgodnie z §1 ust. 5 umowy limit kredytu był kredytem odnawialnym, z tym zastrzeżeniem, że dodatkowy limit kredytu był nieodnawialny, przyznany wraz z kartą
i stanowił kredyt konsumencki w rozumieniu ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim.

Zgodnie z §2 ust 1. umowy umowa została zawarta na 12 miesięcy i podlegała automatycznemu przedłużeniu na kolejne okresy 12 miesięcy, chyba, że którakolwiek ze stron poinformuje drugą, na co najmniej 30 dni, przed upływem ww. okresu o zamiarze jej nieprzedłużania.

Zgodnie z §3 ust. 2 umowy dodatkowy limit kredytu mógł być wykorzystany w postaci jednorazowej wypłaty środków pieniężnych w formie przelewu z rachunku kredytu na dowolny cel. Wypłata dodatkowego limitu kredytu stanowiła transakcję w rozumieniu regulaminu i podlegała spłacie i naliczeniu opłat, prowizji oraz odsetek, na zasadach takich jak transakcje gotówkowe w ramach planu spłat ratalnych komfort.

Zgodni z §4 ust. 1 i 2 zd. 1 umowy bank udostępnił klientowi harmonogram spłaty zadłużenia na każdym wyciągu i niezwłocznie rozliczał jego spłaty. Klient zobowiązał się spłacić całość lub część zadłużenia w wybranym przez siebie terminie, przy czym zobowiązał się do spłaty co najmniej minimalnej kwoty do zapłaty, w wysokości wskazanej w wyciągu.

Zgodnie zaś z §4 ust. 3 umowy klient mógł skorzystać z planu ratalnego (...) na zasadach opisanych w regulaminie i w ten sposób spłacać określoną transakcję lub część zadłużenia w ratach. Szczegółowe ustalenie planu następować miało w drodze porozumienia.

Zgodnie z § 12 ust. 2 umowy bankowi przysługiwało prawo do wypowiedzenia umowy w każdym czasie, z zachowaniem 2 miesięcznego okresy wypowiedzenia, między innymi w przypadku niedotrzymania przez klienta zobowiązań dotyczących warunków udzielenia limitu kredytu określonego w umowie. Zgodnie z §12 ust. 5 wypowiedzenie lub nieprzedłużenie umowy powodowało wygaśnięcie usług dodatkowych i zamknięcie planu „komfort”.

Zgodnie z §1 pkt 13 regulaminu stanowiącego integralną część umowy dodatkowy limit kredyt stanowił maksymalną kwotę dopuszczalnego zadłużenia w ramach rachunku karty, wynikającą z zawartego porozumienia, wykorzystywana i spłacana zgodnie z §9 ust.
7 regulaminu. Zgodnie z §1 pkt 42 porozumienie to uzgodnienie dokonywane na wniosek klienta w sprawie odpowiednio dodatkowego limitu kredytu, zawarte z bankiem, a klientem
w formie pisemnej, w tym za pośrednictwem bankowości telefonicznej lub internetowej. Zgodnie z §1 pkt 41 regulaminu plan spłat ratalnych komfort to rozłożenie spłaty kredytu , zaciągniętego w ramach limitu kredytu na raty, na zasadach określonych w regulaminie.

Zgodnie z §9 ust. 7 i 8 regulaminu bank mógł udzielić klientowi, w drodze porozumienia, dodatkowego limitu kredytu, który jest nieodnawialny i może zostać udostępniony wyłącznie w postaci polecenia przelewu wewnętrznego w złotych lub polecenia przelewu krajowego w złotych z rachunku karty, na dowolny cel konsumpcyjny. Postanowienia regulaminu odnoszące się do limitu kredytu miały odpowiednie zastosowanie do dodatkowego limitu kredytu, którego spłata, naliczenie opłat, prowizji oraz odsetek odbywała się w ramach planu spłat ratalnych (...), uregulowanego w rozdziale
XIII niniejszego regulaminu. Porozumienie w sprawie wysokości limitu kredytu lub warunków spłaty było skuteczne po uzgodnieniu tych warunków przez bank i klienta oraz po wydaniu przez bank pozytywnej decyzji kredytowej.

Klient mógł wnioskować o skorzystanie z planu spłat ratalnych komfort, o ile karta będzie aktywna oraz zadłużenie byłoby terminowo spłacane. W przypadku umożliwienia klientowi skorzystania z planu, spłata kredytu zaciągniętego w ramach limitu kredytu mogła być rozłożona (w uzależnieniu od kanału sprzedaży) na maksymalnie 60 miesięcznych rat lub na inną liczbę rat ustaloną między bankiem a klientem. W przypadku udzielenia dodatkowego limitu kredytu w celu jednorazowej wypłaty środków pieniężnych w formie przelewu, o której mowa w § 9 ust. 7 regulaminu, maksymalna liczba rat, na którą może zostać rozłożona transakcja, wynosiła 60 miesięcznych rat.

Zgodnie z §19 ust. 15 minimalna kwota do zapłaty, wskazana na comiesięcznym wyciągu, będzie powiększona o ratę miesięczną, ustaloną zgodnie z ust. 12 i 13, aż do ostatniego miesiąca planu. Zgodnie z §19 ust. 12 bank niezwłocznie informował klienta
o wielkości raty miesięcznej w ramach planu, obejmującej kapitał oraz należne odsetki. Jeśli klient zaakceptuje podane warunki spłaty, bank prześle klientowi potwierdzenie tych warunków na najbliższym wyciągu.

Dowód:

- wniosek o kartę kredytową – k. 32,

- umowa o kartę kredytową – k. 29-32,

- regulamin kart kredytowych – k. 122-123.

S. R. korzystała z karty kredytowej przyznanej jej na mocy umowy z 21 lutego 2015r. i dokonywała również minimalnej. Łącznie w okresie
od 17 czerwca 2015r. do 12 grudnia 2016r. tytułem spłat minimalnych wpłaciła kwotę 15.569,32 zł.

Spłat tych dokonywała w oparciu o otrzymywane wyciągu, w których bank wskazywał minimalne kwoty do zapłaty. Spłaty dokonywała z rachunku (...) na rachunek (...), który został wskazany jako rachunek do spłat w otrzymywanych wyciągach.

4 listopada 2015r. Bank (...) S.A. w W. odnotował transakcję na kwotę 10.000 zł z rachunku o numerze (...) na rachunek (...).

5 listopada 2015r. Bank (...) S.A. w W. odnotował transakcję na kwotę 24.000 zł z rachunku o numerze (...) na rachunek (...).

W wyciągu z 19 listopada 2015r. – zestawieniu transakcji odnotowano w dniu
4 listopada 2015r. przelew kwoty 10.000 zł, a następnie jej przeniesienie jako transakcji komfort, natomiast w dniu 5 listopada 2015r. przelew kwoty 24.000 zł, a następnie jej przeniesienie jako transakcji komfort.

Dowód:

- potwierdzenia przelewów – k. 51-87,

- wyciągi z rachunku karty kredytowej – k. 125-131,

- potwierdzenia przelewów – k. 155-156.

21 kwietnia 2017r. Bank (...) spółka akcyjna w W. sporządził pismo, w którym oświadczył, że wypowiada S. S. umowę
z 23 lutego 2015r., z zachowaniem 2 miesięcznego okresy wypowiedzenia, wobec niedotrzymania zobowiązań dotyczących warunków udzielenia kredytu.

20 listopada 2017r. Bank (...) spółka akcyjna w W. sporządził pismo, w którym wezwał S. S. do zapłaty kwot 37.235,53 zł, tytułem zadłużenia z tytułu umowy z 23 lutego 2015r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty – k. 124,

- wypowiedzenie umowy o kartę kredytową.

28 grudnia 2017r. Bank (...) spółka akcyjna w W. wystawił W. z Ksiąg bankowych nr (...), w którym stwierdził, że na dzień 28 grudnia 2017r. S. R. jest zobowiązana do zapłaty na rzecz banku kwoty 37.609,38 zł wraz z odsetkami umownymi w wysokości 10% rocznie od kwoty 35.909,28 zł, liczonymi od 28 grudnia 2017r., z tytułu umowy o kartę kredytową z dnia
23 lutego 2015r.

Dowód:

- wyciąg z ksiąg rachunkowych – k. 17

- pełnomocnictwo – k. 18

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo okazało się nieuzasadnione.

Stan faktyczny był niesporny co do swojej genezy – tj. zawarcia przez strony w dniu
21 lutego 2015r. umowy karty kredytowej oraz korzystania przez pozwaną z udostępnionej jej przez powoda karty w konsumpcyjnych celach konsumenckich. Ustalenia stanu faktycznego Sąd poczynił w oparciu o dowody z dokumentów przedłożonych przez powoda oraz pozwaną. Dokumenty te nie budzą wątpliwości Sądu co do swojej prawdziwości, nadto ich prawdziwość nie była kwestionowana przez żadną za stron, co czyni je wiarygodnymi
i przydatnymi do rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Pozwana nie zaprzeczyła faktowi zawarcia tej umowy oraz temu, że korzystała z przyznanego limitu. Zakwestionowała jednak wysokości powstałego z tego tytułu zadłużenia, zarzucając, że ze złożonych przez powoda dokumentów nie wynika, aby jego roszczenie ukształtowało się we wskazanej w pozwie wysokości, w szczególności zaprzeczyła, aby wnosiła o przyznanie jej dodatkowego limitu
w łącznej wysokości 34.000 zł i jego spłaty w ramach umownego pakietu „komfort”.

Powód wywodził swoje roszczenie z zawartej z pozwaną umowy z 21 lutego 2015r. Pomimo formalnego nazwania tej umowy umową o kartę kredytową, umowa ta w ocenie sądu stanowiła umowę kredytu konsumenckiego w wersji kredyt odnawialnego,
z możliwością zawarcia dodatkowego kredytu konsumenckiego.

Podstawą prawną jego roszczenia jest więc, oprócz ww. umowy, przepis art. 69 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe (tj. z dnia 7 listopada 2016r. (Dz.U. z 2016r. poz. 1988)), zgodnie z którym przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych
z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu,
z modyfikacjami art. 3 ust 1 i ust. 2 pkt 2 i pkt 5 Ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (Dz.U.2016.1528 j.t.), zgodnie z którym przez umowę o kredyt konsumencki rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi. Za umowę o kredyt konsumencki uważa się w szczególności umowę kredytu w rozumieniu przepisów prawa bankowego lub umowę o kredyt odnawialny. Zgodnie zaś z art. ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo bankowe kartą płatniczą jest karta płatnicza w rozumieniu ustawy z dnia 19 sierpnia 2011r. o usługach płatniczych (Dz.U. z 2017r. poz. 2003, z późn. zm.). Kartą płatniczą w rozumieniu tej drugiej ustawy jest karta uprawniającą do wypłaty gotówki lub umożliwiającą złożenie zlecenia płatniczego za pośrednictwem akceptanta lub agenta rozliczeniowego, akceptowaną przez akceptanta w celu otrzymania przez niego należnych mu środków.

Przy umowie kredytu odnawialnego oraz karty kredytowej, kredytobiorca nie jest obowiązany do zwrotu całości kwoty kredytu, lecz jedynie do spłaty wykorzystanego limitu kredytowego poprzez dokonywanie wpłat , których wysokość oraz termin płatności są określane w wyciągu z rachunku. Posiadacz karty zobowiązany był do spłaty całego zadłużenia dopiero w sytuacji rozwiązania umowy.

Zgodnie z postanowieniami umowy, powód przyznał limit kredytowy pozwanej, prowadził dla niej rachunek karty kredytowej i wydał pozwanej kartę kredytową. Rachunek ten pełnił funkcję rachunku płatniczego w rozumieniu przepisów ustawy o usługach płatniczych z dnia 19 sierpnia 2011 roku (Dz.U.2014.879 j.t). Zgodnie z art. 2 pkt 25 tej ustawy, rachunek płatniczy to rachunek prowadzony dla jednego lub większej liczby użytkowników służący do wykonywania transakcji płatniczych, przy czym przez rachunek płatniczy rozumie się także rachunek bankowy oraz rachunek członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej, jeżeli rachunki te służą do wykonywania transakcji płatniczych.

Pozwana natomiast zobowiązała się do dokonywania minimalnych spłat udzielonego jej limitu, którego wysokość była jej każdomiesięcznie wskazywana w przesyłanym wyciągu. Powód wskazał dalej, że pozwana nie wywiązała się z tego obowiązku, co w świetle postanowień umowy uprawniło go do wypowiedzenia umowy i postawienia całego przyznanego limitu w stan natychmiastowej wymagalności.

Łącząca strony umowa dawała pozwanej możliwość nie tylko korzystania
z przyznanego limitu, ale też między innymi również do wystąpienia o dodatkowy limit kredytu. Zgodnie §1 ust. 3 lit a oraz ust. 4 umowy (oraz §9 ust. 7 i 8 regulaminu) udzielenie dodatkowego limitu kredytu następowało w drodze zawieranego przez strony porozumienia. Przy czym dodatkowy limit kredyt był już udzielany jako kredyt nieodnawialny i w umowie wprost wskazano, że stanowi on kredyt konsumencki. Pozwana miała więc możliwość skorzystania z dodatkowego limitu kredytu, jednak materiał dowodowy sprawy nie daje jakichkolwiek podstaw do ustalenia, aby pozwana z możliwości tej skorzystała, powód nie wykazał bowiem podstaw do ustalenia, że pomiędzy stornami doszło do zawarcia porozumienia, które było warunkiem koniecznym do udostepnienia dodatkowego limitu kredytowego, ani też aby pozwana w oparciu o §4 ust. 3 umowy skorzystała z planu ratalnego (...), którego szczegółowe ustalenie miały nastąpić będzie w drodze porozumienia.

Zgodnie z §1 pkt 42 regulaminu ww. porozumienie stanowiło uzgodnienie, dokonywane na wniosek klienta, w formie pisemnej, w tym za pośrednictwem bankowości telefonicznej lub internetowej. Strona powodowa nie wykazała, że pozwana wystąpiła z takim wnioskiem w jakiejkolwiek formie, ani też, aby pomiędzy stornami doszło do zawarcia porozumienia, również w jakiejkolwiek formie.

Należy mieć na uwadze, że zgodnie z art. 7 ustawy Prawo bankowe oświadczenia woli związane z dokonywaniem czynności bankowych mogą być składane w postaci elektronicznej (ust. 1). Dokumenty związane z czynnościami bankowymi mogą być sporządzane na informatycznych nośnikach danych, jeżeli dokumenty te będą w sposób należyty utworzone, utrwalone, przekazane, przechowywane i zabezpieczone. Usługi związane z zabezpieczeniem tych dokumentów mogą być wykonywane przez banki, spółki tworzone przez banki z innymi podmiotami, a także przedsiębiorstwa pomocniczych usług bankowych (ust. 2). Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, uznaje się, że czynność dokonana w formie, o której mowa w ust. 1, spełnia wymagania formy pisemnej także wtedy, gdy forma została zastrzeżona pod rygorem nieważności (ust. 3).
Art. 7 prawa bankowego został wprowadzony w celu uproszczenia i ułatwienia obrotu przy czynnościach bankowych. Umożliwia on zastąpienie tradycyjnej dokumentacji papierowej elektroniczną. Warunkiem prowadzenia tej dokumentacji, jak i możliwości skorzystania
ze złagodzenia ogólnych przepisów kodeksu cywilnego o formie czynności prawnej (ust. 3) jest tworzenie, utrwalanie, przekazywanie, przechowywanie i zabezpieczanie zgodnie
z przepisami rozporządzenia, do którego odsyła ust. 4, tj. Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 26 października 2004r. w sprawie sposobu tworzenia, utrwalania, przekazywania, przechowywania i zabezpieczania dokumentów związanych z czynnościami bankowymi, sporządzanych na elektronicznych nośnikach informacji (Dz. U. Nr 236 poz. 2364).

Zgodnie natomiast z art. 60 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny, w tym również przez ujawnienie tej woli w postaci elektronicznej (oświadczenie woli). Zgodnie zaś z art. 61 §1 i §2 oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Odwołanie takiego oświadczenia jest skuteczne, jeżeli doszło jednocześnie z tym oświadczeniem lub wcześniej (§1). Oświadczenie woli wyrażone w postaci elektronicznej jest złożone innej osobie z chwilą, gdy wprowadzono je do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby osoba ta mogła zapoznać się z jego treścią (§2).

Artykuł 60 k.c. wyraża zasadę swobody formy, wedle której wola osoby skierowana na wywołanie zamierzonego skutku prawnego związanego z dokonywaną czynnością prawną, może być uzewnętrzniona w każdy dowolny sposób, ujawniający ją tak, że staje się dostatecznie zrozumiała dla adresata. W konsekwencji ujawnienie woli osoby dokonującej czynności prawnej może nastąpić także w sposób dorozumiany, przez jakiekolwiek zachowanie się, uzewnętrzniające tę wolę w sposób obiektywnie zrozumiały, które wyraża wolę wywołania skutków prawnych, objętych treścią czynności prawnej. Złożenie oświadczenia może być zarówno jednostkową czynnością, jak i całym procesem zachowań podmiotu składającego to oświadczenie, o ile w oparciu o całokształt okoliczności można podmiotowi składającemu oświadczenie przypisać zamiar wywołania określonych skutków prawnych, czyli gdy zachowanie to niesie za sobą określony komunikat mający wywołać skutki prawne (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2017r., sygn. akt IV CSK 179/16, Legalis 1587604). Artykuł 60 k.c. jest powiązany z art. 7 ust. 1 Prawa bankowego. Przepisy te umożliwiają składanie oświadczeń woli skutkujących dokonaniem czynności bankowej, np. zawarcia umowy kredytu w formie elektronicznej. Aby jednak mówić, że doszło do czynności prawnej – czynności bankowej polegającej na zawarciu umowy konieczne jest w pierwszej kolejności ustalenie, że doszło do złożenia dwóch zgodnych oświadczeń woli,
a następnie, że oświadczenia te były skuteczne. Czym innym jest bowiem ustalenie, że doszło do faktu złożenia oświadczenia woli, a czym innym ustalenie, że oświadczenie to było skuteczne. O fakcie złożenia oświadczenia woli decydują w szczególności okoliczności, czy składający oświadczenie w ogóle wyraził swoją wolę – w zasadzie w dowolnej formie, o ile forma ta w wystarczający sposób wolę tę ujawniła oraz czy oświadczenie to doszło do adresata w rozumieniu art. 61 §2 k.c. Natomiast o skuteczności złożonego oświadczenia decydują w szczególności takie okoliczności, jak zdolność do czynności prawnych, forma czy należyte umocowanie.

W ocenie Sądu materiał dowodowy sprawy nie daje podstaw do przyjęcia, aby to pozwana złożyła oświadczenie woli w jakiejkolwiek formie, skutkujące zawarciem porozumienia co do umowy kredytu konsumenckiego – poprzez przyznanie dodatkowego limitu oraz aby pozwana ustaliła z powodem zasady spłaty dodatkowego limitu w ramach planu „komfort” (tj. spłacania rat dodatkowego limitu wraz ze spłacaniem spłat minimalnych limitu odnawialnego). Brak jest dowodu, aby pozwana w ogóle wyraziła swoją wolę i aby oświadczenie to zostało złożone powodowi w rozumieniu art. 61 §2 k.c. Sąd podziela w tym zakresie zarzut pozwanej, że w oparciu o zaproponowany przez powoda materiał dowodowy nie sposób ustalić, aby doszło do zawarcia umowy kredytu konsumenckiego (niezależnego od umowy kredytu odnawialnego w umowie karty kredytowej).

Zapatrywania tego nie zmieniają dokumenty powoda prowadzone w formie elektronicznej i przedłożone w formie wydruków, albowiem nie zawierają jakichkolwiek podstaw
do przyjęcia, że pozwana faktycznie złożyła oświadczenie woli wyrażające chęć uzyskania dodatkowego, nieodnawialnego limitu na zasadach kredytu konsumenckiego. Przede wszystkim brak jest porozumienia, do którego odsyła tak umowa, jak i regulamin, na które powołuje się powód. Pomimo, że porozumienie to mogłoby przybrać postać elektroniczną,
to powód nie wykazał, aby pozwana wprowadziła oświadczenie dot. uzyskania takiego limitu do środka komunikacji elektronicznej w taki sposób, żeby powód mógł zapoznać się z jego treścią.

Wskazać w tym miejscu należy, że dla oceny doręczenia oświadczenia elektronicznego stosuje się te same reguły, które odnoszą się do oświadczeń woli składanych w innej postaci, a wprowadzone modyfikacje związane są jedynie ze specyfiką tego oświadczenia. Jak wynika z treści art. 61 § 2 k.c., ustalenie chwili doręczenia oświadczenia w formie elektronicznej także odbywa się przy uwzględnieniu zasady doręczenia. Złożenie oświadczenia woli wyrażonego w postaci elektronicznej, w rozumieniu art. 61 § 2 k.c., polega na tym, że oświadczenie jest prawidłowo wprowadzone do urządzenia elektronicznego (komputera) nadawcy i - przekazane przez Internet za pomocą narzędzi programowych umożliwiających indywidualne wysyłanie i odbieranie danych na odległość - trafia do operatora usług telekomunikacyjnych (serwera dostawcy usług internetowych), po czym,
od razu jest dostępne dla adresata oświadczenia. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego
w K. z dnia 6 kwietnia 2018r., sygn. akt V Aga 259/18, Legalis 1775546, Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 24 listopada 2016r., sygn. akt III APa 1/16, Legalis 1564441). Środek komunikacji elektronicznej musi należeć do adresata lub być przez niego kontrolowany, tak aby mógł zapoznać się z treścią wprowadzanych oświadczeń. Tymczasem jedyne co powód zaproponował, to wyciągi z rachunku służącego obsłudze rachunku karty kredytowej, na której w niewyjaśniony sposób pojawia się zaległość na łączną kwotę
34.000 zł.

Powód nie przedłożył żadnego dowodu na okoliczność wykazania wystąpienia przez pozwaną o dodatkowy limit, skoro więc nie ma jakichkolwiek podstaw do oceny, czy pozwana w ogóle złożyła oświadczenie woli (w jakiejkolwiek, choćby elektronicznej formie), to tym bardziej brak jest podstaw do oceny skuteczności złożenia takiego oświadczenia,
a w konsekwencji podstaw do oceny zgodności dokumentów elektronicznych z wytycznymi Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 26 października 2004r. Zapatrywania tego nie zmienia również przytoczony już art. 7 prawa bankowego, albowiem jakkolwiek przyznaje
on bankom możliwość prowadzenia dokumentacji w formie elektronicznej, to nie zwalania on z obowiązku wykazania, że doszło do zwarcia umowy, czyli że dwie lub więcej osób złożyło zgodne oświadczenia woli kształtujące ich wzajemne prawa i obowiązki. Sąd Najwyższy
w postanowieniu z 11 marca 2004r. (sygn. akt V CZ 12/04, Legalis 71855) postawił tezę, że art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. - Prawo bankowe przewidujący składanie oświadczenia woli za pomocą elektronicznych nośników informacji, stanowi podstawę do stosowania w praktyce bankowej dokumentów elektronicznych, które na gruncie prawa procesowego należy uznać - na równi z oświadczeniem utrwalonym za pomocą pisma
na nośniku tradycyjnym (papierze) - za dokument w rozumieniu k.p.c. Skoro jednak dokumenty elektroniczne zostały złożone bez dowodów złożenia oświadczenia woli przez pozwaną w formie elektronicznej (lub jakikolwiek innej), to pomimo, że nadal należy je traktować jak dokumenty w rozumieniu k.p.c., ich moc dowodowa jest taka sama, jakby powód przedłożył niepodpisaną przez pozwaną umowę zawartą w tradycyjnej formie pisemnej.

Dla wykazania żądania pozwu co do zasady jak i wysokości niewystarczający jest również wyciąg z ksiąg rachunkowych banku. Dowodzi on jedynie, że określona wierzytelność figuruje w księgach banku, nie dowodzi natomiast tego, że wierzytelność ta istnieje. Ze wskazanych uprzednio argumentów Sąd doszedł do przekonania, że materiał dowodowy sprawy nie daje podstaw do ustalenia, że pomiędzy stronami doszło do zawarcia umowy o limit dodatkowy. W konsekwencji nie sposób ocenić jako wiarygodnego wyciągu
z ksiąg rachunkowych powoda. Nie jest przekonująca dla Sądu argumentacja powoda,
że wyciąg z ksiąg rachunkowych banku nie jest zwykłym dokumentem prywatnym,
a dokumentem bankowym. Taki pogląd nadaje bankom nieuzasadnioną uprzywilejowaną pozycję względem innych stron postępowań sądowych. Postrzeganiu banku jako instytucji zaufania publicznego i z tej przyczyny zmniejszenie wymogów koniecznych do dowodzenia swoich roszczeń względem innych podmiotów jest również nie do pogodzenia z zasadą równości stron w postępowaniu cywilnym. Wyciąg z ksiąg rachunkowych jest dokumentem prywatnym z art. 245 k.p.c., nie korzysta z domniemania prawdziwości i podlega ocenie sądu jak każdy inny dowód, co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej. Sam w sobie jest
w ocenie Sądu niewystarczający i to niezależnie od uprzedniej argumentacji. Dokument ten nie przedstawia bowiem struktury zadłużenia i historii spłaty kredytu, nie zawiera również szczegółowego wyliczenia odsetek, co uniemożliwia sądowi jak i pozwanej weryfikację wyliczeń powoda.

Niezależnie od powyższego, powód wskazał, że spoczywający na nim ciężar dowodu ogranicza się do wykazania faktu zawarcia umowy. Jak już Sąd uzasadnił, fakt ten nie został przez powoda wykazany, pokreślić w tym miejscu należy, że chodzi o fakt zawarcia umowy dodatkowego limitu kredytu, jaki limitu nieodnawialnego, nie zaś fakt zawarcia umowy kredytu odnawialnego, gdyż ten drugi jest niesporny. Niemniej spoczywający na powodzie ciężar dowodu w niniejszej sprawie oznaczał również wykazanie, że środki kredytu zostały pozwanej udostępnione. Tymczasem z przedłożonych przez powoda wydruków potwierdzeń przelewów – k. 155 i 156, wynika, że z rachunku o numerze (...), który służył obsłudze karty płatniczej pozwanej, na rachunek o numerze (...) została przelana kwota 34.000 zł. Brak jest jednak jakiegokolwiek dowodu, że rachunek o numerze (...) należał do pozwanej, a w konsekwencji, że powód wykonał swoją część zobowiązania i udostępnił pozwanej kredytowane środki. Rachunek ten jest niezgodny również z rachunkiem, z którego pozwana spłacała limit kredytowy – nr tego rachunku to (...).

Podsumowując powyższe Sąd doszedł do przekonania, że powód nie wykazał faktu zawarcia dodatkowej umowy kredytu konsumenckiego, który pozwana miała by spłacać na zasadach pakietu „komfort” wraz z bieżącym zadłużeniem powstałym na skutek korzystania
z limitu odnawialnego i karty płatniczej, ani też, że wypłacił pozwanej z tego tytułu jakiekolwiek środki, a z faktów tych powód wywodzi skutki prawne. Zgodnie z ogólnymi zasadami rozkładu ciężaru dowodu (art. 6 k.c. i 232 k.p.c.) ciężar dowodu wykazania tej okoliczności spoczywał na powodzie. Ciężarowi temu powód nie podołał, co przesądziło
o oddaleniu powództwa.

O kosztach procesu Sąd rozstrzygnął w pkt II wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu zawartą w przepisie art. 98 §1 k.p.c., który stanowi,
że strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i przepisem art. 108 §1 k.p.c., zgodnie z którym sąd rozstrzyga o kosztach w każdym orzeczeniu kończącym sprawę w instancji.. Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak
nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony
(art. 98 §3 k.p.c.).

Pozwana była reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu. Podstawą wysokości przyznanych kosztów było rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. 2016 poz. 1715).

Zgodnie z Rozdziałem II - §8 ust. 5 ww. rozporządzenia wynagrodzenie przy wartości przedmiotu sporu od 10.000 zł do 50.000 zł wynosi 2.400 zł. Zgodnie zaś z §4 opłatę ustala się w wysokości określonej w rozdziałach 2-4, przy czym nie może ona przekraczać wartości przedmiotu sprawy (ust. 1). Zgodnie zaś z ust. 2 ustalenie opłaty w wysokości wyższej niż określona w ust. 1, a nieprzekraczającej 150% opłat określonych w rozdziałach
2-4, następuje z uwzględnieniem: nakładu pracy, w szczególności czasu poświęconego
na przygotowanie się do prowadzenia sprawy, liczby stawiennictw w sądzie, w tym na rozprawach i posiedzeniach, czynności podjętych w sprawie, w tym czynności podjętych
w celu polubownego rozwiązania sporu, również przed wniesieniem pozwu; wartości przedmiotu sprawy; wkładu w przyczynienie się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych, jak również do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia istotnych zagadnień prawnych budzących wątpliwości w orzecznictwie i doktrynie; stopnia zawiłości sprawy, w szczególności trybu
i czasu prowadzenia sprawy, obszerności zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, w szczególności dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych sądowych, dowodu z zeznań świadków, dowodu z dokumentów o znacznym stopniu skomplikowania i obszerności. Sąd nie znalazł podstaw do zwiększenia stawki wynagrodzenia. Przyznaną kwotę należało podwyższyć o kwotę podatku od towaru i usług,
tj. o 23%, zgodnie z §4 ust. 3 ww. rozporządzenia.

W powołaniu powyższej argumentacji orzeczono jak w sentencji wyroku.

Sędzia Grażyna Sienicka

ZARZĄDZENIE

S., dnia 22 listopada 2019r.

1.  Odnotować.

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki.

3.  Opublikować orzeczenie w Portalu Orzeczeń. Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie

4.  Wykonać zarządzenie w terminie 7 dni.

5.  Przedłożyć akta z pismem lub za 21 dni.

Sędzia Grażyna Sienicka