Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Kielcach II Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Broda

Sędziowie: SSO Cezary Klepacz

SSR Monika Gądek – Tamborka (del) (spr.)

Protokolant: protokolant sądowy Beata Wodecka

po rozpoznaniu w dniu 7 listopada 2013 r. w Kielcach na rozprawie

sprawy z powództwa M. J.

przeciwko T. J.

o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności

na skutek apelacji powoda

od wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach

z dnia 8 marca 2013 r. sygn. III RC 356/12

oddala apelację.

Sygn.akt II Ca 620/13

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Kielcach wyrokiem z dnia 8 marca 2013 roku oddalił powództwo M. J.przeciwko T. J.o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny: Wyrokiem Sądu Okręgowego w Kielcach z dnia 28 lutego 1995 roku w sprawie I C 709/94 zasądzono alimenty od powoda na rzecz pozwanego w kwotach po 90 zł miesięcznie z ustawowymi odsetkami za zwłokę w płatności, który uprawomocnił się 31 marca 1995 roku. Wyrokiem Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 stycznia 1996 roku w sprawie III RC2158/95 podwyższono alimenty od powoda na rzecz pozwanego do kwoty po 120zł miesięcznie poczynając od 24 listopada 1995 roku. Ugodą zawartą w dniu 23 października 1997 roku przed Sądem Rejonowym w Kielcach w sprawie III RC 1645/97 podwyższono alimenty od powoda na rzecz pozwanego do kwoty po 170zł miesięcznie. Do lipca 1995 roku wyłącznie powód płacił alimenty na bieżąco pozwanemu. Z powodu zalegania z alimentami za miesiące sierpień i wrzesień 1995 roku, przedstawicielka ustawowa małoletniego wówczas pozwanego w dniu 12 września 1995 roku złożyła wniosek egzekucyjny o wyegzekwowanie zaległych alimentów w kwocie 180zł oraz alimentów bieżących po 90zł poczynając od 1października 1995 roku. Egzekucja jest prowadzona w sprawie III Kmp 80/95. Egzekucja była bezskuteczna i alimenty wypłacane były przez fundusz alimentacyjny. W dniu 9 listopada 2009 roku pozwany złożył wniosek o zaprzestanie egzekucji alimentów bieżących. Należność główna została wyegzekwowana w całości w dniu 28 stycznia 2010 roku, do wyegzekwowania pozostały odsetki w kwocie 8943,23zł. Z powodu bezskuteczności egzekucji, wyrokiem z dnia 18 grudnia 2002 roku Sąd Rejonowy w Kielcach zasądził od S. J.(ojca M. J.) na rzecz pozwanego alimenty w kwocie po 100zł miesięcznie. Alimenty te zostały podwyższone wyrokiem z dnia 7 czerwca 2005 roku do kwoty po 180zł miesięcznie, poczynając od 2 marca 2004 roku. S. J.alimenty w kwocie po 100zł zasądzone w sprawie III RC 964/02 regulował dobrowolnie, przesyłając je przekazami pocztowymi od dnia 8 stycznia 2003 roku do dnia 6 lutego 2004 roku, a alimenty zasądzone w sprawie VI RC 130/04 po 180zł regulował od dnia 9 marca 2004 roku do dnia 10 sierpnia 2004 roku. W lipcu 2004 roku S. J.zalegał z alimentami w kwocie 300zł, w dniu 27 lipca 2004 roku matka małoletniego pozwanego złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji komorniczej. W dniu 8 sierpnia 2004 roku wszczęta została egzekucja komornicza zaległych alimentów w kwocie 300zł i bieżących po 180 zł począwszy od 1 sierpnia 2004 roku, alimenty były potrącane z renty. Na wniosek pozwanego z dnia 13 listopada 2009 roku postępowanie egzekucyjne zostało umorzone. Sąd Rejonowy wskazał, iż bezspornym było prowadzenie egzekucji alimentów w sprawie Kmp 80/95 przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Kielcach M. B., w której wyegzekwowana została należność główna, do wyegzekwowania pozostały odsetki w kwocie 8943,23zł. Powód nie wykazał, aby nadpłacił kwotę 4379,95zł. Wobec wszczęcia w sprawie Kmp 80/95 egzekucji co do zaległych alimentów w kwocie 180zł za miesiące sierpień i wrzesień 1995 roku i bieżących alimentów od października 1995 roku, nie mogły podlegać zaliczeniu za ten okres dobrowolne wpłaty na poczet alimentów sprzed sierpnia 1995 roku, należne na podstawie tytułu wykonawczego ze sprawy IC 709/04 od 1 kwietnia 1995 roku. Za okres sprzed 1 kwietnia 1995 roku alimenty należne były na podstawie tytułu wykonawczego nie wymienionego przez powoda w pozwie. Nie uwzględniono także wpłat dokonywanych przekazami pocztowymi w okresie od 8 stycznia 2003 roku do 10 sierpnia 2004 roku łącznie na kwotę 3000zł, jako wpłaty pochodzące od S. J.– dłużnika alimentacyjnego w sprawie III RC 964/02 i VI RC 130/04. Sąd Rejonowy wyjaśnił, że daty wpłat i kwoty w nich wskazane ( ich opis) w ścisły sposób korelują z datami wyroków w sprawach S. J.jako dłużnika alimentacyjnego. Matka małoletniego pozwanego nie wszczynała w ogóle egzekucji komorniczej na podstawie tytułu egzekucyjnego w sprawie III RC964/02,wobec ich dobrowolnego regulowania przekazami pocztowymi. W tym zakresie zeznania M. D.Sąd I instancji uznał za wiarygodne, znajdujące potwierdzenie w dokumentach i aktach komorniczych, a odmówił prawdziwości zeznaniom S. J.że nigdy nie dokonywał dobrowolnych wpłat na poczet alimentów, które były tylko egzekwowane z jego renty. Za nieuzasadniony uznany został zarzut przedawnienia odsetek ustawowych od zaległości alimentacyjnej wobec nieprzerwanego trwania egzekucji od 12 września 1995 roku.

Apelację od powyższego wyroku wniósł powód M. J.domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu w Kielcach do ponownego rozpoznania, alternatywnie rozpoznania sprawy i wydania orzeczenia. Powód zarzucił wyrokowi błędne zastosowanie przepisów postępowania poprzez niepełne rozpatrzenie przedstawionych dowodów, niepełne uzasadnienie wyroku, nie rozpatrzenie wszystkich przedłożonych dowodów, wyprowadzenie błędnych wniosków dowodowych oraz błędne zastosowanie przepisów kodeksu cywilnego poprzez nieuwzględnienie przedłożonych dowodów, nie zastosowanie przepisów kodeksu cywilnego, nie rozpatrzenie pozwu w całości. W uzasadnieniu apelacji powód zarzucił, że w sposób sprzeczny z zeznaniami M. J.i S. J.Sąd Rejonowy ustalił, że kwota 3000zł wpłacona została na poczet alimentów obciążających S. J.a nie M. J., dokonując luźnego powiązania dat, według własnego uznania. Sąd całkowicie pominął kwestię okresu kształcenia pozwanego, pomijając wnioski dowodowe powoda oraz kwestię naliczania kosztów egzekucyjnych przez komornika „od stu” i „od sta”. Sąd nie uwzględnił kwot wpłaconych przez powoda a nie zaliczonych przez pełnomocnika pozwanego i nie uwzględnionych przez komornika w egzekucji. Kwota wyegzekwowanych i wpłaconych kwot przewyższa wartość alimentów należnych, przez co konieczne jest przeliczenie kwot wyegzekwowanych przez komornika, ponowne zaliczenie kosztów egzekucji i ostateczne ustalenie wysokości odsetek.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy przyjmuje ustalony przez Sąd I instancji stan faktyczny i na jego podstawie ocenia zasadność pozwu oraz apelacji. Sąd Rejonowy prawidłowo ocenił zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, z poszanowaniem reguł wskazanych w art.233 § 1 k.p.c. i z oceny tej wywiódł słuszne wnioski, które Sąd Okręgowy podziela.

Zgodnie z przepisem art.840§1 pkt 2 k.p.c. podstawą pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności są zdarzenia wskutek których zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane. Do takich zdarzeń o charakterze materialnoprawnym należą m.in. : przedawnienie roszczenia stwierdzonego tytułem egzekucyjnym (art.117§2k.c.), wykonanie zobowiązania (art.450k.c.), zwolnienie dłużnika z długu przez wierzyciela (art.508k.c.). Chodzi przy tym o zdarzenia, które powstały po powstaniu tytułu egzekucyjnego i spowodowały, że egzekwowanie obowiązku dłużnika utraciło sens, a zatem powództwo nie może opierać się na zdarzeniach sprzed powstania tytułu egzekucyjnego, zarzut wykonania zobowiązania może dotyczyć tylko okresu po powstaniu tytułu egzekucyjnego, w przypadku tytułu egzekucyjnego w postaci wyroku sądu – okresu po zamknięciu rozprawy. Wpłaty dokonywane przez powoda i kwoty wyegzekwowane w toku egzekucji zostały w całości uwzględnione w rozliczeniach przeprowadzonych i przedstawionych powodowi przez Komornika prowadzącego egzekucję w sprawie Kmp 80/95. Podkreślić należy, iż to powód M. J. w pozwie określił granice przedmiotowe rozpoznania sprawy, wnosząc o pozbawienie wykonalności tytułów wykonawczych wskazanych w pozwie. Wyłączało to dopuszczalność uwzględnienia przez Sąd I instancji wpłat dokonywanych przez powoda przed dniem zamknięcia rozprawy w sprawie I C 709/94 Sądu Rejonowego w Kielcach. Podniesiony przez M. J. w pozwie, a następnie w apelacji zarzut spełnienia świadczenia poprzez zapłatę może zatem skutecznie dotyczyć wpłat dokonywanych przez dłużnika alimentacyjnego po zamknięciu rozprawy w sprawie w której wydano tytuł wykonawczy objęty żądaniem pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności. W niniejszej sprawie żądanie pozbawienia wykonalności dotyczyło tytułu wykonawczego w sprawie I C 709/94 - wyroku Sądu Wojewódzkiego w Kielcach z dnia 28 lutego 1995 roku zasądzający alimenty po 90zł (prawomocny 31 marca 1995 roku ), w sprawie III RC 2158/95 - wyroku Sądu Rejonowego w Kielcach z dnia 5 stycznia 1996 roku podwyższającego alimenty do kwoty po 120zł od 24 listopada 1995 roku, w sprawie III RC 1645/97 - ugody z dnia 23 października 1997 roku podwyższającej alimenty do kwoty po 170zł poczynając od 15 września 1997 roku. Z tych przyczyn trafnie Sąd Rejonowy nie uwzględniał wpłat dokonanych na poczet świadczeń alimentacyjnych przed tymi datami (poz.1-20 zestawienia z k.8). Następnie wpłaty dokonywane w okresie od kwietnia do lipca 1995 roku (poz.21-24 zestawienia z k.8) zostały uwzględnione jako spełnione w wykonaniu obowiązku alimentacyjnego względem pozwanego. Z tych względów jak słusznie argumentował Sąd Rejonowy wszczęta w sprawie Kmp 80/95 egzekucja dotyczyła zaległości w kwocie 180zł ( za miesiące sierpień i wrzesień 1995 roku) oraz bieżących alimentów od października 1995 roku. Co do wpłat w łącznej kwocie 3000zł dokonanych w okresie od 8 stycznia 2003 roku do 10 sierpnia 2004 roku (k.15,17,19, poz.39-50,52-59 zestawienia z k.8), Sąd Okręgowy w całości podziela ustalenia i ocenę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy, która nie uchybia wymaganiom stawianym przez przepis art.233§1k.p.c.. Wnioski wyprowadzone przez Sąd I instancji z oceny zeznań świadków S. J., M. D., zeznań powoda oraz treści adnotacji w poleceniach przelewu z datami orzeczeń w sprawach alimentacyjnych S. J. nie naruszają zasady logicznego powiązania wniosków z zebranym materiałem dowodowym, przy należytym wyważeniu ich mocy i wiarygodności. Możliwe bowiem jest, aby należne świadczenia alimentacyjne były spełniane przez osobę trzecią działającą za osobę zobowiązaną, wówczas uprawniony nie może odmówić ich przyjęcia.

Nie może być przedmiotem powództwa przeciwegzekucyjnego kwestionowanie wysokości kosztów postępowania egzekucyjnego. To komornik ustala wysokość kosztów postępowania egzekucyjnego, a uczestnikom postępowania egzekucyjnego (w tym dłużnikowi) przysługuje uprawnienie do składania skargi na postanowienie w tym zakresie. Natomiast zmiana orzeczenia o obowiązku alimentacyjnym może nastąpić tylko w drodze powództwa z art.138 k.r.io., zmierzającego do usunięcia prawomocności ustaleń w zakresie wysokości świadczeń lub czasu ich trwania oraz do nowego uregulowania zakresu obowiązku dłużnika z powodu zmiany stosunków wskazanych w art.133-135k.r.io. Powództwo zaś z art. 840k.p.c. nie ma na celu podważenia treści orzeczenia sądowego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, a przedmiotem sporu jest jego wykonalność. Z tych przyczyn zarzut wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego powołany przez powoda z uwagi na pełnoletniość pozwanego i uczęszczanie do placówki nie będącej szkołą, może być tylko podstawą powództwa o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego a nie powództwa o pozbawienie tytułu wykonawczego wykonalności. Nadto w zakresie nie uwzględnionego zarzutu przedawnienia, dodatkowo podnieść należy, iż w czasie trwania władzy rodzicielskiej bieg przedawnienia co do roszczeń, które przysługują dzieciom względem rodziców, nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu przez czas trwania władzy rodzicielskiej (art.121pkt 1 k.c.).

Powód nie wykazał zatem, pomimo obciążającego go ciężaru dowodu w tym zakresie, by spełnił świadczenie ( należności alimentacyjne) nie uwzględnione przez wierzyciela i Komornika prowadzącego przeciwko niemu egzekucję, według obowiązujących reguł procesowych (art. 232 k.p.c.) oraz z uwzględnieniem zasad rozkładu ciężaru dowodów (art. 6 k.c.).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił apelację w całości na zasadzie art.385 k.p.c.

SSO C.Klepacz SSO M.Broda SSR (del) M.Gądek-Tamborska