Pełny tekst orzeczenia

WYROK ZAOCZNY

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2019 r. w Wąbrzeźnie

sprawy z powództwa G. C.

przeciwko I. B.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanej I. B. na rzecz powoda G. C. kwotę 434 (czterysta trzydzieści cztery) złote z odsetkami umownymi w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych określonych w art.359§2 kc w stosunku rocznym za okres od dnia 15 września 2017r. do dnia 15 października 2017r.,

2.  zasądza od pozwanej I. B. na rzecz powoda G. C. odsetki za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie określonych w art.481§2 kc od kwoty stanowiącej sumę kapitału 434 zł i odsetek należnych z pkt.1 wyroku za okres od dnia 16 października 2017r. do dnia 27 grudnia 2018r.,

3.  zasądza od pozwanej I. B. na rzecz powoda G. C. odsetki za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie określonych w art.481§2 kc od kwoty stanowiącej sumę kapitału 434 zł, odsetek należnych z pkt.1 wyroku i odsetek należnych z pkt.2 wyroku za okres od dnia 28 grudnia 2018r. do dnia zapłaty,

4.  w pozostałej części powództwo oddala,

5.  zasądza od pozwanej na rzecz powoda kwotę 212,39 (dwieście dwanaście 39/1000 złotych tytułem zwrotu części kosztów procesu,

6.  wyrokowi w pkt 1, 2 3 i 5 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

SSR Hanna Woźniak

POUCZENIE

Pozwany, przeciwko któremu zapadł wyrok zaoczny, może złożyć do tut. Sądu sprzeciw w ciągu tygodnia od daty doręczenia mu wyroku.

W piśmie zawierającym sprzeciw pozwany powinien przytoczyć zarzuty przeciwko żądaniu pozwu oraz fakty i dowody na ich uzasadnienie.

Sprzeciw złożony po terminie oraz sprzeciw, którego braków strona w wyznaczonym terminie nie uzupełniła, Sąd odrzuca na posiedzeniu niejawnym.

Jeżeli sprzeciw zostanie złożony prawidłowo, sprawa zostanie rozpoznana w zwykłym trybie przez Sąd I instancji.

Stronie powodowej od wyroku zaocznego służy apelacja, którą wnieść należy do tut. Sądu w terminie dwutygodniowym od doręczenia wyroku z uzasadnieniem. Aby Sąd doręczył powodowi wyrok zaoczny z uzasadnieniem, należy tego żądać w ciągu tygodnia od doręczenia wyroku zaocznego bez uzasadnienia.

Jeżeli apelacja zostanie złożona prawidłowo, sprawę rozpozna Sąd II instancji w postępowaniu apelacyjnym.

Strony i ich przedstawiciele mają obowiązek zawiadomić Sąd o każdej zmianie miejsca zamieszkania. W razie zaniedbania tego obowiązku pismo sądowe pozostawia się w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba, że nowy adres jest Sądowi znany.

ZARZĄDZENIE

1. (...)

2. (...),

3.(...)

Sędzia:

Sygn. akt I C 128/19upr

UZASADNIENIE

G. C. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w T. wniósł pozew przeciwko I. B. o zapłatę 650,63 zł wraz z odsetkami umownymi za opóźnienie w wysokości dwukrotności odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty z tytułu pożyczki udzielonej pozwanej przez (...) Sp. z o.o. w T. w dniu 15 września 2017r. w kwocie 434 zł wraz z prowizją jednorazową w kwocie 119,17 zł, skapitalizowanymi odsetkami umownymi w kwocie 4,53 zł oraz skapitalizowanymi odsetkami umownymi za opóźnienie do dnia wniesienia pozwu. Pozwana nie stawiła się na rozprawę, będąc prawidłowo zawiadomiona o jej terminie (k.28), nie żądała rozpoznania sprawy pod swoją nieobecność i nie zajęła żadnego stanowiska procesowego.

Sprawa podlegała rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.

Sąd ustalił, co następuje:

Na podstawie umowy pożyczki gotówkowej – (...) nr (...) z dnia 15 września 2017r. I. B. otrzymała w gotówce od pośrednika działającego w imieniu (...) Sp. z o.o. w T. kwotę 434 zł, a zobowiązała się zwrócić do dnia 15 października 2017r. kwotę 557,70 zł jako kwotę pożyczki powiększoną o skapitalizowane odsetki i prowizję, co stanowiło całkowity koszt pożyczki w kwocie 123,70 zł. W umowie zastrzeżono również, że kapitał pożyczki jest oprocentowany według zmiennej stopy procentowej stanowiącej dwukrotność wysokości odsetek ustawowych uregulowanych w art.359§2 kc oraz że odsetki za opóźnienie na wypadek niespłacenia pożyczki w terminie wynoszą dwukrotność wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie uregulowanych w art.481§2 kc (dowód: umowa pożyczki k.16-16v).

Umową przelewu wierzytelności z dnia 23 października 2017r. (...) Sp. z o.o. w T. zbyła wierzytelność wynikającą z wyżej opisanej umowy na rzecz G. C. prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w T. (dowód: umowa – k.17).

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z treścią art. 339 § 1 k.p.c., jeżeli pozwany nie stawił się na posiedzenie wyznaczone na rozprawę, albo mimo stawienia się nie bierze udziału w rozprawie, sąd wydaje wyrok zaoczny. Sąd nie może wydać wyroku zaocznego, jeżeli pomimo niestawiennictwa pozwanego na rozprawie, żądał on przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności albo składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie (art. 340 k.p.c.), stwierdzono nieprawidłowość w doręczeniu wezwania albo jeżeli nieobecność pozwanego jest wywołana nadzwyczajnym wydarzeniem lub inną znaną sądowi przeszkodą, której nie można przezwyciężyć (art. 214 § 1 k.p.c.).

W realiach niniejszej sprawy zachodziły podstawy do wydania wyroku zaocznego. W tym wypadku przyjmuje się za prawdziwe twierdzenie powoda o okolicznościach faktycznych przytoczonych w pozwie lub w pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed rozprawą, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.

Sąd dał wiarę dokumentom dołączonym do pozwu przez powoda albowiem dowody te nie zostały zakwestionowane przez pozwaną, a Sąd z urzędu nie dopatrzył się okoliczności mogących zdyskwalifikować ich formalną i materialną autentyczność.

Dokonując analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż umowa pożyczki gotówkowej – (...) z dnia 15 września 2017r. nie wiąże pozwanej w części, tj. co do postanowienia w zakresie prowizji albowiem postanowienie to stanowi klauzulę niedozwoloną. Ponadto powódka nie wykazała żadnych okoliczności przemawiających za tak wysoką kwotą prowizji przy pożyczce udzielonej na okres jednego miesiąca.

Zgodnie z art. 385 ¹ § 1 kc postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Jeżeli postanowienie umowy zgodnie z § 1 nie wiąże konsumenta, strony są związane umową w pozostałym zakresie (§ 2). Nie uzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przyjętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta (§ 3). Ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje (§ 4).

Jak słusznie zauważa się w orzecznictwie sądowym, sprzeczne z dobrymi obyczajami są m.in. działania wykorzystujące np. niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 27.01.2011r. w sprawie VI ACa 771/10). Rażące naruszenie interesów konsumenta zachodzi natomiast w sytuacji, w których w rażący sposób została naruszona równowaga interesów stron umowy przez to, że jedna z nich wykorzystała swoją przewagę, formułując konkretne postanowienie umowy. Określenie "rażąco" należy stosować do znacznego odchylenia przyjętego uregulowania od zasady uczciwego wyważenia praw i obowiązków (vide m.in. wyrok SA w Warszawie z 14.09.2011r. w sprawie VI ACa 291/11; wyrok SA w Warszawie z 14.12.2010r. w sprawie VI ACa 487/10) .

Przenosząc powyższe unormowania na kanwę niniejszej sprawy stwierdzić należy, iż nie budzi wątpliwości, że (...) Sp. z o.o. w T. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek gotówkowych. Pozwana natomiast jest konsumentem w rozumieniu ustawy, bowiem zgodnie z art. 22 § 1 kc jest osobą fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Sąd nie ma także wątpliwości, że umowa stron została zawarta przy użyciu wzorca umowy (formularza), o czym świadczy z jednej strony masowość zawieranych umów przez powoda oraz identyczność ich treści w stosunku do różnych klientów, który to fakt jest znany Sądowi z urzędu z racji innych prowadzonych spraw podobnego rodzaju. Pozwana nie miała zatem rzeczywistego wpływu na jej treść, poszczególne postanowienia umowy nie były z nią uzgadniane indywidualnie. Ponadto powódka – pomimo brzmienia art. 385 ¹ § 4 kc – nie wykazała żadnym dowodem, że postanowienia umowy w części dotyczącej prowizji zostały uzgodnione indywidualnie (art. 6 kc i art. 232 kpc).

Wobec powyższego Sąd uznał za niewiążące żądanie przez powódkę zapłaty przez pozwaną prowizji w kwocie 119,17 zł. Zważając bowiem na okoliczność ustalenia w umowie pożyczki wynagrodzenia w postaci odsetek umownych oraz umownych za opóźnienie, wysokość prowizji budzi poważne wątpliwości co do jej zasadności oraz poprawności naliczenia. Jak już wyżej wskazano, bez wątpienia nie była ona uzgodniona indywidulanie z pozwaną z racji posłużenia się przez powoda standardowym formularzem (wzorcem). Zatem I. B. nie miała rzeczywistego wpływu na treść tego postanowienia. W sytuacji, gdy normalnym i uprawnionym wynagrodzeniem pożyczkodawcy są odsetki umowne zastrzeżone również w niniejszej umowie pożyczki, Sąd uznał, że pożyczkodawca w sposób nieuprawniony naliczył dodatkowe wynagrodzenie w formie prowizji, nie wskazując przy tym żadnych kryteriów, które legły u podstaw jej obliczenia. Istotne jest, aby prowizja nie powodowała nadmiernego obciążenia konsumenta pozaodsetkowymi kosztami zawarcia umowy, nieznajdującego uzasadnienia w wydatkach poniesionych w związku z przygotowaniem tej umowy i jej realizacji oraz w pokryciu szacowanego nakładu pracy wynikającego z oceny ryzyka niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez kredytobiorcę i konieczności dochodzenia roszczeń na drodze sądowej i egzekucyjnej, Powód nie wskazał żadnych kryteriów ustalenia wysokości prowizji. Ponadto, kwota prowizji w niniejszej sprawie przekracza granice ustanowione w ustawie o kredycie konsumenckim.

Jak słusznie zauważa się w doktrynie i orzecznictwie sądowym zawierając umowę konsument powinien mieć gwarancję, że naliczone pozaodsetkowe koszty odpowiadają kosztom czynności, których dotyczą, oraz że ich wysokość nie jest zbyt wygórowana, a więc nie narusza dobrych obyczajów. Koszty te ze względów technicznych mogą mieć charakter zryczałtowany lub obliczony według czytelnych kryteriów, kredytodawca musi się jednak liczyć z koniecznością uzasadnienia wysokości pobieranych opłat. Tymczasem powód w niniejszej sprawie nie podołał powyższemu obowiązkowi i w konsekwencji rażąco naruszył interes pozwanej. Stąd postanowienie umowy w tym zakresie należało uznać za klauzulę niedozwoloną, która nie wiąże pozwanej.

Wysokość pozaodsetkowych kosztów pożyczki jest także nieuzasadniona w świetle wyjątkowo krótkiego okresu, na który pożyczka została udzielona (30 dni).

W ocenie Sądu, maksymalne odsetki umowne oraz maksymalne odsetki za opóźnienie zastrzeżone w umowie, a zasądzone przez sąd w wyroku, stanowią adekwatne wynagrodzenie za udzielenie pożyczki oraz adekwatną rekompensatę za niespłacenie pożyczki w terminie.

Z tych względów na podstawie art. 385 ¹§1 w zw. z art.720 kc i art.98 kpc orzeczono jak wyżej.

Z uwagi na sytuację majątkową pozwanej i jej realne możliwości spłaty zasądzone świadczenie rozłożono na raty na podstawie art.320 kpc.

SSR Hanna Woźniak

ZARZĄDZENIE

1.  (...),

2.  (...)

Sędzia: